صدای استریو و مونو چیست و چه فرقی با هم دارند؟

صدای استریو چیست و چه کاربردی دارد؟

دو بلندگو را در کنار هم تصور کنید. صدای استریو دو سیگنال مجزا را برای هر یک از این بلندگوها ارسال می‌کند. در حقیقت، استریو از دو کانال مختلف، یکی برای بلندگوی چپ و دیگری برای بلندگوی راست استفاده می‌کند.

برای درک بهتر به تصویر زیر توجه کنید.

از کانال‌های استریو می‌توانید برای ایجاد جهت، پرسپکتیو و شبیه‌سازی فضای واقعی استفاده کنید؛ اما در حال حاضر بیشترین استفاده از صدای استریو برای ایجاد صدای عریض و گسترده است.

اکثریت قریب به‌اتفاق سیستم‌های صوتی امروزی از سیگنال‌های استریو پشتیبانی می‌کنند و به نظر می‌رسد که این سیستم‌ها به‌طور روزافزون از استانداردهای سیستم‌های صوتی برخوردار می‌شوند؛ بنابراین، لازم است بدانید که چگونه می‌توان از آن به‌درستی استفاده کرد.

صدای مونو چیست و چه کاربردی دارد؟

صدای مونو به این معنی است که فقط یک سیگنال (برعکس استریو) به همه بلندگو‌ها ارسال می‌شود. این سیگنال یکسان از طریق چند بلندگو پخش می‌شود؛ بنابراین هیچ تفاوتی میان صدای پخش‌شده از بلندگوها وجود نداشته و گستردگی صدا به‌اندازه استریو نیست؛ تنها میزان صدا بلندتر می‌شود.

برای درک بهتر به تصویر زیر نگاه کنید.

صدای مونو ممکن است گاهی اوقات محدود و کمی نامشخص به نظر برسد. بااین‌حال در برخی از شرایط مفیدترین صدای موجود بوده و ارزش استفاده را دارد. برای مثال، کلوپ‌ها، رستوران‌ها و تالارهای عروسی مکان‌های مناسب برای صداهای مونو است.

در این مکان‌ها بلندگوهای زیادی وجود دارند که هر یک به روش‌های مختلفی هدایت می‌شوند و در نقاط متفاوتی از سالن نصب‌شده‌اند؛ بنابراین نمی‌توان مشخص کرد که کدام‌ بلندگوی راست و کدام بلندگوی چپ است. در این صورت برای جلوگیری از حذف فاز (phase cancellation)، اختلال در صدا و سایر موارد، همه صداها را به شکل مونو پخش می‌کنند.

تفاوت استریو و مونو در چیست؟

با توجه به این‌که هر یک از صداهای استریو و مونو روش‌های مشخص خود را برای پخش صدا دارند، می‌توان به تفاوت‌های زیادی بین آن‌ها پی برد. در ادامه تفاوت‌های صدای استریو و مونو را شرح می‌دهیم.

تعداد کانال‌ها

همان‌طور که از تعریف هر یک از این صداها متوجه شدید، بزرگ‌ترین تفاوت میان استریو و مونو در تعداد کانال‌هایی است که برای ضبط و پخش صدا استفاده می‌کنند.

سیگنال‌های مونو با استفاده از یک کانال صوتی ضبط و پخش می‌شوند. درحالی‌که صداهای استریو از دو کانال برای ضبط و پخش صدا بهره می‌برند.‌ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که صدای استریو بسیار گسترده‌تر از صداهای مونو است.

فایل‌های صوتی

تفاوت دیگری که صدای استریو و مونو دارند در فایل‌های صوتی است. فایل‌های صوتی استریو، مانند فایل‌های MP3 و WAV، حاوی اطلاعات کانال‌های چپ و راست بوده که زمان ضبط و پخش صداها را به هر بلندگو اطلاع می‌دهند.

اگر تابه‌حال به شکل موج یک فایل صوتی استریو در یک محیط کاری صوتی دیجیتال (DAW) نگاه کرده باشید، احتمالاً متوجه شده‌اید که دو شکل موج جدا از فایل وجود دارد. هر شکل موج یک کانال صوتی را نشان می‌دهند.

