در دنیای عکاسی، نور، کادربندی و سوژه، ارکان اصلی خلق یک اثر هنری ناب را تشکیل می‌دهند. اما در این میان، عنصری ظریف و تعیین‌کننده به نام “عمق میدان” وجود دارد که می‌تواند جلوه نهایی عکس را به طور کامل دگرگون کند.
اگر شما نیز به عنوان داش‌آموز، دانشجو و یا علاقه‌مندان عکاسی هستید، برای باز کردن تخصصی‌تر این موضوع در این مقاله با ما همراه باشید. در این مقاله، به بررسی عمق میدان پراداخته و از صفر تا صد این مفهوم کلیدی را در عکاسی بررسی خواهیم کرد.
عمق میدان چیست؟
به طور خلاصه، عمق میدان به ناحیه‌ای از صحنه گفته می‌شود که در عکس به طور واضح و شارپ ثبت می‌شود. این ناحیه می‌تواند از چند سانتی‌متر تا بی‌نهایت متغیر باشد و توسط عوامل مختلفی تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
عمق میدان دیدنی از یک کفش دوزک
اهمیت عمق میدان
عمق میدان نقشی اساسی در هدایت توجه بیننده به سمت سوژه اصلی عکس ایفا می‌کند. با تنظیم عمق میدان می‌توانید بیننده را بر روی یک نقطه خاص متمرکز کنید و یا حسی از وسعت و عمق به عکس ببخشید.
علاوه بر این، عمق میدان می‌تواند به عنوان ابزاری برای خلق جلوه‌های احساسی و داستانی در عکس مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال، محو کردن پس‌زمینه در یک پرتره می‌تواند حس صمیمیت و تمرکز بر روی سوژه را القا کند.
بیشتر بخوانید: مقیاس عمق میدان چیست؟
فرق عمق میدان کم و زیاد چیست؟
همانطور که گفته شد، عمق میدان به ناحیه‌ای از صحنه گفته می‌شود که در عکس به طور واضح ثبت می‌شود. عمق میدان کم به حالتی اشاره دارد که فقط بخش کوچکی از صحنه در فوکوس شارپ قرار دارد و بقیه قسمت‌ها تار و محو هستند. در مقابل، عمق میدان زیاد به حالتی اشاره دارد که بخش‌های زیادی از صحنه از جلو تا عقب به طور واضح و شارپ ثبت می‌شوند.
تفاوت عمق میدان اندک و بسیار در تصویر بالا قابل مشاهده است.
چه مواقعی از عمق میدان کم استفاده می‌کنیم؟
از عمق میدان کم در مواقعی استفاده می‌شود که می‌خواهیم توجه بیننده را به طور کامل بر روی سوژه اصلی متمرکز کنیم. این کار به خصوص در عکاسی پرتره، عکاسی ماکرو و عکاسی ورزشی کاربرد دارد.
برای مثال، در عکاسی پرتره، با استفاده از عمق میدان کم می‌توانیم بر روی چهره و جزئیات آن تمرکز کنیم و پس‌زمینه را محو کنیم تا حواس‌پرتی بیننده را به حداقل برسانیم.
چه مواقعی از عمق میدان زیاد استفاده می‌کنیم؟
از عمق میدان زیاد در مواقعی استفاده می‌شود که می‌خواهیم تمام عناصر صحنه از جلو تا عقب به طور واضح و شارپ در عکس ثبت شوند. این کار به خصوص در عکاسی منظره، عکاسی معماری و عکاسی خبری کاربرد دارد.
عوامل موثر در عمق میدان
همان‌طور‌که پیش‌تر نیز اشاره شد در عکاسی، عمق میدان به ناحیه‌ای از صحنه گفته می‌شود که در عکس به طور واضح و شارپ ثبت می‌شود. این ناحیه می‌تواند از چند سانتی‌متر تا بی‌نهایت متغیر باشد و توسط عوامل مختلفی تحت تاثیر قرار می‌گیرد. در ادامه، به بررسی چهار عامل اصلی موثر در عمق میدان می‌پردازیم:
بررسی عوامل موثر عمق میدان در مراحل امور عکاسی
1-دیافراگم
تاثیر عمق میدان با دیافراگم بسیار زیاد است. دیافراگم به روزنه‌ای در لنز گفته می‌شود که میزان نور ورودی به دوربین را کنترل می‌کند. هرچه دیافراگم بازتر باشد (عدد f کوچکتر باشد)، عمق میدان کمتر و هرچه دیافراگم بسته‌تر باشد (عدد f بزرگ‌تر باشد)، عمق میدان بیشتر خواهد بود.
