قبل از شروع لازم به ذکر است که مقدار نوردهی در عکاسی مدرن کمی کاربرد خود را از دست داده است و چیزی نیست که لازم باشد شما آن را محاسبه کنید. اما با این وجود احتمالا اطلاعات خیلی با ارزشی را می‌توانید از این مقاله به دست بیاورید.
مقدار نوردهی یا Exposure Value چیست؟
مقدار نوردهی در عکاسی به زبان ساده روشی برای ترکیب مقادیر سرعت شاتر و دیافراگم و تبدیل آن‌ها به یک مقدار واحد است. با وجود اینکه سرعت شاتر و دیافراگم عوارض جانبی زیادی مثل تاری ناشی از حرکت و عمق میدان دارند اما EV هیچکدام از این فاکتورها را محاسبه نخواهد کرد و فقط مقدار نوردهی را نمایش می‌دهد.
محاسبه EV با استفاده از فرمول زیر انجام می‌شود:
در این فرمول N مقدار دیافراگم شما و t نیز سرعت شاتر است.
جالب است بدانید که ممکن است چند تنظیمات مختلف به یک مقدار EV منجر شوند. برای مثال مقدار EV برای هر دو حالت زیر با هم برابر است:
- f/2.8 and 1/100 second
- f/4 and 1/50 second
با استفاده از فرمول بالا متوجه خواهید شد که تنظیمات EV برای هر دو مورد برابر با 9.6 خواهد بود.
مقیاس EV
مقیاس‌های EV که شما معمولا مشاهده می‌کنید چیزی بین -6 تا +17 هستند. اما به صورت تئوری هیچ محدودیتی برای این مقادیر وجود ندارد. برای مثال تنظیماتی مثل دیافراگم f/22 و سرعت شاتر 1/4000 ثانیه به عدد 21 منجر خواهد شد. اما این تنظیمات برای عکاسی در دنیای واقعی خیلی تاریک هستند.
هرچقدر که تنظیمات شما تاریک‌تر باشد (به زبان ساده نور کمتری را بتوانید با آن‌ها ثبت کنید) مقدار EV نیز بزرگتر خواهد بود. از مقدار نوردهی در عکاسی علاوه بر اینکه برای اشاره به تنظیمات استفاده می‌شود، برای اشاره به میزان روشنایی عکس هم استفاده خواهد شد. هرچقدر مقدار EV بیشتر باشد به این معنی است که نوردهی برای سوژه‌ی روشن‌تری استفاده خواهد شد.
[relatedpost post=”18078″]
برای صحنه‌های روشن در میانه‌های روز شما باید از مقادیر EV بالا مثل +15 یا +16 استفاده کنید. به بیانی دیگر شما نباید مقدار نور زیادی را با ترکیب دیافراگم و سرعت شاتر خود ثبت کنید. برای سوژه‌های تاریک (مثلا نورهای قطبی) شما باید از مقادیر خیلی پائین‌تری مثل -5 استفاده کنید تا از روشن شدن بیش از حد تصویر جلوگیری کنید.
در جدول زیر می‌توانید مقادیر EV برای ترکیب‌های مختلف سرعت شاتر و دیافراگم را مشاهده کنید:
| f/1.0 | f/1.4 | f/2 | f/2.8 | f/4 | f/5.6 | f/8 | f/11 | f/16 | f/22 | |
| 60 sec. | -6 EV | -5 EV | -4 EV | -3 EV | -2 EV | -1 EV | 0 EV | 1 EV | 2 EV | 3 EV |
| 30 sec. | -5 EV | -4 EV | -3 EV | -2 EV | -1 EV | 0 EV | 1 EV | 2 EV | 3 EV | 4 EV |
