هر آنچه برای راه اندازی یک آتلیه باید بدانیم!

اگرچه به عنوان یک عکاس حرفه‌ای، شما می‌توانید در هر فضایی خارج از استودیو هم عکاسی پرتره و عروسی انجام دهید، اما بدون شک برای اینکه بتوانید اعتبار خود را افزایش دهید و مکانی برای گرفتن عکس‌های خانوادگی داشته باشید، لازم است که فضایی را به عنوان استودیو یا آتلیه عکس برای خودتان فراهم کنید. بدون آتلیه یا استودیوی عکاسی، افراد کمی به شما به چشم یک عکاس حرفه‌ای نگاه می‌کنند و حتی اگر قرار نباشد در آن عکس بگیرید، باز هم این احتمال وجود دارد که بدون راه اندازی آتلیه عکاسی، بخش زیادی از مشتریانتان را از دست بدهید.

دوربین و لنز

بدون شک برای راه اندازی آتلیه خانگی، نیاز به یک دوربین دارید. اصلاً فرقی نمی‌کند که داخل یا خارج از استودیو عکاسی می‌کنید، به‌هرحال بدون دوربین، عکاسی کردن بی‌معنی است و در وب‌سایت نورنگار، راهنما‌های خوبی برای خرید دوربین با قیمت‌های مختلف منتشر می‌شود که می‌توانید برای انتخاب دوربین از آن‌ها کمک بگیرید. بنابراین این راهنما را با این تصور آغاز می‌کنیم که شما دوربین و لنز را قبلاً تهیه کردید.

مقاله مرتبط: راهنمای خرید تجهیزات آتلیه عکاسی، برای آتلیه لوازم چی بخرم؟

فلاش‌های استودیویی

فلاش‌های استودیویی جدای از اینکه از چه برند یا دارای چه قدرت تابشی هستند، دارای دو شکل مختلف هستند. برخی از آن‌ها هستند که خود فلاش در واقع یک هد تنها هست و تمام دکمه‌های کنترلی آن، روی یک جعبه کنترل جداگانه قرار دارد. این جعبه، معمولاً نقش ترانس و باطری را هم برای این فلاش‌ها دارد.

این نوع فلاش‌ها معمولاً طرفداران کمتری دارد و اغلب عکاسان ترجیح می‌دهند با فلاش‌های استودیویی کار کنند که هر شاخه فلاش به طور کامل، دارای تمام دکمه‌های کنترلی بوده و هر کدام به صورت جداگانه امکان اتصال به برق را دارند.

اغلب فلاش‌های استودیویی که در وب‌سایت نورنگار می‌بینید، فارغ از قیمت یا اینکه به صورت کیت ارائه می‌شوند تا به صورت تک شاخه، از همین دسته هستند. این فلاش‌ها را Monolight هم می‌نامند، زیرا هر کدام به صورت تک‌شاخه عمل می‌کنند.

1- چند شاخه فلاش لازم داریم؟

برای راه اندازی آتلیه شما می‌توانید با یک شاخه فلاش هم کار خودتان را آغاز کنید . کافی است روی اینترنت کمی جستجو کنید تا ببینید چقدر آموزش‌های مختلفی برای عکاسی با یک فلاش یا تک‌ نور (One Light Photography) منتشر شده‌اند که می‌توانند برایتان آموزنده و مفید باشند.

اما کار کردن با یک شاخه فلاش، چندان ساده نیست. ممکن است خیلی از حرفه‌ای‌ها، فقط از یک نور استفاده کنند، اما این کار به تجربه زیادی نیاز دارد و لازم است تا تجهیزات شکل‌دهنده نور، مانند چتر‌ها، سافت‌باکس‌ها، زنبوری، یا حتی رفلکتور‌ها را به خوبی بشناسید و بتوانید جهت نور را به درستی تشخیص دهید.

به همین دلیل، روش منطقی و عمومی برای عکاسی آتلیه با فلاش‌ها این است که حداقل دو شاخه نور، یکی به عنوان نور اصلی یا Key Light و یکی به عنوان نور پرکننده یا Fill Light داشته باشید. در صورتی که می‌خواهید رنگ‌های متنوعی روی پس زمینه ایجاد کنید، احتمالاً به یک شاخه نور دیگر هم نیاز دارید که بر خلاف دو نور قبلی، اصلاً رو به سوژه نمی‌تابد و رو به پس زمینه است.

