تکنیک عکاسی سایه روشن؛ چگونه عکس کیاروسکورو بگیریم؟

پیوستگی رشته‌های مختلف هنری از هیچ هنرمندی پوشیده نیست؛ مخصوصاً جلوه‌های بصری که با الهام از یکدیگر به رشد و تکامل می‌رسند. در عکاسی نیز بسیاری از سبک‌ها با الهام از نقاشی و تکنیک‌هایی که نقاشان معروف در آثار برجسته خود به کار برده‌اند، به وجود آمده‌اند. سبک کیاروسکورو نیز یکی از همین سبک‌هاست که با الهام از آثار هنرمندان دوره رنسانس، وارد دنیای عکاسی شده‌است. در ادامه به بررسی تاریخچه و کاربرد تکنیک عکاسی سایه روشن (کیاروسوکورو) می‌پردازیم و خواهیم گفت که چگونه می‌توانید یک عکس کیاروسکورو حرفه‌ای ثبت کنید.

عکاسی کیاروسکورو چیست؟

کیاروسکورو، نام یک تکنیک هنری است که در دوره رنسانس به شهرت و محبوبیت خاصی رسید. واژه کیاروسکورو (Chiaroscuro) در واقع کلمه‌ای ایتالیایی به معنی سایه روشن است و اصطلاح انگلیسی آن نیز Light-Dark می‌باشد. همانطور که از نام آن پیداست، روشی برای نقاشی و سپس عکاسی است که حسی که از نور جهت‌دار برروی سوژه می‌افتد را القا می‌کند.

کیاروسکورو به طور سنتی به نقاشی‌های دوره رنسانس گفته می‌شود که در آن سوژه روشن و سه‌بعدی است و معمولاً با سایه‌ها و هایلایت‌های اغراق‌آمیز و پس‌زمینه‌ای که به مناطق‌ تیره‌تر و با سایه‌های شدید تبدیل می‌شود، احاطه شده‌است.

با اینکه کیاروسکورو در ابتدا در نقاشی کاربرد داشت اما می‌توان دید که چگونه همان اصول در عکاسی نیز به کار می‌رود. اگر عکس دارای سایه‌های تیره، کنتراست بالا و برجسته سازی‌های دقیق باشد در واقع عکسی با رگه‌های کیاروسکورو است. در واقع کیاروسکورو تکنیکی است که درآن با به کار گرفتن عناصر نور و سایه، عمق و ابعاد متفاوتی به تصاویر می‌بخشد.

تاریخچه عکاسی کیاروسکورو

بعد از شهرت سبک سایه روشن یا کیاروسکورو در دوره رنسانس، که نقاشان زیادی از جمله رامبراند، کارواجیو، ورمیر و گویا استفاده کردند، با پیشرفت تکنولوژی و اختراع دوربین عکاسی و شاخه‌های دیگر هنر از جمله سینما، علاقه به استفاده از این تکنیک بین عکاسان نیز افزایش یافت. از عکاسانی که بطور خاص از تکنیک عکاسی سایه روشن لذت می‌بردند می‌توان به بیل هنسون، دبلیو یوجین اسمیت، جوزف کودلکا، لوتار ووله، آنه لیبوویتز، فلوریا سیگیز موندی و رالف گیبسون اشاره کرد.

روش عکاسی سایه روشن

ایجاد یک تصویر به سبک کیاروسکورو در واقع بسیار ساده است و می‌توانید با بهره بردن از نور طبیعی یا نور مصنوعی تکنیک عکاسی سایه روشن را در خلق آثار خود بکار ببرید. زمانی که به درک درستی از دستورالعمل‌های اساسی برسید، می‌توانید با استفاده از تکنیک عکاسی سایه روشن، عکس‌هایی با کنتراست بالا و تن‌های واضح به وجود بیاورید. دستیابی به اثر چشمگیر نورپردازی کیاروسکورو کار سختی نیست، حتی برای کسانی که کیت نورپردازی حرفه‌ای ندارند هم این کار ممکن است. در ادامه مراحل عکاسی سایه روشن را مرحله به مرحله یاد می‌گیرید.

1-    استفاده از یک منبع نور

با اینکه استفاده از چند منبع نور در تکنیک عکاسی سایه روشن قابل قبول است و این روزها از نورهای حرفه‌ای استودیویی برای گرفتن عکس‌های سایه روشن استفاده می‌کنند، اما ایده اصلی کیاروسکورو این است که تصویر فقط با یک منبع روشنایی، روشن شود. ساده‌ترین راه برای انجام این کار البته استفاده از یک چراغ است. این منبع نور می‌تواند یک اسپیدلایت یا نور طبیعی قوی مانند نوری که از پنجره به داخل استودیو می‌تابد باشد. نکته کلیدی در اینجا عکاسی نسبتاً عمود بر جهت نور ورودی است.

