عکاسی مفهومی
هنر مفهومی به صورت کلی به انواع مختلفی از آثار هنری دلالت دارد که در آنها ایده، فرم و پیام اثر بیشتر از محصول نهایی حائز اهمیت است. برای مثال هنر فرایندی (process Art) که نوعی هنر مفهومی میباشد بر روی فرایند شکل گرفتن یک اثر هنری توجه دارد و خود محصول در درجه بعد قرار میگیرد. عکاسی مفهومی به عکسی اشاره دارد که عکاس در آن قصد دارد توجه بیننده را با بزرگنمایی یک گزاره به سمت مفهوم ذهنی خود سوق دهد و به تفکر وادارد. عکسهای همه شاخههای عکاسی میتوانند در صورت القای مفهومی خاص به بیننده در این دسته قرار بگیرند. هنرمندان عکاسی مفهومی معمولاً با تصاویر غیرواقعی همراه است و با قوه تخیل شما کار میکند.
تخیل بخش بزرگی از عکاسی مفهومی است. عکاس در این سبک ابتدا یک ایده در ذهن دارد که نحوه ارائه آن را نمیداند با تجربه و گرفتن شات های متعدد پیداکردن موقعیتهای مختلف آزمودن موقعیتهای ذهنی به هدف و روش خود برای ثبت و ارائه مفهوم نزدیک و نزدیکتر میشود تا به نتیجه نهایی برسد. البته در این میان هنرمندانی هستند که روش خاصی برای بیان مفاهیم اتخاذ کرده اندکی لزوماً غیرواقعی و تخیلی نیست بلکه با تغییر دادن بعضی المانها به بزرگنمایی واقعیت و رساندن مفهوم ذهنی خود به مخاطب را به بهترین شکل انجام میدهند.
هنر مفهومی امروزه در تمامی شاخههای هنر دیده میشود برای مثال مجسمهسازانی که با تخیل مفهوم ذهنی خود را در کارهایشان به نمایش میگذارند و همه کارها را به تخیل و فکر شما میسپارند که با اولین مشاهده چه برداشتی از این اثر بکنید، در هنر مفهومی رابطه هنرمند، اثر هنری و مخاطب دگرگون میشود در واقع ما با زاویه و شکل جدیدی از طبیعت در ارتباط نیستیم، بلکه با جهان ذهنی هنرمند که با منطق فردی خویش به بیان مفهوم پرداخته سروکار داریم.
تاریخچه عکاسی مفهومی
پس از آنکه مدرنیسم در دهه شصت میلادی به پایان خود برسد هنرمندان با تلفیق مدرنیسم و فلسفه، بهکارگرفتن ایدهها و اندیشهها نوع جدیدی از هنر را به جهان معرفی کردند که امروزه بهعنوان هنر مفهومی شناخته میشود. هنرمندان این رشته سعی کردهاند با زیباییشناسی متناسب چیستی و طبیعت هنر را با روشی صریح مورد پرسش قرار دهند.
بهطورکلی هیچ جنبشی از زمان تاریخی که در آن شکلگرفته مستقل نیست بلکه در آن راستا و در بستر دگرگونی اقتصادی سیاسی و اجتماعی شکل میگیرد، در واقع هنر مفهومی مدرن فراتر از تصویرهای ذهنی هنرمند است و پاسخی است به شرایط زیستی زمانه و شرایطی که در آن حاکم است. آلفرد اشتیگلیز شاید یکی از مهمترین نامهایی باشد که عکاسی مفهومی امروز را بنا نهاد. عکسهای این هنرمند آنقدر دربرگیرنده زاویه خاص و مفهوم مشخصی از یک منظره را داشتند که گاهی با نقاشی اشتباه گرفته میگرفتند. در ابتدای عمر عکاسان فعال در این عرصه خود را عکاس نمیدانستند و نام هنرمند برای خود انتخاب کرده بودند. عکاسی مفهومی راه و روش و اسلوب یکسانی برای آموزش و فراگیری ندارد بلکه هر شخص بنا به روحیات و ذهنیت خود روش خود را برای ثبت عکس و بیان موضوعات پیدا میکند، روحیات و برداشتهای خود را به نمایش میگذارد.