این نور هم نور پس زمینه است که برخی از عکاسان، گاهی اوقات، آن را رو به دوربین و پشت سر سوژه هم می‌تابانند و نام آن نور پشت سر یا پس زمینه است.

بنابراین تعداد نورهایی که نیاز دارید، حداقل یک و حداکثر 4 نور است (که در واقع دو تا از آن‌ها، معمولاً همزمان نیستند). به همین دلیل هم اغلب کیت‌های فلاش (یعنی فلاش‌هایی که به صورت یکجا و گروهی عرضه می‌شوند) شامل 3 شاخه نور می‌شوند.

در فروشگاه‌های تجهیزات عکاسی، هم می‌توانید شاخه‌های نور را به صورت تک تک و جداگانه تهیه کنید و هم می‌توانید کیت‌های فلاش اکسترنال را به صورت یکجا بخرید که البته طبیعتاً وقتی فلاش‌ها را به صورت کیت می‌خرید، قیمت آن‌ها ارزان‌تر در می‌آید.

2- فلاش‌های ارزان قیمت یا گران‌قیمت

همه فلاش‌ها نور می‌تابانند. مانند همه دوربین‌ها که نور را ثبت می‌کنند. اما تفاوت این گفته، مانند آنچه از دوربین‌ها در ذهن دارید نیست. فلاش‌های آتلیه‌ای ارزان قیمت، آنقدر‌ها که فکر می‌کنید بی‌کیفیت نیستند. من خودم سال‌هاست که با فلاش‌های ارزان قیمت چینی کار کرده‌ام. این فلاش‌ها برای راه اندازی آتلیه می‌توانند کافی باشند.

چه سال‌ها پیش که مدل‌های نه چندان باکیفیت آن‌ها وارد بازار می‌شدند و چه اکنون که مدل‌های باکیفیت مانند فلاش‌های گودکس کار می‌کنم، تجربه خوبی از این فلاش‌ها داشته‌ام.

اما مهم‌ترین تفاوت‌های نورهای ارزان قیمت استودیویی برای آتلیه، با مدل‌های گران‌قیمت، مربوط به افت کیفیت نور آن‌هاست. وقتی درباره افت کیفیت صحبت می‌کنیم، به معنی کم شدن نور نیست. بلکه به این معنی است که در شات‌های پی‌درپی و طولانی (معمولاً بعد از حدود یک ساعت عکاسی) رنگ نور‌های فلاش تغییر می‌کند.

این تغییر رنگ، بسیار کمتر از چیزیست که بتوانید آن را با چشم درک کنید. اما اگر از یک سوژه ثابت عکاسی کنید، احتمالاً این تفاوت رنگ را بین تصاویر اول و تصاویر انتهایی یک نوبت عکاسی درک خواهید کرد.

در گذشته که عکاسی با نگاتیو انجام می‌شد، تفاوت رنگ نور بسیار مشکل‌ساز بود و به سختی می‌شد آن را جبران کرد. اما وجود قابلیت‌هایی مانند تراز سفیدی خودکار و همچنین امکانات تنظیم رنگ و نور در فتوشاپ، معمولاً این مشکل را به راحتی برطرف می‌کنند. به همین دلیل برای شروع کار می‌توانید با فلاش‌های نه چندان گران‌قیمت هم به خوبی کار کنید.

3- قدرت فلاش‌ها چند وات باشد؟

نکته مهمی که در قیمت فلاش‌های یکسان از یک برند هم تأثیرگذار است، مقدار ژول یا قدرت فلاش‌ها است. قدرت خروجی فلاش‌های استودیویی را با “وات بر ساعت” یا “ژول” اندازه می‌گیرند که در واقع هر دوی آن‌ها یک معنی دارد. برای اغلب استودیو‌های کوچک (مثلاً آتلیه‌ای با اندازه تقریبی 20 متر)، فلاش‌هایی با قدرت 200w/s یا 200 ژول کافی هستند.

