احتمالا برای شما هم پیش آمده که بالای یک کوه یا بلندی ایستاده باشید و از دیدن منظره وسیعی که در مقابلتان است لذت برده باشید. در چنین موقعیتی به احتمال زیاد دوست داشتهاید که بتوانید با دوربین خودتان از آن منظره عکاسی کنید. متاسفانه به خاطر محدودیتهایی که دوربینهای عکاسی دارند شما نمیتوانید از تمام آنچه که پیش روی شما قرار دارد عکس بگیرید و فقط میتوانید به گرفتن یک عکس از یک بخش کوچک آن، و یا نهایتا گرفتن یک ویدیو بسنده کنید. اما اگر بخواهید این عکس منظره را چاپ کنید چطور؟ خب میتوانید با استفاده از تکنیک عکاسی پانوراما صحنههایی مشابه این عکس را براحتی با دوربین خودتان ثبت کنید.
[relatedpost post=”16674″]
بخش اول: تکنیک عکاسی پانوراما چیست؟
تکنیک عکاسی پانوراما که با اسم عکاسی واید فرمت نیز شناخته میشود یکی از تکنیکهای ویژه عکاسی است که چند عکس مختلف را به هم متصل میکند تا یک عکس واید بزرگ ایجاد شود. واژه پانوراما یک کلمه یونانی و به معنی «تمام منظره دید» است. این تکنیک اولین بار توسط نقاشهایی که میخواستند تمام منظره پیش رو را ثبت کنند ابداع شد. اولین عکسهای پانوراما از طریق به هم چسباندن عکسهای آنالوگ چاپ شده خلق شدند اما از آنجایی که تراز کردن دقیق عکسهای آنالوگ توسط دست کار خیلی سختی بود این عکسها کیفیت لازم را نداشتند. با اختراع کامپیوترهای شخصی و پیشرفت دوربینهای دیجیتال و نرمافزارهای عکاسی، امروزه به هم چسباندن عکسهای دیجیتال توسط نرم افزارهای تخصصی کار خیلی آسانتری است.
[relatedpost post=”119399″]
در واقع با استفاده از تکنیکهای مناسب عکاسی و تجهیزات تخصصی شما میتوانید عکسهای پانورامای فوقالعادهای را با رزولوشن خیلی بالا ثبت کنید. حتی برخی عکاسها صدها عکس را به هم میچسبانند تا یک عکس پانوراما با رزولوشن فوقالعاده بالا یا گیگاپیکسلی خلق کنند. امروزه این تکنیک یعنی عکاسی پانوراما دیجیتال به شدت محبوب شده است و علاوه بر عکاسهای منظره، عکاسهای معماری و شهری هم به آن علاقهمند شده اند.
بسته به عکسی که میخواهید بگیرید، برخی عکسهای پانوراما میتوانند خیلی پیچیده و هزینهبر هم باشند. بطور مثال برای گرفتن عکسهای پانوراما از ساختمانها شما به لنزهای کالیبره شده و تجهیزات تخصصی نیاز دارید تا از خمیده شدن خطوط جلوگیری کنید. در مقابل آن، بدون خرید هیچگونه تجهیزات تخصصی میتوانید عکسهای پانورامای زیبایی از مناظر طبیعی مختلف بگیرید. در این آموزش سعی شده است از تکنیک هایی استفاده شود که شما بتوانید حتی روی دست هم به عکاسی پانوراما بپردازید و باز هم عکسهای خروجی بسیار زیبایی داشته باشید.جهت استفاده از آموزشهای بیشتر به آکادمی نورنگار مراجعه کنید.
بخش دوم: انواع پانوراما
خیلی از افراد با شنیدن کلمه پانوراما یک عکس واید عمودی یا افقی را تصور میکنند اما به نظر من همیشه اینطور نیست. به نظر من حتی اگر چند عکس را به هم بچسبانم و نتیجه یک عکس مربعی با رزولوشن بالا هم باشد این عکس همچنان یک عکس پانوراما است. در ادامه انواع پانوراما را با هم بررسی خواهیم کرد:
1- پانورامای واید (عریض)
هر عکسی که شبیه به یک عکس واید باشد و کمتر از 180 درجه از منظرهی مقابل را هم پوشش دهد را میتوان یک پانورامای واید خواند. این نوع عکس پانوراما میتواند کاملا شبیه یک عکس واقعی باشد اما از چند عکس تشکیل شده باشد و به همین خاطر رزولوشن بیشتری داشته باشد.