آموزش عکاسی مفهومی
توجه داشته باشید عکاسی مفهومی مانند عکس پرتره، منظره یا ثبت یک عکس بیعیبونقص نیست هرچند محصول نهایی باید یک استاندارد مورد قبول داشته باشد اما هدف از این نوع عکاسی ایجاد و خلق معنا و ثبت آن بهصورت خلاقانه میباشد. در واقع عکس مفهومی یک روش پیشرفته برای بیان احساسات اعتراض و یا نوع نگرش یک هنرمند به جهان است و بیان تمامی این معانی با استفاده از عناصر تصویر است. معمولاً در این روش از عکاسی بهصورت صریح و مشخص به مفهوم عکس پرداخته نمیشود بلکه همواره پیچشها و چالشهایی برای درک بهتر تصویر وجود دارند که از جنبههای جذابیت این نوع تصویر است. بهطورکلی این تصاویر ابتدا در ذهن خالق آنها شکلگرفته سپس به ایده تبدیل میشوند و کمکم ایده به چگونگی تصویر دادن کردن و نمود بیرونی میرسد،به همین دلیل ذهن خالق این تصاویر باید به شدت پویا باشد مفاهیم را بشناسد و با عقیده و نظر خود به آنها معنا و تصویر ببخشد. عکاسان فعال در این شاخه معمولاً اهل مطالعه بررسی و پرسش هستند و همواره به دنبال معنا در سوژه میباشند. همیشه با یک ایده شروع کنید ایده خود را یادداشت و در مواجهه با آن سؤال مطرح کنید اینکه معنای این ایده چیست؟ چگونه به بهترین شکل میتوان آن را به تصویر کشید، برای بهتصویرکشیدن چه امکاناتی لازم دارید و بسیاری دیگر که متناسب با طرح اولیه شما امکان پرسش وجود دارد. همواره ذهن خود را آزاد بگذارید خود را به عکاسی محدود نکنید میتوانید از سایر نوشتهها و فیلمها، موسیقی و هر نوع هنر دیگری الهام بگیرید تغییر دهید و معنای خاص ذهنی خود را بسازید ذهن پویا و بازیگوش یکی از نقاط قوت در این رشته از عکاسی است.
به دیدن جزئیات عادت کنید همواره از خود بپرسید کدام بخش از این شیء، منظره یا فرد برای من ایجاد جذابیت میکند و کدام جزئیات مفهومی در دل خود دارند همه این نکات و بخشها در درجه اول به داشتن ایده خاص و پرورش آن کمک میکند که در ادامه با پرداختن به ایده و تصویر ذهنی قطعاً تصویر مفهومی خود را خواهید داشت همواره به تخیل خود اعتماد کنید بگذارید شما را همراهی کند.
عکس مفهومی در خانه
عکس مفهومی مشخصاً نیاز به لوکیشن و پروداکشتن گسترده و وسیعی ندارد گاه یک شیر آب در حال چکه میتواند معناهای بسیاری را در درون خود داشته باشد. آنچه که مهم است پرورش قوه تخیل شماست، به همه اجزای خانه با جزئیات بپردازید ببینید کدام بخش و جز میتواند برای شما معنایی در برداشته باشد. عکسهای متعدد بگیرید و با مشاهده به جزئیات آنها بپردازید از محل زندگی و اتاق خود شروع کنید آنجا مکانیسم که بیشتر از بیش با آن آشنایی دارید به این فکر کنید که کدام بخش از خانه یا اتاق برای شما معنای خاصی را در بردارد چرا این احساس شکلگرفته و چگونه میتوان آن را ثبت کرد. ثبت عکس در خانه میتواند یکی از بهترین تمرینها در زمینه عکاسی مفهومی باشد.
پس تعلل نکنید دوربین خود را بردارید همهجا را زیر نظر بگیرید و به طرح سؤال بپردازید جزئیات را فراموش نکنید جزئیات مهمترین بخش هستند. زاویه وی را بسنجید هرکدام چه معنایی برای شما دارند؟ بخشهایی از خانه که هرروزه با آن سروکار دارید با دید مفهومی چه پیامی به شما میدهند؟
عکاسی مفهومی از طبیعت
طبیعت همواره الهام بخش تمامی هنرهای جهان است. ثبت و ضبط تغییرات طبیعت و رنگهای متنوع یکی از تفریحات و لذتهای هر عکاسی است. در زمینه عکاسی مفهومی نیست طبیعت نقش مهم و تأثیرگذاری دارد. نقش شما بهعنوان عکاس این است که از هرچیز قابل تصوری برای معنا دادن به عکستان استفاده کنید در طبیعت ابرها را به گونه دیگری ببینید برای درختها داستان تدوین کنید از حرکت آب الهام بگیرید هر سنگریز و درشتی را بررسی کنید همه اینها نشان میدهد طبیعت چقدر میتوانند برای این رشته از عکاسی نقش مهمی را ایفا کند. به اشیا بیجان،جان ببخشید! تخیل و ذهن پویا میتواند نقش بالایی در خلق تصاویر شما داشته باشد پس با ذهن باز و در آرامش خیال کار کنید و بگذارید چشمان شما در جزئیات به دنبال کشف معنا باشد مطمئن باشد که نتیجه مطلوب شما خواهد بود.
