چگونه قابلیت Auto ISO شما را عکاس بهتری می‌کند؟

 شاید برایتان جالب باشد که بسیاری از دوربین‌های مدرن امروزی می‌توانند هم به صورت دستی و هم به صورت خودکار، حساسیت حسگر را تغییر دهند. تغییر حساسیت به صورت دستی همان کاری است که از سال‌ها پیش با بالا بردن حساسیت یا ISO دوربین انجام می‌دادید.

در سال‌ها پیش از آن نیز که دوربین‌های نگاتیوی هنوز استفاده می‌شدند، تنها روش بالا بردن حساسیت فیلم، تعویض آن و استفاده از فیلم‌هایی با حساسیت بالاتر بود. اما دوربین‌های مدرن نه تنها به شما امکان می‌دهند که بلافاصله برای هر تصویر این حساسیت را تغییر دهید، بلکه خودشان هم می‌توانند حساسیت را به طور خودکار و مطابق با شرایط عکس‌برداری نیز تغییر دهند.

مثلث نوردهی

قبل از اینکه به سراغ Auto ISO برویم، بیایید با هم نگاهی به تأثیر حساسیت در مثلث نوردهی بیندازیم. مثلث نوردهی در واقع سه عامل اصلی و مؤثر بر شدت نور ورودی به دوربین هستند.

شما بوسیله این سه عامل می‌توانید میزان نور ورودی تصویر را کنترل کرده و میزان روشنایی یا تیرگی عکس را کنترل کنید. (ویدئو آموزشی مثلث نوردهی)

این سه عامل: سرعت شاتر دوربین، بازشدگی دهانه دیافراگم لنز و میزان حساسیت حسگر دوربین هستند. سرعت شاتر به مدت زمان باز ماندن شاتر دوربین در برابر نور ورودی گفته می‌شود که معمولاً براساس کسری از ثانیه است.

طبیعتاً هر چقدر این مدت زمان بیشتر باشد، نور بیشتری هم وارد دوربین می‌شود و عکس روشن‌تر می‌شود.

دیافراگم هم مقدار بازشدگی دهانه دیافراگم لنز را نشان می‌دهد که هر چقدر بزرگ‌تر و بازتر باشد، نور بیشتری جذب می‌شود. و نهایتاً ISO به معنی حساسیت حسگر در برابر نور وارد شده است که هر چقدر بالاتر برود، حساسیت حسگر به نور بیشتر شده و نور وارد شده، موجب روشن‌تر شدن تصویر می‌شود.

هر چقدر مقدار حساسیت یا همان عدد ISO بالاتر برود، به نور ورودی کمتری برای ثبت یک تصویر نیاز دارید. بنابراین حساسیت یا ISO می‌تواند هر کجا که مجبور به استفاده از دیافراگم‌های بسته‌تر و سرعت شاتر سریع‌تر هستید، کمبود نور را به راحتی جبران کند. مثلاً فرض کنید در حال استفاده از یک لنز زوم مانند لنز Canon EF-S 18-135mm f/3.5-5.6 IS STM هستید.

این لنز یکی از لنز‌های کیت همراه با اغلب دوربین‌های رده پایین و رده متوسط کانن است که فاصله کانونی نسبتاً مناسبی دارد. اما مشکل اینجاست که وقتی می‌خواهید از حداکثر زوم این لنز استفاده کنید، فاصله کانونی متغیر آن از f/3.5 به f/5.6 تغییر می‌کند و به این ترتیب نور موجود در محیط نیز از این دیافراگم بسته، کمتر وارد دوربین می‌شود. این کاهش نور را می‌توانید با افزایش حساسیت (مثلاً از ISO 100 به ISO 200 یا ISO 400) به راحتی جبران کنید.

اگرچه بسیاری از عکاسان از قبل می‌دانند که افزایش حساسیت موجب ایجاد نویز می‌شود. اما در دوربین‌های جدیدتر مانند Canon 800D، این مقدار افزایش حساسیت کاملاً طبیعی است و تأثیر بسیار جزئی روی نویز تصویر خواهد گذاشت.