2- پانورامای 180 درجه
عکسهای پانورامایی که 180 درجه از منظره روبرو را پوشش میدهند در این دستهبندی قرار میگیرند. این قبیل پانوراماها خیلی عریض هستند و محدوده وسیعی را پوشش میدهند.
3- پانورامای 360 درجه
عکسهای پانورامایی که 360 درجه از منظره را پوشش میدهند. این عکسها به شدت واید و فوق عریض هستند و تمام صحنه را در یک عکس ثبت میکنند.
4- پانورامای کروی
این نوع پانوراما همان پانورامای 360 درجه است که با تکنیکهای ادیت خاص و با کمک نرمافزارهای ویرایش عکس، به عکسهای کروی (یا در اصطلاح عکس های سیاره ای) تبدیل میشوند.
تمام این عکسهای پانوراما میتوانند در یک ردیف یا چند ردیف (گرفتن چند عکس با فاصله کانونی بالا برای افزایش رزولوشن) گرفته شوند.
بخش سوم: آموزش عکاسی پانوراما
دو روش برای عکاسی و سپس تبدیل عکسهای گرفته شده به عکس پانوراما وجود دارد:
1- گرفتن عکسهای افقی:
در صورتی که رزولوشن عکس خیلی برای شما مهم نیست، این روش سادهترین روش برای گرفتن عکسهای پانوراما است. در عکس زیر، دو تصویر نمونه را مشاهده میکنید:
و در اینجا نیز میتوانید عکس نهایی را مشاهده کنید:
2- گرفتن عکسهای عمودی:
این روش تکنیک عکاسی پانوراما بهترین متد برای گرفتن عکسهای پانوراما است. چرا که عکسهای عمودی قسمتهای بیشتری از آسمان و زمین را در خود جای میدهند و رزولوشن بهتری هم نسبت به عکسهای افقی دارند. در عکس پائین 4 عکس که به صورت عمودی گرفته شدهاند را مشاهده میکنید:
و این هم عکس نهایی است:
من معمولا ترجیح میدهم عکسها را به شکل افقی نگیرم. به دلیل اینکه نرمافزار ادیت نیز در هنگام به هم چسباندن عکسها بخشی از آنها را کراپ میکند و باعث میشود عکس شما رزولوشن کمتری داشته باشد. پس عکسهای پانوراما عمودی از این نظر مناسبتر هستند و همیشه رزولوشن بهتری نسبت به عکسهای افقی دارند.
[relatedpost post=”118230″]
همانطور که در عکسهای بالا مشاهده میکنید، عکسهایی که من گرفتهام تقریبا 50 درصد از یکدیگر را پوشش میدهند. برای اینکه نرمافزارهای ویرایش بتوانند به خوبی عکسهای گرفته شده شما را به هم متصل کنند، عکسها باید همپوشانی داشته باشند تا نقاط همترازی به خوبی تشخیص داده شوند. نقاط همترازی به عنوان یک نشانه برای الگوریتمهای برنامههای اتصال عکس شناخته میشوند و کمک میکنند این نرمافزارها بتوانند به خوبی عکسها را با یکدیگر تلفیق کنند و بخشهای اضافه را حذف کنند. با اینکه خیلی از مردم ترجیح میدهند عکسها 20 تا 30 درصد همپوشانی داشته باشند، ترجیح خود من برای بدست آوردن بهترین نتیجه 50 درصد است.