| 15 sec. | -4 EV | -3 EV | -2 EV | -1 EV | 0 EV | 1 EV | 2 EV | 3 EV | 4 EV | 5 EV |
| 8 sec. | -3 EV | -2 EV | -1 EV | 0 EV | 1 EV | 2 EV | 3 EV | 4 EV | 5 EV | 6 EV |
| 4 sec. | -2 EV | -1 EV | 0 EV | 1 EV | 2 EV | 3 EV | 4 EV | 5 EV | 6 EV | 7 EV |
| 2 sec. | -1 EV | 0 EV | 1 EV | 2 EV | 3 EV | 4 EV | 5 EV | 6 EV | 7 EV | 8 EV |
| 1 sec. | 0 EV | 1 EV | 2 EV | 3 EV | 4 EV | 5 EV | 6 EV | 7 EV | 8 EV | 9 EV |
| 1/2 | 1 EV | 2 EV | 3 EV | 4 EV | 5 EV | 6 EV | 7 EV | 8 EV | 9 EV | 10 EV |
| 1/4 | 2 EV | 3 EV | 4 EV | 5 EV | 6 EV | 7 EV | 8 EV | 9 EV | 10 EV | 11 EV |
| 1/8 | 3 EV | 4 EV | 5 EV | 6 EV | 7 EV | 8 EV | 9 EV | 10 EV | 11 EV | 12 EV |
| 1/15 | 4 EV | 5 EV | 6 EV | 7 EV | 8 EV | 9 EV | 10 EV | 11 EV | 12 EV | 13 EV |
| 1/30 | 5 EV | 6 EV | 7 EV | 8 EV | 9 EV | 10 EV | 11 EV | 12 EV | 13 EV | 14 EV |
| 1/60 | 6 EV | 7 EV | 8 EV | 9 EV | 10 EV | 11 EV | 12 EV | 13 EV | 14 EV | 15 EV |
| 1/125 | 7 EV | 8 EV | 9 EV | 10 EV | 11 EV | 12 EV | 13 EV | 14 EV | 15 EV | 16 EV |
| 1/250 | 8 EV | 9 EV | 10 EV | 11 EV | 12 EV | 13 EV | 14 EV | 15 EV | 16 EV | 17 EV |
| 1/500 | 9 EV | 10 EV | 11 EV | 12 EV | 13 EV | 14 EV | 15 EV | 16 EV | 17 EV | 18 EV |
| 1/1000 | 10 EV | 11 EV | 12 EV | 13 EV | 14 EV | 15 EV | 16 EV | 17 EV | 18 EV | 19 EV |
| 1/2000 | 11 EV | 12 EV | 13 EV | 14 EV | 15 EV | 16 EV | 17 EV | 18 EV | 19 EV | 20 EV |
| 1/4000 | 12 EV | 13 EV | 14 EV | 15 EV | 16 EV | 17 EV | 18 EV | 19 EV | 20 EV | 21 EV |
| 1/8000 | 13 EV | 14 EV | 15 EV | 16 EV | 17 EV | 18 EV | 19 EV | 20 EV | 21 EV | 22 EV |
خوشبختانه چیز تعجب برانگیزی در جدول بالا وجود ندارد. ما از فرمولی که پیشتر به شما معرفی کردیم برای محاسبه مقدار EV برخی از متداول‌ترین ترکیب‌های دیافراگم و سرعت شاتر استفاده کردیم. با این وجود به نظر بهتر است که موضوع را به شکل بالا برای خودتان تصویرسازی کنید تا متوجه شوید که تغییر دیافراگم و یا سرعت شاتر چطور روی مقادیر نوردهی شما تاثیر می‌گذارد.
لازم به ذکر است که هر بار که شما مقدار EV را یک گام کاهش یا افزایش می‌دهید، مقدار نور صحنه را نصف یا دو برابر خواهید کرد. برای مثال مقدار 1EV میزان زیادی نور را ثبت خواهد کرد اما 2EV نصف همین مقدار را ثبت خواهد کرد (که البته باز هم خیلی زیاد است) و 3EV نیز باز هم نصف مقدار قبلی را ثبت خواهد کرد.