اما استودیو‌های بزرگ، احتمالاً نیاز به فلاش‌هایی با قدرت بیشتری دارند و به همین علت هم فلاش‌هایی با قدرت 500 یا 600 ژول هم در فروشگاه‌های اینترنتی در دسترس هستند. هرچقدر فاصله نورها با سوژه بیشتر شده و فضای آتلیه بزرگ‌تر باشد، نیاز به نورهای قوی‌تری دارید.

به یاد داشته باشید، فلاش‌های استودیویی با ژول بالا، نه تنها گران‌قیمت‌تر هستند، بلکه همان‌طور که انتظار داریم، زمان بیشتری هم برای شارژ مجدد نیاز دارند. مثلاً اگر یک فلاش با قدرت 200 ژول، با هر بار تخلیه کامل، 0.5 ثانیه زمان برای شارژ مجدد نیاز دارد، یک فلاش با قدرت 500 ژول، اگر با قدرت کامل خودش فلاش بزند، معمولاً بیشتر از 1.5 ثانیه برای شارژ مجدد زمان می‌خواهد.

سرعت شارژ مجدد فلاش‌ها، یکی از عوامل مهم تأثیرگذار روی قیمت فلاش‌ها است و گاهی اوقات عکاسان حاضرند، تنها برای نیم‌ ثانیه سرعت شارژ بیشتر، دو برابر قیمت برای یک فلاش را هم پرداخت کنند.

البته معمولاً نیاز به سرعت شارژ بالا، برای شروع کار چندان ضروری نیست و این سرعت عمل، بیشتر مورد نیاز عکاسانی است که می‌خواهند عکس‌های تبلیغاتی از سوژه‌های متحرک بگیرند و لازم است تا به صورت پی‌درپی، با سرعت زیاد فلاش بزنند. بنابراین اگر می‌خواهید عکس پرتره یا عروسی بگیرید، می‌توانید کندترین (و احتمالاً ارزان‌ترین) فلاش‌ها را هم به راحتی استفاده کنید.

4- مقدار کم شدن نور فلاش

شاید باور نکنید، اما اینکه قدرت یک فلاش تا چقدر می‌تواند کاهش پیدا کند، یکی از عوامل مؤثر بر قیمت فلاش است. شاید این گزینه برای کسی که معمولاً از فلاش خودش در شرایط عادی و عکاسی آتلیه معمولی (مثلاً عکس‌های پرسنلی یا پاسپورتی) استفاده می‌کند، اصلاً اهمیتی نداشته باشد.

اما برای عکاسی خلاقانه و کنترل دقیق نور برای عکاسی عروسی و پرتره، اهمیت بسیار زیادی دارد. مثلاً اولین فلاشی که من داشتم، 200 ژول بود و قدرت آن می‌توانست تا 1/5 شدت خودش کم شود. یعنی کمترین شدت نور فلاشی که می‌توانست بتابد، برابر 40 ژول بود.

اما خیلی اوقات لازم بود که از سوژه، در کنار نور ملایم پنجره عکاسی کنم. در این زمان مجبورم که نور را بسیار کم کنم. توجه داشته باشید که افزایش سرعت شاتر، هیچ تأثیری روی نور فلاش ندارد و فقط نور محیط را کاهش می‌دهد. در چنین زمانی نیاز به نور کم، بسیار مهم و کاربردی است.

5- زمان تابش نور

این هم یکی از مهم‌ترین گزینه‌های فلاش‌های آتلیه‌ای است و اشاره به مدت زمانی دارد که نور به طور کامل تخلیه می‌شود. شاید برایتان جالب باشد که بدانید، مدت زمانی که نور به طور کامل خالی می‌شود، در فلاش‌های ارزان قیمت، طولانی‌تر از فلاش‌های حرفه‌ای‌تر است.

مثلاً این مدت زمان برای یک فلاش معمولی 1/3000 ثانیه است، در حالی که در یک فلاش حرفه‌ای می‌تواند به 1/20000 ثانیه هم برسد. اگر می‌خواهید در آتلیه عکاسی‌تان، از افراد بزرگسال یا عروس و داماد‌ها عکاسی کنید، احتمالاً هیچ‌وقت این موضوع برایتان اهمیتی نخواهد داشت.

