انتخاب هد ویدئویی کار سختی نیست!!

فروشگاه‌های تجهیزات عکاسی و فیلم‌برداری، انواع هد‌های ویدئویی مختلف را برای کارهای ویدئویی ارائه می‌کنند. این هد‌ها فارغ از برند سازنده و کیفیت ساختی که دارند، دارای قابلیت‌های مختلفی هستند و در واقع همین امکانات هستند که کاربرد و قیمت آنها را تعیین می‌کنند.

خیلی از سه‌پایه‌هایی که در بازار عرضه می‌شوند همراه با یک هد ارائه می‌شوند و طبیعتاً به دلیل تقاضای بیشتر برای سه‌پایه عکاسی، اغلب این هد‌ها هم مخصوص عکاسان هستند. اما شما می‌توانید هد‌های ویدئویی را به صورت جداگانه هم خریداری کرده و جایگزین این هد‌ها کنید یا اصولاً سه‌پایه‌های بدون هد خریداری کنید و خودتان هد ویدئویی مناسب را برای آن انتخاب کنید.

قبلاً در مقاله دیگری توضیح دادم که وجود یک هد چقدر می‌تواند در حرکت‌های نرم و پیوسته دوربین در هنگام فیلم‌برداری موثر باشد. در این مقاله به معرفی انواع هد‌های ویدئویی و کاربرد هر یک از آنها در پروژه‌های فیلم‌برداری می‌پردازم.

بال هد Ball Head

بال‌هد‌ها یکی از انواع سر سه‌پایه‌ها هستند که کاربرد‌های متنوعی دارند. این هد‌ها تقریباً مانند مفصل دست عمل می‌کنند و به شما امکان می‌دهند تا دوربین را به راحتی در هر زاویه‌ای قرار دهید. عبارت بال یا Ball، اشاره به ساختار توپ مانند این هد‌ها دارد که می‌تواند در داخل یک پایه گوی مانند بچرخد و در هر زاویه‌ای محکم شود.

به این ترتیب، بال هدها می‌توانند برای انواع زوایا در عکاسی و فیلم‌برداری مورد استفاده قرار گیرند. نقطه قوت این هد‌ها این است که معمولاً با شل کردن یک پیچ اصطکاک، بلافاصله می‌توانید زاویه و جهت دوربین را تغییر دهید.

در واقع به لحاظ تئوری، یک توپ می‌تواند به صورت 360 درجه در هر زاویه‌ای بچرخد، اگر چه در عمل بال هدها نمی‌توانند به راحتی در زوایای رو به پایین قرار بگیرند و معمولاً یک شکاف روی گوی آن قرار دارد که فقط از سمت همان شکاف می‌توانید دوربین را رو به پایین بچرخانید.

اما محدودیت دیگر این هد‌ها، عدم کنترل دقیق برای حرکت‌های Panning و Tilt با آن‌هاست. زیرا وقتی بال را محکم کرده‌اید، هیچ حرکتی ندارد و وقتی هم آن را باز می‌کنید، به سختی می‌توانید با حفظ جهت کادر، آن را بچرخانید و معمولاً کادر دوربین به هم می‌خورد.

به همین دلیل بال هدها برای فیلم‌برداری تنها زمانی استفاده می‌شوند که نخواهید کادر دوربین را در حین کار حرکت دهید و فیلم‌برداری، شامل کلیپ‌های کوتاه و بدون حرکت دوربین باشد. از بهترین بال هدهای موجود در بازار می‌توان به دو مدل Benro BH0 با یک پیچ اصطکاک و Benro B1 Double Action با سه پیچ اصطکاک اشاره کرد که هر دوی آنها در نوع خود فوق‌العاده و با قیمتی بسیار مناسب هستند.

هد‌های Pan و Tilt یا هد‌های جهت‌دار

هد‌های Pan و Tilt یکی از انواع هد‌های ویدئویی هستند که معمولاً بیشترین کاربرد را برای فیلم‌برداران تازه‌کار دارند. این هد‌های ویدئویی همان‌طور که از نام آنها پیداست، مخصوص حرکت‌های Panning و Tilt طراحی شده‌اند و بهترین هد‌های برای حرکت‌های دوربین هستند.

علامت مشخصه آنها، دسته‌های بلندی است که شبیه به دنده اتومبیل هستند و می‌توانید آنها را مانند یک پیچ بزرگ بچرخانید و سه‌پایه را در همان جهت قفل کنید. اما نکته مهم اینجاست که با آزاد کردن یکی از پیچ‌ها،  هد سه پایه می‌تواند دقیقاً در همان جهت حرکت کند و هیچ حرکت یا پیچشی که در آن جهت نباشد اتفاق نمی‌افتد.

