لنز‌های تیلت شیفت در برابر فتوشاپ، یک جنگ بی‌رحمانه

 همان‌طور که می‌دانید، برخی از لنزها، خصوصاً لنز‌های واید، در کناره‌های تصویر، اعوجاج ایجاد می‌کنند. این اعوجاج که به Distortion یا کشیدگی گوشه‌ها نیز معروف است، مربوط به عدسی‌های لنز و شکست نور در آن‌ها می‌شود و به همین دلیل هم هست که معمولاً عکاسان پرتره، به سراغ این لنز‌ها نمی‌روند. کشیدگی گوشه‌ها یا Distortion در لنز‌های واید باعث زشت شدن چهره افراد می‌شود و در عکس‌های کلوزاپ، اجزای صورت مانند بینی‌ و چشم‌ها را بزرگ‌تر نشان می‌دهد.

اما آنچه که لنز‌های تیلت شیفت تصحیح می‌کنند، این نوع اعوجاج نیست. در واقع در اینجا با نوع دیگری از اعوجاج روبرو هستیم که در کتاب‌های فنی آن را keystoning می‌نامند. این اعوجاج را اعوجاج پرسپکتیو می‌نامند و اصلاً ربطی به لنزی که استفاده می‌کنید ندارد. حتی یک لنز نرمال بسیار باکیفیت هم می‌تواند پرسپکتیو اشتباهی را نمایش دهد. اشتباهی که ویرایشگران عکس معتقدند به راحتی با فتوشاپ قابل تصحیح است و دیگر نیازی به خریدن لنزهای گران‌قیمت تیلت شیفت نیست. وب‌سایت BandH گزارشی را منتشر کرده تا نشان دهد آیا با وجود نرم‌افزار فتوشاپ، تولید این لنز‌ها رو به توقف است یا خیر؟

از همان روز‌هایی که دوربین‌های DSLR وارد بازار شدند، عکاسانی که می‌خواستند با این دوربین‌ها عکاسی کنند با پدیده عجیبی مواجه شدند که تصحیح آن غیر ممکن بود: پدیده‌ای به نام اعوجاج پرسپکتیوی که باعث می‌شد تا خطوط عمودی یک ساختمان که به نظر صاف می‌آمدند، در عکس‌ها کاملاً کج شوند. این اشکال که این روز‌ها در پروجکتور‌های نمایش عکس و ویدئو هم دیده می‌شود اغلب با عنوان “Keystoning” شناخته می‌شود. Keystoning زمانی پیش می‌آید که جهت دوربین دقیقاً در مرکز یک صحنه با خطوط عمودی قرار نگیرد. به این ترتیب احتمالا در بالا یا پایین تصویر، خطوط عمودی به هم نزدیک می‌شوند و این‌طور به نظر می‌رسد که سوژه (مثلاً ساختمان) در بالا یا پایین خودش، باریک شده است.

طبیعتاً مهندسین اپتیک بلافاصله به این فکر افتادند که این مشکل را برطرف کنند. آن‌ها لنز‌هایی درست کردند که برخلاف لنز‌های عادی که همه عدسی‌ها در یک لوله جلو و عقب می‌رفتند، می‌توانستند در جهات دیگر به سمت بیرون محور خودشان نیز حرکت کنند. این لنز‌های گران‌قیمت به این دلیل می‌توانستند خطوط عمودی را جابجا کنند “تیلت شیفت” نام گرفتند. هم نیکون و هم کانن لنز‌های تیلت شیفت خوبی در بازار دارند که طبیعتاً چندان هم ارزان نیستند.

اما این روز‌ها دیگر این لنز‌ها فروش خود را از دست داده‌اند. اولاً به این دلیل که بسیار گران‌قیمت هستند و کاربرد خاصی دارند و ثانیاً اینکه نرم‌افزار‌های فتوشاپ و لایتروم، می‌توانند با دقت بی‌نظیری این پرسپکتیو اشتباه را تصحیح کنند.

 

 

حالا سؤال اینجاست که این قابلیت در فتوشاپ آیا برای کاربران حرفه‌ای هم کاربرد دارد و می‌تواند جایگزین لنز‌های چند هزار دلاری شود یا تنها یک قابلیت جالب نرم‌افزاری برای عکس‌های کوچک و غیر حرفه‌ای است؟

کدامیک از این دو بهترند: تصحیح اعوجاج با لنز تیلت شیفت یا تصحیح اعوجاج به صورت دیجیتالی؟

در این تصویر می‌بینید که کادربندی این ساختمان بلند از روی سطح زمین، چطور باعث شده تا خطوط عمودی در بالای ساختمان به هم نزدیک شوند.