به همین دلیل می‌توانید با خیال راحت، از افزایش حساسیت چه به صورت دستی و چه به صورت خودکار (تا همین حدود حساسیت‌) استفاده کنید.

وضعیت‌های عکس‌برداری

حتماً پیش از این درباره وضعیت‌های نوردهی اصلی در دوربین‌های DSLR شنیده‌اید. این وضعیت‌ها که Shooting Modes نام دارند شامل چهار وضعیت به نام‌های P یا Automatic Program Mode (وضعیت خودکار)، A (Av در کانن) یا Aperture Priority و S (Tv در کانن) یا Shutter Priority و نهایتاً M یا Manuall هستند.

در حالت خودکار، تمام تنظیمات سرعت شاتر و دیافراگم با خود دوربین است، در حالی که در وضعیت‌های نیمه خودکار A و S یعنی اولویت دیافراگم و اولویت شاتر، خود شما به ترتیب دیافراگم یا سرعت شاتر را انتخاب می‌کنید و دوربین، عامل دوم را برای شما محاسبه و اجرا می‌کند. در حالت دستی هم، هر دو فاکتور سرعت و شاتر را خود شما انتخاب می‌کنید.

اما صبر کنید. تکلیف حساسیت یا ISO به عنوان فاکتور سوم نوردهی چه می‌شود؟ در این حالات عکاسی چه اتفاقی برای ISO می‌افتد؟

در واقع اگر از قبل دوربینتان را روی حالت Auto ISO تنظیم نکرده باشید، دوربین این‌طور فرض می‌کند که شما مقدار حساسیت مورد نیازتان را پیشتر بر اساس موقعیت نوردهی که در آن هستید انتخاب کرده‌اید. به بیان دیگر، حساسیت یا ISO خارج از این معادلات قرار می‌گیرد، زیرا شما قبلاً آن را انتخاب و ثابت کرده‌اید.

وقتی نور کافیست، احتمالاً شما حساسیت‌های پایین مانند ISO 100 یا ISO 200 را انتخاب کرده‌اید. برای اینکه بتوانید با سرعت شاتر بالاتر یا در نور کمتر عکاسی کنید، می‌بایست از حساسیت‌های ISO 400 تا حدود ISO 1600 استفاده کنید. برخی مواقع خاص نیز به حساسیت‌های بالاتر نیاز پیدا می‌کنید که البته به ندرت و در محیط‌های خیلی خیلی کم‌نور استفاده می‌شود.

مثلاً دوربین‌های فول‌فریم مانند Nikon D750 یا Canon 6D Mark II می‌توانند تا حساسیت‌های ISO 3200 یا ISO 6400 هم عکس‌هایی با میزان نویز قابل قبول برای چاپ در ابعاد یک کاغذ A4 را ثبت کنند.

بنابراین به طور خلاصه، در هنگام استفاده از وضعیت P، اگر خود شما از قبل حساسیت دوربین را انتخاب کرده باشید، دو فاکتور نوردهی دیگر به صورت خودکار تنظیم می‌شوند و در حالت‌های نیمه خودکار A و S دو فاکتور دیافراگم یا سرعت شاتر، همراه با حساسیت دوربین از طرف عکاسی انتخاب می‌شود و عامل آخری را خود دوربین محاسبه و انتخاب می‌کند. نهایتاً اینکه در حالت دستی، هر سه این عوامل یا مثلث نوردهی توسط خود عکاس انتخاب می‌گردند.

پس Auto ISO چیست و چکار می‌کند؟

وقتی دوربینتان را روی Auto ISO تنظیم می‌کنید، باز هم همچنان از یکی از همان چهار حالت نوردهی P/A/S/M استفاده می‌کنید، با این تفاوت که خود دوربین بر اساس پیش‌ شرط‌ها یا شاخص‌هایی که قبلاً در منوی دوربین قابلیت Auto ISO تعریف کرده‌اید، مقدار حساسیت را برایتان انتخاب می‌کند.

