نورپردازی از اساسی ترین مفاهیم در دنیای عکاسی و تصویربرداری است. صرفنظر از اینکه یک عکاس یا فیلمبرداری آماتور یا حرفه ای باشید، نورپردازی مناسب همیشه چالش برانگیز است.
ابزارهای تولید نور مصنوعی را می توان در دو دسته کلی فلاش ها و نورهای پیوسته طبقه بندی نماییم. انتخاب ابزار مناسب نورپردازی می تواند در کیفیت کلی عکس و فیلم شما تاثیر به سزایی داشته باشد.
فلاش های نورپردازی اعم از فلاش های قابل نصب بر روی دوربین (اسپیدلایت ها) یا فلاش های استودیویی ( استروب لایت ها) همان گونه که از نام آن ها مشخص است می توانند نور را بصورت لحظه ای و در یک زمان کوتاه تخلیه کنند.
این نوع منابع نور عمدتاً در عکاسی و ثبت لحظه ها کاربرد دارند و نمی توانید از آن ها در فیلمبرداری استفاده کنید.
اسپیدلایت ها یا فلاش های روی دوربین، ابزارهای استانداردی برای نورپردازی مراسم و پرتره هستند. اما هنگام عکسبرداری ماکرو و کلوزاپ، نور ساطع شده از فلاش اسپیدلایت معمولاً خارج از محور بوده و باعث ایجاد نور ناهمگن و بروز سایه های غیر متعارف می شود.
در کلوزآپ های خیلی نزدیک و ماکروگرافی، سایه لنز نیز بر روی سوژه دیده خواهد شد. برای ایجاد یک نورپردازی یکنواخت و بدون سایه، نیاز است از سیستم نورپردازی در دو طرف لنز ( فلاش های دوقلو) یا بصورت نور حلقه ای از اطراف لنز ( رینگ فلاش) استفاده کنید.
رینگ فلاش
فلاش دوقلو
برخی از مدل های رینگ لایت درواقع یک انتقال دهنده نور از اسپیدلایت به جلوی لنز هستند. این نوع رینگ لایت ها فاقد منبع نور بوده و بالطبع بسیار ارزان هستند اما نمی توان آن ها را برای نورپردازی حرفه ای استفاده کرد و بیشتر جنبه آماتوری و کسب تجربه را دارند.
نور ساطع شده از فلاش های حلقوی دارای الگوی گسترش متفاوتی نسبت به فلاش های اسپیدلایت و فلاش های استودیویی است . این نور بدلیل ساطع شدن از اطراف لنز، نوری یکنواخت بر روی سوژه و با زاویه 360 درجه ایجاد می کند.
سال ها استفاده از نور فلاش مستقیم برای عکاسی پرتره استفاده می شد و این امر باعث ایجاد سایه هایی شدید در پشت سر سوژه می گردید. اگر بدنبال ایجاد نوری یکنواخت و با جزئیات دقیق نوری هستید راه حل شما استفاده از فلاش های ماکرو است.
اکثر فلاش های ماکرو دارای دو قسمت مجزا هستند :
قسمتی که بر روی کفشک دوربین قرار می گیرد و شامل محفظه باتری و بخش تنظیمات است و قسمتی که در اطراف لنز قرار گرفته و نور را به سوژه می تاباند.
این دو قسمت معمولاً توسط یک کابل فنری به هم متصل می شوند. به کمک تنظیمات می توانید در اکثر فلاش های ماکرو، تابش نور را کنترل کنید. به عنوان مثال می توانید تابش را از یک سمت یا هر دو سمت فعال کنید.
از آنجایی که اندازه دهانه لنزها با هم متفاوت است برای اتصال فلاش های حلقوی از مبدل های دهانه استفاده می شود. معمولاً در بسته بندی این فلاش ها مبدل های مختلفی با اندازه های کاربردی برای اکثر لنزها وجود دارد.
برخی از این فلاش ها بجای یک حلقه مدور در اطراف لنز، از فلاش های دوگانه استفاده می کنند. مزیت این گونه فلاش های ماکرو، قابلیت تنظیم جهت تابش نورها بطور مستقل است.
در مدل های پیشرفته، امکان اتصال فلاش به دوربین بصورت بی سیم فراهم شده است. مسلماً این نوع اتصال انعطاف زیادتری را هنگام ایجاد می کند.
در مدل های جدید فلاش های ماکرو، از LED های قدرتمند برای نور فلاش و نور ثابت برای تصویربرداری استفاده شده و با این ترکیب می توانید هم به عکاسی و هم به تصویربرداری ماکرو بپردازید.
اگرچه اولین کاربردهای فلاش های ماکرو در عکاسی از دندان و توسط دندان پزشکان انجام گرفت و همچنان نیز انجام می شود، اما در سایر زمینه های عکاسی نیز شاهد استفاده روزافزون از فلاش های ماکرو هستیم.
توجه داشته باشید در عکاسی دندانپزشکی استفاده از فلاش های دوگانه یا دوقلو کاربرد بیشتری نسبت به فلاش های حلقوی دارد.
از مهم ترین کاربرد این نوع فلاش ها در عکسبرداری ماکرو است. هنگامی که به سوژه خیلی نزدیک می شوید بخصوص هنگام استفاده از لوله های الحاقی( Extension Tube)، سایه لنز بر روی سوژه قرار می گیرد.
در این وضعیت بهترین راه برای نورپردازی یکنواخت سوژه و حذف سایه ها استفاده از فلاش های ماکرو می باشد.
در عکسبرداری پرتره نیز استفاده از فلاش های حلقوی بسیار معمول است. مزیت استفاده از این فلاش ها در عکاسی پرتره نه تنها ایجاد نوری یکنواخت و بدون سایه بلکه ایجاد انعکاس نور در چشمان سوژه (Catch Light) است.
این افکت به زیباتر شدن عکس پرتره کمک شایانی می کند. برخی از عکاسان از نور فلاش های کلوزآپ به عنوان نور اصلی ( Key Light) و برخی دیگر به عنوان نور پُر کننده یا ( Fill Light) استفاده می کنند.
عکسبرداری از غذا یکی دیگر از زمینه های استفاده از رینگ فلاش ها می باشد. در این نوع عکسبرداری، قابلیت جابجایی تجهیزات اعم از دوربین یا فلاش یک مزیت محسوب می شود. همچنین تابش نور از پرسپکتیو عکاسی توسط رینگ فلاش ها امکان پذیر است.
جالب است بدانید از فلاش های حلقوی و کلوزآپ در عکسبرداری زیر آب هم استفاده می شود. حفظ رنگ ها بصورت طبیعی از مزایای استفاده از فلاش های کلوزآپ در عکاسی زیر آب است.
هنگام انتخاب رینگ فلاش ها به نکات زیر توجه کنید :
- نوع عکسبرداری را مشخص کنید، برای عکسبرداری پرتره استفاده از فلاش های حلقوی مناسب تر است و برای عکاسی ماکرو فلاش های دوگانه انعطاف بیشتری در نورپردازی ایجاد می کنند.
- قدرت فلاش را در نظر بگیرید، اگر شدت نور بالا باشد می توانید آن را کاهش دهید اما بالعکس امکان پذیر نیست. بطور کلی برای عکسبرداری پرتره به توان بالاتری نیاز دارید.
- بودجه خود را در نظر بگیرید. برخی از امکانات در فلاش های ماکرو گرانقیمت را ممکن است هیچ گاه استفاده نکنید. طبق یک اصل کلی، گرانترین همیشه مناسب ترین نیست.
- حتماً لازم نیست که برند فلاش و دوربین تان یکسان باشد. امروزه سازندگان بسیار معتبر به تولید فلاش های ماکرو با کیفیت عالی و با قیمت مناسب می پردازند. برخی از این برندها عبارتند از گودکس، نایسین و ویلتروکس.