[relatedpost post=”104769″]
موضوع جالب‌تر پیدا کردن رابطه‌ی این مقادیر با شرایط دنیای واقعی است. برای مثال در چه شرایطی با 10EV به مقدار نوردهی مناسب خواهید رسید؟ مطمئنا با ترکیب‌های مختلفی مثل سرعت شاتر 1/1000 ثانیه و دیافراگم f/1 یا سرعت شاتر 1/2 ثانیه و دیافراگم f/22 به مقدار نوردهی 10 برسید اما سوال اینجاست که چه زمانی باید از این مقادیر استفاده کنید؟
اینجاست که جدول زیر به کار می‌آید:
| مقدار EV | شرایط واقعی | |
| -6 | مناظر شبانه تحت نور ربع ماه | |
| -5 | شفق شمالی با نور متوسط | |
| -4 | مناظر شبانه تحت نور نیمه‌ی ماه | |
| -3 | مناظر شبانه تحت نور ماه کامل | |
| -2 | برف یا مناظر ساحلی شبانه زیر نور ماه کامل | |
| -1 | پایان ساعت آبی | |
| 0 | اواخر ساعت آبی | |
| 1 | اواسط ساعت آبی | |
| 2 | مناظر شهری دوردست در شب | |
| 3 | صحنه‌های داخلی زیر نور ضعیف پنجره | |
| 4 | فوارهها یا آثار مشهور در شب زیر نور تیر برق | |
| 5 | نور مصنوعی داخلی | |
| 6 | نور داخلی روشن | |
| 7 | شهر بازی در شب | |
| 8 | مناظر و تبلیغات خیلی روشن در شب | |
| 9 | رویدادهای ورزشی شبانه تحت نور روشن | |
| 10 | چند دقیقه بعد از غروب آفتاب در یک روز با هوای صاف | |
| 11 | نور معمولی روز در یک هوای مه‌آلود | |
| 12 | چند لحظه قبل از غروب در هوای صاف | |
| 13 | سوژه‌های معمولی در یک روز ابری با نور کافی | |
| 14 | سوژه‌های معمولی در طول روز با نور خورشید مه‌آلود | |
| 15 | نور کامل خورشید در هوای صاف و بدون ابر، سوژه معمولی | |
| 16 | نور کامل خورشید در یک هوای صاف و بدون ابر، سوژه‌ی روشن (برای مثال ساحل) | |
| 17 | نور کامل خورشید در یک هوای صاف و بدون ابر، سوژه بازتابنده‌ی نور (برای مثال برف) | |
| این مقادیر براساس ایزو 100 تنظیم شده‌اند. | ||
مطمئنا بیشتر از این 24 شرایط نوری مختلف وجود دارد اما ما فقط برای هر مقدار مقدار نوردهی در عکاسی یک مثال را انتخاب کرده‌ایم.
به همین خاطر توصیه می‌کنیم به جای اینکه به صورت مستقیم از این مقادیر استفاده کنید، تصاویر خودتان را هم مدنظر داشته باشید. عکس‌ها را براساس ایزو 100 در نرم‌افزارهایی مثل لایتروم مرتب کنید و مقادیر مختلف دیافراگم/سرعت شاتر را بررسی کنید و بررسی کنید در زمان استفاده از این تنظیمات، شرایط نوری به چه شکلی بوده است. شما ممکن است ارتباطات مشابه زیادی را بین تصاویر خودتان پیدا کنید. برای مثال ممکن است از یک مقدار EV یکسان برای عکاسی از ماه کامل با لنز تله فوتو و عکاسی منظره در روز روشن استفاده کرده‌اید.
در ابتدای مقاله گفته شد که مبحث مقدار نوردهی در عکاسی مدرن ممکن است خیلی کاربرد نداشته باشد اما یکی از مواردی که ممکن است EV برای شما کاربرد داشته باشد همینجا است. با بررسی عکس‌های خودتان و تشخیص اینکه از چه مقدار EV و تحت چه شرایطی استفاده کرده‌اید درک خیلی بهتری از نحوه‌ی نوردهی صحیح عکس‌های خودتان خواهید داشت.
ایزو
همانطور که ذکر شد جدول بالا براساس ایزو 100 نوشته شده است و چند جای دیگر همین مقاله هم به ایزو 100 اشاره شد. اما چرا ایزو تا این اندازه مهم است؟
حقیقت این است که استفاده از ایزو 100 اهمیت خیلی زیادی ندارد و فقط جدول براساس آن تنظیم شده است. شما می‌توانید جداول دیگری را هم براساس مقادیر ایزو دیگر آماده کنید. برای مثال ایزو 800 سه گام روشن‌تر از ایزو 100 است. در صورتی که شما از ایزو 800 استفاده می‌کنید اما از جدول بالا که براساس ایزو 100 آماده شده است استفاده می‌کنید، عکس شما ممکن است کمی بیش از اندازه نوردهی شود. برای جبران شما باید مقادیر دنیای واقعی جدول بالا را سه گام به بالا انتقال دهید تا به نوردهی مناسب برسید.
با این وجود ایزو 100 مقدار استاندارد است و چیزی است که در تمامی جداول آنلاین و یا چاپی مشاهده خواهید کرد.
کاربردهای عملی مقدار نوردهی در عکاسی
یکی از چیزهایی که همیشه در زمان یادگیری مفاهیم جدید باید در نظر داشته باشید این است که حتی در صورتی که ارزش استفاده را هم نداشته باشد ممکن است برای شما کاربرد داشته باشد.
این نکته را به این منظور ذکر کردیم که مقدار EV معمولا چیزی نیست که عکاس‌ها در شرایط روزمره به آن فکر کنند و یا مفهومی نیست که برای دستیابی به نوردهی مناسب نیاز باشد آن را درک کنید.
