هر سه این دوربین‌ها بازیگران تازه وارد در دنیای عکاسی فول‌فریم‌های بدون آینه محسوب می‌شوند. اگرچه وقتی صحبت درباره تکنولوژی‌های به کار رفته در آن‌ها می‌شود، تغییرات و اتفاق‌های جدید در این دوربین‌ها کم نیستند، اما باید توجه داشت که هنوز این دوربین‌ها به صورت رسمی وارد بازار نشده‌اند و تنها نسخه‌های نمونه آن‌ها در اختیار وب‌سایت‌های حرفه‌ای تحلیل تجهیزات قرار گرفته تا بتوانند تجربه کار با آن‌ها را در اختیار عکاسان دیگر قرار دهند.
بنابراین آنچه که در اینجا درباره این دو برند گفته می‌شود، صرفاً بر اساس مشخصات رسمی و بررسی‌هایی است که منابع معتبر درباره آن‌ها منتشر نموده‌اند. نهایتاً اینکه برخی از اشکالات در دوربین نیکون را می‌توان به ساختار و تکنولوژی این دوربین وارد دانست که بعید است به این زودی‌ها (حداقل در این مدل) با به‌روزرسانی نرم‌افزاری یا همان آپدیت کردن فرم‌ویر دوربین، آن‌ها را برطرف کرد.
ما در مقاله‌های جداگانه‌ای به بررسی تخصصی Z6 ، Z7 و Canon R که می‌توانید مطالعه کنید.
اشکالاتی مانند عدم وجود لرزشگیر در دوربین یا کراپ کردن تصویر در هنگام فیلمبرداری 4K اشکالات ساختاری هستند که ممکن است تمامی معادلات دیگر را به هم بریزد.
از آنجا که بخش عمده این مقایسه بین دوربین‌های نیکون Z6 و Z7 با دوربین کانن R است، در بخش هایی که دوربین‌های نیکون دارای مشخصات مشابه هستند، صرفاً مقایسه را بین نیکون و کانن در نظر می‌گیریم. مقاله را با یک سؤال همیشگی شروع می‌کنم:
چرا هیچ‌کدام از این دوربین‌ها را نخریم؟
نقاط ضعف عمومی در دوربین‌هایی که تا به این اندازه گران‌قیمت و مدرن هستند، چندان زیاد نیست. همانند دوربین‌های بدون آینه فول‌فریم سونی، در اینجا هم عدم وجود فلاش را می‌توان یک کمبود مهم در نظر گرفت. طبیعتاً عکاسان حرفه‌ای ترجیح می‌دهند عایق‌بندی دوربین را فدای وجود فلاش روی دوربینی نکنند، اما این فلاش حتی اگر قدرت چندانی هم نداشته باشد، اما حداقل می‌تواند به عنوان نور پرکننده یا Fill Light در زیر نور شدید استفاده شود.
خصوصاً اینکه در اغلب دوربین‌های DSLR نیکون، این فلاش تنها برای تابش نور استفاده نمی‌شود و امکانات نورسنجی فلاش که نیکون آن را Creative Lighting System می‌نامد، با تابش همین نور در دسترس قرار می‌گیرد. متأسفانه هر دو برند نیکون و کانن، از قرار دادن فلاش روی دوربین خودداری کرده‌اند و احتمالاً (و شاید لزوماً) به یک فلاش اکسترنال نیاز خواهید داشت.
GPS هم قابلیت عمومی دیگری است که در هیچ‌کدام از این دوربین‌ها دیده نمی‌شود، اگرچه هر سه این دوربین‌ها می‌توانند از طریق نرم‌افزار مخصوص تلفن‌های همراه و از راه دور کنترل شوند و طبیعتاً می‌توانند اطلاعات موقعیت مکانی را از روی GPS گوشی‌ها دریافت کنند، ولی این قابلیت مستلزم ارتباط پیوسته است و طبیعتاً نمی‌تواند جایگزین چیپ اصلی در خود دوربین شود.
اما یک اشکال مهم در هر سه این دوربین‌ها به بدنه و طراحی آن‌ها برمی‌گردد. هر سه دوربین، برخلاف اغلب دوربین‌های بدون آینه سونی، دارای یک اسلات کارت حافظه هستند. ممکن است در ابتدا تصور کنید که یک اسلات کارت حافظه را می‌توان با استفاده از یک کارت حافظه با حجم بالاتر جبران کرد. اما نکته مهم، عدم قابلیت تهیه نسخه پشتیبان با یک کارت حافظه است.
