تکنیک قراردادن دو عکس روی هم (نوردهی دوگانه)

با قراردادن دو تصویر بر روی یکدیگر بطوری که هیچکدام دیگری را بطور کامل نپوشاند، باعث ایجاد تصویر سومی خواهد شد که بنابر عقیده بسیاری از عکاسان، در زمره عکاسی هنری طبقه‌بندی می‌شود. این تکنیک که به نام دابل اکسپوز (Double Exposure) یا تکنیک نوردهی دوگانه نیز نامیده می شود، هم می‌تواند درون دوربین‌های دیجیتال انجام شده یا پس از عکسبرداری و توسط ویرایش دیجیتال صورت پذیرد.

در اواخر قرن نوزدهم و پیش از ظهور دوربین‌های دیجیتال و نرم‌افزارهایی مانند فتوشاپ، هنرمندان عکاس و فیلمبردار با روی هم قراردادن دو یا چند تصویر برای نخستین بار این تکنیک را اجرا نمودند و این به گفته بسیاری، نخستین ظهور جلوه‌های ویژه در زمینه تصویرسازی بود.

پس از گذشت سال‌ها و ورود رایانه‌ها به دنیای تصویر، تکنیک‌های دستی و سختی مانند نوردهی دوگانه، کم کم جای خود را به پردازش‌های نرم‌افزاری پس از عکسبرداری دادند. ظهور نرم‌افزارهایی مانند فتوشاپ و حتی نرم‌افزارهای اختصاصی برای اجرای این تکنیک، و رایانه‌هایی که هر روز قدرتمندتر می‌شوند، اجرای این تکنیک‌ها را به درون رایانه‌ها کشاند و دیگر نیازی به عملیات تاریکخانه‌ای نیست.

در این نوشتار، تکنیک نوردهی دوگانه، به همراه تنظیمات دوربین و چگونگی عکسبرداری بهنه و در نهایت، استفاده از نرم‌افزار فتوشاپ برای ترکیب آن‌ها و اخذ نتیجه مطلوب، توضیح داده می شود.

حتی امروزه اجرای تکنیک نوردهی دوگانه در برخی از دوربین‌های عکاسی دیجیتال پیشرفته به عنوان یک قابلیت قرار داده شده است.

مراحل عکسبرداری دوگانه

تنظیمات دوربین

بهترین حالت عکیبرداری برای اجرای تکنیک نوردهی دوگانه، استفاده از حالت تقدم دیافراگم است. در دوربین‌های برند کانن این حالت با نماد Av و در دوربین‌های نیکون با حرف A (مخفف Aperture) نمایش داده می شود.

نورسنجی را هم در وضعیت نورسنجی نقطه‌ای (Spot Metering) یا مرکزگرا (Center Weighted Metering) قرار دهید. سعی کنید از یک لنز مناسب استفاده کنید. لزهای پرایم 50 میلیمتری برای این تکنیک مناسب هستند. گرچه می‌توانید بر روی دست عکاسی کنید اما استفاده از سه‌پایه برای کاهش لرزش و محوشدگی عکس، توصیه می‌شود زیرا اکثر لنزهای 50  میلیمتری فاقد سیستم لرزشگیر هستند.

سایر تنظیمات

اگر نور محیط عکسبرداری کافی است، از حساسیت حداقل برای جلوگیری از بروز نویز استفاده کنید. میزان دیافراگم را حدود f/5.6 در نظر گرفته و سعی کنید تمام چهره سوژه، فوکوس باشد. اگر میزان نوردهی زیاد است، از دیافراگم بسته‌تر استفاده کنید.

آماده‌سازی سوژه

سعی کنید برای تکنیک عکاسی نوردهی دوگانه بهترین عکس‌ها را انتخاب کنید. تناسب عکس‌ها بسیار مهم است. به یک یا دو عکس اکتفا نکنید و چندین عکی بگیرید. سوژه را در مقابل پس زمینه‌ای روشن مانند آسمان قرار دهید. بهتر است در کنار سوژه قرار بگیرید. عکس‌های نیم رُخ برای اجرای این تکنیک خیلی بهتر از عکس‌های روبرو هستند. همچنین از عوامل مزاجم در پس‌زمینه مثل شاخ و برگ درختان دوری کنید.

تنظیم فوکوس

ممکن است هنگامی که دوربین را به سمت یک منبع نور روشن نشانه می‌روید سیستم اتوفوکوس دوربین عمل نکند. در این حالت از فوکوس دستی استفاده کرده و تا حد ممکن چهره سوژه را در فوکو.س نگه دارید.

کادربندی کرده و عکس بگیرید.