برخلاف استریو که از دو کانال استفاده می‌کند، فایل‌های صوتی مونو فقط حاوی یک کانال صوتی هستند.

پخش صدا

سیستم‌های استریو قادر به ایجاد تصور محلی‌سازی منبع صدا هستند. محلی‌سازی منبع صدا به توانایی انسان در تعیین موقعیت منبع صدا در یک فضا اشاره دارد. به‌عنوان‌مثال اگر صدای پارس یک سگ را بشنوید، تعیین جهتی که صدا از آن می‌آید و همچنین تشخیص میزان نزدیکی و دوری آن نسبتاً آسان است؛ چراکه اکثر انسان‌ها می‌توانند صداها را حتی با چشمان بسته به‌دقت بررسی کنند.

جالب است بدانید که فریب دادن مغز انسان بسیار راحت است؛ زیرا از مفاهیم ساده برای بومی‌سازی صداها استفاده می‌کند. این مفاهیم شامل تفاوت‌های زمانی بین صداهایی که به گوش چپ و راست شما می‌رسند، فرکانس موج صوتی، سطح فشار موج صدا، محدوده دینامیکی و میزان طنین صداست.

سیستم‌های استریو از ساده‌لوحی مغز انسان برای ایجاد تصویر محلی‌سازی منبع صدا بین بلندگوهای چپ و راست خود بهره می‌گیرند.

مغز شما برای رمزگشایی موقعیت چپ یا راست صدا به تفاوت‌های زمان‌بندی امواج صدا تکیه می‌کند. به‌این‌ترتیب که یک بلندگو، امواج صوتی را ابتدا به گوش چپ و سپس به گوش راستتان می‌رساند. اگرچه این تفاوت‌های زمان‌بندی بسیار کم است؛ اما به مغز شما کمک می‌کنند تا صدا را بومی‌سازی کند.

وقتی بلندگوی دوم را وارد این فرآیند کرده و سیگنال یکسانی را به هر دو بلندگو ارسال کنید، مغز شما تصور می‌کند که منبع صدا در مقابل شماست. با ایجاد تفاوت در یکی از سیگنال‌ها، صداهای تولیدشده توسط بلندگوها بسیار گسترده‌تر تلقی می‌شود.

علاوه‌براین، عرض صدا (محور X) تنها یکی از سه بعدی است که می‌توانید با استفاده از یک سیستم استریو درک کنید. ابعاد دیگر شامل ارتفاع (محور Y) و عمق (محور Z) است. درمجموع این سه بعد یک فضای سه‌بعدی را تشکیل می‌دهند که به‌عنوان تصویر استریو شناخته می‌شوند. سیستم‌های استریو با استفاده از این سه بعد عرض، عمق و ارتفاع صدا به گسترده‌سازی صدا و واقعی‌تر کردن آن‌ها می‌پردازند.

همان‌طور که گفتیم، سیستم‌های پخش مونو تنها از یک بلندگو استفاده می‌کنند؛ بنابراین این نوع سیستم‌ها فقط می‌توانند صدای دوبعدی متشکل از ارتفاع و عمق را تولید و پخش کنند. همچنین با سیستم مونو نمی‌توان تفاوت‌هایی را در زمان‌بندی صدا ایجاد کرد؛ چراکه برای این کار نیازمند دو بلندگو هستیم.

با تمام این اوصاف می‌توان نتیجه گرفت که صدای مونو نسبت به استریو کم‌تر به واقعیت نزدیک است.

ضبط صدا

هنگامی‌که یک منبع صدا را با استفاده از یک میکروفون ضبط می‌کنید، درواقع یک کانال صوتی مونو را ضبط کرده‌اید. صدای مونو ضبط‌شده را می‌توان به کمک یک یا دو بلندگو پخش کرد؛ اما اگر از دو بلندگو برای این کار استفاده کنید، صدا به‌صورت مونو دوگانه پخش می‌شود. یعنی تک کانال صدا کپی شده و به‌صورت یکسان به هر دو بلندگوی چپ و راست ارسال می‌شود.‌