2-    قرار دادن نور در جهت مستقیم و نزدیک به سوژه

قرار دادن نور در زاویه افقی سوژه معمولاً بهترین نتیجه را دارد. منبع نور یا سوژه خود را طوری زاویه‌بندی کنید و قرار دهید که سایه‌ها در بهینه‌ترین و بهترین حالت خود باشند. معمولاً اگر نور نسبت به سوژه به طور کاملاً افقی تابانده شود، این اطمینان را ایجاد می‌کند که بین نور و تاریکی صحنه کنتراست ایجاد شود.

به یاد داشته باشید نور زمانی که از مبدا خود دور می‌شود واگرا می‌شود، پس بهتر است که منبع نور را بسیار نزدیک به سوژه قرار دهید. این نورپردازی ملایم به سایه‌های عمیق و هایلایت‌های روشن که علائم تجاری یک کیاروسکوروی واقعی هستند، غنا می‌بخشند. همچنین به یاد داشته باشید اگر نور مستقیم به سوژه نتابد، هایلایت‌های محو شونده و سایه‌هایی که شاکله اصلی تکنیک عکاسی سایه روشن هستند به خوبی به وجود نمی‌آیند.

3-    انتخاب محیطی تاریک

از آنجایی که هدف ایجاد یک تصویر با رنگ‌های بسیار تیره است، محیط باید به خوبی کنترل شود. بهتر است اتاقی با دیوارهای تیره انتخاب کنید و از عکاسی در اطراف اشیائی که ناخواسته می‌توانند نور را منعکس کنند مانند آیینه‌ها و یا رنگ‌های روشن خودداری کنید.

با این حال در حذف فضا و صحنه نیز باید بسیار سنجیده عمل کنید و دقت کنید که چه چیزی را در ترکیب‌بندی خود جای می‌دهید. با آزمایش عناصری که می‌توانید در قاب به کار ببرید، به پرورش و زیباسازی محیط و صحنه خود کمک کنید. با این حال با اینکه اجسام غیر بازتابنده و با بافت تیره در این نوع عکاسی نتیجه بهتری دارند اما هیچ قانون ثابتی نیز وجود ندارد که مانع خلاقیت شما شود.

با اینکه اکثر پرتره‌های کیاروسکورو دارای پس‌زمینه سیاه یا تیره هستند، اما حتماً نیازی نیست که از یک پس زمینه گران‌قیمت استفاده کنید. می‌توانید یک پس‌زمینه کوچک و ارزان بخرید. مطمئن شوید که مدل شما می‌تواند آزادانه در مقابل پس‌زمینه حرکت کند. همچنین با استفاده از ابزار براش در فوتوشاپ می‌توانید فضاهای خالی را پر کنید.

مقاله مرتبط: چرا باید در عکاسی به سایه‌ها توجه کنیم؟

آموزش نورپردازی برای عکاسی سایه روشن

با اینکه همه ما با سایه روشن و عکس‌هایی که با این تکنیک گرفته می‌شوند آشنایی داریم، اما موضوعی که مهم است این است که هر عکسی که سایه روشن دارد کیاروسکورو نیست.

تکنیک عکاسی سایه روشن به نحوی است که با تنظیم دقیق نحوه تابش نور به سوژه اصلی و تنظیم کنتراست، با برجسته‌سازی نقاط قوت سوژه و عمق بخشیدن و دراماتیک کردن فضای پیرامونش به یک نتیجه متفاوت از سایه روشن‌های معمولی می‌رسیم.

در ادامه به تکنیک‌های خاصی که برای نورپردازی وجود دارد می‌پردازیم.

استفاده از نورسنجی نقطه‌ای

نور شدید خورشید گاهی می‌تواند واقعاً چالش‌برانگیز باشد، اما با تغییر تنظیمات دوربین خود به نورسنجی نقطه‌ای می‌توانید از نور خورشید به نفع خود استفاده کنید. با استفاده از نورسنجی نقطه‌ای می‌توانید فقط روی سوژه یا هر قسمتی که روی آن فوکوس کرده‌اید، روشنایی به وجود بیاورید که صحنه کلی اطراف سوژه نیز با کنتراست بالا ثبت می‌شود.

