فیلتر ND چیست و چه کاربردی در عکاسی دارد؟ + آموزش ویدئویی

فیلتر ND چیست؟

فیلتر ND فیلتری است که جلوی لنز (یا داخل شکاف فیلتر قرار می‌گیرد) و میزان نوری را که وارد دوربین می‌شود کاهش می‌دهد. فیلتر ND را در واقع باید نوعی عینک آفتابی برای دوربین خود در نظر بگیرید؛ البته یک عینک آفتابی که رنگ نور ثبت شده توسط دوربین و لنز را تغییر نمی‌دهد.

این لنز ممکن است بدون رنگ یا خاکستری باشد. هدف استفاده از این فیلتر، کاهش میزان ورود نور به لنز است. با کمک این فیلتر، عکاس‌ها این امکان را پیدا می‌کنند که ترکیبی از دیافراگم، زمان نوردهی و حساسیت سنسور را انتخاب کند که بدون استفاده از این فیلتر در محیط‌های پرنور مثل طبیعت آفتابی، تصاویر با نور بسیار زیاد یا overexposed می‌شود.

مثلا فرض کنید که می‌خواهید از یک آبشار با سرعت شاتر پایین، عکس برداری کنید تا افکت موشن بلور (Motion blur) یا تاری حرکتی در تصویر ایجاد کنید. ممکن است برای رسیدن به این افکت، به سرعت شاتر ده ثانیه نیاز داشته باشید؛ در روزهای روشن، این سرعت شاتر باعث نورانی شدن بیش‌ ازحد تصویر می‌شود. در این صورت استفاده از فیلتر مناسب ND مقدار نور را تعدیل می‌کند.

کاربردهای فیلتر ND

کاربرد اصلی فیلتر ND در کاهش نور ورودی به لنز است. حالا چطور می‌توانید از این امکان، برای ثبت تصاویر بهتر استفاده کنید؟ برای درک بهتر کاربرد فیلتر ND باید بدانید که استفاده از این فیلتر، چطور روی دو تنظیمات مهم دوربین موقع عکاسی تاثیر می‌گذارد؛ یکی تنظیمات مربوط به آپرچر (Aperture) یا دیافراگم و دیگری سرعت شاتر (Shutter Speed).

۱. آپرچر (Aperture)، عمق میدان کم در محیط های روشن

در دنیای عکاسی، معمولا نور بیشتر باعث بهتر شدن عکس می‌شود؛ اما اگر در فضای بیرون با نور طبیعی و با آپرچر یا دیافراگم عریض عکاسی می‌کنید احتمالا تصاویر شما بیش از حد نورانی می‌شوند. فیلتر ND به عکاس امکان می‌دهد که در نور زیاد با آپرچر یا دیافراگم عریض عکاسی کند بدون اینکه عکس‌ها بیش‌ازحد روشن شوند.

با کمک این فیلتر می‌توانید عمق میدان کم و فوکوس انتخابی را در شرایطی داشته باشید که فراتر از قابلیت تنظیم سرعت شاتر دوربین باشد.

۲. سرعت شاتر (Shutter Speed)، عکاسی با کندترین سرعت شاتر

یکی دیگر از کاربردهای اصلی فیلتر ND، تاثیری است که بر سرعت شاتر می‌گذارد. با این فیلتر، نور کمتری وارد دوربین می‌شود و می‌توانید سرعت شاتر را بدون نگرانی از روشن شدن زیاد عکس، افزایش دهید.

با کاهش سرعت شاتر، هر جسم متحرکی که در تصویر باشد، تار می‌شود.

در حالت کلی، تار شدن تصویر چیزی نیست که عکاسان به دنبال آن باشند؛ اما اگر از سه‌پایه و این فیلتر استفاده کنید می‌توانید تصاویر جذابی خلق کنید که صحنه‌ اصلی آن ثابت و اجزای متحرک آن تار است. حتما شبیه این تصاویر را که از رودخانه‌ها و آبشارها ثبت می‌کنند، زیاد دیده‌اید.