3.1- تجهیزات مورد نیاز
1- دوربین دیجیتال:
از نظر نوع دوربین، شما با هر دوربین دیجیتالی که توانایی قفل کردن شاتر، دیافراگم و حساسیت را داشته باشد میتوانید تکنیک عکاسی پانوراما را اجرا کنید. اما بهتر است از دوربینی استفاده کنید که توانایی کنترل دستی آن را هم داشته باشید. (مانند دوربین های DSLR)
2- لنز:
به نظر من لنزهای زوم بهترین انتخاب برای عکاسی پانوراما هستند. البته شما میتوانید با استفاده از لنزهای فیکس هم عکس پانوراما بگیرید، اما امکان تغییر فاصله کانونی دوربین دست شما را بازتر خواهد کرد. داشتن یک لنز زوم در شرایطی که آزادی حرکت زیادی ندارید خیلی بیشتر به شما کمک میکند؛ مانند اگر از دوربین dslr استفاده میکنید، میتوانید از هر لنز وایدی مثل 18-55 یا 18-200 استفاده کنید. خود من از لنز نیکون 24-70 میلیمتر f/2.8G برای اکثر عکسهای خودم استفاده میکنم و از کیفیت آن نیز رضایت دارم.
[relatedpost post=”115868″]
3- فیلتر:
توصیه میکنم برای عکاسی پانوراما از هیچ فیلتری استفاده نکنید. البته داشتن یک فیلتر شفاف (UV یا محافظ) تا زمانی که کنارههای تصویر را تیره نکند مشکلی ندارد؛ اما اکیدا توصیه میکنم که از فیلترهای پولاریزه دایرهای استفاده نکنید. این فیلترها تصویر شما را مانند عکس زیر خراب میکنند.
4- سه پایه:
استفاده از سه پایه ضروری نیست اما طبق تجربه شخصی خودم توصیه میکنم برای داشتن نتایج دقیقتر و بهتر حتما از سه پایه استفاده کنید. میتوانید از هر سه پایه محکمی که میخواهید استفاده کنید اما باید مطمئن شوید که هد سه پایه به اندازه کافی منعطف است و میتوانید به راحتی آن را حرکت دهید. در نظر داشته باشید که بال هد ها برای این کار چندان مناسب نیستند و بهتر است از یک پن هد استفاده کنید.
5- ریموت شاتر:
استفاده از ریموت کنترل نیز ضروری نیست اما برای داشتن عکسهای بدون لرزش میتوانید از آن کمک بگیرید.
3.2- تنظیمات دوربین
قبل از اینکه نسبت به گرفتن عکسهای پانوراما اقدام کنید، باید برخی از تنظیمات دوربین خودتان را تغییر دهید. تنظیماتی که من استفاده میکنم به شرح زیر هستند:
• عکاسی با استفاده از حالت «Manual»:
مهمترین نکته در عکاسی پانوراما تثبیت نوردهی است. صرف نظر از اینکه ممکن است برخی از قسمتهای عکس شما خیلی تاریک یا خیلی روشن باشند، در تمامی عکسها باید از یک مقدار نوردهی ثابت استفاده کنید. به همین خاطر من همیشه از حالت دستی یا منوآل برای عکاسی استفاده میکنم تا کوچکترین تغییری در نوردهی عکسها به وجود نیاید.
• تنظیم لنز روی فوکوس دستی:
اگر از دوربین DSLR استفاده میکنید، فوکوس لنز خودتان را روی یک شی در دوردست (بینهایت یا نزدیک به بینهایت) تنظیم کنید و سپس آن را روی حالت فوکوس دستی قرار دهید. فوکوس دوربین در تمام عکسهایی که میگیرید باید ثابت باشد.
• ایزو (حساسیت سنسور):
مطمئن شوید که گزینه تنظیم خودکار ایزو (Auto ISO) خاموش باشد و مقدار ایزو را هم روی پایین ترین مقدار دوربین که معمولا 100 یا 200 است تنظیم کنید.
• دیافراگم و سرعت شاتر:
در عکاسی پانوراما باید تمام قسمتهای تصویر در فوکوس باشند و به همین خاطر باید مراقب باشید که دیافراگم به گونهای تنظیم شده است که تمامی عناصر تصویر از جمله پیش زمینه در فوکوس هستند. بسته به فاصله کانونی لنز شما باید دیافراگم را حداقل روی f/8 یا f/10 تنظیم کنید. پس از تنظیم دیافراگم سرعت شاتر را هم براساس عددی که نورسنج دوربین نشان میدهد تنظیم کنید.