حتی در صورتی هم که در حالت دستی عکاسی کنید، خیلی از عکاس‌ها تنظیمات خودشان را براساس اطلاعاتی که نورسنج دوربین ارائه می‌کند یا با نگاه کردن به هیستوگرام انجام می‌دهند. تعداد خیلی کمی از عکاس‌ها هستند که صحنه را به صورت کامل بررسی می‌کنند و سعی می‌کنند آن را با جدول EV تطبیق دهند و پس از آن مقادیر دیافراگم و سرعت شاتر مناسب را برای مقدار نوردهی مورد نظر خودشان محاسبه کنند. به جز برای عکاس‌های آنالوگی که نورسنج خودشان را در منزل جا گذاشته‌اند، همیشه گزینه‌های بهتری در اختیار خواهید داشت.
با این وجود اینطور هم نیست که مقدار نوردهی در عکاسی کلا هیچ کاربرد عملی نداشته باشد. برای مثال ممکن است دیده باشید که برای تبلیغات خیلی از دوربین‌ها گفته می‌شود که توانایی نورسنجی و یا فوکوس خودکار تا -4 EV را دارند. در این مورد EV نقش خیلی مهمی در درک قابلیت‌های دوربین خواهد داشت.
همچنین با اطلاع از این موضوع می‌توانید از هدر رفتن پول خودتان هم جلوگیری کنید. خیلی از تولیدکننده‌ها با استفاده از مقادیر دیافراگم خیلی باز برای محاسبه EV توانایی‌های دوربین خودشان را به شکل اشتباهی نمایش می‌دهند. برای مثال دوربینی که با دیافراگم f/1.2 می‌تواند در شرایط نوری -6 EV فوکوس کند خیلی خوب به نظر می‌رسد (و اینطور هم هست) اما دوربینی که می‌تواند در شرایط نوری -5 EV با دیافراگم f/2 فوکوس کند، در شرایط کم نور عملکرد بهتری دارد.
در زمان عکاسی هم با استفاده از این مفهوم می‌توانید «نورسنج ذهنی» خودتان را بهبود ببخشید و متوجه شوید که چه زمانی ممکن است نورسنج دوربین اشتباه کند. برای مثال در صورتی که نورسنج شما در یک روز ابری توصیه می‌کند از دیافراگم f/8 و سرعت شاتر 1/4000 ثانیه استفاده کنید مطمئنا اشتباه است. به احتمال زیاد شما مقدار ایزوی دوربین را خیلی افزایش داده‌اید.
مثال آخر زمانی است که می‌خواهید با چیزی مثل فیلتر ND-10 به عکاسی با نوردهی بالا بپردازید. در صورتی که ده گام مقدار EV را در جدولی مثل جدول بالا افزایش دهید، سرعت شاتر و مقدار دیافراگم احتمالی را می‌توانید پیدا کنید و در صورتی که به خاطر فیلتر نورسنج دوربین عملکرد خوبی نداشته باشد، به شما کمک خواهد کرد.
[relatedpost post=”145625″]
جمع‌بندی
همانطور که قبلا هم ذکر کردیم هیچ مفهومی در عکاسی کاملا بدون معنی نیست و به درک شما از آن‌ها بستگی دارد. همین موضوع در مورد مقدار نوردهی در عکاسی نیز کاربرد دارد.
با وجود قدیمی بودن این مفهوم، EV به مفاهیمی مثل سرعت شاتر، دیافراگم، ایزو و نوردهی صحیح وابسته است. زمانی که شما تمامی موارد مربوط به مقادیر نوردهی را درک کنید می‌توانید مفاهیم مرتبط دیگر را هم به سادگی یاد بگیرید.
حتی در غیر این صورت می‌توانید از این جدوال به عنوان وسیله‌ای برای بررسی سلامت و دقت نورسنجی دوربین استفاده کنید. این روش ساده‌ترین و کم انعطاف‌ترین روش نورسنجی دنیا است اما حتی با این وجود هم برای نوردهی مناسب می‌تواند به شما کمک کند.
امیدواریم که این مقاله حتی در صورتی هم که قرار نیست مقدار نوردهی را به صورت عملی محاسبه کنید توانسته باشد چیزی برای فکر کردن در اختیار شما قرار دهد. در صورتی که سوال یا نظر خاصی دارید، از طریق قسمت کامنت‌های همین مطلب با ما در ارتباط باشید.
