1-پیدایش دوربین‌های بدون‌آینه : میکرو چهار سوم
[در آن زمان هیچ تصویر واضحی از مفهوم میکرو چهار سوم وجود نداشت. عکس شماتیک فوق توسط وب‌سایت DPreview طراحی شده است.]
میکرو چهار سوم، امسال ده ساله می‌شود. ده سال قبل در همین هفته، شرکت‌های پاناسونیک و الیمپوس فرمت میکرو چهار سوم را معرفی کردند و با این کار، برای اولین بار جامعه جهانی را به استفاده از اصطلاح «میرورلس» (بدون آینه) واداشتند.
بیانیه خبری این دو شرکت اطلاعات چندانی در مورد اهمیت این فرمت در بر نداشت. این دو سازنده دوربین می‌خواستند یک مانت جدید را معرفی کنند و مشتریان کنونی فرمت چهار سوم را هم آزرده‌خاطر نسازند، اما نهایتاً مسیر صنعت عکاسی را تغییر دادند.
در واقع ابتدا قرار بود خبری با این عنوان منتشر شود: «پاناسونیک و الیمپوس مانت جدیدی را با فاصله فلنج (FFD) کمتر معرفی کردند که …» ولی به جای آن شاهد این تیتر بودیم: «الیمپوس و پاناسونیک فرمت میرورلس و مانت لنز جدیدی را معرفی کردند.»
حالا با نگاه به گذشته می‌توانیم ببینیم که پاناسونیک و الیمپوس عصر جدیدی را در صنعت دوربین‌های میرورلس آغاز کردند.
بیشتر بخوانید: برترین دوربین‌های بدون آینه ۲۰۱۸
2- دوربین dslr ولی بدون آینه
[ایده‌ی حذف آینه از دوربین DSLR چندان جدید نبود: شرکت پنتاکس طرح اولیه‌ای را در سال 1997 ارائه داد. تصویر فوق در سال 2006 در نمایشگاه فوتوکینا گرفته شده، یعنی دو سال قبل از معرفی فرمت میکرو چهار سوم.]
تا چند ساعت پس از انتشار بیانیه خبری، هیچ تصویری از این سیستم جدید وجود نداشت. طراح سایت DPreview از طرح شماتیک دوربین‌های DSLR سری E استفاده کرد و با جابجایی اجزا، تقریباً تصویر یک نسخه میرورلس را به وجود آورد. اولین دوربین میکرو چهار سوم تقریباً شش هفته بعد به شکل عمومی عرضه شد.
3- سپتامبر 2008 (شش هفته پس از معرفی)
پاناسونیک با معرفی لومیکس DMC-G1 تمام تلاش خود را به کار بست تا توجه زیادی را به خودش جلب نکند. این دوربین شبیه کانن 450D بود که کمی آب رفته، اما از نظر عملکرد شباهت زیادی به دوربین‌های DSLR داشت، ضمن اینکه در هر دو حالت لایو ویو یا استفاده از منظره‌یاب هم به خوبی کار می‌کرد. در واقع نکته مهم این بود که کارآیی دوربین با استفاده از منظره‌یاب یا نمایشگر، کاملاً یکسان به نظر می‌رسید.
پاناسونیک مدت‌ها روی این محصول کار کرده بود و به سختی می‌توان نمونه‌ی مشابهی را پیدا کرد که در اولین نسخه، تا این حد بی‌نقص باشد. البته ده روز بعد الیمپوس توانست محصولی بهتر از G1 را معرفی کند.
4- سپتامبر 2008 (شش هفته پس از معرفی)
[قطعاً نمونه اولیه از نسخه نهایی PEN به مراتب کوچک‌تر است و شباهت زیادی هم به آن ندارد، ولی الیمپوس توانست برنامه جدی برای عرضه این سری قدرتمند را به خوبی نشان دهد]
در نمایشگاه فوتوکینا و اندکی پس از معرفی G1، الیمپوس اعلام کرد که می‌خواهد ماکتی از اولین دوربین میکرو چهار سوم خودش را رونمایی کند. خبرنگاران برای ثبت تصویر این محصول انقلابی سر و دست می‌شکستند. البته هنوز 9 ماه تا زمان معرفی محصول نهایی یعنی الیمپوس PEN E-P1 باقی مانده بود.