پروژه عکاسی مفهومی
برای خود در ادامه مسیر یادگیری عکاسی مفهومی چالش درست کنید، به یک ایده کلی برسید و هر بار زمان زیادی را به تغییرات و تفسیر در مورد ایده خود اختصاص دهید. مهمترین جز از عکاسی مفهومی تفسیر و پرسش در مفاهیم است. دیدن عکسها و تصویر به شما کمک بسیاری خواهد کرد. حتماً زمانی را به مطالعه و بررسی عکسها اختصاص دهید پروژه عکاسان معروف را پس از بررسی بهعنوان تمرین در برای خودتان تکرار کنید سعی کنید آنها را بازسازی کنید یا به آنها چیزی اضافه کنید از دل این تمرینها به مفاهیم و ایدههای جدیدی دست پیدا خواهید کرد. تنها رمز موفقیت و رشد نبوغ همواره تمرین و تحقیق است اگر به این رشته از عکاسی علاقمندید حتماً برای مطالعه و تمرین زمان قابل توجهی را اختصاص دهید.
گفتیم که حال و زیست اجتماعی به جایگاهی رسید که احساس رشد هنرمندان برای بیان اندیشههای خود به ابزار جدیدتری نیازمند هستند در نتیجه هنر معناگرا بهصورت رسمی به عرصه ظهور رسید. فعالان این رشته معناگرا سعی کردند هرآنچه هنرمندان پاپ آرت بدون نظریهپردازی هنری و به صورت آشفته مطرح کرده بودند را به شکل متناسبی با زیباییشناسی معنی کنند. آنها در واقع چیستی و طبیعت هنر را با روش روشن و صریح مورد بررسی قرار میدهند و پرسش مطرح میکنند. در نتیجه اثر مفهومی، صورت دیگری از طبیعت و جهان پیرامون ما نیست بلکه پاسخی متکی به منطق و دیدگاه خالق اثر بر پرسشهای مطرح شده توسط خود هنرمند است.
نسل هنرمندان پس از جنگ جهانی با جسارت عجیبی دست به خلق آثار زدند که علاوه بر ایجاد و رونق هنر مدرن به بن بست رسیدن آن را به نمایش گذاشتند و این پرسش دوباره شکل گرفت که رابطه اثر هنری با انسان و طبیعت چیست؟ از چه جایگاهی برخوردار است آمده است بازتولید کند یا معنا بیفزاید. امروزه نیز یا پیشرفت تکنولوژی نزدیک شدن راهها گسترش ارتباطات و وجود اینترنت هنر شکل دیوانهواری به خود گرفته است. احساسات جهانی بیشازپیش به وحدت یکسانی میرسد و دغدغهها به هم نزدیک و نزدیکتر میشوند، از طرفی حجم فضای دیجیتال و سرعت پیشرفت سرسامآور آن وجود مدیا همگی حالت غیرقابلپیشبینی به جهان ما داده است. این سرعت به انسان مدرن اجازه تفکر و عمیق شدن را میدهد و شما تا با یک مبحث سعی به ارتباط دارید جایگزین بعدی آن ارائه میشود. هنر عکاسی بهخصوص هنر عکاسی مفهومی از این ماجرا مستثنی نیست و با وجود گوشیها و بستری همچون اینترنت ممکن است هر فردی باتوجهبه حالت روحی و بهتصویرکشیدن آن لحظه معناهای فوقالعاده اثرگذاری خلق کند. امید است این بررسی گذرا از تاریخ پیدایش هنر مفهومی مدرن و توجه به عکاسی معناگرا برای شما مفید بوده باشد. همانطور که متوجه شدید یکی از مهمترین ارکان برای پیشرفت در این زمینه تمرین و مطالعه مستمر است.
اگر میخواهید اطلاعات بیش تری درباره عکاسی مفهومی کسب کنید بخوانید: