سه پایه فیلمبرداری چیست؟
یکی از بنیادی ترین تجهیزات تصویربرداری، سه پایه است که استفاده از آن در بعضی ژانرها حیاتی بوده و در بسیاری دیگر نیز باعث راحت تر شدن روند تصویربرداری می شود. در نگاه اول، ممکن است سه پایه فیلمبرداری کاملاً شبیه به سه پایه عکاسی به نظر برسد، اما این دو کارکردهای متفاوتی دارند. این سه پایه‌ها معمولاً خیلی محکم و مقاوم ساخته می شوند، چرا که عموماً دوربین‌ها و تجهیزات فیلمبرداری سنگین هستند و باید بتوان پس از قرارگیری تجهیزات روی سه پایه، همچنان به سادگی و با نرمی، هد سه پایه را در جهات مختلف حرکت داد.
کاربرد سه پایه ویدیویی
سه پایه‌ها در موقعیت‌های مختلف به کمک ما می‌آیند تا فرآیند فیلمبرداری را ساده‌تر کنند. در زیر قصد داریم تعدادی از کاربردهای سه پایه فیلمبرداری را بیان کنیم.
راحتی فیلمبردار
از آنجایی که معمولا تجهیزات فیلمبرداری بسیار سنگین هستند و مدت زمان ثبت فیلم نیز طولانی است، حمل آن‌ها توسط شخص تصویربردار می‌تواند موجب خستگی دست و آسیب به شانه‌ها شود. سه پایه‌ها ابزار مناسبی هستند که به فیلمبردار کمک می‌کنند تا فیلمبرداری را به مدت قابل قبول تا حتی چندین ساعت بدون خستگی ادامه دهد.
ثبت فیلم هایی بدون لرزش
در بعضی از سکانس‌های فیلمبرداری نیاز است که فیلم با حرکاتی بسیار نرم ثبت شود، از آنجایی که دست انسان در حین حرکت و گردش به جهتی خاص ممکن است بلرزد، بهتر است از سه پایه فیلمبرداری استفاده کنید.
فیلمبرداری در شب
برای فیلمبرداری‌های نجومی که معمولا نور محیط بسیار کم بوده و قرار است یک ویدیوی طولانی مدت از کادر ثابتی در آسمان ثبت شود، معمولا از سه پایه استفاده می‌کنند.
فیلمبرداری بدون کمک دیگران
اگر اهل سفرهای تک نفره هستید و حین دیدن مکان‌های تاریخی دوست دارید که درقابی با پس زمینه آن‌ها بایستید و راجع به آن مکان با شکوه توضیح دهید، حتما به یک سه پایه ویدیویی نیاز پیدا خواهید کرد.
تفاوت سه پایه فیلمبرداری و عکاسی
سه پایه‌های فیلمبرداری و عکاسی بر خلاف ظاهر یکسان شان، با هم متفاوت‌اند. در ادامه این تفاوت‌ها را بررسی خواهیم کرد.
تفاوت در سَری (هد) سه پایه:
سه پایه‌های عکاسی معمولا برای ثبت عکس‌هایی که نیاز به نوردهی طولانی مدت (عکاسی نجوم و عکاسی در شب) دارند و یا عکس‌هایی که باید با سرعت شاتر پایین گرفته شوند، استفاده می‌شوند (مثل ثبت حرکت محو شده آب رودخانه). برای ثبت این تصاویر نیاز است که دوربین در یک مکان ثابت باشد و هیچ حرکت و یا لرزشی نداشته باشد، به همین دلیل سه پایه‌ها قفلی دارند که دوربین را در یک موقعیت ثابت نگه می‌دارند. در سه پایه فیلمبرداری علاوه بر وجود این قفل، یک چرخش دهنده بسیار نرم برای ثبت حرکات آهسته و گردش نرم دوربین در جهات خاص نیز تعبیه شده است.
مقاومت وزنی:
از آنجایی که تجهیزات فیلمبرداری عموما سنگین‌تر از تجهیزات عکسبرداری هستند، سه پایه‌های فیلمبرداری مقاوم‌ترند.
