ممکن است بارها در مقالات و بررسیهایی که برای لنزهای مختلف منتشر میشود با کلمه اَسفریکال (Aspherical) برخورد کرده باشید. معمولا گفته میشود که بهکارگیری عدسیهای Aspherical در لنزهای مختلف باعث جلوگیری از پراکندگی نوری و ایجاد اشکالاتی مانند لبههای رنگی در نواحی پرکنتراست (یا chromatic aberration) میشود. عدسیهای GMO نوعی از عدسیهای Aspherical هستند. اما عدسیهای Aspherical چیستند و چطور ساخته میشوند؟
عدسیهای اسفریکال ( غیر کروی ) دارای سطوح منحنی پیچیدهای هستند. در این عدسیها شعاع خمیدگی عدسی با توجه به فاصله از محور اپتیکی عدسی ثابت نیست و تغییر میکند.
عدسیهای اِسفریکال ( کروی Spherical ) دارای انحراف شعاع نور( Aberration ) بوده و نمیتوانند تمام نور را در یک نقطه متمرکز نمایند. این لنزها سادهتر هستند و این روزها بهندرت و اغلب در لنزهای ارزانقیمت استفاده میشوند. در مقابل عدسیهای اَسفریکال ( غیر کروی ) وجود دارند که عملکرد تصحیح خطای انحراف فوقالعادهای داشته و رزولوشن بالایی ارائه میدهند.
استفاده از این عدسیها حتی در لنزهای کوچک و فشرده که از عناصر اپتیکی کمی بهره میبرند هم نتایج بسیار عالی به دست میدهد.
برای ساخت عدسیهای اَسفریکال از فناوریهای مختلفی استفاده میشود :
روش تراش و صیقل دادن دقیق Grind & Polish
در این روش سطوح عدسیهای کروی توسط ماشینهای تراش چرخان با سرعت بالا تراش داده میشوند تا به شکل عدسیهای غیر کروی درآیند. دقت عملیات تراش عدسی در حد نانومتر است و از نمونه اصلی عدسیهای بهدستآمده میتوان برای ایجاد قالب رزینی تولید عدسی استفاده کرد.
روش قالبگیری پلاستیکی Plastic Molding
این روش شامل ریختن پلاستیک در قالب عدسی اَسفریکال خیلی دقیق میشود. این شیوه بیشتر برای تولید عدسیهای اَسفریکال دوربینهای دیجیتال کامپکت بکار میرود. برای تهیه قالب این عدسیها از رزینی که در مجاورت اشعه ماوراءبنفش ( UV ) سخت میگردد استفاده میشود، بدینصورت که سطح یک عدسی اَسفریکال را با رزین پوشانده و سپس توسط تاباندن اشعه UV رزین سخت شده و بهصورت قالب در میآید.
روش قالبگیری شیشههای Glass Molding
این روش کاملا جدیدی در ساخت عدسیهای لنزهای مدرن است. بهعنوان مثال وقتی بررسی لنزی مانند Canon EF 16-35mm f/2.8L III USM را میخوانید توضیح داده میشود که در میان 16 عدسی به کار رفته در آن که در 11 گروه دستهبندی شدهاند، دو عدسیهای GMO یا Glass Molded قرار دارد. این مدل عدسیها یا همان عدسیهای GMO نوعی عدسی Aspherical اختصاصی ساخت کانن هستند که در این روش، شیشههای اپتیکی توسط حرارت نرم شده سپس در قالبهای مخصوص مقاوم به حرارت شکل داده میشوند. ساخت این قالبها بسیار دقیق بوده و ساختار فیزیکی آنها به گونه ایست که دقتی در حد نانومتر ارائه میدهند. عدسیهای ساخته شده در این روش یا همان عدسیهای GMO از کیفیت بسیار بالایی برخوردار بوده و در لنزهای درجه یک استفاده میشوند. این فناوری بهطور گسترده در ساخت عدسیهای اَسفریکال با قطر متوسط و بزرگ بکار میرود و گفته میشود در این روش، سرعت بالای تولید، باعث کاهش قیمت و افزایش تیراژ لنزهای اَسفریکال خواهد شد.