فرمت RAW چیست؟ + آموزش عکاسی RAW
تا‌به‌حال اسم فرمت RAW به گوشتان خورده؟ از قابلیت‌ها و ویژگی‌های منحصربه‌فردش خبر دارید؟ با خواندن این مقاله، اطلاعات زیادی دراین‌باره به دست آورده و به کمک آن می‌توانید از تمام پتانسیل دوربین دیجیتالی خود استفاده کنید.
درباره عکاسی RAW اشتباه نکنید!
عکاسی با فرمت RAW باعث افزایش شارپنس تصاویر یا تحول چشم‌گیری در عکستان نمی‌شود و شما را به عکاس بهتری تبدیل نمی‌کند، ولی کمک می‌کند تا خروجی بهتر و باکیفیت‌تری از عکس دریافت کنید.
تقریباً اکثر عکاس‌ها برایشان سؤال شده که با فرمت Raw عکاسی کنند یا JPEG؟ اگر شما نیز این سؤال برایتان پیش‌آمده، ابتدا باید خصوصیات مربوط به هر کدام را بدانید.
تفاوت عکس JPEG و عکس RAW
یکی از بزرگ‌ترین تفاوت‌های میان این دو فرمت آن است که اگر یک عکس فرمتش JPEG باشد، تمام ویرایش‌ها توسط دوربین انجام شده و خروجی نهایی یک عکس فشرده است.
به‌این‌ترتیب در پردازش ثانویه، هیچ کاری از دست عکاس برنمی‌آید و در عکس نیز هیچ داده‌ای ثبت نمی‌شود. در مقابل، عکسی که با فرمت RAW ثبت می‌شود مقدار زیادی اطلاعات خام دارد و ویرایشش به عهده‌ی خود عکاس است. پس باید در پردازش ثانویه دست به‌کار شده و با نرمافزارهای مخصوص، عکس خود را ویرایش کند. هرچند برای کسانی که عادت دارند با فرمت JPEG عکاسی کنند، شاید عکاسی با فرمت Raw گیجشان کند. چون هیچ‌وقت با داده‌های عکس درگیر نشده‌اند.
البته به یاد داشته باشید که هر فرمت، مزیت مخصوص به خودش را دارد. مزیت بزرگ فرمت JPEG سازگاری بی‌نظیر و جامعش با تمام دستگاه‌ها می‌باشد. اما در مقابل، فرمت Raw تنها در نرمافزارهای مخصوص خوانده و ویرایش می‌شود.
قدرت عکس های RAW در ویرایش پذیری است
خب سؤالی که اینجا پدید می‌آید این است که با این همه داده در فرمت RAW چه کنیم؟ خب این داده‌ها به شما کمک می‌کنند که عکس‌ها را در پردازش ثانویه ویرایش کنید. همچنین باید بدانید که کنترل فایل‌های Raw اصلاً چیز سخت یا وقت‌گیری نیست.
عکاسی با فرمت Raw فقط دست شما را برای ویرایش فایل‌ها باز می‌گذارد. برای مثال، اگر با فرمت JPEG عکس بگیرید، خروجی شما فقط یک عدد عکس می‌باشد. ولی اگر با فرمت Raw عکس بگیرید، خروجی شامل صد‌ها عکس از سوژه‌ی مدنظرتان است که می‌توانید از بین آن‌ها، بهترین را انتخاب کنید.
مشکل ظرفیت حافظه برای عکاسی RAW
اگر با فرمت Raw عکاسی کنید حدود چهار-پنج برابر اطلاعات دریافتی‌تان بیشتر است. پس یکی از چیز‌هایی که حتماً باید در نظر بگیرید حافظه‌ی دوربینتان است. خصوصاً اگر مگاپیکسل آن بالا باشد، در رابطه با فضای حافظه ممکن است به مشکل بربخورید. چون کارت حافظه‌ی خود دوربین عکس‌های کمتری در خود ذخیره می‌کند و اگر از کارت حافظه‌ی پشتیبان استفاده کنید به‌سرعت پر می‌شود.