2-فاصله دوربین تا سوژه
هرچه فاصله دوربین تا سوژه کمتر باشد، عمق میدان کمتر و هرچه فاصله دوربین تا سوژه بیشتر باشد، عمق میدان بیشتر خواهد بود. به عبارت دیگر، اگر به سوژه نزدیک شوید، عمق میدان کمتر و پس‌زمینه محو خواهد شد.
3-فاصله کانونی لنز
هرچه فاصله کانونی لنز بیشتر باشد، عمق میدان کمتر و هرچه فاصله کانونی لنز کمتر باشد، عمق میدان بیشتر خواهد بود.
به عنوان مثال، اگر از لنز با فاصله کانونی 200 میلی‌متر استفاده کنید، عمق میدان کمتر و پس‌زمینه محو خواهد شد. اما اگر از لنز با فاصله کانونی 50 میلی‌متر استفاده کنید، عمق میدان بیشتر و تمام عناصر صحنه از جلو تا عقب به طور واضح و شارپ در عکس ثبت خواهند شد.
4-اندازه حسگر دوربین
هرچه اندازه حسگر دوربین بزرگ‌تر باشد، عمق میدان کمتر و هرچه اندازه حسگر دوربین کوچکتر باشد، عمق میدان بیشتر خواهد بود.
این موضوع به این دلیل است که حسگرهای بزرگ‌تر، نور بیشتری را دریافت می‌کنند و برای ثبت عکس با نوردهی مشابه، به دیافراگم بازتر (عدد f کوچکتر) نیاز دارند.
تفاوت عمق میدان و عمق فوکوس
ممکن است اصطلاحات “عمق میدان” و “عمق فوکوس” به طور متناوب استفاده شوند، اما در واقع دو مفهوم مجزا هستند.
عمق میدان: به ناحیه‌ای از صحنه گفته می‌شود که در عکس به طور واضح و شارپ ثبت می‌شود.
عمق فوکوس: به ناحیه‌ای از لنز گفته می‌شود که نور به طور واضح بر روی آن تمرکز می‌کند.
فرق عمق میدان با عمق فوکوس به این معناست که عمق میدان به عکسی که گرفته می‌شود مربوط می‌شود، در حالی که عمق فوکوس به لنزی که از آن استفاده می‌شود مربوط می‌شود.
تاثیر عمق میدان در عکاسی
لاز است در نظر داشته باشید، عمق میدان می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر احساس و جلوه نهایی عکس داشته باشد. در ادامه به معرفی این تاثیرات می‌پردزایم.
| تاثیر | شرح | کاربرد |
| جذب توجه | با محو کردن پس‌زمینه، توجه بیننده را به طور کامل بر روی سوژه اصلی متمرکز می‌کند. | عکاسی پرتره، عکاسی ماکرو، عکاسی ورزشی |
| ایجاد حس جدایی | سوژه را از محیط اطراف جدا می‌کند و بر آن تاکید می‌کند. | عکاسی پرتره، عکاسی ماکرو، عکاسی محصول |
| ایجاد حس عمق | حس وسعت و عمق را به عکس منتقل می‌کند. | عکاسی منظره، عکاسی معماری، عکاسی خبری |
| ایجاد حس حرکت | با تار کردن پس‌زمینه، حس حرکت و پویایی را به عکس منتقل می‌کند. | عکاسی ورزشی، عکاسی حیات وحش، عکاسی از اشیاء در حال حرکت |
| روایت داستان | با کنترل عمق میدان، می‌توان داستان‌های بصری compelling را خلق کرد. | عکاسی مستند، عکاسی روایی، عکاسی خلاقانه |
| کنترل نوردهی | با تنظیم دیافراگم برای کنترل عمق میدان، می‌توان نوردهی عکس را نیز کنترل کرد. | عکاسی در شرایط نوری کم، عکاسی با نور مصنوعی، عکاسی HDR |
| ایجاد جلوه‌های هنری | با استفاده از تکنیک‌های مختلف عمق میدان، می‌توان جلوه‌های هنری و خلاقانه‌ای به عکس اضافه کرد. | عکاسی انتزاعی، عکاسی سورئال، عکاسی مفهومی |
رابطه عمق میدان و دیافراگم (چگونه دیافراگم مناسب را انتخاب کنیم؟)
همانطور که در بخش‌های قبلی اشاره شد، دیافراگم مهم‌ترین عامل موثر بر عمق میدان در عکاسی است. دیافراگم به روزنه‌ای در لنز گفته می‌شود که میزان نور ورودی به دوربین را کنترل می‌کند.