عبارت Keystoning دقیقاً از کجا آمده است؟

کلمه Keystoning نوعی از اعوجاج است که به عنوان اعوجاج عمودی یا تصحیح پرسپکتیو عمودی هم شناخته می‌شود. این کلمه به نوعی آجرچینی خاص که دورتادور بالای هلال ورودی‌های ساختمان‌های قدیمی استفاده می‌شد اشاره دارد. در این نوع چیدمان ، دیگر آجرها به حالت عادی روی هم قرار نمی‌گیرند. بلکه کناره‌های آن‌ها آرام آرام با ملاط ضخیم‌تری پر می‌شوند تا اصطلاحاً بتوانند به جای اینکه مستقیم بالا بروند، دور بزنند.

برای اینکه بتوانید این اعوجاج را به خوبی تصور کنید، فرض کنید روی یک ریل راه‌آهن ایستاده‌اید و به انتهای ریل در افق نگاه می‌کنید. متوجه می‌شوید که خطوط کناره ریل، وقتی از شما فاصله می‌گیرند، در دوردست‌ها به هم نزدیک می‌شوند. یا مثلاً وقتی در یک جاده در وسط بیابان می‌ایستید، می‌بینید که انتهای جاده در دوردست‌ها باریک‌تر به نظر می‌رسد. البته طبیعتاً خطوط موازی ریل راه‌آهن هرگز به هم نزدیک نمی‌شوند، یا جاده در دوردست به صورت واقعی باریک‌تر نیست. در واقع در فواصل دورتر، اجسام کوچک‌تر دیده می‌شوند که باعث تغییر سایز جاده می‌شود. حالا روبروی یک ساختمان بلند بایستید. مثلاً فرض کنید قرار است از ساختمان مرکزی بانک صادرات یا همان ساختمان سپهر عکاسی کنید. روبروی این ساختمان بایستید و رو به بالا نگاه کنید. اینجا هم بالای ساختمان‌ را باریک‌تر می‌بینید.

البته این اشکال همیشه وجود داشته است. اما مشکل این است که ذهن ما به طور خودکار، این تناقض را برطرف می‌کند. در حالی که وقتی عکسی از همین صحنه را می‌گیریم، این خطوط پرسپکتیو بیشتر خود را نشان می‌دهد و به نظر می‌رسد که ساختمان از یک طرف در حال افتادن است.

آیا Keystoning چیز بدی است؟

اغلب عکاسان حرفه‌ای، اعوجاج Keystoning را بوسیله لنز‌های تیلت شیفت، از روی عکس‌هایشان حذف می‌کنند. شاخه‌ای از عکاسی به نام عکاسی داخلی معماری یا Real Estate Photography وجود دارد که معمولاً از فضای داخلی خانه‌ها گرفته می‌شود. آنچه که یک عکس حرفه‌ای معماری داخلی را از یک عکس آماتوری جدا می‌کند بیشتر معطوف به همین اعوجاج است و اینکه چقدر در عکس دیده می‌شود. اما باید به یاد داشته باشیم که چشم انسان، اعوجاج را به طور کامل حذف نمی‌کند و تا حدودی متوجه آن می‌شود. به همین دلیل هم بد نیست اگر عکس‌ها برای آنکه کاملاً طبیعی به نظر برسد، کمی از Keystoning را باقی بگذاریم، البته لنز‌های فوق‌ حرفه‌ای تیلت شیفت، همین مقدار کم اعوجاج را هم حذف می‌کنند. در تصاویر ساختمان‌های بزرگ هم اگر اعوجاج پرسپکتیوی به طور کامل حذف شود تصویری غیر طبیعی را ایجاد می‌کند، بنابراین در این تصاویر هم Keystoning را باقی می‌گذارند.

گالری عکس‌های لنز  Nikon PC Nikkor 19mm F4E تیلت شیفت که یکی از مهم‌ترین و قوی‌ترین لنز‌های تیلت‌ شیفت جهان است را ببینید.

چطور باید اعوجاج پرسپکتیوی را برطرف کنیم؟

تا همین یکی دو سال پیش، می‌بایست برای حذف اعوجاج پرسپکتیوی در عکس‌های معماری با دوربین‌های 35 میلی‌متری، از لنز‌های سری PC یا Perspective Control یا لنز‌های Shift Lens استفاده می‌کردیم. عکاسانی که با دوربین‌های مدیوم فرمت کار می‌کردند از روش دیگری استفاده می‌کردند. برخی از عکاسان در تاریکخانه و هنگام کار با آگراندیسور، با تغییر زاویه فیلمی که عکس را روی آن ثبت کرده‌ بودند، سعی می‌کردند این اعوجاج را کاهش دهند.

این‌ها برخی از مشهورترین لنز‌های تصحیح اعوجاج پرسپکتیو هستند.