این هد‌های ویدئویی معمولاً چندان گران‌قیمت نیستند و راه حل خوبی برای فیلم‌بردارانی که با دوربین‌های DSLR کار می‌کنند هم به شمار می‌روند. اما به دلیل امکانات بسیار عالی و کاربرد عمومی که دارند، برند‌های مختلف، انواع گوناگونی از آنها را تولید می‌کنند که برخی از آنها به دلیل دقت و کیفیت بالایی که دارند بسیار گران‌قیمت هستند.

از جمله Pan هدهای با کیفیت موجود در بازار، پن هد سه محوره Benro HD1 است که می‌توانید آن را تهیه کنید.

هد‌های گیمبال یا Gimbal Head

هد‌های گیمبال مهندسی بسیار جالبی دارند. اگر تا بحال دو تا چنگال را در هم فرو کرده و آن را روی لب یک بطری معلق کرده‌اید احتمالاً یک نوع پایه گیمبال ابتدایی را ساختید. در واقع کار گیمبال‌ها این است که با پیدا کردن مرکز ثقل دوربین و لنز‌های بزرگی که روی آنها بسته شده است، بتوانند با کمترین فشار و اصطکاک، آنها را در تعادل نگه دارند.

گیمبال‌ها هم مانند بال هد‌ها، به شما امکان می‌دهند تا دوربین را به سرعت در هر جهت و زاویه‌ای محکم کنید. اما تفاوتی که با بال هد دارند این است که در مورد بال هد‌ها، وقتی دوربین و لنز بیش از حد تحمل بال هد سنگین باشند، باعث می‌شود تا سر لنز، آرام آرام رو به پایین متمایل شود که اصطلاحاً به این اتفاق “کله کردن” لنز می‌گویند. اما گیمبال‌ها می‌توانند طوری لنز و دوربین را روی مرکز تعادلشان نگه دارند که به هیچ‌وجه زاویه دوربین تغییری نکند.

گیمبال‌ها معمولاً با Mount Collar لنز‌ها کار می‌کنند. یعنی همان پایه مخصوص سه‌پایه‌ها که روی لنز‌های سنگین مانند Canon 70-200mm f/2.8L IS III  که وزن زیادی دارند دیده می‌شود.

با گیمبال‌ها به راحتی می‌توانید عمل Panning  و Tilt را انجام دهید و حرکت دادن دوربین (حتی دوربین‌های سنگین) با این وسیله بسیار ساده و نرم انجام می‌شود. یکی از بهترین هد‌های گیمبالی موجود در بازار Benro GH3 است که در وب‌سایت نورنگار عرضه می‌شود.

هد‌های هیدرولیکی یا Fluid Head

هد‌های هیدرولیکی را می‌توان نوعی از هد‌های Pan و Tilt هم در نظر گرفت که البته همان‌طور که از نام آن مشخص است، در ساختار آن از یک سیستم فشار هیدرولیکی استفاده شده است. استفاده از این سیستم باعث می‌شود تا حرکت‌های این هد بسیار نرم و بدون فشار انجام شود.

این هد‌ها خصوصا برای فیلم‌برداری با Camcorderهای کوچک و دوربین‌های DSLR فوق‌العاده روان و عالی عمل می‌کند. قیمت این هد‌ها معمولاً چندان ارزان نیست، اما بسته به کیفیت و شرکت سازنده آنها، می‌توانید مدل‌های ارزان قیمتی از آنها را نیز در بازار پیدا کنید. به عنوان مثال هد هیدرولیکی Smith-Victor Pro 4 Professional یک هد سه محوره هیدرولیکی است که همراه با پایه سریع بازشو (Quick Realease) خودش، قیمتی حدود 70 دلار دارد.

Video Head یا هد‌های فیلم‌برداری

این هد‌های ویدئویی اختصاصاً نام فیلم‌برداری را بر خود دارند و در واقع ترکیبی از هد‌های Pan و Tilt و سیستم پیشرفته هد‌های هیدرولیکی هستند تا بتوانید دوربین‌های سنگین فیلم‌برداری را بدون تکان‌های شدید و بسیار روان، حرکت دهید. طبیعتاً از آنجا که این هدها مخصوص فیلم‌برداری ساخته می‌شوند، تقریباً تمامی امکانات حرفه‌ای مانند صفحه مدرج برای چرخش Pan، تحمل وزن بالا، تراز حبابی و سیستم قفل بسیار قوی را در این هد‌ها می‌بینید.

در اغلب این هد‌های ویدئویی ، پیچ‌هایی با امکان تعریف شدت اصطکاک وجود دارد تا میزان فشار دست روی پایه‌ها را بتوانید براساس وزن و حجم دوربینی که روی آن قرار گرفته است تغییر دهید. این هد‌ها با قیمت‌های مختلفی در بازار وجود دارند و می‌توانید در فروشگاه‌های آنلاین تجهیزات عکاسی، از هد‌های 25 دلاری تا هد‌های 1200 دلاری را پیدا کنید.

یکی از مناسب‌ترین هد‌های فیلم‌برداری محصول شرکت Benro مدل S6 است که می‌توانید مشخصات بیشتر آن را در صفحه این محصول مشاهده فرمایید.

