بال هد بهتر است یا پن هد؟ + ویدئو

وقتی وارد یک فروشگاه تجهیزات عکاسی می‌شوید، انواع مختلفی از بال هد و پن هد را می‌بینید. بعد از انتخاب سه‌پایه(راهنمای خرید سه پایه) مهمترین کار انتخاب هد است. در فروشگاه‌های آنلاین هم وضعیت به همین شکل است و این تجهیزات جانبی با مارک‌ها و کیفیت‌ها و قیمت‌های گوناگونی در دسترس هستند. مانند دیگر ابزارهای عکاسی، در اینجا هم با برند‌های باکیفیت و بی‌کیفیت و قیمت‌هایی که براساس این کیفیت‌ها عرضه می‌شوند روبرو هستیم.

طبیعتاً آنچه که در اینجا درباره آن توضیح می‌دهیم، مربوط به بال هد‌های باکیفیت در برابر پن هد های باکیفیت است و تجهیزات جانبی بی‌کیفیت با قیمت‌های بسیار ارزان را در توضیحات نمی‌آوریم.

اصولاً قیمت این تجهیزات، دلیلی بر برتری یکی از آن‌ها نسبت به دیگری نیست و در هر دوی بال هد و پن هد ، برند‌ها و محصولات باکیفیت و بی‌کیفیت موجود هستند.

از همین ابتدا به شما می‌گویم که برخلاف خود سه‌پایه، که بی‌کیفیت بودن آن، تنها روی عملکرد وسیله تأثیر می‌گذارد، استفاده از بال هد و پن هد بی‌کیفیت، نه فقط عملکرد آن را ضعیف می‌کند، بلکه می‌تواند برای دوربین و لنز شما خطر آفرین باشد. بنابراین حتی اگر از سه‌پایه ارزان قیمت و بی‌کیفیتی استفاده می‌کنید، سعی کنید بال هد و پن هد باکیفیت و مرغوبی را روی آن نصب کنید تا از آسیب به دوربین جلوگیری کنید.

با این توضیح، ابتدا به سراغ بال هد می‌رویم:

بال هدها، ابزارهایی هستند که به راحتی از شکل ظاهریشان هم می‌توانید آن‌ها را تشخیص دهید. این ابزارها، معمولاً شامل یک پایه توپی شکل می‌شوند که در یک گیره کروی شکل قرار گرفته و می‌چرخد. این مجموعه دارای یک پیچ اصطکاک هم هست که با محکم کردن آن، این توپ یا Ball در داخل گیره محکم شده و ثابت می‌ماند. به این ترتیب می‌توانید هر بار که می‌خواهید زاویه آن را تغییر دهید، پیچ را شل کنید و پایه توپی شکل را به هر طرف بچرخانید و دوباره پیچ اصطکاک را محکم کنید.

[relatedpost post=”115744″]

مزیت‌های بال هد:

سادگی استفاده: این دقیقاً مهم‌ترین دلیل برای استفاده از بال هد است. عکاسان دوست دارند از یک صحنه با کادر‌های و زاویه‌های مختلفی عکس بگیرند. خصوصاً زمانی که سوژه آن‌ها ممکن است به طور پیوسته حرکت یا تغییر کند، لازم است تا بتوانند با سرعت زیاد، کادر دوربین را تغییر دهند.

سادگی استفاده از بال‌ هدها باعث می‌شود تا طرفداران بیشتری در بین عکاسانی که سوژه‌های متحرک دارند داشته باشد. کاربرد این ابزارها آن‌قدر ساده و سریع است که حتی خیلی از عکاسان، آن‌ها را روی تک‌ پایه‌هایشان هم استفاده می‌کنند.

اندازه کوچک: بال‌ هدها بسیار کوچک هستند. برای همین کنترل و کار با آن‌ها روی سه‌پایه‌های کوچک و رومیزی و همچنین تک‌پایه‌های سلفی هم بسیار راحت است. این ابزارها با ابعاد مختلفی در بازار موجود هستند. برخی از آن‌ها بزرگ و مخصوص دوربین‌ها و لنز‌های سنگین ساخته می‌شوند، اما مدل‌های کوچک آن‌ها مانند می‌توانند روی تک پایه‌های باریک و سبکی مانند Benro WalkAbout Air نصب شوند و کار یک پایه‌ سلفی حرفه‌ای را برایتان انجام دهند.