رابطه بین دیافراگم و عمق میدان به صورت معکوس است. به این معنی که:
هرچه دیافراگم بازتر باشد (عدد f کوچکتر باشد)، عمق میدان کمتر و هرچه دیافراگم بسته‌تر باشد (عدد f بزرگ‌تر باشد)، عمق میدان بیشتر خواهد بود.
برای انتخاب دیافراگم مناسب، باید ابتدا هدف خود را از عکس مشخص کنید.
اگر می‌خواهید بر روی سوژه اصلی تمرکز کنید و پس‌زمینه را محو کنید، از دیافراگم باز (عدد f کوچکتر) استفاده کنید. این کار به خصوص در عکاسی پرتره، عکاسی ماکرو و عکاسی ورزشی کاربرد دارد.
به عنوان مثال، اگر در حال عکاسی از پرتره هستید، می‌توانید از دیافراگم f/2.8 یا f/4 استفاده کنید تا پس‌زمینه را محو کنید و بر روی چهره سوژه تاکید کنید.
اگر می‌خواهید تمام عناصر صحنه از جلو تا عقب به طور واضح و شارپ در عکس ثبت شوند، از دیافراگم بسته (عدد f بزرگ‌تر) استفاده کنید. این کار به خصوص در عکاسی منظره، عکاسی معماری و عکاسی خبری کاربرد دارد.
عمق میدان در عکاسی ماکرو
در عکاسی ماکرو، به دلیل استفاده از لنزهای با فاصله کانونی بالا، عمق میدان به طور طبیعی کم است. این امر می‌تواند برای محو کردن پس‌زمینه و برجسته کردن سوژه‌های کوچک بسیار مفید باشد.
برای افزایش عمق میدان در عکاسی ماکرو، می‌توانید از دیافراگم بسته‌تر، افزایش فاصله دوربین تا سوژه و یا استفاده از تکنیک‌های فوکوس استکینگ استفاده کنید.
عمق میدان در عکاسی پرتره
در عکاسی پرتره، از عمق میدان کم برای محو کردن پس‌زمینه و تمرکز بر روی چهره سوژه استفاده می‌شود. این کار به ایجاد حس صمیمیت و تمرکز بر روی سوژه کمک می‌کند.
عمق میدان در عکاسی حرفه‌ای
عکاسان حرفه‌ای از عمق میدان به عنوان ابزاری خلاقانه و قدرتمند برای خلق عکس‌های تاثیرگذار و ماندگار استفاده می‌کنند. با درک عمیق از این مفهوم و تسلط بر تکنیک‌های مختلف، می‌توانند بیننده را به سمت سوژه اصلی هدایت کنند، حس و جلوه نهایی عکس را کنترل کنند و داستان‌های بصری compelling را روایت کنند.
سخن پایانی
همانطور که در این مقاله مفصل شرح داده شد، عمق میدان به ناحیه‌ای از صحنه گفته می‌شود که در عکس با وضوح کامل ثبت می‌شود. این ناحیه توسط عوامل متعددی از جمله دیافراگم، فاصله دوربین تا سوژه، فاصله کانونی لنز و اندازه حسگر تحت تاثیر قرار می‌گیرد، با تسلط بر این عوامل و موارد، می‌توانید عمق میدان را به نفع خود کنترل کنید و به نتایج دلخواهتان برسید.