تنظیم Auto ISO در دوربین

بیایید با هم نگاهی به منوی Auto ISO بیندازیم. فراموش نکنید این منو در دوربین‌های مختلف (حتی از یک برند هم) ممکن است کمی متفاوت باشد. می‌توانید با مراجعه به دفترچه راهنمای دوربین یا تماس با بخش پشتیبانی نورنگار، درباره جای گزینه Auto ISO در منوی دوربینتان اطلاع پیدا کنید. به‌هرحال بعد از اینکه جای منوی Auto ISO را پیدا کردید باید وارد آن شوید.

برای تنظیم این منو، معمولاً سه گزینه یا شاخص مختلف وجود دارد. ابتدا باید بالاترین حساسیتی که دوربین می‌تواند استفاده کند را تنظیم کنید. طبیعتاً بسیاری از دوربین‌ها با حساسیت‌های خیلی بالا عکاسی می‌کنند، اما معمولاً بالاترین حساسیت دوربین ممکن است برای شما کاربرد نداشته باشد.

مثلاً برای یک عکاس پرتره که از دوربین Canon 5D Mark IV استفاده می‌کند، احتمالاً بالاترین حساسیت قابل استفاده (که می‌تواند عکس‌هایش را در اندازه یک آلبوم بزرگ چاپ کند) حدود ISO 12800 است. بنابراین اگرچه حساسیت این دوربین می‌تواند تا ISO 102400 هم بالا برود، اما انتخاب حساسیت‌های بالاتر، ممکن است شما را مجبور کند تا از فیلتر‌های نویزگیر زیادی استفاده کنید و از کیفیت عکس کم شود. اما ممکن است بخواهید عکس را سیاه و سفید چاپ کنید یا نویز تصویر برایتان اهمیت زیادی نداشته باشد.

بنابراین حداکثر مقدار حساسیتی که برای یک دوربین تعریف می‌شود ممکن است بسته به سلیقه و کاربرد هر عکاسی، متفاوت باشد. به‌هرحال باید به خاطر داشته باشید که انتخاب حساسیت‌های خیلی بالا، نمی‌تواند یک معجزه شفابخش برای کار با سرعت‌های شاتر خیلی سریع در نور کم محسوب شود و افزایش نویز و کاهش کیفیت ممکن است عکستان را کاملاً غیر قابل استفاده کند.

در قسمت بعدی می‌توانید پایین ترین حساسیتی که می‌خواهید استفاده کنید را نیز تعریف کنید. مثلاً می‌توانید به دوربین بگویید که پایین‌ترین حساسیت را روی ISO 100 یا ISO 200 تنظیم کند. تنظیم حداکثر و حداقل ISO برای تنظیمات Auto ISO در دوربین‌های کانن و فوجی، خیلی سر راست و راحت است.

کافیست مقادیر همین کادرها را تنظیم و OK کنید. اما در دوربین‌های نیکون انتخاب حداقل ISO کمی متفاوت است و مقدار حساسیت را در همان جایی وارد می‌کنید که خود حساسیت ISO را به صورت دستی وارد می‌کنید. بنابراین اگر دوربینتان نیکون است و می‌خواهید از Auto ISO استفاده کنید، فراموش نکنید که حساسیت را دوباره روی 100 برگردانید. به این ترتیب دوربین از حساسیت‌های پایین‌تر از چیزی که شما تنظیم کردید استفاده نخواهد کرد.

نهایتاً اینکه شما باید حداقل سرعت شاتری که دوربین مجاز به استفاده از آن است را نیز وارد کنید. مثلاً فرض کنید می‌خواهید از یک مسابقه ورزشی در فضای سالن عکاسی کنید و اگر دوربین از سرعت‌های شاتر پایین استفاده کند، احتمال محو شدن ورزشکاران وجود دارد.

در چنین حالتی مثلاً می‌توانید حداقل سرعت شاتر مجاز را 1/500 ثانیه تعریف کنید تا مطمئن باشید که حرکت‌های ورزشکاران با دقت خوبی ثبت می‌شوند. اما مثلاً اگر از یک مهمانی خانوادگی عکاسی می‌کنید، احتمالاً سرعت 1/125 ثانیه هم کافی خواهد بود.