توجه داشته باشید که پایه‌های سلفی موجود در بازار معمولاً برای دوربین‌های اکشن و کامپکت یا موبایل‌ها طراحی شده‌اند و نصب یک دوربین dslr روی آن‌ها چندان مطمئن نیست، بنابراین با این روش، تک‌پایه و بال هد شما می‌تواند به صورت دو منظوره استفاده شود. به دلیل اندازه کوچک این ابزارها است که برخی سه‌پایه‌های کوچک مانند Manfrotto PIXI EVO Mini یا تک‌پایه‌های سبک مانند Benro A35FBR1 با بال هد ارائه می‌شوند.

قیمت ارزان: اصولاً بال هد ها ساختار بسیار ساده‌ای دارند و به همین دلیل هم ارزان‌تر از مدل‌های هم طراز خود در پن هد‌ها هستند. به عنوان مثال بال هد با کیفیت Benro BH0 با قیمت بسیار مناسبی که دارد می‌تواند تا دو و نیم کیلو گرم وزن را تحمل کند.

بنابراین برای استفاده با اغلب دوربین‌های DSLR رده متوسط و لنز‌های کیت همراه آن‌ها قابل اطمینان است و به عنوان تجهیزاتی که عکاسان تازه‌کار به آن‌ها نیاز دارند، بسیار مناسب است. البته در صورتی که بخواهید دوربین‌های DSLR حرفه‌ای با لنز‌های سنگین را روی بال هد قرار دهید، گزینه‌های قوی‌تری مانند Benro B0 Ball Head هم در بازار هستند که تحمل وزن  آن‌ها تا 8 کیلوگرم هم می‌رسد و طبیعتاً قیمت بالاتری هم دارند.

حرکت بسیار نرم و آرام: حتی ارزان‌ترین بال‌هد‌های موجود در بازار هم امکان کنترل اصطکاک خوبی دارند و با کمی افزایش اصطکاک می‌توانید حرکت بسیار نرم و آرامی را با آن تجربه کنید. حرکت‌های جهشی و ناگهانی، به ندرت در این تجهیزات اتفاق می‌افتد.

البته اگر بال هد با کیفیتی تهیه نکنید، معمولاً به مرور زمان پیچ اصطکاک آن، کنترل خود را از دست می‌دهد و وقتی جهت دوربین را تغییر می‌دهید، ناگهان به یک طرف می‌افتد. این یکی از دلایلی است که پیشنهاد می‌کنیم از همان ابتدا یک بال هد باکیفیت خریداری کنید.

معایب بال هد‌ها:

تحمل وزن کم: اگرچه بال هدهای خوبی در بازار هستند که تحمل وزن بالایی دارند. اما به طور کلی، همان سرعت عمل بال هدها در تغییر زاویه را می‌توان به عنوان پاشنه آشیل آن‌ها برای کنترل دوربین و لنز‌های سنگین در نظر گرفت. وقتی درباره تحمل وزن بالای یک بال هد توضیح می‌دهیم، منظور زمانی است که پیچ آن کاملاً محکم شده است.

اما به محض اینکه پیچ بال هد را شل می‌کنید (خصوصاً درباره دوربین و لنز‌های سنگین) به سرعت تعادل خود را از دست می‌دهند و درباره لنز‌های تله فتو بلند مانند Canon 70-200 f/2.8 L IS III که وزن زیادی دارند، باعث می‌شود تا ناگهان نوک لنز رو به پایین بیفتد و کنترل آن سخت است. به همین دلیل است که معمولاً عکاسانی که با دوربین‌ها و لنز‌های سنگین کار می‌کنند، از به کارگیری بال هد خودداری می‌کنند.

دقت پایین: این نکته خصوصاً برای زمانی که کادربندی عکس‌های پی‌درپی برایتان اهمیت دارد بسیار قابل توجه است. عکاسی پی در پی از محصولات، عکاسی ماکرو، عکاسی معماری، عکاسی پانوراما و هر نوع شاخه عکاسی که حفظ کادر دقیق برای عکاس اهمیت دارد، با بال هد‌ها مشکل است.

زیرا وقتی پیچ اصطکاک را شل می‌کنید، زاویه دوربین به سرعت بر هم می‌خورد و تنظیم دقیق آن گاهی اوقات سخت می‌شود. خصوصاً اینکه اگر پیچ را به خوبی محکم نکنید، دوربین به نظر ثابت است، اما آرام آرام به یک طرف کج می‌شود و در عکس‌های پی‌در‌پی، می‌بینیم که کادر تغییر کرده است.