چرخاننده‌های دوربین یا Camera Rotators

برخی از هد‌های Pan و Tilt این امکان را دارند که بدون برهم زدن زاویه دوربین، جهت دوربین را از عمودی به افقی هم بچرخانند. چرخاننده‌های دوربین، دقیقاً همین کار را می‌کنند. با این تفاوت که پلت‌فرم های آنها برای چرخش دوربین‌های سنگین طراحی شده‌اند و این‌طور نیست که تنها با یک پیچ کوچک به پلیت روی دوربین متصل باشند.

البته این سیستم‌ها حتی برای دوربین‌های فیلم‌برداری کوچک یا DSLR ها هم بسیار کاربردی هستند. به عنوان مثال یکی از این چرخاننده‌های دوربین به نام Stroboframe’s Vertaflip PHD On-Tripod Camera Rotator با قیمت حدود 30 دلار این امکان را به شما می‌دهد تا جهت کادر را بدون بر هم زدن محور دوربین، به راحتی از عمودی به افقی تغییر دهید و ضمناً همچنان می‌تواند مرکز ثقل دوربین را روی مرکز سه‌پایه حفظ کند.

این قابلیت که مرکز ثقل دوربین ثابت می‌ماند، برای دوربین‌های سنگین ، بسیار ضروری است و به حفظ تعادل دوربین کمک می‌کند.

گریپ‌های پیستول

یک هد گریپ پیستولی که برخی اوقات آنها را هد‌های دسته‌ای یا جویستیک هم می‌نامند، برای عکاسی بسیار کاربردی هستند. کافیست این دسته‌ها را فشار دهید تا به راحتی بتوانید دوربین را در هر جهت و زاویه‌ای محکم کنید. جهت حرکت این پایه‌ها دقیقاً شبیه به بال هد‌ها است، با این تفاوت مه دیگر نیازی ندارد که با یک دست دوربین را نگه دارید و با دست دیگر، پیچ اصطکاک بال هد را شل کنید.

بلکه می‌توانید به راحتی با یک دست، دسته گریپ پیستولی را فشار داده و دوربین را بچرخانید و دوباره دسته را رها کنید تا در جای خود محکم شود. گریپ پیستولی Slik AF 1100E یکی از همین هد‌ها است که می‌توانید در وب‌سایت نورنگار درباره آن بیشتر بدانید.

کار با این دسته‌ها برای عکاسی یا فیلم‌برداری از سوژه‌های متحرک چندان کاربردی نیست. زیرا باید با یک دست پیستول را آزاد کنید، با یک دست فوکوس را کنترل کنید و با یک دست هم دکمه شاتر را بزنید. طبیعتاً یک دست کم می‌آورید! به همین دلیل معمولاً عکاسان، بیشتر از فیلم‌برداران از این هد‌های ویدئویی استفاده می‌کنند.

هد‌های موتوری یا خودکار

با پیشرفت قابلیت‌های فیلم‌برداری در دوربین‌های DSLR و امکانات پیشرفته آنها برای عکاسی پانوراما و فیلم‌برداری Time Lapse، هم اکنون بسیاری از شرکت‌های سازنده، هد‌های موتوری یا خودکار را وارد بازار کرده‌اند که می‌توانند بدون اینکه نیازی به تغییر دستی زاویه دوربین باشد، دوربین را در جهات مختلف حرکت دهند.

به عنوان مثال می‌توانید هد دوربین را طوری تنظیم کنید که در حین ثبت عکس‌های تایم لپس، آرام آرام حول محور خودش بچرخد تا ویدئوی تایم لپس به جای اینکه تنها یک کادر تصویر را نشان دهد، این‌طور به نظر برسد که شما زاویه دوربین را حرکت دادید.

برای عکاسی پانوراما هم این هد‌ها می‌توانند پس از ثبت هر تصویر، به اندازه یک مقدار مشخص از زاویه چرخش، بچرخد و عکس بعدی را ثبت کند. به این ترتیب می‌توانید اطمینان داشته باشید که تمام عکس‌ها با دقیق‌ترین کادر ممکن ثبت خواهند شد.

برخی از شرکت‌ها هد‌های موتوری خودکار را مخصوص دوربین‌های خاص یا حتی گوشی‌های تلفن همراه هوشمند طراحی کرده‌اند. اما هد‌های موتوری قدرتمندی هم برای انواع دوربین‌های DSLR عرضه شده‌اند که علاوه بر امکانات برنامه‌ریزی برای چرخش، می‌توانند توسط نرم‌افزارهای مخصوصی که دارند، از راه دور با تلفن‌های هوشمند کنترل شوند.

با این مقاله سعی کردیم تصویر واضحی از تمام هدهایی که برای فیلمبرداری مناسبند ارائه دهیم. اکنون شما با شناختی که دارید به راحتی می‌توانید هد مناسب خود را انتخاب کنید.