اما این روش‌ها دیگر آرام آرام به فراموشی سپرده می‌شوند. امروزه نرم‌افزارهایی مانند فتوشاپ و لایتروم، یا حتی برنامه‌های ساده‌ای مانند Snapseed در گوشی‌های تلفن همراه هم می‌توانند اعوجاج پرسپکتیوی را برطرف کنند. این قابلیت در بخش Lens Correction برنامه لایتروم قرار دارد (البته در نسخه‌های جدید فتوشاپ، قابلیت Lens Correction برای تصحیح اعوجاج عادی لنز‌ها و قابلیت Transform برای اصلاح پرسپکتیو استفاده می‌شود). در فتوشاپ هم باید وارد منوی فیلتر‌ها بشوید و Lens Correction را استفاده کنید.

کدامیک انتخاب منطقی‌تری است، تصحیح اعوجاج پرسپکتیو به صورت اپتیکال یا دیجیتال؟

من برای اینکه ببینم کدام روش بهتر جواب می‌دهد، از یک لنز Nikon PC NIKKOR 19mm f/4E ED Tilt-Shift و یکی از بهترین لنز‌های واید جهان یعنی Leica/Schneider PC-Super-Angulon-R 28mm f/2.8 با مانت نیکون، روی یک بدنه نیکون D600 استفاده کردم. برنامه‌ای که داشتم این بود که از یک ساختمان بلند با هر دو لنز عکس بگیرم. یکی از عکس‌ها با تیلت شیفت گرفته می‌شد و دیگری را می‌توانستم در نرم‌افزار فتوشاپ، تصحیح اعوجاج کنم. به این ترتیب می‌توانستم کیفیت نهایی این دو را با یکدیگر مقایسه کنم. در زیر می‌توانید تصویر این دو را در کنار هم ببینید. آنالیز این دو تصویر به این ترتیب است:

معماری

کیفیت فایل تیلت شیفت شده و فایلی که به صورت دیجیتالی تصحیح شده بسیار شبیه به هم هستند. البته فایلی که با لنز تیلت شیفت گرفته شده، ظاهر طبیعی‌تری نسبت به آنچه که واقعاً دیدم داشت. نکته مهم دیگری که لازم به ذکر است اینکه اگرچه هر دو فایل در نهایت اندازه و رزولوشن یکسانی داشتند، اما کناره‌های تصویر در عکسی که با فتوشاپ ویرایش شده بود حذف شده است. به نظر می‌رسد که در تصحیح دیجیتالی ناگزیر باید بخشی از کناره‌های تصویر را حذف کنیم تا نسبت دقیق عکس به هم نخورد.

نتیجه‌گیری نهایی

تصحیح دیجیتالی، روشی بسیار ساده و سریع برای تصحیح اعوجاج پرسپکتیو است که تقریباً تمامی عکاسان می‌توانند بدون هیچ مشکلی از آن بهره ببرند. اگر شما یک عکاس عمومی یا یک عکاس معماری با علاقه‌مندی به بناهای ساده شهری هستید، احتمالا این نوع ویرایش شما را از استفاده از لنز‌های کنترل پرسپکتیو بی‌نیاز می‌کند. این روش، ساختمان‌ها را بسیار سریع‌تر و راحت‌تر از چیزی که فکرش را بکنید صاف می‌کند و نتیجه آن نیز فوق‌العاده است. این روش همچنین برای کسانی که خروجی عکس‌هایشان را روی شبکه‌های اجتماعی و وب منتشر می‌کنند بسیار عالی است. زیرا نتیجه خروجی در ابعاد کوچک هیچ تفاوتی با تصحیح اپتیکال ندارد و ضمناً در نمایش آنلاین، آن‌قدر قاب‌ها و کادرهای تصویر جابجا می‌شود که عملاً برش بخش کوچکی از کناره‌های عکس اهمیتی نخواهد داشت.

اما عکاسان حرفه‌ای و دانشجویان رشته معماری، زاویه دید باز واقعی یک لنز تیلت شیفت و اصلاح پرسپکتیو دقیق این لنز‌ها، خروجی بی‌نظیری را فراهم می‌کند که به سختی ممکن است بتوان آن را با نرم‌افزارهای ویرایشگر به صورت دیجیتالی شبیه‌سازی کرد. کیفیت این تصحیح دیجیتالی، هرگز به پای خود لنز اصلی نمی‌رسد، اما قیمت را نیز نباید در این رقابت نادیده گرفت.

شما درباره این انتخاب چه فکر می‌کنید؟ آیا پیشرفت روزبه‌روز نرم‌افزار‌های گرافیکی می‌تواند تفاوت تصحیح پرسپکتیو اپتیکال با دیجیتال را پر کند؟ آیا فکر می‌کنید این لنز‌ها هنوز مشتری داشته باشند؟ می‌توانید نظرات خودتان را در بخش کامنت‌ها با ما در میان بگذارید.

منبع: وب‌سایت B&H