در دوربین‌هایی که دو اسلات کارت حافظه دارند، می‌توانید هنگام عکاسی یا فیلمبرداری از موقعیت‌های حساس مانند عکاسی عروسی یا خبری، کارت دوم را به عنوان نسخه پشتیبان از کارت اول تعریف کنید.
در حالی که وقتی با یک کارت عکس می‌گیرید، همواره احتمال آسیب و از دست رفتن اطلاعات حیاتی وجود دارد. اشکال عمده دیگر، به باطری این دوربین‌ها برمی‌گردد. نیکون در دوربین‌های DSLR خودش (مانند دوربین سطح متوسط D3500 با عمر باطری 1500 شات) نشان داده که در مدیریت انرژی در دوربین‌های حرفه‌ای با تجربه است. کانن هم دقیقاً همین تجربه را در دوربین‌های رده بالا مانند 5D Mark IV (900 شات) به نمایش گذاشته است.
اما در این دوربین‌ها به طرز عجیبی، عمر باطری حول و حوش 330 شات برای هر بار شارژ است که تعداد بسیار کمی است. خصوصاً وقتی می‌دانیم این دوربین‌ها برای عکاسان حرفه‌ای ساخته می‌شوند که تعداد شات آن‌ها در طول روز بسیار بیشتر از یک کاربر عادی است. بنابراین قطعاً به باطری‌های یدکی یا باطری گریپ‌های اختصاصی نیاز پیدا خواهید کرد.
یک اشکال دیگر که نه تنها درباره این دوربین‌ها، بلکه برای هر کدام از دوربین‌های بدون آینه دیگر وجود دارد، پشتیبانی لنزهای موجود در بازار است. هر سه این دوربین‌ها با مانت جدیدی به بازار آمده‌اند. اگرچه هر دو برند نیکون و کانن، همراه با دوربین، چند لنز هم معرفی کرده‌اند، اما این تعداد هم طبیعتاً چندان پرفروش و در دسترس نیستند.
برند‌های دیگر هم هنوز “هیچ” لنزی برای این مانت‌ها ندارند و مشخص هم نیست گزینه‌هایی که به زودی در دسترس قرار می‌گیرند چقدر کاربردی و با کیفیت باشند. ممکن است فکر کنید می‌توانید از لنزهای DSLR مانت FX یا EF برای نیکون یا کانن استفاده کنید. استفاده از مبدل لنز اگرچه از نظر فوکوس و نورسنجی و کنترل دیافراگم، توسط برند اصلی تضمین شده‌اند، اما همین هم نیازمند هزینه اضافی برای مبدل است.
بنابراین اگر با لنزهای متعددی کار می‌کنید، باید کمی با احتیاط دوربینتان را انتخاب کنید.
چرا همه این دوربین‌ها عالی هستند؟
شکی نیست که هر سه این دوربین‌ها به بهترین و جدیدترین تکنولوژی‌های شرکت‌های سازنده خودشان مجهز شده و از این لحاظ “آخرین مدل” محسوب می‌شوند. حسگر بزرگ فول‌فریم در بدنه‌ای کوچک و جمع و جور در حد دوربین‌های Rangfinder به شما این امکان را می‌دهد تا از بالاترین کیفیت عکس در هر زمان برخوردار باشید. حذف آینه از روی این دوربین‌ها، امکان کوچک کردن بدنه و کاهش فاصله فلنج را به نسبت دوربین‌های بزرگ DSLR فراهم کرده است.
فاصله فلنج (فاصله آخرین عدسی لنز تا سطح حسگر) در نیکون و کانن به ترتیب 16 و 20 میلی‌متر است و دهانه مانت لنز آن‌ها نیز به ترتیب 55 و 54 میلی‌متر می‌باشد. این فاصله کوتاه فلنج و دهانه باز مانت، امکان ساخت لنزهای بسیار کوچک‌تر و سبک‌تر با دیافراگم بازتر را به سازنده می‌دهد و احتمالاً هر دوی این برند‌ها، به زودی لنزهای متنوعی را با اندازه و وزن بسیار کوچک وارد بازار خواهند کرد.