عکس های اورجینال با فرمت خام RAW
شاید این را نوعی دردسر بدانید ولی عکاسی با فرمت Raw مزایای مخصوص به خودش را دارد. مثلاً فایل‌های Raw غیر قابل نفوذ هستند و عکاس نمی‌تواند تغییری در اطلاعاتش ایجاد کند. پس نیازی نیست نگران از بین رفتن عکس اوریجینال خود باشید. حتی برای تمرین می‌توانید پس از ویرایش عکس، آن را به حالت اولیه و اصلی خود بازگردانید. پس اگر می‌خواهید از عکس‌هایتان پشتیبانی کنید، عکاسی با فرمت Raw توصیه می‌شود.
امکان ویرایش پارامتری عکس های خام RAW
شاید این سؤال برایتان پیش بیاید که اگر قادر به ویرایش اطلاعات موجود در فایل‌های Raw نباشیم، چگونه می‌خواهیم آن‌ها را ویرایش کنیم؟
فرمت Raw مجهز به ویرایش پارامتری می‌باشد. یعنی علاوه بر تغییر پیکسل‌ها، می‌توانید به‌راحتی پارامتر‌های عکس را تغییر دهید و نمای آن را در نرم‌افزار ویرایش کنید. ویرایشی که ما در فایل‌های Raw انجام می‌دهیم، کنار فایل‌های اصلی قرار می‌گیرد. به خاطر همین هم هر ازگاهی یک فایل کوچک xmp کنار فایل Raw ظاهر می‌شود. پس از پایان ویرایش فایل‌ها ، باید از عکس با فرمت دیگری مثل JPEG یا TIFF خروجی بگیرید تا در تمام نرمافزارها و دستگاه‌ها خوانده شود.
چه زمانی با فرمت Raw عکاسی کنیم؟
با اینکه عکاسان حرفه‌ای با فرمت Raw عکاسی می‌کنند ولی گاهی عکاسی با فرمت JPEG مناسب‌تر است. مثلاً وقتی‌که حافظه‌ی کمی در اختیار دارید بهتر است از فرمت فشرده‌ی JPEG استفاده کنید. همچنین برای عکاسی پیاپی بهتر است از این فرمت استفاده کنید و با حجم باقی مانده از buffer دوربین، عکس‌های بیشتری ثبت کنید. در غیر این صورت، با حجم و تعداد عظیمی از فایل‌ها رو‌به‌رو خواهید شد که بیشتر به‌جای سود رسانی، شما را به دردسر خواهد انداخت. یا زمانی که عکاسی خبری می‌کنید یا می‌خواهید عکس یک حادثه را به‌سرعت در جایی منتشر کنید، فرمت JPEG مناسب‌تر است.
در سایر شرایط، Raw به JPEG ارجعیت دارد. مثلاً وقتی به خاطر شرایط محیطی قادر به تنظیم درست تراز سفیدی یا نوردهی نیستید، اگر با فرمت Raw عکاسی کنید، دیگر نیاز نیست نگران این چیز‌ها باشید. چون می‌توانید تمام مشکلات را بعداً در پردازش ثانویه ویرایش کنید. همچنین در صورت عکاسی با Raw، امکانات ویرایش عناصر بیشتری در اختیارتان قرار می‌گیرد که در صورت عکاسی با فرمت JPEG ناممکن می‌باشد.
امکان کنترل بی‌حد و مرز
بیشتر عکاسان تنها به خاطر تنظیم تراز سفیدی با فرمت Raw عکاسی می‌کنند. در فرمت JPEG خود دوربین تراز سفیدی را در عکس‌ها تنظیم می‌کند اما به کمک فرمت raw در گستره‌ی وسیع‌تری قادر به ویرایش آن هستید. پس در صورت عکاسی با Raw می‌توانید بعداً به ویرایش فایل‌ها بپردازید. حتی می‌توانید color space را نیز بعد از ثبت عکس ویرایش کنید.