اما اگر بخواهید از یک سوژه متحرک عکاسی کنید (مانند یک ورزشکار، یک رقصنده یا حتی یک کودک که با سرعت به این طرف و آن‌طرف می‌دود) آنگاه نیاز دارید تا از فلاش‌هایی استفاده کنید که سریع‌ترین زمان خالی کردن نور را دارند. به این ترتیب می‌توانید مطمئن شوید که در صورت حرکت سریع سوژه، عکس‌ها کاملاً دقیق و شارپ خواهند بود.

6- زمان شارژ مجدد

این مدت زمانی است که طول می‌کشد تا فلاش دوباره شارژ شده و آماده تابش شود. طبیعتاً مانند گزینه‌های قبلی، وقتی فلاش ارزان قیمت می‌خرید، معمولاً زمان بیشتری طول می‌کشد تا دوباره شارژ شود. این یکی از دلایلی است که بعضی از عکاسان، ترجیح می‌دهند فلاش‌های گران‌قیمت خریداری کنند.

مثلاً وقتی می‌خواهید از کودکان عکس بگیرید، ممکن است فقط برای چند ثانیه خنده زیبایی روی صورت او نقش ببندد. تصور کنید اگر فلاش شما بتواند هر سه ثانیه یک‌بار شارژ و آماده کار شود، عملاً نمی‌توانید بیشتر از یک عکس از آن لحظه بگیرید!

بنابراین اگر می‌خواهید بعد از راه اندازی آتلیه عکاسی عروسی یا پرتره بکنید، چندان مشکلی ندارید و می‌توانید از فلاش‌هایی با زمان شارژ زیاد هم استفاده کنید، اما برای آتلیه کودک، لازم است تا فلاش سریع‌تری تهیه کنید.

7- استفاده از تجهیزات جانبی عمومی

این خیلی طبیعی است که بخواهید از تجهیزات شکل‌دهنده نور روی فلاش‌های استودیویی تان استفاده کنید. شکل دادن و جهت دادن به نور با ابزارهایی مانند کاسه، سافت‌باکس، چتر های بازتابی و … انجام می‌شود. اما همه فلاش‌ها، از همه تجهیزات شکل دهنده نور پشتیبانی نمی‌کنند.

برخی از تجهیزات، دارای دهانه‌هایی با استاندارد‌های متفاوتی هستند. یکی از مشهورترین استاندارد‌هایی که در ایران استفاده می‌شود، استاندارد Bowens نام دارد. این یکی از برند‌های معتبر در ساخت فلاش است و بسیاری از شرکت‌های دیگر هم از آن پیروی و پشتیبانی می‌کنند. اما برخی فلاش‌های دیگر هم هستند که فقط تجهیزات خودشان را استفاده می‌کنند.

به عنوان مثال فلاش‌های شرکت Elinchrom  یا Profoto دارای تجهیزات اختصاصی خودشان هستند و طبیعتاً قیمت بالاتری هم دارند. خوشبختانه فروشندگان تجهیزات آتلیه‌ای، معمولاً تجهیزاتی که بیشترین عمومیت را دارند عرضه می‌کنند تا دردسر شما برای هماهنگ کردن آن‌ها کمتر باشد.

8-لامپ مدلینگ

اگر شما قصد راه اندازی آتلیه شاید برایتان جالب باشد که بدانید فلاش‌های استودیویی، دو لامپ جداگانه دارند. یکی از آن‌ها همان لامپی است که فلاش می‌زند. این لامپ قدرت زیادی دارد و همان چیزی است که مقدار ژول فلاش را براساس آن تعیین می‌کنند. اما این لامپ نمی‌تواند پیوسته روشن باشد.

روشنایی آن لحظه‌ای است و پس از تابش دوباره خاموش می‌شود. حالا اگر بخواهید در آتلیه عکاسی کنید، به نوری احتیاج دارید که هم بتوانید سوژه را به خوبی ببینید و فوکوس کنید و هم، جلوه‌ای از شکل تابش نور و سایه‌ها روی سوژه را (پیش از عکس‌برداری) نمایش دهد. این وظیفه لامپ مدلینگ است.