اما حذف آینه و قرار دادن نقاط فوکوس خودکار تشخیص فاز روی سطح حسگر این دوربین‌ها هم مزیت دیگری است که در دوربین‌های دارای آینه به سختی امکان‌پذیر است. سرعت فوکوس در این دوربین‌ها بسیار بالاست و ضمناً فوکوس خودکار در حین فیلمبرداری یا عکاسی با Live View دقیقاً همانند فوکوس با منظره‌یاب (با آینه) در دوربین‌های DSLR است. ضمناً از آنجا که هر سه دوربین دارای صفحه نمایش لمسی هستند، می‌توانید با لمس کردن هر نقطه‌ای از تصویر روی نمایشگر دوربین، بلافاصله با سرعتی نزدیک یا بیشتر از فوکوس خودکار از داخل لنز، روی سوژه فوکوس کنید.
این قابلیت خصوصاً برای فیلمبرداری با لنزهای سریع (با دیافراگم باز) بسیار عالی است. چون به راحتی می‌توانید روی دو سوژه با فاصله از یکدیگر فوکوس کنید و دیگری را محو کنید. این قابلیت، خصوصاً برای عکاسی Long Exposure با قابلیت Bulb هم کاربرد زیادی دارد.
همه این دوربین‌ها می‌توانند برای نوردهی طولانی و نجوم، از Bulb بهره‌مند شوند و از آنجا که همه آن‌ها می‌توانند توسط نرم‌افزار مخصوص تلفن‌های همراه، از راه دور هم کنترل شوند، برای نوردهی‌های طولانی نیازی به ریموت شاتر اکسترنال ندارید. ناگفته نماند که همه این دوربین‌ها می‌توانند به‌وسیله Wi-Fi و بلوتوث، از راه دور کنترل شده و شاتر بزنند.
البته فوکوس دستی در دوربین‌های نیکون هم به دلیل وجود قابلیت Focus Peaking بسیار ساده است. زیرا به دلیل وجود منظره‌یاب چشمی الکترونیکی، دیگر نیازی به استفاده از LCD دوربین ندارید و می‌توانید مناطق فوکوس شده را به صورت هایلایت شده ببینید که البته کانن R فاقد آن است. منظره‌یاب این دوربین‌ها با کیفیت بسیار بالای 3.6 میلیون نقطه و پوشش 100% از کادر روبرو، به خوبی جایگزین منظره‌یاب اپتیکال در دوربین‌های DSLR است.
هرچند که بزرگنمایی EVF در نیکون‌ها با 0.8x تصویری بزرگ‌تر و بهتر از EVF کانن با بزرگنمایی 0.76x ارائه می‌دهد. این نمایشگر، علاوه بر نمایش تصویر، اطلاعات فنی نورسنجی را نیز به شما نمایش می‌دهد. هرچند که با وجود نمایشگر تک رنگ LCD در بالای بدنه این دوربین‌ها، احتمالاً نیازی به آن نخواهید داشت.
امکانات فیلمبرداری هر سه این دوربین‌ها نیز نسبتاً کامل است. هم کانن R و هم دوربین‌های نیکون، می‌توانند با کیفیت 4K ویدئو ضبط کنند و ضمناً همه آن‌ها می‌توانند در رزولوشن‌های پایین‌تر، به صورت اسلوموشن هم فیلمبرداری کنند.
امکانات فیلمبرداری پیشرفته‌تر مانند جک هدفون برای شنیدن صدای در حال ضبط، جک ورودی صدای برای میکروفون‌های اکسترنال، امکان ضبط با پروفایل Log، خروجی HDMI و امکان خروجی ویدئو برای رکوردر جانبی هم در این دوربین‌ها دیده می‌شود.
مزیت‌های نیکون‌ها به کانن R
نیکون در دو دوربین فول‌فریم بدون آینه Z6 و Z7 از حسگر BSI CMOS استفاده کرده است. این دقیقاً مشابه همان تکنولوژی است که حسگر دوربین‌های سونی را نیز نسبت به کانن بالاتر قرار می‌داد. وجود تکنولوژی Backside illuminated در این حسگر‌ها باعث می‌شود تا دوربین در نور کم، نویز کمتری تولید کند و تصویری شفاف‌تر را ارائه دهد.
ضمناً نیکون فیلتر Low-Pass را از روی حسگر Z7 (نه Z6) برداشته است و طبیعتاً به دلیل رزولوشن بسیار بالاتر، یعنی 45.7 در برابر 30.4 مگاپیکسل در کانن، هم اندازه تصویر بزرگ‌تر و هم شارپنس بیشتری خواهد داشت.
