در دنیای عکاسی، انتخاب فرمت مناسب برای ثبت تصاویر، یکی از مهم‌ترین تصمیمات هر عکاس است. دو فرمت اصلی که عکاسان برای ثبت عکس‌ها به کار می‌برند، JPEG و RAW هستند. این دو فرمت تفاوت‌های زیادی دارند که می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت نهایی عکس‌ها بگذارد. فرمت RAW به دلیل حفظ کیفیت بالاتر و انعطاف‌پذیری بیشتر در ویرایش، گزینه‌ای محبوب برای عکاسان حرفه‌ای است. در این مقاله، به بررسی ویژگی‌ها، مزایا، معایب و شرایط استفاده از فرمت RAW خواهیم پرداخت.
- فرمت RAW چیست؟
- تفاوت عکس JPEG و عکس RAW
- بررسی مزایا و محدودیت‌های هر فرمت
- امکان ویرایش پارامتری عکس‌های خام RAW
- چه زمانی با فرمت Raw عکاسی کنیم؟
- برتری RAW در شرایط خاص نوری
- امکان کنترل بی‌حد و مرز با فرمت Raw
- از تاریکی تا روشنی در عکس‌های خام RAW
- ویرایش عکس خام بدون نیاز به کامپیوتر و فتوشاپ
- عکس‌های خام را با کدام نرم‌افزار ویرایش کنیم؟
- معرفی نرم‌افزاری کامل برای ویرایش فایل‌های خام
- عکس‌های RAW را تا چه حد می‌توان ویرایش کرد؟
- کدام فرمت مناسب شما است ؟
- سخن آخر
فرمت RAW چیست؟
عکاسی با فرمت RAW باعث افزایش شارپنس تصاویر یا تحول چشم‌گیری در عکس نمی‌شود و شما را به عکاس بهتری تبدیل نمی‌کند، اما به شما کمک می‌کند خروجی بهتر و باکیفیت‌تری از عکس دریافت کنید.
تقریباً اکثر عکاس‌ها با این سؤال مواجه شده‌اند که: با فرمت RAW عکاسی کنیم یا JPEG؟ اگر شما هم با این سؤال روبهرو شده‌اید، ابتدا باید با خصوصیات هرکدام از این فرمت‌ها آشنا شوید
تفاوت عکس JPEG و عکس RAW
یکی از بزرگ‌ترین تفاوت‌های میان این دو فرمت این است که اگر عکس شما با فرمت JPEG ثبت شود، تمام ویرایش‌ها توسط دوربین انجام شده و خروجی نهایی یک عکس فشرده است.
به‌این‌ترتیب، در پردازش ثانویه هیچ امکانی برای ویرایش دقیق عکس وجود ندارد و داده‌های تصویر در اختیار شما نیست.
در مقابل، عکسی که با فرمت RAW ثبت می‌شود مقدار زیادی اطلاعات خام دارد و ویرایش آن به عهده‌ی خود عکاس است. بنابراین باید در مرحله پردازش ثانویه وارد عمل شوید و با استفاده از نرم‌افزارهای مخصوص، عکس را ویرایش کنید. برای کسانی که عادت دارند با فرمت JPEG عکاسی کنند، ورود به دنیای RAW ممکن است کمی گیج‌کننده باشد؛ چون تاکنون مستقیماً با داده‌های خام تصویر سروکار نداشته‌اند.
بررسی مزایا و محدودیت‌های هر فرمت
هر فرمت مزایای خاص خودش را دارد:
- JPEG: سازگاری بی‌نظیر و جامع با تمام دستگاه‌ها و پلتفرم‌ها.
- RAW: کیفیت بالاتر، امکان پردازش و ویرایش دقیق‌تر، اما تنها در نرم‌افزارهای تخصصی قابل استفاده و مشاهده است.
قدرت عکس های RAW در ویرایش پذیری است
خب سؤالی که اینجا پدید می‌آید این است که با این همه داده در فرمت RAW چه کنیم؟ خب این داده‌ها به شما کمک می‌کنند که عکس‌ها را در پردازش ثانویه ویرایش کنید. همچنین باید بدانید که کنترل فایل‌های Raw اصلاً چیز سخت یا وقت‌گیری نیست.
ویرایش پذیری عکس های خام
عکاسی با فرمت Raw فقط دست شما را برای ویرایش فایل‌ها باز می‌گذارد. برای مثال، اگر با فرمت JPEG عکس بگیرید، خروجی شما فقط یک عدد عکس می‌باشد. ولی اگر با فرمت Raw عکس بگیرید، خروجی شامل صد‌ها عکس از سوژه‌ی مدنظرتان است که می‌توانید از بین آن‌ها، بهترین را انتخاب کنید.
مشکل ظرفیت حافظه برای عکاسی RAW
اگر با فرمت Raw عکاسی کنید حدود چهار-پنج برابر اطلاعات دریافتی‌تان بیشتر است. پس یکی از چیز‌هایی که حتماً باید در نظر بگیرید حافظه‌ی دوربینتان است. خصوصاً اگر مگاپیکسل آن بالا باشد، در رابطه با فضای حافظه ممکن است به مشکل بربخورید. چون کارت حافظه‌ی خود دوربین عکس‌های کمتری در خود ذخیره می‌کند و اگر از کارت حافظه‌ی پشتیبان استفاده کنید به‌سرعت پر می‌شود.
عکس‌های اورجینال با فرمت خام RAW
شاید این را نوعی دردسر بدانید ولی عکاسی با فرمت Raw مزایای مخصوص به خودش را دارد. مثلاً فایل‌های Raw غیر قابل نفوذ هستند و عکاس نمی‌تواند تغییری در اطلاعاتش ایجاد کند. پس نیازی نیست نگران از بین رفتن عکس اوریجینال خود باشید. حتی برای تمرین می‌توانید پس از ویرایش عکس، آن را به حالت اولیه و اصلی خود بازگردانید. پس اگر می‌خواهید از عکس‌هایتان پشتیبانی کنید، عکاسی با فرمت Raw توصیه می‌شود.
امکان ویرایش پارامتری عکس‌های خام RAW
شاید این سؤال برایتان پیش بیاید که اگر قادر به ویرایش اطلاعات موجود در فایل‌های Raw نباشیم، چگونه می‌خواهیم آن‌ها را ویرایش کنیم؟ فرمت Raw مجهز به ویرایش پارامتری می‌باشد. یعنی علاوه بر تغییر پیکسل‌ها، می‌توانید به‌راحتی پارامتر‌های عکس را تغییر دهید و نمای آن را در نرم‌افزار ویرایش کنید. ویرایشی که ما در فایل‌های Raw انجام می‌دهیم، کنار فایل‌های اصلی قرار می‌گیرد. به خاطر همین هم هر ازگاهی یک فایل کوچک xmp کنار فایل Raw ظاهر می‌شود. پس از پایان ویرایش فایل‌ها، باید از عکس با فرمت دیگری مثل JPEG یا TIFF خروجی بگیرید تا در تمام نرم‌افزارها و دستگاه‌ها خوانده شود.
چه زمانی با فرمت Raw عکاسی کنیم؟
با اینکه عکاسان حرفه‌ای با فرمت Raw عکاسی می‌کنند، ولی گاهی عکاسی با فرمت JPEG مناسب‌تر است. مثلاً وقتی‌که حافظه‌ی کمی در اختیار دارید بهتر است از فرمت فشرده‌ی JPEG استفاده کنید. همچنین برای عکاسی پیاپی بهتر است از این فرمت استفاده کنید و با حجم باقی‌مانده از buffer دوربین، عکس‌های بیشتری ثبت کنید. در غیر این صورت، با حجم و تعداد عظیمی از فایل‌ها روبهرو خواهید شد که بیشتر به‌جای سودرسانی، شما را به دردسر خواهد انداخت.
یا زمانی که عکاسی خبری می‌کنید یا می‌خواهید عکس یک حادثه را به‌سرعت در جایی منتشر کنید، فرمت JPEG مناسب‌تر است.
برتری RAW در شرایط خاص نوری
در سایر شرایط، Raw به JPEG ارجعیت دارد. مثلاً وقتی به خاطر شرایط محیطی قادر به تنظیم درست تراز سفیدی یا نوردهی نیستید، اگر با فرمت Raw عکاسی کنید، دیگر نیاز نیست نگران این چیز‌ها باشید. چون می‌توانید تمام مشکلات را بعداً در پردازش ثانویه ویرایش کنید. همچنین در صورت عکاسی با Raw، امکانات ویرایش عناصر بیشتری در اختیارتان قرار می‌گیرد که در صورت عکاسی با فرمت JPEG ناممکن می‌باشد.
امکان کنترل بی‌حد و مرز با فرمت Raw
بیشتر عکاسان تنها به خاطر تنظیم تراز سفیدی با فرمت Raw عکاسی می‌کنند. در فرمت JPEG خود دوربین تراز سفیدی را در عکس‌ها تنظیم می‌کند اما به کمک فرمت raw در گستره‌ی وسیع‌تری قادر به ویرایش آن هستید. پس در صورت عکاسی با Raw می‌توانید بعداً به ویرایش فایل‌ها بپردازید. حتی می‌توانید color space را نیز بعد از ثبت عکس ویرایش کنید.
هرچند می‌توانید تراز سفیدی را در خود دوربین تنظیم کنید و به نتایج خوبی هم دست یابید. اما فرض کنید در شرایط پرتنشی مثل مراسم عروسی هستید. تا شما تصمیم بگیرید چه تراز سفیدی یا color spaceای برای محیط انتخاب کنید و تنظیمش کنید، فرصت مدنظرتان را از دست می‌دهید. در چنین شرایطی عکاسی با فرمت Raw بسیار توصیه می‌شود.
از تاریکی تا روشنی در عکس‌های خام RAW
یکی از علل محبوبیت فرمت Raw، گستره‌ی وسیع دامنه‌ی دینامیکی است که در اختیار عکاسان قرار می‌دهد. بنابراین می‌توان ترکیبات رنگی را از تاریک‌ترین حالت تا روشن‌ترین حالت ویرایش کرد. این ویژگی منحصربه‌فردی برای عکاسان منظره محسوب می‌شود، چون به کمک آن از درگیری برای تنظیم تراز سفیدی و رنگ‌بندی دشت و آسمان، خلاص می‌شوند. همچنین زمانی که عکس در شرایط نوری نامناسبی ثبت شده، امکان جبران نوردهی را بسیار آسان‌تر می‌سازد.
افزایش شارپنس و کاهش نویز
اگر با فرمت Raw عکاسی کنید، راحت‌تر می‌توانید شارپنس تصاویر را افزایش دهید یا نویزگیری کنید. هرچند عکاسی با فرمت JPEG آسان‌تر است، چون تمام کار‌ها و تنظیمات به‌صورت اتوماتیک در فایل صورت گرفته. اما اگر با فرمت JPEG عکس بگیرید، شارپنس تصاویر پایین بوده و نویزگیری بی‌کیفیتی در آن‌ها انجام می‌شود.
پس به‌جای اینکه این کارهای سخت را به دوربینتان واگذار کنید، با عکاسی با فرمت Raw در نرم‌افزارهایی مثل Lightroom یا DxO به ویرایش و تنظیم این عناصر بپردازید و خروجی بهتری دریافت کنید.
کنترل دقیق نوردهی
به کمک فرمت Raw امکان ویرایش نوردهی و تنظیم تراز سفیدی بسیار راحت‌تر می‌شود، پس هیچ عذری برای تنظیم نادرست این عناصر، موجه نیست. اندازه‌ی دهانه‌ی دیافراگم، سرعت شاتر یا میزان حساسیت ISO در عکاسی با هر دو فرمت یکسان است.
هرچند درصورتی‌که با Raw عکاسی می‌کنید و می‌دانید که بعداً قرار است همه‌ی عکس‌ها را ویرایش کنید، نحوه‌ی تنظیم این عوامل نیز فرق دارد.
توجه کنید که پیش‌نمایشی که در صفحه‌ی نمایشگر LCD مشاهده می‌کنید نیز کاملاً قابل‌اعتماد نیست و ممکن است خیلی از مشکلات را نمایان نکند.پس اگر عکس JPEG باشد، تونالیته‌های نوری موجود در عکس اصلی را نمایان نمی‌کند و هایلایت‌ها و سایه‌روشن‌ها صد درصد نشان داده نمی‌شود.
ویرایش عکس خام بدون نیاز به کامپیوتر و فتوشاپ
در خیلی از دوربین‌ها ابزاری برای ویرایش فایل‌های خام وجود دارد که به کمک آن می‌توانید در خود دوربین ویرایششان کرده و دیگر نیازی به کامپیوتر نداشته باشید. با ابزار ویرایشی که در خود دوربین وجود دارد می‌توانید تراز سفیدی، نوردهی و استایل عکس را قبل از تبدیل فرمت به JPEG در کارت حافظه، تنظیم کنید.
این قابلیت فواید دیگری نیز دارد. برای مثال، عکاسانی که با Fuji X-series کار می‌کنند ترجیح می‌دهند عکس‌هایشان را با افکت کلاسیک ثبت کنند. اگر در فرمت Raw عکاسی کنید، امکان افزودن این افکت بعد از ثبت عکس نیز وجود دارد.
اصلاح اشتباهات و ویرایش پایه‌ای
با عکاسی در فرمت Raw حتی می‌توانید کوچک‌ترین اشتباهات موجود در عکس را ویرایش کنید. این کار به‌راحتی در پردازش ثانویه صورت می‌گیرد.
یک سری تنظیمات هست که باید در تمام عکس‌ها ویرایش شود و جزء مهم‌ترین عناصر ویرایشی به شمار می‌روند:
- تراز سفیدی برای اصلاح رنگ‌ها و رفع اعوجاج نوری
- تنظیم نوردهی، سایه‌روشن، نقاط سیاه و سفید برای گستره‌ی کامل تونالیته
- اصلاح انحرافات لنز برای حذف اعوجاج‌ها
- کنتراست و اشباع رنگی بالا جهت آشکارسازی ایرادات
- بررسی شارپنس و نویز پیش از خروجی گرفتن با فرمت TIFF یا JPEG یا انتقال به نرم‌افزارهای دیگر
تمام این ویرایش‌ها نیازمند دقت و زمان هستند، هرچند نسبت به گذشته این فرآیند بسیار سریع‌تر و هوشمندتر شده است.
عکس‌های خام را با کدام نرم‌افزار ویرایش کنیم؟
بسیاری از کاربران، Adobe Lightroom یا Photoshop را ترجیح می‌دهند. پروسه‌های Raw را می‌توان در Lightroom’s Develop Module و Photoshop’s Camera Raw ویرایش کرد.
Lightroom ابزار کاملاً مجهزی برای تنظیم و ویرایش فایل‌های خام ارائه می‌دهد و امکان چاپ مستقیم نیز فراهم است. تنها موردی که شاید برخی را ناراضی کند، هزینه اشتراک ماهانه برای استفاده از تمام قابلیت‌های آن است. در مقابل، DxO’s OpticsPro محبوبیت زیادی بین کاربران آماتور و تازه‌کار دارد. این برنامه قابلیت‌های جالبی دارد:
- تشخیص و اصلاح انحرافات لنز به صورت خودکار
- نویزگیری قدرتمند مخصوص عکس‌های ISO بالا یا شبانه
البته ابزارهای ویرایشی DxO محدودتر از Lightroom هستند. اما شما می‌توانید از هر دو نرم‌افزار بهره ببرید:
از DxO برای نویزگیری و اصلاح خودکار لنز و از Lightroom برای ویرایش دقیق‌تر و نهایی عکس‌ها استفاده کنید.
معرفی نرم‌افزاری کامل برای ویرایش فایل‌های خام
Capture One Pro نرم‌افزاری است که ابزار و فضای کاری آن از Lightroom کامل‌تر و مطمئن‌تر به نظر می‌رسد. این نرم‌افزار ابزار بی‌نظیری برای ویرایش ترکیب‌رنگی یا ماسک‌کردن لایه‌ها (Masking) در اختیار کاربران قرار می‌دهد. با استفاده از فوکوس روی لایه‌ها، این نرم‌افزار به کاربر اطلاع می‌دهد که کدام قسمت‌ها به خوبی شارپ شده‌اند. اما برای یادگیری و پیشرفت در این نرم‌افزار باید زمان زیادی صرف کرد.
شاید شما ترجیح دهید که فایل‌های Raw را با نرم‌افزارهای موجود در دوربینتان ویرایش کنید. canon’s Digital Photo Professional یا Nikon’s Capture NX-D نرم‌افزارهای ساده‌تری هستند که فواید مخصوص به خود را دارند. برخلاف نرم‌افزار Lightroom، این نرم‌افزارها تمام استایل‌های تصاویر ثبت‌شده در دوربین را در حافظه خود ذخیره کرده و آن‌ها را در فایل Raw اعمال می‌کنند. همچنین، به دلیل استفاده از نرم‌افزارهای اختصاصی برند سازنده دوربین، فایل‌های Raw به بهترین نحو بهینه‌سازی می‌شوند. این نرم‌افزارها هیچ محدودیتی در ویرایش عناصر نداشته و به شما کنترل کامل روی تمامی جنبه‌های فایل‌های خام می‌دهند.