هرچند می‌توانید تراز سفیدی را در خود دوربین تنظیم کنید و به نتایج خوبی هم دست یابید. اما فرض کنید در شرایط پر تنشی مثل مراسم عروسی هستید. تا شما تصمیم بگیرید چه تراز سفیدی یا color spaceای برای محیط انتخاب کنید و تنظیمش کنید، فرصت مدنظرتان را از دست می‌دهید. در چنین شرایطی عکاسی با فرمت Raw بسیار توصیه می‌شود.
از تاریکی تا روشنی در عکس های خام RAW
یکی از علل محبوبیت فرمت Raw، گستره‌ی وسیع دامنه‌ی دینامیکی است که در اختیار عکاسان قرار می‌دهد. بنابراین می‌توان ترکیبات رنگی را از تاریک‌ترین حالت تا روشن‌ترین حالت ویرایش کرد. این ویژگی منحصربه‌فردی برای عکاسان منظره محسوب می‌شود چون به کمک آن از درگیری برای تنظیم تراز سفیدی و رنگ‌بندی دشت و آسمان، خلاص می‌شوند. همچنین زمانی که عکس در شرایط نوری نامناسبی ثبت شده، امکان جبران نوردهی را بسیار آسان‌تر می‌سازد.
اگر با فرمت Raw عکاسی کنید، راحت‌تر می‌توانید شارپنس تصاویر را افزایش دهید یا نویزگیری کنید . هرچند عکاسی با فرمت JPEG آسان‌تر است. چون تمام کار‌ها و تنظیمات به‌صورت اتوماتیک در فایل صورت گرفته. اما اگر با فرمت JPEG عکس بگیرید، شارپنس تصاویر پایین بوده و نویزگیری بی‌کیفیتی در آن‌ها انجام می‌شود. پس به‌جای اینکه این کار‌های سخت را به دوربینتان واگذار کنید، با عکاسی با فرمت Raw در نرم‌افزارهایی مثل Lightroom یا DxO به ویرایش و تنظیم این عناصر بپردازید و خروجی بهتری دریافت کنید.
به کمک فرمت Raw امکان ویرایش نوردهی و تنظیم تراز سفیدی بسیار راحت‌تر می‌شود پس هیچ عذری برای تنظیم نادرست این عناصر، موجه نیست. اندازه‌ی دهانه‌ی دیافراگم، سرعت شاتر یا میزان حساسیت ISO در عکاسی با هر دو فرمت یکسان است. هرچند درصورتی‌که با Raw عکاسی می‌کنید و می‌دانید که بعداً قرار است همه‌ی عکس‌ها را ویرایش کنید، نحوه‌ی تنظیم این عوامل نیز فرق دارد.
فریب نخورید!
همچنین پیش‌نمایشی که در صفحه‌ی نمایشگر LCD مشاهده می‌کنید نیز کاملا قابل‌اعتماد نیست و ممکن است خیلی از مشکلات را نمایان نکند. پس اگر عکس JPEG باشد، تونالیته های نوری موجود در عکس اصلی را نمایان نمی‌کند و هایلایت‌ها و سایه‌روشن‌ها صد درصد نشان داده نمی‌شود. هرچند با هیستوگرام می‌توانید جزئیات نوردهی را با دقت بالایی مشاهده کنید، ولی اگر با Raw عکاسی کنید، در پردازش ثانویه تمام جزئیاتی که با صفحه‌نمایش نمایان نشده را می‌بینید.