لامپ مدلینگ در برخی از فلاش‌ها، دارای یک سرپیچ استاندارد مانند سرپیچ لامپ‌های خانگی یا لامپ‌های شمعی است. در این صورت، می‌توانید لامپ‌های تنگستن معمولی را هم به جای نور مدلینگ استفاده کنید.

حتی در برخی از فلاش‌ها، وقتی شدت نور فلاش را کم و زیاد می‌کنید، شدت نور لامپ مدلینگ هم تغییر می‌کند و این باعث می‌شود تا بتوانید شدت نور‌های چند فلاش را که همزمان استفاده می‌کنید با هم مقایسه کنید.

البته برخی از فلاش‌ها، لامپ‌های مدلینگ اختصاصی دارند و از آنجا که لامپ‌های مدلینگ (خصوصاً در فلاش‌های ارزان قیمت) مصرفی و با طول عمر کوتاه هستند، احتمالاً با هر بار سوختن آن‌ها دردسر تعویض لامپ را هم خواهید داشت.

9-لامپ فلاش

برای راه اندازی آتلیه این خیلی مهم است که لامپ فلاش‌های استودیویی‌تان قابل تعویض است یا خیر. لامپ فلاش در اغلب فلاش‌ها، قابل تعویض است و اگر بر اثر ضربه یا تکان‌های شدید یا دست زدن به فلاش، بسوزند می‌توانید به راحتی دوباره لامپ یدکی را تهیه و تعویض کنید.

اما مثلاً لامپ‌های فلاش‌های خود من قابل تعویض نیستند و اگر مشکلی برایشان پیش بیاید، باید آن‌ها را برای تعویض به تعمیرگاه بفرستم. این به معنی چند روز معطلی بدون فلاش است و احتمالاً ممکن است در طی آن چند روز، نتوانید به راحتی از مشتری‌هایتان عکس بگیرید.

پیشنهاد می‌کنم در صورتی که فلاش‌هایتان چنین شرایطی دارند، همیشه یک فلاش دست دوم ارزان قیمت یدکی، در آتلیه داشته باشید. بالاخره همیشه این احتمال وجود دارد که در میان کار، فلاشتان مشکل پیدا کند و در صورتی که فلاش یدکی نداشته باشید، بدون فلاش یدکی، کار متوقف خواهد شد.

10-سوت فلاش

بله فلاش‌ها سوت هم می‌زنند. در واقع صدای سوت در فلاش‌ها، نشان می‌دهد که آن فلاش، مجددا شارژ شده و آماده تابش برای عکس بعدی است. هر چند خیلی از عکاسان، این سوت‌ها را خاموش می‌کنند. چون معمولاً وقتی در حال عکاسی هستید و پی‌درپی فلاش می‌زنید، با هر بار شارژ شدن فلاش‌ها، صدای سوت آن‌ها شما و احتمالاً سوژه‌تان را آزار می‌دهد.

اما وقتی هیچ کدام از فلاش‌ها، سوت نمی‌زنند، مجبورید مدام به چراغ راهنمای شارژ روی آن‌ها نگاه کنید تا مطمئن شوید که شارژ شده‌اند یا خیر. همان‌طور که گفتم، این زمان خیلی طولانی نیست و معمولاً در حد یکی دو ثانیه است.

اما وقتی برای گرفتن عکس‌های پی‌درپی عجله دارید، وقتی فلاش‌ها شارژ نشده‌اند، باعث می‌شود تا عکس‌ها تاریک یا با نورهای مختلف ثبت شوند.

من برای جلوگیری از این اتفاق، همیشه صدای سوت فلاشی که کند‌تر از بقیه است را روشن می‌گذارم. به این ترتیب می‌توانم مطمئن باشم که وقتی کندترین فلاش، شارژ شده است، بنابراین باقی فلاش‌ها هم شارژ هستند. شما هم می‌توانید از همین ترفند استفاده کنید و در زمان راه اندازی آتلیه و خرید تجهیزات موردنیاز آن را در نظر داشته باشید.