می‌توانید هم از منظره‌یاب هم بصورت لایو ویو عکاسی کنید. در هر صورت، ابتدا چندین عکس آزمایشی بگیرید. اگر لاز باشد از جران نوردهی مثبت برای افزایش نور پس‌زمینه استفاده کنید.

عکس دوم (عکس پُر کننده) را بگیرید.

می‌توانید از هر سوژه‌ای به عنوان عکس دوم استفاده کنید، اما معمولاً عکس برگ‌ها و گُل‌ها نتایج بهتری ایجاد می‌کنند. از صحنه‌هایی عکس بگیرید که دارای فُرم‌ها و بافت‌های جالب باشند. همچنین می‌توانید از عکس‌های آماده (البته با رعایت حقوق معنوی و مادی صاحب اثر) استفاده کنید.

مراحل ویرایش تکنیک عکسبرداری دوگانه

شروع

عکس را می‌توانید در قسمت Adobe  Camera Raw باز کنید یا مستقیماً در فتوشاپ عمل ویرایش را انجام دهید. ابتدا روی قسمت Layer کلیک راست کرده و گزینه From Background را انتخاب کنید.

سپس به قسمت Image>Adjustments>Levels رفته و کنتراست و روشنایی تصویر را افزایش دهید.

عکس دوم را وارد کنید.

عکس دوم را باز کنید. سپس گزینه Select>All  و بعد از آن Copy را انتخاب کنید. عکس پرتره را باز و عکس پُر کننده را بر روی آن Paste کنید. برای تغییر اندازه، چرخش و سایر عملیات لازم از قسمت  Edit>Transformاستفاده کنید بطوری که تمام تصویر زیرین را بپوشاند. از ابزار Clone برای حذف اضافات هر لایه استفاده کنید.

ترکیب و تنظیم تصاویر

لایه بالایی را انتخاب و حالت ترکیب (Blend Mode) رد در وضعیت Screen قرار دهید. این عمل باعث روشن‌تر شدن تصویر می‌شود. پس از ایجاد و اجرای تکنیک دوگانه اولیه، از ابزار Move برای جابجایی و تغییر اندازه لایه پُر کننده برای ایجاد بهترین ترکیب استفاده کنید.

نمایش جزئیات

برای نمایش هرچه بهتر جزئیات یک لایه تنظیم Curves یا Levels از صفحه لایه‌ها ایجاد کنیدتا جزئیات را در نواحی تنالیته‌های میانی، نمایش دهد. همچنین می توانید از ابزار Burn برای تیره‌تر و برجسته‌تر کردن حاشیه پرتره استفاده کنید. استفاده از روش کم رنگ کردن یا سیاه و سفید کردن پرتره با ابزار De-saturate نیز غافل نشوید.

تکنیک نوردهی دوگانه توسط دوربین

بسیاری از دوربین‌های پیشرفته دارای امکانات خارق‌ العاده‌ای هستند. یکی از این امکانات که در دوربین‌های پیشرفته کانن و نیکون دیده می شود، همین تکنیک نوردهی دوگانه است. در دوربین‌های کانن، این گزینه در منوی عکسبرداری (Shooting Menu) و بنام Multiple Exposure قرار گرفته است و می‌توانید تعداد عکس ها و نحوه ترکیب آن‌ها را انتخاب کنید. در برخی دوربین‌های نیکون نیز می‌توانید دو عکس با فرمت RAW از روی کارت حافظه انتخاب و آن‌ها را با یکدیگر ترکیب کنید. این گزینه در دوربین‌های نیکون Image Ovelay نام دارد.

تکنیک نوردهی دوگانه در فیلمسازی

از سال‌های دور، کارگردانان خلاق سینما مانند آلفرد هیچکاک برای ایجاد حس تعلیق و اضطراب از تکنیک نوردهی دوگانه در فیلم‌هایشان استفاده کرده‌اند. امروزه نیز این تکنیک در سینما بکار گرفته می‌شود . هرچند بیشترین کاربرد این تکنیک در فیلمسازی در زمینه تبلیغات و و ساخت کلیپ‌های موسیقایی استفاده می شود. فیلم زیر قسمتی از کاربرد این تکنیک در تولید ویدیو را نشان می‌دهد.

آنچه مسلم است، تکنیک نوردهی دوگانه، چه در عکاسی یا در تولید فیلم، اگر بطور صحیح و هوشمندانه بکار گرفته شود می‌تواند تاثیر دراماتیکی بر مخاطب گذاشته و جلوه‌ای نو از هنر تصویرسازی را نمایش دهد.

شما هم اگر تجربهای در زمینه تکنیک عکاسی با نوردهی دوگانه دارید از طریق همین صفحه با ما و سایر علاقهمندان به هنر عکاسی به اشتراک بگذارید.