برای ضبط صداهای استریو، باید دو میکروفون به کار برد. بسیاری از ضبط‌کننده‌های دستی توانایی ضبط صدای استریو با استفاده از یک جفت میکروفون داخلی را فراهم می‌کنند. به‌این‌ترتیب که اطلاعات ضبط‌شده توسط میکروفون سمت چپ در کانال سمت چپ فایل صوتی ذخیره‌شده و اطلاعات ضبط‌شده توسط میکروفون راست در کانال سمت راست ثبت می‌شود.‌

[relatedpost post=”298665″]

آیا استریو بهتر از مونو است؟

استریو لزوماً بهتر از مونو نیست. صدای استریو گسترده‌تر، دقیق‌تر و واقعی‌تر به نظر می‌رسد. بااین‌حال بسته به مکانی که صدا در آن پخش می‌شود، استریو گاهی می‌تواند مشکلاتی را مانند حذف فاز ایجاد کند. این مشکل هم باعث ناپدید شدن برخی فرکانس‌ها یا عجیب به نظر رسیدن صدا می‌شود؛ بنابراین این‌که استریو بهتر از مونو است یا نه، بستگی به موقعیت شما و دیدگاهتان دارد.

بااین‌حال باید اعتراف کرد که بسیاری از شنوندگان صداهای استریو را به مونو ترجیح می‌دهند؛ زیرا کیفیت صدا و همچنین گستردگی آن گوش‌نوازتر است.

اما اگر کار شما تولید و میکس صداست باید بدانید که هر ساز، کار متفاوتی را در میکس دارد. برخی سازها باید استریو بوده و برخی دیگر مونو باشند. شما باید با شناخت رفتار سازهای خود از یک یا هر دو صداهای استریو و مونو بهره گیرید.

صدای آواز باید به‌صورت مونو ضبط شود یا استریو؟

اگر در حال ضبط صدای آواز یک خواننده هستید، آواز باید به‌صورت مونو ضبط شود؛ زیرا صدای دیگری ندارید که تفاوتی بین کانال‌های چپ و راست ایجاد کنید. اگر دو خواننده یا بیشتر در آواز شما حضور دارند، آواز باید به‌صورت استریو ضبط شود تا تفاوت عناصر در کانال‌های مختلف قابل‌درک باشد. البته توجه داشته باشید که این آواز استریو باید در اتاقی با آکوستیک منحصر‌به‌فرد ضبط شود.

ضبط صدای خواننده به‌صورت مونو باعث می‌شود تا صدا قدرتمند و واضح‌تر به نظر برسد. در مقابل، ضبط آوازها به‌صورت استریو منجر به ایجاد صدایی گسترده و نرم می‌شود.

البته شما می‌توانید از استریو نیز برای ضبط آواز یک خواننده استفاده کنید؛ اما توجه داشته باشید که این فرآیند می‌تواند پیچیده باشد. همچنین ممکن است درنهایت با حذف فاز مواجه شوید.

آیا صدای استریو بلندتر از مونو است؟

صدای استریو از مونو بلندتر نیست. هرچند با توجه به سه‌بعدی و دو کاناله بودن استریو، صدای آن بلندتر به نظر می‌رسد، اما اگر هر دو صدای استریو و مونو را روی بلندگوهای یکسان با تنظیمات صدای برابر مقایسه کنید، هر دو در یک سطح دسی‌بل برابر قرار خواهند گرفت.

همان‌طور که می‌دانید، سیگنال‌های استریو از دو کانال چپ و راست استفاده می‌کنند؛ اما سیگنال‌های مونو فقط از یک کانال بهره می‌برند؛ درواقع دو کانال سمت راست و چپ را ترکیب کرده و صدا را در قالب یک کانال عرضه می‌کند. با این حساب، استریو نمی‌تواند بلندتر از مونو باشد.

جمع‌بندی

در این مطلب سعی کردیم صداهای استریو و مونو را معرفی کرده و تفاوت‌هایشان را با شما به اشتراک گذاریم.‌ همان‌طور که مطالعه کردید هر یک از آن‌ها دارای ویژگی‌های منحصربه‌فرد و جالب خود هستند که باعث ایجاد صداهای متفاوتی می‌شوند.

به نظر شما کدام‌یک از صداهای استریو و مونو بهتر است؟ آیا تفاوت دیگری باهم دارند؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.