ویرایش عکس خام بدون نیاز به کامپیوتر و فتوشاپ
در خیلی از دوربین‌ها ابزاری برای ویرایش فایل‌های خام وجود دارد که به کمک آن می‌توانید در خود دوربین ویرایششان کرده و دیگر نیازی به کامپیوتر نداشته باشید. با ابزار ویرایشی که در خود دوربین وجود دارد می‌توانید تراز سفیدی، نوردهی و استایل عکس را قبل از تبدیل فرمت به JPEG در کارت حافظه، تنظیم کنید. این قابلیت فواید دیگری نیز دارد. برای مثال، عکاسانی که با Fuji X-series کار می‌کنند ترجیح می‌دهند عکس‌هایشان را با افکت کلاسیک ثبت کنند. اگر در فرمت Raw عکاسی کنید، امکان افزودن این افکت بعد از ثبت عکس نیز وجود دارد.
با عکاسی در فرمت Raw حتی می‌توانید کوچک‌ترین اشتباهات موجود در عکس را ویرایش کنید. این کار به‌راحتی در پردازش ثانویه صورت می‌گیرد.
یک سری تنظیمات هست که باید در تمام عکس‌ها ویرایش شود و جزء مهم‌ترین عناصر ویرایشی می‌باشند. ابتدا باید تراز سفیدی را تنظیم کنید تا اعوجاج و مشکلات نوری موجود در عکس را برطرف سازید. سپس باید نوردهی را با سایه‌روشن و نقاط سیاه و سفید ویرایش کنید تا از کامل بودن گستره‌ی تونالیته مطمئن شوید. سپس باید به سراغ انحرافات لنز بروید تا اعوجاج‌ها و مشکلات احتمالی موجود در عکس را از بین ببرید. در اینجا باید به میزان قابل‌توجهی کنتراست یا اشباع رنگی را افزایش دهید تا متوجه اشکالات شوید. در آخر نیز قبل از آنکه از فایل با فرمت TIFF یا JPEG خروجی بگیرید یا آن را برای ادامه‌ی ویرایش به نرم‌افزار دیگری انتقال دهید، باید شارپنس و نویز‌های موجود در عکس را بررسی کنید.
تمام این ویرایش‌ها به فکر و زمان زیادی احتیاج دارد. هرچند پیش از این، مراحل تشخیص و ویرایش فایل‌های خام خیلی طول می‌کشید.
عکس های خام را با کدام نرم‌افزار ویرایش کنیم؟
خیلی از کاربران Adobe Lightroom یا Photoshop را ترجیح می‌دهند. پروسه‌های Raw را می‌توان در Lightroom’s Develop Module و Photoshop’s Camera Raw ویرایش کرد. Lightroom ابزار کاملا مجهزی برای تنظیم و ویرایش عناصر موجود در فایل‌های خام قرار داده که به کمک آن‌ها می‌توانید هرآن چه نیاز است را ویرایش کنید و سپس از آن‌ها پرینت بگیرید. امکانات زیادی برای ویرایش فایل‌ها در این نرم‌افزار وجود دارد. تنها موردی که شاید به مزاج کاربران خوش نیاید، اشتراک ماهانه‌ای است که باید برای این نرم‌افزار بپردازید تا از تمام ویژگی‌های موجود در آن بهره‌مند شوید.
برنامه‌‌ی DxO’s OpticsPro نیز از محبوبیت و شهرت زیادی بین کاربران آماتور و تازه‌کار برخوردار می‌باشد. در این برنامه امکان ویرایش عناصر زیادی وجود دارد. چشم‌گیرترین قابلیت این برنامه، تشخیص و اصلاح انحرافات و اعوجاج‌های حاصل از لنز در تمام عکس‌ها می‌باشد. درصورتی‌که با میزان حساسیت ISO بالا یا در شب عکاسی کرده باشید، به کمک قابلیت نویزگیری OpticsPro، به‌راحتی می‌توانید معایب نوری موجود در عکس‌ها را ویرایش کنید و خروجی بسیار باکیفیتی به دست آورید.