این تکنیک چه زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟

هر زمانی که شما بخواهید در یک تصویر ثابت، روی حرکت سوژه تمرکز کنید می‌توانید از این روش استفاده کنید. آبشارها، ترافیک شهری، آدم‌ها، منظره‌های دریا، رودخانه‌ها، حرکت ابر و حرکت ورزشکار در زمین بازی، از نمونه سوژه‌های متحرکی است که با این تکنیک می‌توانید تصاویر آنها را ثبت کنید.

نمونه‌های کاربردهای استفاده از فیلتر ND به شرح زیر است:

• تار شدن حرکت آب (مانند آبشارها، رودخانه‌ها، اقیانوس‌ها)
• کاهش عمق میدان در نور بسیار زیاد (به عنوان مثال نور روز)
• استفاده از دیافراگم گسترده‌تر برای ماندن در کمتر از محدوده پراش (diffraction limit).

عکاسی از خورشید

یکی از کاربردهای فیلترهای ND عکاسی از خورشید است. بسیاری از سازندگان این فیلتر، عنوان می‌کنند که فیلترهای ND با ۱۶ گام، برای عکاسی از خورشید و خورشیدگرفتگی مناسب‌اند. فراموش نکنید که موقع عکاسی از خورشید نباید از منظره‌یاب دوربین به آن خیره شوید. برای عکاسی فقط از صفحه‌نمایش استفاده کنید.

انواع فیلتر ND

فیلترهای ND انواع مختلفی دارند و هر نوع دارای کاربرد خاصی است. رایج‌ترین انواع این فیلتر عبارت‌اند از:

فیلتر ND مدرج یا Graduated Neutral Density Filter

این فیلتر که به اختصار به آن GND هم می‌گویند دارای طیفی از روشنایی به تاریکی است. فیلترهای مستطیلی GND بیشتر از فیلترهای دایره‌ای محبوب هستند چون به عکاس اجازه می‌دهند که قسمت مورد نظر خود را از نظر روشنایی یا تاریکی با توجه به نیاز خود تنظیم کند.

هدف اصلی از طراحی این فیلترها این است که میزان نوردهی را در تصاویری که آسمانی بسیار روشن و پیش‌زمینه‌ای تاریک دارند، به تعادل برسانید. افرادی که در زمینه‌ی عکاسی از منظره فعالیت می‌کنند، مهم‌ترین کاربران این دسته از فیلترها هستند. این فیلتر برای ثبت تصاویر غروب خورشید، بهترین گزینه است.

فیلتر ND متغیر یا Variable Neutral Density Filter

فیلتر ND متغیر که به اختصار VND نام دارد به عکاس فرصت می‌دهد تا میزان فیلتر شدن نور را با یک پیچ تنظیم، مطابق با نیاز خود تنظیم کند. این ارقام برای هر فیلتر متفاوت است ولی معمولا فیلترهای ND متغیر، بازه‌ی بین ۲ گام تا ۸ گام دارند. مهم‌ترین ویژگی این فیلترها این است که در واقع چندین فیلتر را در قالب یک فیلتر خواهید داشت و سطح کاهش نور متفاوتی را با آن ایجاد می‌کنید.

فیلتر ND  مرکزی یا Center Neutral Density Filter

این فیلترها به اختصار CND نامیده می‌شوند و کوچک‌ترین دسته‌ از فیلترهای ND هستند. این فیلترها مرکز تیره و لبه‌های روشن‌تری دارند و هنگام استفاده از لنزهای فوق عریض، تعادل نوردهی را در سراسر فریم تصویر انجام می‌دهند.

راهنمای خرید فیلترهای ND

برای خرید فیلتر ND ابتدا باید در مورد اعدادی که همراه با این فیلترها عنوان می‌شود، آشنایی پیدا کنید.

شماره‌های فیلتر ND به چه معنا است؟

فیلترهای ND دارای سطوح مختلفی از نظر کاهش نور هستند. ساده‌ترین راه برای تشخیص این سطح از تاریکی که فیلتر ایجاد می‌کند این است که از فیلترهایی استفاده کنید که روی آن مشخص شده که چند گام نور را در نوردهی موقع عکاسی، تیره می‌کند. اکثر برندهای فیلترهای ND این فیلترها را با یک عدد فاکتور یا یک عدد چگالی نوری نام‌گذاری می‌کنند.

