تفاوت لایت روم کلاسیک و cc چیست؟

اگر خبر‌های دنیای دیجیتال را دنبال کنید حتما متوجه شده‌اید که نامگذاری نرم‌افزارهای جدید لایتروم چقدر باعث سردرگمی کاربران شده است. شرکت ادوبی دو برنامه جدید را که به تازگی معرفی کرده است لایتروم CC و لایتروم کلاسیک نامیده است. اما حتما به خاطر دارید که نسخه قبلی لایتروم هم Lightroom CC نام داشت. در حالی که لایتروم CC جدید، کلا یک برنامه جدید است و لایتروم کلاسیک نسخه جدیدی از لایتروم CC قدیمی است! پیچیده شد؟ این تقریبا همان حسی است که همه ما طی چند روز گذشته داشتیم!

نرم افزار لایتروم برخلاف فتوشاپ که با نام CS و سپس CC نامگذاری شد، طی سال‌ها با شماره‌های پی‌درپی نامیده شده بود. در واقع نرم‌افزار لایتروم از نسخه 1 تا نسخه 6 به همین ترتیب نامگذاری شد. تا چند سال پیش که ادوبی تصمیم گرفت تمامی نرم‌افزارهای گرافیکی خودش را به صورت عضویت زمانبندی شده به فروش برساند. به این معنی که شما نمی‌توانید این نرم‌افزارها را به طور کامل خریداری کنید و در صورت تمایل می‌بایست با خرید یک حق اشتراک ماهیانه یا سالیانه، تا هر زمان که این حق عضویت را پرداخت می‌کنید، از آن استفاده کنید. این سرویس که با نام Creative Cloud یا اختصارا CC نامیده می‌شود، به این ترتیب است که شما حق عضویت را به صورت آنلاین پرداخت می‌کنید و نرم‌افزار فتوشاپ (یا باقی برنامه‌های سری CC) با اتصال به اینترنت و تایید عضویت شما، تا زمان انقضای عضویت‌تان، قابل استفاده است. در واقع تمامی نرم‌افزارهای فتوشاپ CC موجود در بازار ایران نیز با قطع ارتباط برنامه از سرویس زمانبندی شده اینترنتی، به صورت غیر قانونی کار می‌کنند و هیچ راهی برای خرید این سرویس برای کاربران ایرانی وجود ندارد. این روند علاوه بر فتوشاپ، شامل تمامی نرم‌افزارهای سری CC ادوبی می‌شود، اما آخرین نسخه لایتروم یعنی لایتروم 6 از این قضیه مستثنی بود. زیرا می‌توانستید نسخه اصلی آن را از فروشگاه‌های دیگری غیر از خود ادوبی خریداری کنید.

در همان زمان، ادوبی لایتروم 6 را همزمان با لایتروم CC عرضه می‌کرد و حتی طی یکی دو سال نخست نیز هیچ تفاوتی بین امکانات و قابلیت‌های آنها نبود و تنها تفاوت آنها در نحوه خریداری و ثبت نام برنامه‌ها بود. کمی بعد‌تر، به دلیل عدم استقبال کاربران از نسخه ثبت‌نامی لایتروم یعنی همان نسخه CC، ادوبی شروع به ایجاد تفاوت بین این دو برنامه کرد. به عنوان مثال در به روز رسانی‌هایی که برای لایتروم CC منتشر شد، قابلیت هایی مانند Dehaze یا “مه‌ زدا” یا امکان کنترل اسلایدرهای Whites و Blacks در ابزار قلم تنظیمات را قرار داد، ولی این امکانات را در لایتروم 6 اضافه نکرد.

اما چند روز پیش ادوبی یک نسخه جدید برای هر دو لایتروم قدیمی‌تر، یعنی Lightroom CC و Lightroom 6 منتشر کرد که همان لایتروم کلاسیک (Lightroom Classic) نام دارد. این همان نسخه به روزرسانی شده از نرم‌افزار لایتروم است که پیش از این با آن آشنا بودیم و کار کردیم و طبیعتا برخی امکانات جدید هم به آن اضافه شده است.