• نورسنجی:
نورسنجی را براساس تاریکترین یا روشنترین نقطه تصویر انجام ندهید و سعی کنید یک نقطه میانگین پیدا کنید و سرعت شاتر را برای تمام عکسها براساس آن تنظیم کنید. چند عکس نمونه بگیرید و مطمئن شوید که عکسها خیلی روشن و یا خیلی تیره نیستند. اگر با این مبحث آشنا نیستید، حتما آموزش نورسنجی را در نظر داشته باشید.
• فاصله کانونی لنز:
لنزهای التراواید و واید با فاصله کانونی کمتر از 24-28 میلیمتر روی حسگرهای فول فریم FX و کمتر از 16-18 میلیمتر روی حسگرهای کراپ DX مشکلاتی مثل اعوجاج دارند و به همین خاطر همتراز کردن و به هم چسباندن این عکسها خیلی سخت است. من وقتی که با فاصله کانونی 24 میلیمتر عکاسی میکنم به خوبی این مشکل را مشاهده میکنم. خوشبختانه با استفاده از نرم افزارهای ویرایش مثل لایتروم به راحتی میتوان این مشکلات را رفع کرد. اما در صورتی که نخواهید از این نرم افزارها استفاده کنید، باید عکاسی در فاصله کانونی 24 میلیمتر را فراموش کنید. تجربه من استفاده از فاصله کانونی بین 28 تا 50 میلیمتر برای دوربین های فول فریم و 18 تا 35 میلیمتر برای دوربین های کراپ است.
• عکاسی با فرمت RAW:
من همیشه توصیه میکنم برای تمام سبکهای عکاسی، از فرمت خام RAW استفاده کنید
• وایت بالانس:
هنگامی که با فرمت RAW عکاسی میکنید وایت بالانس یا تراز سفیدی را روی Auto تنظیم کنید. در صورت نیاز بعدا میتوانید آن را تغییر دهید.
3.3- تکنیک عکاسی پانوراما
خب به بخش جالب کار رسیدیم: خودِ عکاسی پانوراما !
پس از اینکه تجهیزات لازم را تهیه کردید و تنظیماتی که گفته شد را انجام دادید، کار را طبق مراحل زیر ادامه دهید:
[relatedpost post=”107152″]
مرحله 1 : قسمتی که میخواهید از آن عکاسی کنید را مشخص کنید. اولین چیزی که باید مشخص کنید این است که قصد دارید از چه چیزی عکاسی کنید. بهترین گزینه برای عکاسی پانوراما، عکاسی از بالا به پائین است. برای مثال میتوانید از بالای یک کوه یا تپه و در حالی که پائین را میبینید و هیچ درخت و شی دیگری در نزدیک شما قرار ندارد عکاسی کنید.
از گرفتن عکس در حالتی که درخت، بوته یا هر شی دیگری در نزدیکی دوربین قرار دارد خودداری کنید. اگر از نماهای دوردست عکاسی کنید عکسهای شما به خوبی به یکدیگر متصل میشوند. اما در غیر این صورت شاهد خطاهای اختلاف منظر (Parallax errors) خواهید بود.
مرحله 2 : مراقب باد و دیگر اشیاء متحرک باشید. باد میتواند برگ درختها، گیاهان، آب و شن را حرکت دهد و باعث خراب شدن عکسهای پانورامای شما شود. فقط وقتی میتوانید در وزش باد عکاسی کنید که وزش باد با قدرت زیاد و در یک جهت خاص باشد. از عکاسی از امواج آب موقع وزش باد خودداری کنید.
مرحله 3 : اگر با سه پایه عکاسی میکنید، سه پایه را روی یک سطح محکم قرار دهید. پس از اینکه سه پایه را تراز کردید، دوربین را روی آن قرار دهید و به خوبی کفشک آن را سفت کنید. مطمئن شوید که میتوانید بدون تغییر زاویه دوربین را به خوبی از راست به چپ حرکت دهید. با تطبیق خطوط روی منظره یاب با خط افق از بروز خطاهای قرارگیری جلوگیری کنید.