اما مزیت‌های حسگر نیکون‌ها به همین‌جا ختم نمی‌شود. نیکون برای نخستین بار در تاریخ دوربین‌های فول‌فریم خودش، لرزشگیر را به جای لنز، روی حسگر خود دوربین قرار داده است. نیازی به توضیح نیست که تصمیم عجیب کانن برای عدم ارائه لرزشگیر روی بدنه چقدر ممکن است روی بازاریابی این دوربین و لنزهای آینده آن تأثیر بگذارد.
قرار دادن موتور لرزشگیر در داخل لنز، نه تنها باعث می‌شود قیمت تمام شده لنز افزایش یابد، بلکه آن را بزرگ‌تر و سنگین‌تر هم می‌کند. ضمناً اگر لنز‌هایی که خود کانن یا شرکت‌های دیگر برای دوربین می‌سازند دارای لرزشگیر نباشد، طبیعتاً فیلمبرداری و عکاسی در نور کم، احتمال محوشدگی تصویر را به شدت بالا می‌برد.
فراموش نکنیم که با استفاده از لرزشگیر داخل بدنه، اکنون شما می‌توانید از لنزهای مانت F نیکون که 50 سال پیش ساخته شده هم (با مبدل) لرزشگیر داشته باشید و در نور کم با آن‌ها عکاسی کنید.
به نظر می‌رسد که پردازشگر نیکون کمی نسبت به کانن سریع‌تر عمل کند. نیکون در این دوربین‌ها از EXPEED 6 و کانن از DIGIC 8 استفاده کرده است. حداکثر حساسیت پایه در Z7 و Z6 به ترتیب با ISO 25,600 و ISO 51,200 تقریباً نزدیک به حداکثر حساسیت کانن با ISO 40,000 است، اما حداقل حساسیت ISO 64 در Z7 کمی شرایط بهتری نسبت به دو دوربین دیگر با ISO 100 دارد.
بنابراین می‌بینیم که تأثیر پردازشگر در سطح حساسیت چندان زیاد نیست. اما در عکس‌برداری پی‌درپی نیز نیکون بهتر عمل می‌کند. سرعت عکس‌برداری کانن با فوکوس و نورسنجی قفل شده، نهایتاً به 8 فریم بر ثانیه می‌رسد.
نیکون Z6 به دلیل اینکه رزولوشن کمتری دارد می‌تواند همراه با دنبال کردن فوکوس سوژه، تا 12 فریم بر ثانیه عکس بگیرد (البته روی فرمت خام 12-bit) و البته با فایل خام 14-bit این سرعت به 9 فریم بر ثانیه می‌رسد. نیکون Z7 هم با فوکوس خودکار پیوسته و فرمت خام 12-bit می‌تواند 9 فریم بر ثانیه بگیرد که با فرمت خام 14-bit به 8 فریم می‌رسد.
این در حالی است که اگر کانن بخواهد در عکاسی پی‌درپی، فوکوس را روی سوژه حفظ کند سرعت آن به 5 فریم بر ثانیه کاهش می‌یابد که برای یک دوربین بدون آینه در این سطح بسیار کم است. نکته مأیوس کننده برای عکاسان پرتره اینکه فوکوس خودکار Eye Detection در کانن، هنگام عکس‌برداری پی‌درپی با همین 5 فریم بر ثانیه هم از کار می‌افتد! هرچند گفته شده کانن می‌خواهد این اشکال را در آپدیت‌های نرم‌افزاری برطرف کند.
شاید مهم‌ترین مزیت کانن در این بخش، بافر بزرگ آن باشد که می‌تواند تا 47 تصویر پی‌درپی را در خود جای دهد، در حالی که سرعت نیکون با رسیدن به 18 تصویر پی‌درپی کاهش می‌یابد تا بتواند عکس‌های گرفته شده را ذخیره کند.
اما مهم‌ترین ایراد کانن در زمینه فیلمبرداری در کراپ 1.7 برابر تصاویر 4K خود را نشان می‌دهد. نیکون در هنگام فیلمبرداری با رزولوشن 4K از تمامی سطح حسگر خودش استفاده می‌کند. به این ترتیب، نه تنها تصویر با استفاده از لنزهای مختلف، تله یا بسته‌تر نمی‌شود، بلکه این امکان را می‌دهد تا از لنزهای تله‌فتو برای ایجاد بوکه بیشتر استفاده کنید.