برخی دوربین‌ها خیلی هوشمندتر رفتار می‌کنند و می‌توانند حداقل سرعت شاتر را براساس فاصله کانونی لنز انتخاب کنند. در واقع برای جلوگیری از لرزش دست، پایین‌ترین سرعت شاتر را بر اساس کسر معکوس فاصله کانونی انتخاب می‌کنند تا لرزش دست در تصاویر خنثی گردد.

مثلاً اگر از یک لنز با فاصله کانونی 100mm استفاده می‌کنید، بسته به برند دوربینی که دارید، سرعت حدود 1.5 تا 2 برابر معکوس حداقل سرعت شاتر تنظیم می‌شود، یعنی چیزی حدود 1/150 تا 1/200 ثانیه. برای تنظیم دوربین روی این حالت، گزینه Auto را در منوی Minimum shutter speed انتخاب کنید.

اما نکته مهم اینجاست که خیلی از این دوربین‌ها وقتی از لنز‌های دارای لرزش‌گیر استفاده می‌کنند دیگر اهمیتی به این گزینه نمی‌دهند. مثلاً فرض کنید شما از لنز Canon EF 85mm f/1.4L IS USM استفاده می کنید که دارای یک لرزشگیر 4 استاپی هم هست. وقتی خود لنز می‌تواند تا 4 استاپ کندتر از سرعت 1/85 ثانیه، لرزش دست شما را حذف کند، دیگر نیازی به حداقل سرعت 1/85 نداریم.

نکته دیگر اینکه دوربین این سرعت را تنها برای جلوگیری از محوشدگی تصویر بر اثر لرزش دست شما انتخاب می‌کند. اما نمی‌تواند بفهمد که آیا سوژه شما متحرک است یا سرعت آن چقدر است. بنابراین این قابلیت برای زمانی که می‌خواهید سوژه‌های متحرک را فریز کنید چندان کاربردی ندارد. به همین دلیل من همیشه خودم حداقل سرعت شاتر را براساس سوژه‌ای که عکاسی می‌کنم انتخاب می‌کنم و انتخاب آن را به دوربین نمی‌سپارم.

انتخاب حالت نوردهی هنگام استفاده از قابلیت Auto ISO

خوب حالا که Auto ISO را تنظیم کرده‌اید وقت آن رسیده که از آن استفاده کنید. اما حالات مختلف نوردهی یا همان وضعیت‌های چهارگانه P/A/S/M رفتار متفاوتی با Auto ISO دارند. در اینجا کلاً درباره وضعیت تمام اتوماتیک P صحبتی نمی‌کنیم، چون حدس می‌زنم احتمالاً می‌خواهید برخی تنظیمات دوربین را خودتان در دست بگیرید.

وضعیت P تمام گزینه‌های نوردهی: سرعت شاتر، دیافراگم و حساسیت را به صورت خودکار براساس انتخاب دوربین برمی‌گزیند.

برای اینکه بتوانید تصور دقیقی از نحوه استفاده از Auto ISO داشته باشید از یک سری مثال‌ پیش‌فرض استفاده می‌کنم. فرض می‌کنیم دوربین و لنز شما این شرایط را دارد:

• دیافراگم لنز شما بین f/2.8 تا f/22 است. مثلاً لنز Canon EF 24-70mm f/2.8L II USM
• محدوده حساسیت دوربینتان را بین ISO 200 تا ISO 3200 تنظیم کرده‌اید
• دوربین شما دارای محدوده طبیعی حساسیت بین ISO 200 تا 6400 است
• حداقل سرعت شاتر دوربین در حالت Auto ISO را روی 1/125 گذاشته‌اید
• بالاترین سرعت شاتر دوربینتان 1/8000 ثانیه است

تنظیمات Auto ISO در حالت اولویت دیافراگم یا A

در این حالت شما می‌خواهید کنترل دیافراگم را خودتان در دست بگیرید تا بتوانید عمق میدان کم یا زیادی را در تصویرتان ایجاد کنید. بر این اساس، دوربین هم سعی می‌کند سرعت متناسب با دیافراگمی که انتخاب کرده‌اید را پیدا کند. در اینجا اگر سرعت شاتری که دوربین انتخاب می‌کند، کمتر از حداقل سرعت مجاز برای عکاسی با لنزی باشد که از استفاده می‌کنید، دوربین به صورت خودکار، حساسیت را بالا می‌برد. (پنج راه برای استفاده بهتر از دیافراگم)

در این مثال، فرض می‌کنیم می‌خواهید از دیافراگم f/8 استفاده کنید و دوربین، سرعت مناسب برای آن صحنه را 1/125 ثانیه روی حساسیت ISO 200 تخمین می‌زند. ما از این تنظیمات به عنوان نقطه شروع استفاده می‌کنیم و این‌طور فکر می‌کنیم که با تغییر دیافراگم، نمی‌خواهیم نوردهی ما تغییر کند.