پن هد‌ها:

در مقابل بال هد‌ها، پن هد‌ها وجود دارند. پن هد‌ها معمولاً شامل دسته‌های کنترلی (یک، دو یا سه دسته) برای کنترل جداگانه دوربین در دو جهت‌ فضایی و یک جهت چرخشی هستند. این هد ها گاهی اوقات با هد های ویدئویی اشتباه گرفته می‌شوند. زیرا ساختار تقریباً شبیه به هم دارند و گاهی اوقات به جای یکدیگر هم استفاده می‌شوند!

یعنی گاهی اوقات می‌بینیم که برخی از عکاسان، از هد‌های ویدئویی ارزان قیمت مانند Benro S2 به جای پن هد عکاسی استفاده می‌کنند. اما در اینجا وقتی درباره پن هدها صحبت می‌کنیم، بیشتر مقصود ما هد‌هایی مانند پن هد سه محوره  Benro HD1است. اگرچه برخی از تصویربرداران که از دوربین‌های DSLR نسبتاً سبک مانند Nikon D7500 استفاده می‌کنند، اما کاربرد اصلی آن‌ها برای عکاسی است و ما در اینجا بیشتر به مقایسه امکانات آن‌ها برای این کار می‌پردازیم.

مزیت‌های پن هدها:

پایداری و استحکام: پن هد‌ها بسیار پایدارتر از بال‌هد ها هستند. حتی ارزان‌ترین پن‌ هدهای موجود در بازار مانند پن هد سه محوره  Slik SH-806E 3 هم می‌تواند وزنی نزدیک به 5 کیلوگرم را تحمل کند که این خیلی بیشتر از بال هدهای هم سطح خودشان است. بنابراین اگر از دوربین بزرگ و لنز‌های سنگین استفاده می‌کنید، احتمالاً باید از همان ابتدا به پن هد (یا بال هدهای قدرتمند) فکر کنید.

عمر کاری بیشتر: طول عمر بیشتر پن هد‌ها در برابر بال‌ها بیشتر است و بسیار کمتر در معرض آسیب هستند. ساختار پن هد‌ها شامل دو محور چرخان می‌شود که برخلاف بال هد‌ها که توپ چرخان در معرض دید است، این محور‌های چرخان را نمی‌بینید. اگرچه دیدن یا ندیدن محور، روی کاربرد آن تأثیری ندارد، اما وقتی می‌توانید آن را ببینید، به این معنی است که در معرض شرایط محیطی قرار دارد.

برای کسانی که در محیط‌های خارج از استودیو کار می‌کنند (مثلاً کنار دریا یا کویر) رطوبت یا شن و ماسه، می‌توانند به این محورهای چرخان آسیب بزنند. کافیست دانه‌های شن وارد گیره کروی بال هد شود تا ببینید چقدر سخت می‌توانید آن را خارج کنید و چقدر این ذرات ریز می‌توانند، روی حرکت نرم و یکنواخت آن تأثیر بگذارند. پن‌ هدها کمتر با چنین مشکلاتی مواجه می‌شوند.

حرکت در یک جهت: شاید بتوان گفت مهم‌ترین مزیت پن هد‌ها، همین محدود کردن حرکت در یک جهت است. در واقع شما می‌توانید با آزاد کردن دسته‌های جداگانه‌ای که روی پن هد وجود دارد، حرکت دوربین را تنها روی یک محور انجام دهید. مثلاً فرض کنید می‌خواهید یک عکس پانوراما بگیرید.

به راحتی می‌توانید یک بار دوربین را روی پن هد تراز کنید و بعد، با هر بار زدن شاتر، کمی دوربین را حول محور عمودی بچرخانید.

آن‌قدر این قابلیت پن هد‌ها برکاربرد است که معمولاً، دور حلقه زیرین پن هد‌ها، درجه بندی زاویه‌ها را می‌بینید که برای سادگی کار عکاسی پانوراما روی زوایای دقیق استفاده می‌شوند.

به همین شکل می‌توانید دوربین را در جهت عمودی هم بالا و پایین کنید. این کار که تیلت کردن نام دارد، برای عکاسی پانوراما از سازه‌های بلند یا برای عکس‌های عمودی با زاویه دید گسترده کاربرد دارد و می‌توانید بدون برهم خوردن زاویه دوربین، به راحتی این کار را انجام دهید. حرکت‌های چرخشی پن‌هدها برای فیلم‌برداری با دوربین‌های DSLR هم بسیار ساده‌تر از بال‌هد‌ها است و کادر تصویر را بر هم نمی‌زند.