متأسفانه کانن در این زمینه به شدت ضعف دارد و احتمالاً سابقه و خوش‌نامی فیلمبرداری با دوربین‌های DSLR آن، در این دوربین تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. علاوه بر این، سرعت پایین پردازشگر دوربین کانن R باعث می‌شود تا حتی در رزولوشن‌های پایین‌تر مانند Full HD 1080p هم سرعت فیلمبرداری اسلوموشن نهایتاً به 60fps برسد که در مقایسه با اسلوموشن نیکون‌ها با سرعت 120fps اصلاً خوب نیست.
مزیت‌های کانن R به نیکون‌ها
شاید مهم‌ترین مزیت کانن R به نیکون‌ها را بتوان به ماژول فوکوس در این دوربین مرتبط دانست. وجود تعداد نقاط فوکوس بی‌نظیر 5655 نقطه در کانن R در برابر 493 نقطه در نیکون Z7 و 273 نقطه در نیکون Z6 یک برتری فوق‌العاده است. ضمن اینکه وقتی این تعداد نقاط را با تکنولوژی Dual Pixel AF این شرکت که در 5D Mark IV هم دیده‌ایم ترکیب می‌کنیم، احتمالاً فوکوس خودکار در حالت فیلمبرداری با لنزهای STM (که شامل همه لنزهای سری R می‌شود) تجربه بسیار خوبی باشد.
البته نیکون هم در لنزهای جدید سری S خودش، از موتور‌های STM استفاده کرده و از آنجا که پیش از این، تجربه کار با آن را نداشته‌ایم، هنوز نمی‌توانیم درباره سرعت عمل آن‌ها روی دوربین‌های Z و مقایسه آن‌ها با کانن R نظری بدهیم.
به جز این مورد، تنها موارد برتری کانن به بدنه آن برمی‌گردد. نمایشگر Canon R می‌تواند همانند 5D Mark IV به طور کامل رو به جلو برگردد که این قابلیت برای کسانی که می‌خواهند از خودشان فیلمبرداری کنند (Vlogging) اهمیت زیادی دارد.
اگرچه وجود نرم‌افزار‌های کنترل دوربین روی موبایل، احتمالاً این نیاز را برای نیکونی‌ها هم برطرف می‌کند. ضمناً نیکون یک تصمیم عجیب درباره اسلات کرات حافظه دوربین‌هایش گرفته که دستکم در حال حاضر می‌تواند به عنوان نقطه ضعف در نظر گرفته شود. وجود تنها یک اسلات که آن نیز از نوع XQD است، امکان استفاده از کارت‌های حافظه ارزان‌قیمت و در دسترس SD را به عکاسان نمی‌دهد. این در حالیست که کانن از روند فعلی بازار تبعیت کرده و تنها اسلات دوربینش را از نوع SD انتخاب کرده است.
نتیجه‌گیری
نقاط ضعف پرتعداد کانن در برابر نیکون‌ها (خصوصاً نیکون Z7) و قیمت بالاتر آن در برابر Z6 که امکاناتی بی‌نظیر را در این قیمت ارائه می‌دهد، حداقل روی کاغذ، شانس نیکون را بالاتر نشان می‌دهد. در طی سال‌های گذشته، دوربین‌های DSLR نیکون، همواره در قیمت‌های مشابه امکانات بیشتری داشته‌اند و کانن‌ها با پشتوانه لنزهای پر تعدادشان فروش بیشتر را نصیب خودشان می‌کردند.
اما از حالا به بعد که لنز‌ها باید آرام آرام از نو طراحی شوند، بازه پر تعداد لنز‌ها نمی‌تواند برگ برنده محسوب شود و امکانات جدید دوربین‌ها و لنز‌هایی که از ماه‌ها و سال‌های بعد وارد بازار می‌شوند تعیین کننده برنده خواهند بود. فراموش نکنیم که کانن با خودداری از قرار دادن لرزشگیر در دوربین و اصرار بر تولید لنز با لرزشگیر داخلی، راه بسیار سخت‌تری را در برابر نیکون خواهد داشت. باید منتظر بمانیم و ببینیم این تصمیم‌گیری‌ها به کجا می‌انجامد.
نویسنده: امیر یاری
نظر شما در مورد ورود این دو شرکت بزرگ به عرصه دوربین‌های بدون‌آینه فول‌فریم چیست؟