در همان همایش، ادوبی اعلام کرد که برنامه جدیدی با نام Lightroom CC هم منتشر کرده است. این برنامه که نام CC را بر خود دارد، به طور کلی یک برنامه کاملا جدید با ساختار و عملکرد جدیدی است که امکانات آن متفاوت از چیزی است که تا بحال از لایتروم در ذهن داشتیم. اگرچه لایتروم CC از همان موتور پردازشی فایل های خام ادوبی یعنی Adobe Camera RAW استفاده می‌کند، اما به معنای واقعی کلمه، یک برنامه کلود (Cloud) است که نسخه‌های جداگانه‌ای از آن برای کامپیوتر، موبایل و تبلت عرضه شده و به شما امکان می‌دهد تا ویرایش عکس‌های‌تان را روی هر کدام از این دستگاه‌ها انجام دهید. بنابراین اگر تا حدود یک هفته پیش از لایتروم استفاده می‌کردید، در واقع در حال استفاده از نسخه قدیمی‌تر لایتروم کلاسیک بودید. پس به طور خلاصه:

• برنامه لایتروم کلاسیک : همان برنامه لایتروم است که برخی امکانات جدید‌تر به آن اضافه شده
• برنامه لایتروم CC: یک برنامه کاملا جدید است که تا بحال آن را ندیده‌اید و نام آن شبیه به لایتروم CC قدیمی است.

قیمت برنامه لایتروم CC و لایتروم کلاسیک:

قیمت هر دوی آنها 10 دلار در ماه است. این همان قیمتی است که اگر بخواهید از ثبت نام اصلی نرم افزار فتوشاپ CC استفاده کنید هم باید بپردازید. هر چند ما معمولا در ایران از این روش استفاده نمی‌کنیم ، اما برای یک عکاس حرفه‌ای که به طور روزمره از این نرم افزار استفاده می‌کند، این رقم منطقی به نظر می‌رسد. ضمنا با پرداخت 10 دلار بیشتر، می‌توانید از 1 ترابایت فضای آنلاین هم برای ذخیره‌سازی و تهیه نسخه پشتیبان از عکس هایتان استفاده کنید.

اما به طور کلی این سرویس چندان نمی‌تواند مطمئن باشد. جدای از اینکه شما نمی‌توانید از نرم‌افزاری که تهیه می‌کنید روی چند کامپیوتر‌ مختلف (با شناسه‌های متفاوت) استفاده کنید، استفاده از سرویس‌های انلاین برای ما ایرانیان به دلیل محدودیت در سرعت و همچنین نامطمئن بودن زیرساخت‌های ارتباطی، ریسک زیادی دارد. در شرایط موجود و حتی با دور زدن تحریم نرم‌افزاری ادوبی، این شرکت در هر زمان می‌تواند شناسه ما را غیر فعال کرده یا قیمت و روش ارائه خدمات خودش را تغییر دهد. منظور من این نیست که این شرکت ممکن است این کار را بکند، بلکه باید تاکید کنم که همین الان این کار را کرده است. فراموش نکنید هم اکنون حتی سرویس Help یا Blog آنلاین ادوبی هم برای ایرانیان بسته است. یعنی حتی نمی‌توانید متن راهنمای استفاده از فتوشاپ را هم به صورت آنلاین مشاهده کنید!بنابراین در حال حاضر احتمالا تنها روش ممکن استفاده از لایتروم، استفاده از همان نسخه کلاسیک است که دست‌کم می‌توانیم آن را به صورت قفل شکسته، از CD فروش‌های بازار داخلی تهیه کنیم.