برگشت پذیری: اینکه بتوانید دوباره دوربین به زاویه قبلی خودش برگردید، گاهی اوقات اهمیت بسیار زیادی پیدا می‌کند. فرض کنید یک حرکت عمودی یا افقی انجام دادید و می‌خواهید دوباره همان کادر قبلی را داشته باشید. پن هد‌ها به دلیل محدودیت حرکت در یک جهت و درجه‌گذاری دقیقی که دارند می‌توانند دقیقاً به کادر قبلی بازگردانده شوند، در حالی که با بال‌ هدها معمولاً به سختی می‌توانید کادر قبلی را پیدا کنید.

حرکت بدون پرش: اگرچه نمی‌توان حرکت پن‌ هدها را در مقابل هد‌های هیدرولیکی حرفه‌ای، بدون پرش نامید، اما حرکت‌های این هد‌ها، در مقابل بال هد‌ها واقعاً بدون پرش است. کنترل اصطکاک دسته حرکتی این هدها، بسیار ساده‌تر از پیچ اصطکاک بال‌هد است و از آنجا که برای حرکت، خود دوربین و لنز را حرکت نمی‌دهید، حرکت آن‌ها بسیار نرم‌تر و آرام‌تر است. در حالی که در مورد بال‌ هد‌ها، خود دوربین را حرکت می‌دهید که احتمال تکان‌های شدید روی کل مجموعه بیشتر است.

تغییر زاویه 90 درجه: این قابلیت خصوصاً برای عکاسی ماکرو بسیار مهم است. پن هد‌ها را به راحتی می‌توانید رو به بالا و پایین حرکت دهید، در حالی که در مورد بال‌هد‌ها، چرخاندن دوربین رو به پایین، فقط در جهت شکاف‌هایی که روی پایه کروی بال هد قرار دارد ممکن است و در جهات دیگر با محدودیت روبرو هستید.

به همین دلیل گاهی اوقات برای اینکه بتوانید دوربین را رو به پایین ببرید، مجبورید تمام ساختار تنظیم شده بال هد را بر هم بزنید. پن‌ هد‌ها به راحتی زاویه‌های رو به پایین را کنترل می‌کنند.

معایب پن‌ هد‌ها:

عملکرد کند: تنظیم زاویه‌ها با پن‌ها معمولاً کند است. گاهی اوقات وقتی می‌خواهید به یک زاویه چرخش خاص برسید، باید چند بار دسته‌های مختلف را باز و بسته کنید و در واقع آن‌ها را با هم ترکیب کنید. در عکاسی‌های سریع، مانند عکاسی ورزشی و خبری، کار با این ابزارها دقیقاً شبیه به عوض کردن دنده و کار با کلاچ و ترمز در اتومبیل‌ها است و به مهارت و سرعت زیادی نیاز دارد.

اندازه بزرگ و وزن بالا: پن‌ هد‌ها اغلب سنگین و بزرگ هستند و طبیعتاً نمی‌توانید آن‌ها را هر کجا استفاده کنید. حمل و نقل آن‌ها راحت نیست و وقتی آن‌ها را روی سه‌پایه نصب می‌کنید، دسته‌های پن هد به هر کجا گیر می‌کند و همراه بردن سه‌پایه در سفر یا طبیعت‌گردی بسیار سخت‌ می‌شود.

طبیعتاً به دلیل اندازه بزرگ و دسته‌های بلندی که دارد، نمی‌توانید به راحتی از آن‌ها روی مینی سه‌پایه‌ها و نزدیک سطح زمین هم استفاده کنید.

گران‌تر هستند: پن هد‌ها وقتی ساختار پیچیده‌تری دارند، طبیعتاً نسبت به همتای بال هد خودشان هم گران‌تر هستند. به همین دلیل احتمالاً برای دانش‌آموزان و کسانی که تازه اول کار هستند و خرید تجهیزات گران قیمت برایشان مشکل است، خرید به صرفه‌ای نیست. فراموش نکنید که در اینجا، ابداً استفاده از هد‌های ارزان و بی‌کیفیت را پیشنهاد نمی‌کنیم.

بال هد و پن هد هر کدام دارای قابلیت‌های جداگانه و پیشرفته‌ای هستند و انتخاب هر کدام بسته به انتظارات شما و کاربردی است که در آینده از آن‌ها خواهید داشت. اینکه بدانید امروز و در آینده به چه قابلیت‌هایی نیاز دارید، انتخاب بال هد و پن هد را ساده‌تر می‌کند. در هر حال اگر نیاز به راهنمایی بیشتری دارید، می‌توانید از کادر نظرات در این مقاله هم استفاده کنید.