ارتفاع سه پایه:
کمترین ارتفاع سه پایه‌های عکاسی نزدیک به ده سانتی‌متر است اما سه پایه‌های فیلمبرداری در ارتفاع پایین تولید نمی‌شوند زیرا باید مقاومت کافی برای حمل دوربین و تجهیزاتش را داشته باشند. معمولا هنگام فیلمبرداری در ارتفاع پایین، از ریل‌های مخصوص حرکت دوربین کمک می‌گیرند.
تفاوت در مانت:
مانت یا کفشک در واقع همان محل قرارگیری دوربین روی سه پایه است، در مدل‌های عکاسی مانت‌هایی مسطح را مشاهده می‌کنید و در مدل‌های فیلمبرداری مانت‌هایی مقعر یا محدب وجود دارند. مانت‌های موجود در سه پایه‌های فیلمبرداری در سایز‌های متنوعی با قطرهای ۵۰ میلی‌متر تا ۱۵۰ میلی‌متر تولید می‌شوند. وجود مانت‌های مقعر یا محدب این اجازه را به تصویر بردار می‌دهد که بدون دست زدن به ارتفاع سه پایه، دوربینش را تراز کند. در بعضی از مدل‌های سه پایه فیلمبرداری، انواع مختلفی از مانت‌ها وجود دارند که متناسب با نیازتان می‌توانید سایز مورد نظر را نصب کنید.
نکات مهم در خرید
تنوع تجهیزات تصویربرداری آن قدر بالاست که معمولا افراد هنگام خرید گیج می‌شوند. تفاوت در سایز، ویژگی‌ها، قیمت و برند سه پایه‌ها موجب تمایز آن‌ها شده است. در ادامه قصد داریم به بررسی نکات مهمی بپردازیم که هنگام خرید سه پایه فیلمبرداری باید به آن‌ها توجه کنید.
مقاومت سه پایه در برابر وزن تجهیزات
ظرفیت تحمل وزن یا Load Capacity در واقع حداکثر باری است که هر سه پایه می‌تواند تحمل کند. پیش از خرید حتما ظرفیت بار سه پایه‌ای که انتخاب کرده‌اید را با وزن تجهیزاتتان مقایسه نمایید. در بهترین حالت، تصویربرداران سه پایه‌ای را انتخاب می‌نمایند که تا دو برابر وزن تجهیزاتشان را بتواند تحمل کند زیرا ممکن است در حین فیلمبرداری به موارد اضافه‌ای مانند لنز سنگین تر یا تجهیزات نور و صدا نیاز پیدا کنید و به همین دلیل سه پایه باید توان تحمل این تجهیزات از پیش تعیین نشده را داشته باشد.
ارتفاع سه پایه جمع شده
اندازه سه پایه زمانی که پایه‌های آن کاملا جمع شده اند را Collapsed Size می گویند. اگر به فیلمبرداری حیات وحش علاقه مندید یا عموما سفر می‌کنید، بهتر است سه پایه‌ای را انتخاب کنید که سایز و وزن متعادلی داشته باشد تا هم در کیف شما جا شود و هم هنگام جابجایی به شانه هایتان فشار نیاورد. معمولا سه پایه‌هایی که ارتفاع کوتاه‌تری دارند، سبک‌تر و کوچک‌ترند ولی طبیعتا کاربردهای محدودتری نیز دارند.
قیمت و جنس سه پایه
سه پایه‌های فیلمبرداری جنس‌های مختلفی دارند، برای مثال آلومینیوم، کربن فیبر، بازالت، منیزیم، پلاستیک و فولاد پرمصرف ترین مواد برای ساخت سه پایه هستند. سه پایه‌های فیلمبرداری فیبر کربنی سبک ترین نوع هستند اما قیمت بسیار بالایی دارند و اغلب برای مصارف تخصصی استفاده می‌شوند. مدل‌های آلومینیومی قیمت کمتری دارند اما به نسبت سنگین ترند و مدل‌های بازالتی، سبک‌تر از آلومینیوم و سنگین تر از فیبر کربن‌ها هستند. در نهایت نیز به سه پایه‌های پلاستیکی می رسیم که شاید کیفیت و عمر بالایی نداشته باشند و زود بشکنند، اما با قیمت بسیار پایینی که دارند همچنان از گزینه های محبوب خریداران هستند.
حداکثر ارتفاع سه پایه
از آنجایی که هنگام فیلمبرداری نیاز است مدتی طولانی به صفحه دوربین خیره شوید باید سه پایه‌ای را انتخاب کنید که به اندازه قد شما بلند شود زیرا خم شدن طولانی در کل مدت تصویربرداری می‌تواند اذیت‌کننده باشد. نکته ای که باید مد نظر قرار دهید این است که هنگام تنظیم ارتفاع سه پایه دوربین لازم است صفحه مانیتور دوربین را هم سطح با سطح چشمتان قرار دهید. در مواردی که برای مدتی طولانی می‌خواهید از یک صحنه خاص تصویربرداری کنید، می‌توانید ارتفاع دوربین را پایین بیاورید و خودتان روی یک صندلی بنشینید. به شرطی که در این حالت هم Eye Level یا همان سطح چشم تان با صفحه نمایش دوربین هم‌تراز باشد.
مدل‌های مختلف کفی
در مدل‌های پیشرفته سه پایه فیلمبرداری، انواع مختلفی از کفی‌ها وجود دارد تا متناسب با محیط فیلمبرداری بتوانید آن‌ها را تغییر دهید. برای مثال در محیط‌هایی با کف سرامیک یا سنگ، از کفی‌های پلاستیکی استفاده کنید تا لیز خوردن پایه‌ها را به حداقل برسانند و در محیط‌های باز بهتر است از مدل‌های کفی میخی و فلزی که استحکام بالاتری دارند و می‌توانند در زمین فرو بروند استفاده نمایید.
در بعضی از مدل‌ها نیاز نیست که هر بار کفی را تعویض کنید زیرا کفی فلزی توسط یک پوشش پلاستیکی محافظت می‌شود و هنگام نیاز از آن‌ها تنها لازم است پوشش پلاستیکی را برداشته و میخ‌ها را در زمین فرو کنید.
انواع سه پایه فیلمبرداری
بر اساس نیاز افراد، سه پایه‌ها را می‌توان در دسته بندی‌های زیر قرار دارد.
رومیزی:
همان‌طور که از نام این سه پایه‌ها پیداست، از آن‌ها در مکان‌هایی با سطح کاملا صاف استفاده می‌کنند. ارتفاع این سه پایه حداکثر حدود ۳۰ سانتی‌متر است و معمولا برای دوربین‌های فیلمبرداری کوچک و تصویربرداری از جانوران ریز و گیاهان استفاده می‌شود. این مدل به دلیل وزن کم در دسته ی علاقه‌مندی سفر دوستان نیز قرار دارد.
سفری یا پرتابل:
بر خلاف مدل‌های رومیزی، این سه پایه ها تحمل وزن بالاتری دارند. مدل‌های سفری در حالت Collapsed Size آن قدر جمع و جور (حداکثر ۵۵ سانتی‌متر) هستند که به سادگی در یک کوله نیز جا می‌شوند و مناسب‌ترین انتخاب برای افرادی است که علاقه کوهنوردی و پیاده‌روی طولانی‌مدت دارند.
حرفه‌ای متوسط:
این سه پایه‌ها در حالت ایستاده، هم قد فیلمبردار می‌شوند و به همین دلیل برای تصویربرداری‌های ورزشی و استودیویی بسیار مناسب‌اند. این مدل ها عموما از جنس فیبر کربن هستند و به همین دلیل مقاومت بالا و وزن کمی دارند. دلیل حرفه ای نامیدن آن‌ها را می‌توان امکان تعویض سَری و داشتن کفی‌های متنوع دانست.
حرفه‌ای سنگین:
این مدل‌ها به دلیل وزن زیادی که دارند معمولا برای موارد خیلی تخصصی مانند فیلمبرداری های سینمایی استفاده می‌شوند. سه پایه فیلمبرداری حرفه‌ای سنگین مقاوم‌ترین مدل سه پایه است که امکان قرارگیری دوربین‌های بزرگ، تجهیزات نورپردازی و صدابرداری را بدون ترس از افتادن یا هرگونه آسیب در تمام شرایط آب‌و‌هوایی فراهم می‌کند.