آینده لایتروم 6

این سوالی است که بسیاری از کاربران که در سرتاسر دنیا، نرم‌افزار لایتروم 6 را خریداری کرده‌اند از خود می‌پرسند. اینکه از این به بعد با نرم‌افزاری که روزگاری با قیمت حدود 150 دلار خریده‌اند چکار کنند؟ ادوبی دیگر این برنامه را به روز نخواهد کرد. پشتیبانی از دوربین‌های جدید، پروفایل‌های جدید لنز‌ها، امکاناتی مانند Dehaze یا اسلایدر‌های Whites و Blacks در تنظیمات منطقه‌ای، قابلیت Warp برای ساخت عکس‌های پانوراما، … همه اینها قابلیت هایی هستند که دیگر به لایتروم 6 افزوده نخواهند شد. اگرچه ممکن است موتور پردازشی فایل خام آن تا مدتی به روز شود، اما اگر دوربین جدیدی وارد بازار شود (مثلا نیکون D851 به جای نیکون D850 معرفی شود!)، دیگر نمی‌توان از این برنامه برای باز کردن فایل‌های خام .NEF آن استفاده استفاده کرد. اینطور به نظر می‌رسد که ادوبی با ضعیف‌تر کردن پشتیبانی لایتروم 6 قصد دارد کاربران را به سمت خرید سرویس‌های ثبت نامی آنلاین خودش هدایت کند. سرویس‌هایی که دست کم برای کاربران ایرانی بسیار نامطمئن است.

مشکلات ثبت‌نام نرم‌افزارهای دارای دیتابیس در آینده

لایتروم یک نرم افزار دارای دیتابیس یا به زبان ساده‌تر کاتالوگ است. به این معنی که هر آنچه که در این برنامه انجام می‌دهید، هیچ تاثیری روی فایل‌های عکس نمی‌گذارد و تمامی تنظیمات و تغییرات، در یک پایگاه داده یا دیتابیس به نام کاتالوگ ذخیره می‌شود. اگرچه می‌توانید در هر زمان که بخواهید از این پایگاه داده خروجی بگیرید یا عکس هایتان را با استفاده از آن اکسپورت کنید، اما این کاتالوگ، تنها توسط خود نرم‌افزار لایتروم خوانده می‌شود. بنابراین تنظیمات عکس‌ها خارج از لایتروم، غیر قابل دسترسی است.

حال فرض کنیم که شما به روشی، در سرویس لایتروم CC ثبت‌نام کرده اید و هزینه یکسال استفاده از آن را نیز پرداخته اید. اکنون با انقضای زمان و لغو ثبت‌نام، آیا دسترسی به ویرایش‌هایی که در طول این یکسال انجام داده‌اید وجود دارد؟ آیا عکس هایی که در فضای آنلاین ادوبی ذخیره کرده‌اید همچنان در دسترس هستند؟

ادوبی اعلام کرده که در صورت اتمام زمان ثبت‌نام و عدم ثبت‌نام مجدد ، همچنان به عکس هایتان دسترسی خواهید داشت و می‌توانید تنظیمات آنها را ببینید. همچنین می‌توانید از آنها با آخرین تنظیماتی که داشته‌اند خروجی بگیرید و کار را با نرم افزارهای دیگری ادامه دهید. تنها محدودیت شما این است که نمی‌توانید از لایتروم استفاده کنید. اگرچه این توضیح منطقی به نظر می‌رسد، اما اشکالاتی هم در پشت این توضیح پنهان است.

سوال اینجاست که چه اتفاقی برای عکس‌هایی که در لایتروم CC به اشتباه ویرایش شده‌اند می‌افتد؟ مثلا فرض کنید در زمانی که عضو بوده‌اید، عکسی را زیادتر از حد شارپ کردید یا یک تنظیم رنگ قدیمی روی آن انجام داده‌اید. اکنون این عکس دارای تنیمات اشتباهی است که تنها توسط خود لایتروم تصحیح می‌شود. در اینجا سه راه پیش رو دارید. یا تمامی تنظیمات قبلی را بپذیرید و عکس را با همان اشکالاتی که دارد خروجی بگیرید. یا دوباره عکس RAW را در یک نرم‌افزار دیگر باز کرده و از ابتدا آن را ویرایش کنید. و یا دوباره ثبت‌نام کنید.