11-ارتباط با‌سیم یا بی‌سیم

تقریباً همه فلاش‌ها می‌توانند از طریق ارتباط با سیم، فعال شوند. در پشت فلاش‌ها معمولاً یک سوکت یا درگاه ورود فیش وجود دارد که اندازه آن تقریباً هم اندازه یک فیش هدفون 3.5mm معمولی است. برخی دیگر هم سوکت باریک‌تر یا ضخیم‌تری دارند که البته مبدل فیش برای همه این سوکت‌ها هم وجود دارد. سیم‌های بلند 3 یا 5 متری می‌توانند از دوربین تا این ورودی متصل شوند، تا همزمانی بین عکس‌برداری و تابش فلاش را انجام دهند.

اما همین ابتدا به خودتان یک لطف بزرگی بکنید و این سیم‌ها را برای همیشه کنار بگذارید. سیم‌ها در آتلیه بسیار دست و پاگیر هستند و گاهی اوقات می‌توانند حتی برای خودتان یا دوربین و فلاش‌ها خطرآفرین باشند و آن‌ها را زمین بزنند.

به همین علت، اگر فلاش‌هایی که استفاده می‌کنید، مانند فلاش‌های حرفه‌ای D&E دارای گیرنده داخلی نیستند، می‌توانید از گیرنده‌های راه دور رادیویی مانند سری گیرنده‌های Captur استفاده کنید.

این فرستنده و گیرنده‌ها، دارای دو بخش هستند که یکی از آن‌ها روی دوربین و دیگری روی فلاش وصل می‌شوند و می‌توانند از راه دور (تا چند ده متر) فلاش‌ها را فعال کنند. حتی می‌توانید یک فرستنده را روی دوربین گذاشته و روی هر کدام از فلاش‌ها، یک گیرنده بگذارید تا مطمئن شوید که همه فلاش‌ها با هم فعال می‌شوند.

نگران نباشید، خیلی از ما، فقط یک گیرنده استفاده می‌کنیم. زیرا خود فلاش‌ها مجهز به یک چشمی نوری هستند که به محض تابش یک فلاش، بلافاصله باقی فلاش‌ها هم آن را می‌بینند و همه با هم فلاش می‌زنند. بنابراین خریداری تنها یک فرستنده و گیرنده Captur در اغلب موارد کافی است.

خلاصه

همان‌طور که در بالا توضیح دادم، فلاش‌های استودیویی، بخش مهمی از راه اندازی آتلیه یا استودیو عکاسی را شامل می‌شوند. ضمن اینکه این تجهیزات چندان ارزان قیمت نیستند و انتخاب اشتباه می‌تواند هزینه زیادی روی دستتان بگذارد و به راحتی قابل تعویض نیست. بسته به نیازتان می‌توانید از فلاش‌های ارزان قیمت شروع کنید، اما دقت کنید که تجهیزاتی که می‌خرید، آن‌قدر ارزان قیمت نباشند که بعداً در کار شما نقص و ایراد ایجاد کنند.

به عنوان مثال حداقل مشخصات یک فلاش برای اغلب کارهایی که من در آتلیه عکاسی‌ام انجام می‌دهند به این ترتیب هستند: قدرت 300 ژول، امکان کاهش قدرت فلاش تا 1/16 قدرت کامل آن، پشتیبانی از تجهیزات bowens، امکان خاموش کردن سوت و لامپ چشمی فلاش و نهایتاً زمان شارژ کمتر از 1.5 ثانیه (که خودم بتوانم با فواصل 2 ثانیه پشت سر هم فلاش بزنم).

به این ترتیب شما هم باید با توجه به نکات بالا، یک لیستی از حداقل نیاز‌های خودتان تهیه کنید و بعد از میان ده‌ها مدل و برند مختلف فلاش‌های استودیویی در سایت نورنگار، مدل مورد نظرتان را انتخاب کنید. کادر نظرات در پایین این مقاله در اختیار شماست تا اگر همچنان سوالی برایتان باقی مانده است، آن را از ما بپرسید.