بهره بردن از نور مصنوعی

با اینکه نور طبیعی جلوه‌ای خاص و خیره‌کننده در عکس‌ها به وجود می‌آورد اما مشکل اساسی این است که کنترل این نور بسیار سخت است و نمی‌توان به راحتی میزان آن را تعیین کرد و یا زاویه تابشش را تغییر داد. اما استفاده از نور مصنوعی این امکان را به شما می‌دهد که در هر موقعیتی بتوانید بهترین عکس‌ها را بگیرید. همچنین استفاده از دریچه دیافراگم کوچک و سرعت شاتر بالا به شما کمک می‌کند تا نورمحیط را کاهش دهید و کنتراست بیشتری بین بخش های تاریک و روشن تصویر ایجاد کنید.

فاصله مناسب منبع نور با سوژه

منبع نور باید فاصله کمی با سوژه داشته باشد تا علاوه بر عمق دادن و ایجاد کنتراست بالا بین سوژه و محیط، تمرکز نور بر سوژه نیز حفظ شود و از پخش شدن نور و روشن کردن محیط اطراف آن نیز جلوگیری شود. در عکاسی سایه روشن همچنین شما نیاز به منابع نور زیادی ندارید و یک منبع نوری متمرکز به خوبی می‌تواند نتیجه‌ای عالی برای شما به ارمغان بیاورد.

همچنین مراقبت از تناسب و تعادل نور و سایه، تنظیمات دقیق نورپردازی بسته به سلیقه و موضوع عکاسی شما و ایجاد تضاد مناسب در تصویر و تمرکز بر ایجاد حس عمق و ابعاد تصویر، از نکات مهم در استفاده از نور و سایه در تکنیک کیاروسکورو هستند.

روش ادیت عکس سایه روشن

برای رسیدن به بهترین نتیجه در عکاسی سایه روشن و ادیت بهتر، بهتر است از فرمت RAW در عکاسی خود استفاده کنید، که در این صورت امکان ادیتی راحت‌تر و دقیق‌تر برای شما فراهم می‌شود.

هنگام ادیت عکس‌های سایه روشن، با تسلط و تنظیم مناسب سایه و کنتراست، می‌توانید به یک عکس کیاروسکورو با کیفیت بالا برسید. کنتراست را به گونه‌ای تنظیم کنید تا تضاد نور و تاریکی را نمایان کند. سایه‌ها را تیره‌تر کنید تا سایه‌ها عمیق و غنی شوند ولی مراقب باشید که جزئیات مهم تصویر را با این کار تاریک و محو نکنید. همچنین حفظ بافت‌ها در تمام قسمت‌های کادر یکی از ویژگی‌های بارز عکس‌هایی با نوردهی خوب است.

کاربرد عکاسی کیاروسکورو

کیاروسکورو در دوران باستان متولد شد و یک روش منحصر به فرد جالب برای ساخت و ثبت عکس است. در این روش به تصاویر عمق، حالت، خلاقیت و شعله‌ور شدنی خاص افزوده می‌شود که سوژه و تصویر را برای مخاطب ملموس‌تر و واقعی‌تر می‌کند. با این حال این نوع عکاسی هیچ محدودیتی ندارد و از آن می‌توان در انواع عکاسی‌ها استفاده کرد مانند:

• عکاسی مفهومی
• عکاسی پرتره
• عکاسی معماری
• عکاسی طبیعت و مناظر
• ماکروگرافی

مقاله مرتبط: آموزش نورپردازی در سینما + 13 تکنیک های‌ معرفی

سخن آخر

دنیای جدایی ناپذیر نقاشی و عکاسی در چنان تلفیق و هماهنگی زیبایی به سر می‌برند که هرازگاهی مرز بین آثار این دو شاخه از هنر گم می‌شود. تکنیک سایه روشن نیز با عبور از دوره درخشان شروع پیشرفت بشری و با الحاق خود به دنیای مدرن، از نقاشی به عکاسی آمد و احساسات، عمق و درک بیشتری را به آثار عکاسان بخشید تا نور امیدی راهگشا در بین تاریکی‌ها باشد و بی کلام، احساسات عکاسان را به مخاطب منتقل کند. نورنگار برای پاسخگویی به سوالات شما درباره عکاسی سایه روشن آماده‌است. حتی می‌توانید برای تهیه تجهیزات نورپردازی عکاسی کیاروسوکورو روی ما حساب کنید.