5- مارس 2009 (پنج ماه پس از معرفی)
[دوربین GH1 تا حد زیادی شبیه G1 بود ولی امکانات ویدیویی بیشتری داشت. این مدل، نویدبخش آینده درخشان سری GH پاناسونیک بود.]
در میان این همه هیاهو، پاناسونیک توانست با معرفی مدل GH1 انقلاب دیگری را به راه بیندازد. این دوربین توانایی فیلمبرداری فول اچ‌دی را هم داشت.
شاید الان نگاه به گذشته کمی سخت باشد، زمانی که نیکون و کانن قابلیت فیلمبرداری اچ‌دی را قبل از دوربین‌های بدون‌آینه به DSLR ها آوردند (نیکون D90 با قابلیت فیلمبرداری اچ‌دی 720p هم در فوتوکینا 2008 معرفی شد، ولی کاملاً زیر سایه کانن EOS 5D II با توانایی ثبت ویدیوهای فول اچ‌دی 1080p قرار گرفت). تقریباً هیچکس نمی‌توانست اهمیت ویدیوهای با کیفیت در دوربین‌های میرورلس، به ویژه خانواده GH پاناسونیک را برای فیلم‌سازان در آن زمان حدس بزند.
6- ژوئن 2009 (ده ماه پس از معرفی)
[الیمپوس E-P1 دوربین زیبایی بود ولی هنوز جای کار داشت، به همین دلیل به امتیاز 66 از 100 رسید و عنوان محصول پیشنهادی را دریافت کرد.]
الیمپوس E-P1 محصول زیبایی بود. البته همان E-620 در قالبی قدیمی که به قوطی‌های کنسرو SPAM هم شباهت زیادی داشت. لنزهای اولیه این دوربین سرعت فوکوس فوق‌العاده کمی داشتند ولی از آنجا که حدود دو سال با معرفی فوجی‌فیلم X100 فاصله داشتیم، الیمپوس E-P1 بهترین کیفیت تصویر ممکن را در ابعادی کوچک و زیبا ارائه می‌کرد.
این دوربین طرفداران زیادی پیدا کرد و با وجود نقص‌های متعدد، تقریباً همه متقاضی خریدش بودند. البته پس از آشنایی اولیه با پاناسونیک GF1 همگی دست نگه داشتند.
7- سپتامبر 2009 (سیزده ماه پس از معرفی)
[همه طرفدار E-P1 بودند تا زمانی که پاناسونیک دوربین DMC-GF1 را معرفی کرد]
تقریباً یک سال پس از معرفی سیستم میکرو چهار سوم، پاناسونیک سومین دوربین میرورلس خودش را معرفی کرد: DMC-GF1 یا در واقع «کوچک‌ترین و سبک‌ترین دوربین دیجیتال جهان با لنز قابل تعویض و فلاش داخلی» در آن زمان.
پاناسونیک GF1 به سرعت بین خبرنگاران و فعالان حوزه عکاسی به محبوبیت رسید چون با بدنه کوچک، کیفیت تصویر بسیار بالا و کنترل دستی کاملی داشت. البته پاناسونیک تا چند سالی فقط تلاش کرد تا دکمه‌های این سری را جابجا یا حذف کند و محصول ساده‌تری را به دست مصرف کننده برساند. نهایتاً با معرفی DMC-GX1 شاهد تغییر اساسی بودیم.
8- به طور خلاصه، همان میرورلس
[هیچکس قبل از معرفی G1 از اصطلاح میرورلس استفاده نمی‌کرد، پس نه موبایل شما، نه کامپکت‌های بیست سال قبل و نه دوربین رینج فایندر (فاصله یاب) پنجاه سال پیش، هیچکدام میرورلس نیستند و به دوربین‌های میرورلس ارتباطی ندارند.]
تلاش اولیه سیستم میکرو چهار سوم باعث شد تا این نام تقریباً برای تمام دوربین‌های بدون‌آینه به کار گرفته شود (تقریباً یک سال مانده تا سامسونگ دومین محصول میرورلس خودش یعنی NX10 را معرفی کند).