دو روش رایج برای شماره‌گذاری فیلترها وجود دارد:

روش اول با استفاده از شماره‌هایی مثل 2x، 4x، 8x و… است که آن را به ترتیب ND2، ND4 و ND8 هم می‌گویند. این شماره‌ها در واقع مقدار نوری است که توسط فیلتر کاهش پیدا می‌کند. یک فیلتر ND2، نور ورودی را نصف می‌کند. فیلتر ND8 نور را به یک هشتم کاهش می‌دهد.

روش دوم با استفاده از شمارش گام است و با عبارتی مثل  1 stop، 2 stops، 3 stops و… مشخص می‌شود. این اعداد در واقع مقدار نوردهی یا EV را مشخص می‌کند که مخفف Exposure Value است. هر گامِ مقدار نوردهی، نور را نصف می‌کند. یعنی:

• 1 stop = ND2
• 2 stops = ND4
• 3 stops = ND8
• 4 stops = ND16

در فیلترهای 3 stops، نور سه بار نصف می‌شود: ۲*۲*۲= ND8

این فیلتر نور را به یک هشتم کاهش می‌دهد.

کدام فیلتر برای شما مناسب‌تر است؟

احتمالا برایتان سوال شده که شما باید فیلتر با چه عددی بخرید. برای شرایط نوری مختلف فیلترهای مختلفی وجود دارد و باید عدد مربوط به فیلتر را با توجه به نیاز خود انتخاب کنید. در ادامه خواهید دید که هر فیلتر برای چه نوع محیط و چه نوع عکس‌هایی مناسب است.

عکاسی در نور کم: با فیلترهای ND2، ND4، ND8، ND16

فیلترهای ND2، ND4، ND8 و ND16 برای عکاسی در شرایط کم‌نور ساخته شده‌اند مثلا صبح زود، روزهای طوفانی زمستان، عمق جنگل‌ها، عصرها یا عکسبرداری در محیط داخلی.

در نور کم، باید دیافراگم را بسیار وسیع و/یا سرعت شاتر خود را آهسته کنید تا نور کافی وارد شود. فیلترهای ثابت   ND  برای نور کم بهترین گزینه هستند زیرا نور زیادی در محیط وجود ندارد تا آن را کاهش دهید. فقط به مقداری افکت فیلتر ND نیاز دارید.

از این فیلترهای ND می‌توان برای ایجاد جلوه‌های تاری حرکتی یا موشن بلور در نور کم استفاده کنید. این فیلترها با کاهش نور، به شما این امکان را می‌دهند تا سرعت شاتر را کاهش دهید بدون این که تصویر، بیش‌از‌حد در معرض نور قرار بگیرد.

یا اینکه می‌توانید با بازتر کردن دیافراگم، عمق میدان کم ایجاد کنید. حتی می‌توانید تنظیمات شاتر و دیافراگم را هم‌زمان با هم تنظیم کنید تا هر دو افکت را در تصور داشته باشید.

مزایا

• مناسب برای عکاسی پرتره

فیلترهای ND مخصوص نور کم، برای کسانی که عکاسی پرتره انجام می‌دهند بسیار محبوب است و می‌توانند پرتره‌هایی جذاب با عمق میدان کم ثبت کنند. عمق میدان کم، محبوب‌ترین افکت برای عکاسی از چهره است و نیازمند تنظیمات خاص دوربین است که بدون وجود فیلتر، باعث نورانی شدن بیش‌ازحد تصویر می‌شود.

• مناسب برای فیلمبرداری

قانون 180 درجه برای حرکت طبیعی می‌گوید، سرعت شاتر شما باید دو برابر نرخ frame rate  باشد. معمولاً این مقدار 1/50th  ثانیه با سرعت ۲۵ فریم بر ثانیه است. می‌توانید از این فیلترهای ND با نور کم برای جلوگیری از ورود نور بیش‌از‌حد به صحنه، هنگام قدم گذاشتن در نور بیشتر، موقع فیلمبرداری استفاده کنید. می‌توانید ISO را با توجه به نور بیشتر هنگام فیلمبرداری تنظیم کنید اما فیلترهای ND امکان کنترل بیشتر و نتیجه‌ی بهتر را فراهم می‌کنند.