مرحله 4 : اگر روی دست عکس میگیرید دوربین را نزدیک چشم خودتان نگه دارید و سعی کنید به جای استفاده از صفحه نمایش، با کمک منظرهیاب (چشمی یا ویزور) عکاسی کنید. سپس یک بار برای تست دوربین را از چپ به راست حرکت دهید و ببینید میتوانید در تمام طول حرکت آن را هم راستا با خط افق نگه دارید یا نه.
مرحله 5 : تنظیمات دوربین را طبق چیزی که گفته شد انجام دهید و مطمئن شوید که تنظیمات مربوط به نوردهی قفل شدهاند.
مرحله 6 : فوکوس دوربین را بررسی کنید و فوکوس خودکار را غیرفعال کنید.
مرحله 7 : نقاط شروع و پایان حرکت را مشخص کنید و آنها را به خاطر بسپارید.
مرحله 8 : یک عکس نمونه بگیرید و آن را روی صفحه نمایش بررسی کنید. اگر عکس شما خوب بود، بقیه عکسها را بگیرید و در غیر این صورت تنظیمات نوردهی را تغییر بدهید و دوباره امتحان کنید.
مرحله 9 : دوربین را به سمت نقطه شروع در سمت چپ تصویر بگیرید و اولین عکس را بگیرید. محل نقطه فوکوس مرکزی را به خاطر بسپارید و دوربین را به اندازهای به سمت راست حرکت دهید که این نقطهی مرکزی در لبه کادر بعدی قرار بگیرد. با این کار عکس جدید، 50 درصد از عکس قبلی را پوشش میدهد. دوباره یک عکس دیگر بگیرید و این پروسه را تا جایی تکرار کنید که به نقطه پایانی برسید. به خاطر سپردن محل نقطه فوکوس مرکزی آسانترین کاری است که میتوانید انجام دهید تا مطمئن شوید که تصاویر به اندازه کافی برای نرمافزار ویرایشگر همپوشانی (یا Overlap) دارند.
شما میتوانید مقدار همپوشانی را 20 یا 30 درصد هم در نظر بگیرید که با این کار به عکسهای کمتری نیاز خواهید داشت، اما این را مدنظر داشته باشید که ممکن است نرمافزار ویرایشگری که استفاده میکنید نتواند به خوبی لبه عکسها را تشخیص دهد.
مرحله 10 : اگر قصد دارید روی دست عکس پانوراما بگیرید، آرنجهای خودتان را نزدیک به بدنتان نگه دارید و بالا تنه خودتان را به آرامی حرکت دهید. در تمام مدت هم سعی کنید دوربین را نزدیک به سر خودتان نگه دارید. این کار تاثیر خطای اختلاف منظر را تا جای ممکن کم میکند. اگر در نزدیکی شما شی خاصی وجود دارد و میخواهید تاثیر خطای اختلاف منظر را کمتر کنید، وسط لنز را با انگشت اشاره و شستتان نگه دارید و بدون حرکت دادن بازویتان عکاسی کنید.
مرحله 11 : پس از اینکه تمام عکسها را گرفتید، حداقل یکبار آنها را روی صفحه نمایش دوربین بررسی کنید و مطمئن شوید مشکل خاصی ندارند.
[relatedpost post=”107152″]
عکاسی پانوراما روی دست خیلی آسان است و من خیلی از عکسهای پانورامای خودم را روی دست میگیرم. ممکن است به اندازهای که مدنظر شما است این عکسها خوب نباشند اما باز هم میتوانید آنها را چاپ کنید.
3.4- استفاده از هد پانوراما
در صورتی که میخواهید عکسهای پانورامای خیلی خوبی بگیرید، باید به فکر خرید تجهیزات پانوراما باشید. گزینههای زیادی در سطح بازار موجود است و تولیدکنندههایی مثل Nodal Ninja، مانفروتو و RRS در تولید این وسایل تخصص دارند. شما با استفاده از یک هد پانورامای خیلی خوب میتوانید دوربین را حول نقطه مرکزی لنز حرکت دهید و پانوراماهای تک ردیف و چند ردیف خیلی خوبی بگیرید.