در اینجا اگر بخواهید از دیافراگم‌های بازتر استفاده کنید (مثلاً f/5.6، f/4 یا f/2.8)، دوربین بدون تغییر حساسیت، فقط سرعت شاتر را افزایش می‌دهد.

اما اگر بخواهید برای افزایش عمق میدان، دیافراگم لنز را ببندید (مثلاً دیافراگم f/11، f/16 یا f/22)، دوربین نمی‌تواند سرعت را از 1/125 ثانیه که شما تعیین کرده‌اید پایین‌تر بیاورد، بنابراین برای جبران نور تصویر، حساسیت را افزایش حالت باید حتماً به اطلاعات دوربین که در منظره‌یاب می‌بینید خوب توجه کنید.

در اغلب دوربین‌ها، وقتی دوربین به حداکثر حساسیت مجاز خودش می‌رسد و هنوز نوردهی کافی نیست، حداقل سرعت شاتر را نادیده می‌گیرید و سرعت را کاهش می‌دهد. به بیان دیگر اینکه دوربین نمی‌تواند دیافراگم را که خود شما به صورت دستی وارد کرده‌اید تغییر دهد (اصولاً معنی اولویت شاتر هم همین است دیگر) و همچنین نمی‌تواند از حداکثر حساسیتی که آن هم توسط شما تعیین شده عبور کند. به همین دلیل سرعت شاتر را فدا می‌کند و برای رسیدن به نور کافی، سرعت شاتر را از حداقل سرعتی که تعیین کرده‌اید پایین‌تر می‌آورد.

در این مثال می‌توانید ببینید که این مورد چگونه اتفاق می‌افتد. این بار نور کمی تاریک‌تر است و دوربین نور صحیح را با دیافراگم f/4، سرعت 1/125 و حساسیت ISO 200 به عنوان نقطه شروع تخمین می‌زند. حالا فرض کنید که می‌خواهید برای رسیدن به عمق میدان بیشتر از f/22 استفاده کنید. از آنجا که حتی با استفاده از بالاترین حساسیت ISO تنظیم شده هم نور کافی وجود ندارد، دوربین خود به خود، حداقل سرعت شاتر را نادیده گرفته و 1/60 ثانیه را انتخاب می‌کند.

اینکه خیلی از ما به سختی توانستیم درک صحیحی از قابلیت Auto ISO در حالت اولویت دیافراگم پیدا کنیم به همین موضوع مرتبط بود، زیرا دوربین هر کجا لازم ببیند از حداقل سرعت شاتر عبور می‌کند و این برای کسی که تازه در حال یادگیری امکانات دوربینش است کمی گیج کننده است.

اغلب دوربین‌های DSLR مانند Canon 77D معمولاً می‌توانند تا 30 ثانیه پیوسته نوردهی کنند که زمان بسیار طولانی‌ای برای جذب نور روی دست محسوب می‌شود و عملاً برای عکاسی بدون سه‌پایه عکاسی قابل استفاده نیست. اگر می‌بینید که دوربین از حداقل سرعت شاتر که تعیین کرده‌اید عبور می‌کند یا باید از یک سه‌پایه یا تک پایه مانند Benro C28T استفاده کنید، یا می‌بایست دیافراگم لنزتان را بازتر کنید.

در بخش دوم این مقاله به بررسی قابلیت مهم قابلیت Auto ISO در هنگام استفاده از Shutter Priority یا اولویت سرعت شاتر و حالت Manual یا دستی می‌پردازم و همچنین به شما می‌گویم که این قابلیت چه ترفند‌های مهمی را در خود دارد.