• مناسب برای نور زیاد

این دسته از فیلترها معروف به فیلترهای نور کم هستند اما می‌توانید در نور زیاد هم از آنها برای ایجاد افکت‌های خلاقانه استفاده کنید.

کاربردها

فیلترهای ND با شماره ۲ تا ۱۶ برای موارد زیر مناسب است:

۱. عکاسی از منظره در نور کم

۲. عکاسی در فضای باز در نور کم

۳. عکاسی در سفر در نور کم

۴. عکاسی در فضای بسته و داخل ساختمان

۵. عکاسی پرتره

۶. فیلمبرداری در نور زیاد

ملایم کردن نور زیاد: با فیلترهای ND32، ND64 و ND128

در نور زیاد، برای اینکه عکس خوبی بگیرید باید دیافراگم خود را کاملاً بسته (احتمالاً f8 و بالاتر) و/یا سرعت شاتر خود را افزایش دهید. فیلترهای ND32 ، ND64 و ND128 همگی برای نور زیاد مناسب‌اند زیرا ۵، ۶ و ۷ گام، کاهش نور به شما می‌دهند. این کاهش نور، آزادی زیادی برای بازکردن دیافراگم و کند کردن شاتر در نور زیاد به عکاس می‌دهد.

این فیلترها به عکاس امکان می‌دهند در نور زیاد به جلوه‌ی تاری حرکت دست پیدا کنند. حتی اگر ISO را پایین بیاورید و دیافراگم خود را ببندید، کاهش سرعت شاتر برای تار شدن حرکت می‌تواند باعث نورانی شدن بیش‌ازحد عکس شود. این فیلترهای ND با نور زیاد به شما امکان می‌دهد بدون نوردهی بیش‌از‌حد تصویر، سرعت شاتر خود را کاهش دهید تا افکت تاری حرکت یا موشن بلور، به زیبایی ایجاد شود.

فرض کنید که یک روز آفتابی است و می‌خواهید چند پرتره با عمق میدان کم و پس‌زمینه‌ی تار (بوکه) بگیرید. برای به دست آوردن این افکت، باید دیافراگم وسیعی داشته باشید و برای جبران نوردهی زیاد، باید سرعت شاتر را بیشتر کنید. اما ممکن است دوربین شما فقط به سرعت 1/2000 ثانیه برسد. فیلتر ND64 به شما امکان می‌دهد تا دیافراگم خود را تا حد زیادی باز نگه دارید بدون اینکه تصویر، بیش‌از‌حد نور دریافت کند. بنابراین می‌توانید با مشخصات ISO 100 ، f1.4 و 1/1000 ثانیه با فیلتر ND64 عکس بگیرید و جلوه‌ی زیبای بوکه را ایجاد کنید.

مزایا

• مناسب برای عکاسی منظره

فیلترهای ND مخصوص نور زیاد، در بین عکاسان منظره، فضای باز و سفر که مرتباً با نور زیاد روبه‌رو می‌شوند، محبوب هستند. فیلترهای ND با نور زیاد، این امکان را به عکاسان می‌دهند تا نور محیط را با توجه به تنظیمات دلخواه خود برای دوربین، تغییر دهند.

• مناسب برای فیلمبرداری

با این فیلتر می‌توانید بر محدودیت‌های قانون ۱۸۰ درجه غلبه کنید و هنگام فیلمبرداری، انعطاف‌پذیری بیشتری در برابر نوردهی محیط داشته باشید.

کاربردها

فیلترهای ND32، ND64 و ND128 برای موارد زیر مورد استفاده قرار می‌گیرند:

۱. انواع عکاسی در نور زیاد

۲. ایجاد افکت موشن بلور در نور زیاد

۳. عمق میدان کم در نور زیاد

۴. جلوه‌های ویدئویی سینمایی‌تر در نور زیاد

عکاسی در نور بسیار شدید: با فیلترهای ND256، ND512، ND1000 و ND10000

هنگامی که می‌خواهید تکنیک نوردهی طولانی (Long exposures) در نور زیاد را تجربه کنید، یا نور شدید محیط را ملایم‌تر کنید و در تنظیمات نوردهی دوربین، انعطاف‌پذیری بیشتری داشته باشید، به فیلترهای قوی ND نیاز دارید. فیلترهای ND256 ، ND512 و ND1000 برای عکاسی با تکنیک نوردهی طولانی در نور شدید ساخته شده‌اند و می توانند برای تعدیل کردن نور محیط استفاده شوند و نور را به اندازه ۸، ۹ و ۱۰ گام کاهش می‌دهند.