4- متصل کردن عکسهای گرفته شده در کامپیوتر
پس از اینکه عکسهای مد نظر خودتان را گرفتید باید آنها را با استفاده از نرمافزارهای تخصصی به هم بچسبانید. من فقط نحوه استفاده از فتوشاپ و PTGui را به شما آموزش میدهم اما شما میتوانید از ابزارهای دیگر هم استفاده کنید.
[relatedpost post=”86055″]
4.1- استفاده از فتوشاپ
وصل کردن عکسهای پانوراما در فتوشاپ بسیار آسان است. اگر از لایتروم استفاده میکنید، پس از انتخاب عکسهای مدنظر روی آنها راست کلیک کنید و مسیر «Edit In => Merge to Panorama in Photoshop» را دنبال کنید. اگر از لایتروم استفاده نمیکنید هم مستقیما در فتوشاپ به مسیر «File => Automate => Photomerge» بروید. پس از آن با یک پنجره شبیه شکل زیر روبرو میشوید:
در این پنجره با استفاده از کلید Browse عکسهایی که میخواهید به عکس پانوراما تبدیل شوند را انتخاب کنید. مطمئن شوید که گزینههای «Blend Images Together» و «Geometric Distortion Correction» تیک خورده باشند و سپس روی کلید OK کلیک کنید. در این مرحله پروسه اتصال عکسها به یکدیگر شروع میشود که بسته به تعداد عکسها و سایز آنها ممکن است زمان نسبتا زیادی طول بکشد. پس از آن تنها کاری که باید انجام دهید این است که قسمتهای اضافی عکسها را کراپ کنید.
4.2- استفاده از PTGui
به جز فتوشاپ ابزارهای زیادی برای تولید عکسهای پانوراما وجود دارد اما PTGui یکی از محبوبترین ابزارها است. من سالهاست که از این نرمافزار استفاده میکنم و واقعا از آن راضی هستم اما فتوشاپ عملکرد خیلی بهتری در اتصال عکسهای پیچیدهتر دارد.
برای استفاده از این نرم افزار پس از اینکه نرم افزار را باز کردید روی کلید Load Images کلیک کنید و عکسهایی که میخواهید را انتخاب و روی کلید Open کلیک کنید. پس از اینکه تمامی عکسها به صورت کامل باز شدند، روی گزینه Align Images کلیک کنید و اجازه دهید PTGui نقاط اتصال را محاسبه کند. پس از اتمام این پروسه شما با یک پنجره شبیه شکل زیر روبرو خواهید شد:
طرح مناسب را برای پانورامای خودتان انتخاب کنید و در پنجره اصلی روی کلید Create Panorama… کلیک کنید. این کار شما را به یک Tab دیگر هدایت میکند. در این Tab سایز و فرمت مد نظر را انتخاب کنید و روی گزینه Create Panorama کلیک کنید تا پروسه اتصال عکسها آغاز شود.
PTGui برای ایجاد عکسهای پرتره گزینههای خیلی زیادی دارد و شما میتوانید در آن همه چیز را براساس نیازهای خودتان تغییر دهید. حتی میتوانید نقاط اتصال را هم به صورت دستی تغییر دهید و از الگوریتمهای مختلف استفاده کنید.
5- جمع بندی
عکاسی پانوراما چالشهای زیادی دارد اما بزرگترین مشکل مربوط به خطای انطباق تصویر است. توصیه میکنم بیشتر در این مورد مطالعه کنید؛ چرا که پس از یادگیری دلایل این خطا و روش درست مقابله با آن، میتوانید عکسهای پانورامای بسیار بهتری بگیرید.
در این مقاله سعی شد تمام نکات مربوط به عکاسی پانوراما به خوبی توضیح داده شود. چنانپه ماسل هستید آموزشهای بیشتر در حوضه عکاسی ببیید به سایت آموزش عکاسی نورنگار مراجعه کنید .
اگر سوال خاصی در این مورد دارید می توانید آن ها را در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید؛ کارشناسان نورنگار در اسرع وقت به سوالات شما پاسخ خواهند داد.
ممنون از همراهی شما ??
با سلام و ادب
از مطالب بخش پانوراما استفاده خوبی کردم.
تشکر از شما