همان‌طور که انتظار می‌رفت، اصطلاح مورد علاقه انجمن‌های گفتگو یعنی EVIL (مخفف منظره‌یاب الکترونیکی، لنز قابل تعویض) توسط سازندگان انتخاب نشد. عبارت «دوربین سیستم کامپکت» کمی وضعیت بهتری داشت ولی باز هم ترکیب مناسبی برای توصیف دوربین‌هایی نظیر GFX 50S به شمار نمی‌رفت، چون اینها فاصله زیادی با کامپکت‌ها داشتند.
کارشناسان سایت DPreview از همان ابتدا با واژه میرورلس و عبارت کامل «دوربین بدون آینه با لنز قابل تعویض یا MILC» موافق بودند و نظرسنجی از کاربران این وب‌سایت در سال 2011 هم نتیجه مشابهی را در پی داشت. حدود 45% از کاربران گزینه MILC را انتخاب کردند، یعنی تقریباً دو برابر گزینه بعدی «کامپکت با لنز قابل تعویض».
9- تحول در میرورلس‌ها
[در سال 2012 اولین دوربین میرورلس فوق‌العاده معرفی شد. الیمپوس OM-D E-M5 اولین دوربینی بود که تقریباً از هر نظر می‌توانست با DSLR رقابت کند، ضمن اینکه کوچک‌تر و زیباتر هم بود.]
یک دهه پس از سال طوفانی معرفی سیستم میکرو چهار سوم، خیلی چیزها تغییر کرد. سونی، فوجی‌فیلم، کانن، سیگما و حتی لایکا هم سیستم‌های میرورلس خودشان را عرضه کردند. تلاش سامسونگ، نیکون و پنتاکس هم قابل تقدیر بود، هرچند به نتیجه‌ی قابل قبولی ختم نشد.
تمامی سازنده‌ها لنزهایی ساختند که فوکوس فوق‌العاده ضعیفی داشتند و پس از آن متوجه شدند که چاره‌ی کار، ساختن لنزهای فیکس با اینرسی کم (low-inertia) است. از طرفی تقریباً همه‌ی شرکت‌ها به دنبال مشتریانی بودند که قصد ارتقاء دوربین (عموماً کامپکت یا گوشی هوشمند) را داشتند، اقدامی که موفقیت‌آمیز نبود.
10- اوت 2018 (ده سال پس از معرفی)
[خانواده محصولات میکرو چهار سوم پاناسونیک، بهترین دوربین‌های عکاسی برای فیلمبرداری هستند.]
در تمام این مدت، پاناسونیک و الیمپوس به ارتقاء یکی از جامع‌ترین سیستم‌های لنزهای مدرن ادامه دادند، ضمن اینکه دوربین‌هایشان را هم بهبود بخشیدند: برخلاف مدل E-P1 مدل PEN-F هم عملکرد خوبی داشت و هم زیبا بود. در عین حال پاناسونیک با معرفی GH5 و GH5S استاندارد بالایی را برای قابلیت‌های تصویربرداری در دوربین‌های عکاسی تعریف کرد. مدل E-M1 II از الیمپوس هم بر این باور عمومی خط بطلان کشید که DSLRها در فوکوس خودکار همیشه از میرورلس‌ها بهترند.
حرکت به سمت دوربین‌های بدون‌آینه ، گام بزرگ و تعیین‌کننده‌ای برای هر دو شرکت به شمار می‌رفت، چون باید سیستم قبلی (سیستم چهار سوم) که زمان و هزینه‌ی زیادی صرفش شده بود و طرفداران زیادی هم داشت را کنار می‌گذاشتند. با این حال، یک دهه بلوغ سیستم میکرو چهار سوم نشان داد این گام بزرگ، ارزشش را داشت.
11- اوت 2018 [ده سال پس از معرفی]
ولی مهم‌تر از همه این بود که انتظارات از کانن و نیکون هم بالا رفت؛ دو شرکتی که همیشه به میراث DSLRهایشان وفادار بودند ولی اکنون می‌خواهند نخستین سیستم‌های دوربین‌های بدون‌آینه را معرفی کنند. این تغییر جهت نشان می‌دهد پاناسونیک و الیمپوس به درستی به آینه پشت کرده و آینده را پیش روی خودشان دیده‌اند. ده‌سالگی‌ات مبارک، انقلابیِ کوچک: میکرو چهار سوم.
شما چه پیش‌بینی از آینده دوربین‌های بدون‌آینه دارید در باکس نظرات با ما در میان بگذارید.