با استفاده از این فیلترهای قوی ND، می‌توانید جلوه‌ی موشن بلور را در مدت‌زمانی بسیار طولانی در نور شدید ثبت کنید. این فیلترها به شما امکان می‌دهند که سرعت شاتر را تا ۳۰ ثانیه و بیشتر کاهش دهید. اگر در یک روز آفتابی از منظره‌ای در صحرا عکاسی می‌کنید که نور بسیار زیادی دارد و انعکاس نور از محیط بسیار زیاد است و می‌خواهید حرکت ابرها تار شوند، باید نور زیادی را مسدود کنید تا سرعت شاتر را تا ۱۵ ثانیه کاهش دهید. این کار فقط با فیلترهای بسیار قوی امکان‌پذیر است.

اگر در شرایطی که نوردهی صحیح، ISO100 با دیافراگم f22 و سرعت شاتر 1/60 است، یک تصویر  موشن بلور را عکاسی می‌کنید، می‌توانید با استفاده از فیلتر ND1000 سرعت شاتر را تا ۱۵ ثانیه کند کنید. تفاوت در تاری حرکت بین 1/60 ثانیه و ۱۵ ثانیه بسیار چشمگیر است و در نور شدید، بدون یکی از این فیلترهای ND امکان‌پذیر نیست.

مزایا

• افکت عمق میدان در نور شدید

فرض کنید در روزهای آفتابی روی برف، یخ یا ماسه عکاسی می‌کنید. کاهش نور با ۸، ۹ و ۱۰ گام، بسیار زیاد است و فیلتر ND1000  چیزی معادل ۹۹/۹۹ درصد از نور ورودی به دوربین را مسدود می‌کند؛ به همین دلیل است که عمدتا برای عکاسی با نوردهی طولانی استفاده می‌شود؛ اما می‌توانید از این فیلترهای ND برای بازکردن بیشتر دیافراگم برای افکت عمق میدان در نور شدید استفاده کنید.

کاربردها

فیلترهای ND256، ND512، ND1000 و ND10000 برای موارد زیر مورد استفاده قرار می‌گیرد:

۱. نوردهی طولانی (Long exposures) در نور شدید

۲. نوردهی فوق‌العاده طولانی در نور شدید

۳. عمق میدان کمتر در نور شدید

تجربه کردن فیلترهای مختلف

فیلتر ND ابزار فوق‌العاده‌‌ای است که می‌توانید آن را به وسایل عکاسی خود اضافه کنید. با توجه به توضیحات بالا می‌توانید بهترین فیلتر را برای هدف خود انتخاب کنید. اما اگر هنوز تصمیم دقیقی برای آن ندارید یا ممکن است در موقعیت‌های مختلفی برای عکاسی قرار بگیرد، می‌توانید از فیلترهای متغیر ND استفاده کنید.

با کمک فیلترهای متغیر می‌توانید نور را با میزان متغیری کاهش دهید و کاهش نور را با گام‌های مختلفی تجربه کنید. بعد از مدتی، تجربه‌ی لازم را در استفاده از فیلترهای ND کسب می‌کنید و می‌توانید با توجه به نیاز و تجربه‌ی خود، از فیلترهای ثابت استفاده کنید.

مهم‌ترین قابلیت فیلترهای ND این است که به شما انعطاف‌پذیری بیشتری برای عکاسی می‌دهد. با این فیلترها در هر ساعتی از روز، با هر میزان نور می‌توانید تنظیمات مختلف دوربین را امتحان کنید تا به بهترین نتیجه‌ی ممکن برسید.

برای خرید فیلتر ND به بخش فیلترها در فروشگاه نورنگار مراجعه کنید.