البته این برنامه معایبی نیز دارد. برای مثال، ابزاری که برای ویرایش در اختیار کاربران قرار داده محدودند و خیلی از قابلیت‌های موجود در Lightroom را شامل نمی‌شود. اما با نرم‌افزار Lightroom کامل می‌شود. شما می‌توانید از ویژگی اصلاح خودکار نویز و انحرافات لنز در DxO استفاده کنید و از فضای کاری و ابزار‌های Lightroom نیز برای ویرایش بهتر عکس‌ها بهره ببرید.
معرفی نرم‌افزاری کامل برای ویرایش فایل‌های خام
Capture One Pro نیز نرم‌افزاری است که ابزار و فضای کاری موجود در آن از Lightroom کامل‌تر و مطمئن‌تر می‌باشد. این نرم‌افزار ابزار بی‌نظیری برای ویرایش ترکیب‌رنگی یا ماسک کردن لایه‌ها (Masking) در اختیار کاربران قرار می‌دهد و با فوکوس روی لایه‌ها از شارپ بودن آن نقطه به کاربر اطلاع می‌دهد. هرچند یادگیری و پیشرفت در این نرم‌افزار مستلزم زمان زیادی می‌باشد.
شاید ترجیح دهید فایل‌های Raw را با نرمافزارهای موجود در دوربینتان ویرایش کنید. نرمافزارهای Canon’s Digital Photo Professional یا Nikon’s Capture NX-D ممکن است ساده باشند ولی این‌ها نیز فواید مخصوص به خودشان را دارند. برخلاف نرم‌افزار Lightroom، این نرمافزارها تمام استایل‌های تصاویر ثبت شده در دوربین را در حافظه‌ی خود نگه‌داشته و آن‌ها را در فایل Raw به کار می‌گیرند. همچنین با استفاده از این نرمافزارها از برند خود شرکت سازنده استفاده می‌کنید و به این ترتیب، فایل‌های Raw در دوربینتان، بهینه‌سازی می‌شوند. برای ویرایش عناصر در این نرمافزارها هیچ محدودیتی نداشته و به همه‌چیز دسترسی و کنترل کامل دارید.
عکس های RAW را تا چه حد می‌توان ویرایش کرد؟
عکس اوریجینالی که در زیر مشاهده می‌کنید با یک دوربین Nikon D800 و در مود raw+JPEG fine ثبت شده و در آن بیش‌ازحد نوردهی شده است. خب، شما تا چه حدی می‌توانید این عکس را ویرایش کنید؟ پس از ویرایش و رهایی از شر هایلایت‌های اضافی فایل‌ها در Lightroom، متوجه می‌شوید که فرمت Raw اطلاعات و جزئیات بسیار وسیع‌تری را در اختیارتان قرار داده است. به‌این‌ترتیب می‌فهمید که با آن دامنه‌ی دینامیک گسترده در فایل‌های Raw چه‌کارهایی می‌توانید انجام دهید. همچنین تمام اشکالاتی که در صفحه‌نمایش از دیدتان پنهان بوده را مشاهده می‌کنید. اما به یاد داشته باشید، همیشه هم جزئیات و اطلاعاتی که با فایل Raw نمایان می‌شوند، قابل‌اعتماد و کامل نیستند و نمی‌توانید حتماً بر اساس آن‌ها چیزی را ویرایش کنید.
عکس های JPEG پر اتلاف!
اگر از فرمت‌های TIFF یا Raw استفاده کنید با باز و بسته کردن این فایل‌ها از کیفیت تصاویر چیزی کسر نمی‌شود. در مقابل، فایل‌های JPEG خیلی پر اتلاف هستند. این اصطلاح به این دلیل به کار می‌رود که حین باز و بسته کردن این فایل‌ها، بخشی از کیفیت عکس ثبت شده از بین می‌رود! مثلاً، عکس زیر، پنجاه بار باز و بسته شده و مشاهده می‌کنید که کیفیت به‌طور محسوسی در آن کاهش یافته است. شما نیز می‌توانید یک فایل JPEG ثبت کرده و این نکته را رویش امتحان کنید.