اگر از لایتروم CC استفاده نکنیم چه کنیم؟

در حال حاضر لایتروم کلاسیک تنها گزینه ما برای استفاده از امکانات این برنامه است. طبیعتا به زودی این نرم افزار هم همانند فتوشاپ CC و دیگر نرم افزار‌های ادوبی نسخه CC به صورت غیر قانونی وارد بازار خواهند شد. اما اگر به دلایلی مجبور یا مایل به استفاده از نسخه اصلی نرم افزارها هستید می‌توانید به سراغ نرم افزارهای جایگزین لایتروم کلاسیک و لایتروم CC بروید.

اگر می‌خواهید برنامه‌ای که استفاده می‌کنید حتما دارای دیتابیس یا همان قابلیت کاتالوگ‌سازی باشد، Capture One، ACDSee Ultimate و Corel AfterShot Pro از معروف‌ترین آنها هستند. همچنین اگر عادت به استفاده از کاتالوگ برنامه را ندارید و صرفا نیاز به یک برنامه ویرایشگر فایل RAW دارید، می‌توانید از برنامه‌هایی مانند Affinity Photo، ON1 Photo RAW، AlienSkin Exposure، Photo Ninja، DxO Optics Pro و RawTherapee استفاده کنید. شاید در ابتدا کمی محیط آنها عجیب به نظر برسد یا نتوانید خیلی راحت با آنها کار کنید. اما دست‌کم می‌توانید انها را واقعا و قانونا خریداری کرده و در هر کجا استفاده کنید.

آیا بهتر است سریعتر از لایتروم خداحافظی کنیم؟

به نظر می‌رسد سیاست‌گذاری جدید ادوبی باعث شده تا بسیاری از کاربران در سرتاسر دنیا نگران روند ویرایش عکس‌هایشان شوند. کاربران لایتروم 6 امیدی به، به روزرسانی‌های آینده این برنامه ندارند و عکاسان حرفه‌ای که می‌خواهند از لایتروم CC استفاده کنند، نگران از دست رفتن زحماتشان هستند. در حال حاضر یکی از پرطرفدارترین نرم افزارهای مشابه برنامه  Capture One Proاز شرکت PhaseOne است. اما شخصا هیچوقت آنها را به ادوبی ترجیح نمی‌دهم. تا زمانی که قانون کپی‌رایت نرم‌افزاری در کشور ما اعمال نشده است می‌توانیم همچون فتوشاپ CC، از لایتروم کلاسیک نیز استفاده کنیم. سرویس لایتروم CC نیز به هرحال برای ما غیر قابل استفاده است و از آنجا که تا به امروز وجود نداشته است، طبیعتا نیازی برای جایگزینی آن هم وجود ندارد.

از کجا سفارش دهیم؟

متاسفانه ادوبی تمامی روش‌های خرید را به وب‌سایت خودش منتقل می‌کند و وب‌سایت‌های دیگر حق فروش محصولات سری CC را ندارند. در صورتی که بخواهید یکی از نرم‌افزارهای سری CC ادوبی را خریداری کنید باید به این وب‌سایت بروید و طبیعتا با پیغام خطا روبرو خواهید شد. ایجاد محدودیت ادوبی هیچ ربطی به سیستم فیـلتریـنگ ایران ندارد و مستقیما از سمت این شرکت برای کاربران ایرانی بسته شده است. بسیاری از وب‌سایت‌های فارسی زبان با آب و تاب بسیار درباره امکانات و قابلیت‌های لایتروم CC جدید صحبت می‌کنند، غافل از اینکه این سرویس استفاده‌ای برای کاربران داخل ایران ندارد و اغلب ما مجبوریم به دلیل محدودیت‌های موجود، به طور کلی قید استفاده از آن را بزنیم.