عکس‌های RAW را تا چه حد می‌توان ویرایش کرد؟
پس از ویرایش در Lightroom و حذف هایلایت‌های اضافی، متوجه خواهید شد که فرمت Raw اطلاعات و جزئیات بسیار وسیع‌تری در اختیار شما قرار می‌دهد. با این دامنه‌ی دینامیک گسترده در فایل‌های Raw، می‌توانید تغییرات و ویرایش‌های زیادی انجام دهید. همچنین، جزئیاتی که در صفحه‌نمایش شما پنهان بوده‌اند، حالا قابل مشاهده خواهند بود.
اما باید به یاد داشته باشید که همیشه تمام جزئیات و اطلاعات نمایان‌شده در فایل‌های Raw قابل‌اعتماد نیستند. ممکن است در برخی موارد، این جزئیات به اندازه‌ای دقیق نباشند که بتوان بر اساس آن‌ها ویرایش دقیقی انجام داد.
کدام فرمت مناسب شما است ؟
اینکه کدام فرمت مناسب شما است بستگی به نوع عکاسی، نیازهای شما، و سطح مهارت شما دارد. در ادامه بار دیگر تفاوت‌های اصلی بین فرمت‌های RAW و JPEG را توضیح می‌دهیم تا بتوانید تصمیم بهتری بگیرید:
فرمت RAW
- مزایا:
- گستره دینامیکی بیشتر: شما می‌توانید جزئیات بیشتری را در نوردهی‌های مختلف (هایلایت‌ها و سایه‌ها) بازیابی کنید.
- امکان ویرایش بی‌نهایت: تنظیمات مانند تراز سفیدی، نوردهی، کنتراست، و شارپنس بدون افت کیفیت قابل تغییر هستند.
- کیفیت بالاتر: فایل‌های RAW حاوی تمام اطلاعات سنسور دوربین هستند و کیفیت تصویر بسیار بالاتر از JPEG دارند.
- جزئیات بیشتر: برای عکاسان حرفه‌ای و کسانی که نیاز به جزئیات دقیق دارند، RAW بهترین گزینه است.
- معایب:
- حجم بالاتر: فایل‌های RAW بزرگتر هستند و نیاز به فضای ذخیره‌سازی بیشتری دارند.
- نیاز به پردازش: برای استفاده از تصاویر RAW باید آن‌ها را در نرم‌افزارهایی مانند Lightroom یا Photoshop ویرایش کنید.
- زمان‌بر بودن: پردازش فایل‌های RAW زمان بیشتری می‌برد و ممکن است برای پروژه‌هایی که نیاز به سرعت دارند مناسب نباشد.
فرمت JPEG
- مزایا:
- فایل‌های کوچکتر: JPEG به طور خودکار فشرده می‌شود، بنابراین حجم کمتری دارد و فضای کمتری را روی کارت حافظه اشغال می‌کند.
- پردازش شده در دوربین: تنظیماتی مانند تراز سفیدی، نوردهی، و کنتراست قبلاً در دوربین انجام می‌شود و نیازی به ویرایش بعدی ندارد.
- سرعت بیشتر: به دلیل اندازه کوچک فایل، شما می‌توانید عکس‌های بیشتری بگیرید و تصاویر سریع‌تری ذخیره می‌شوند.
- معایب:
- کیفیت پایین‌تر: به دلیل فشرده‌سازی، جزئیات کمتری در فایل‌های JPEG ذخیره می‌شود.
- ویرایش محدود: اگر نیاز به ویرایش‌های پیچیده داشته باشید، تغییرات زیادی در کیفیت تصویر ایجاد خواهد کرد.
- گستره دینامیکی محدود: بازیابی جزئیات از هایلایت‌ها و سایه‌ها پس از عکاسی دشوارتر است.
سخن آخر
در نهایت، انتخاب بین فرمت RAW و JPEG به نیازها و شرایط شما بستگی دارد. اگر به دقت در پردازش و ویرایش تصاویر اهمیت می‌دهید و قصد دارید بهترین کیفیت ممکن را در عکس‌های خود به‌دست آورید، فرمت RAW گزینه‌ای مناسب است. اما اگر سرعت و فضای ذخیره‌سازی برای شما اهمیت بیشتری دارد، JPEG ممکن است انتخاب بهتری باشد. به هر حال، هرکدام از این فرمت‌ها مزایای خاص خود را دارند و آگاهی از این تفاوت‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا تصمیم آگاهانه‌تری بگیرید.
منابع :
