تصور من درباره سه پایه ای که خریده بودم این بود که باز و بسته کردن آن در یک جای عمومی، باعث میشود که همه به چشم یک عکاس خیلی حرفهای به من نگاه کنند و باید حتما یک کار خیلی خاص انجام دهم. سوال اینجا بود که آیا واقعا به چنین وسیلهای نیاز داشتم؟ اما خیلی زودتر از چیزی که فکرش را میکردم نظرم تغییر کرد.
اولین باری که واقعا از سهپایهام خوشم آمد، زمانی بود که توانستم بدون اینکه مجبور باشم حساسیت دوربینم را بالا ببرم و عکسهایم پر از نویز شوند، در یک محیط کمنور، عکسهای بسیار روشن و واضحی بگیرم.
به زودی فهمیدم که همراه داشتن یک سه پایه چقدر میتواند به من کمک کند تا عکسهای بهتری را ثبت کنم. خصوصا اینکه بدون یک دوربین فولفریم گرانقیمت، میتوانستم در محیطهای تاریک، عکسهایی به خوبی همان دوربینها بگیرم و این نکته باعث شد تا کمکم عاشق سهپایهام بشوم.
آرام آرام یاد گرفتم که سه پایه فقط برای عکاسی در محیط کمنور نیست و لازم نیست فقط برای گرفتن عکس در چنین جاهایی، سختی همراه بردن آن را به دوش بکشم. از آن به بعد به 10 دلیل، همیشه یک سه پایه همراه خود دارم و فکر میکنم شما هم به همین دلایل، عاشق سهپایهتان خواهید شد.
زمانبر بودن استفاده از سه پایه یک مزیت است
وقتی سه پایه ندارید، معمولاً خیلی سریعتر عکس میگیرید. اغلب بلافاصله دوربین را جلوی چشمتان میگیرید و دکمه شاتر را فشار میدهید.
حتی گاهی اوقات ممکن است برای اطمینان، چند شات پشت سر هم بگیرید تا بعدا یکی ا با دقت انتخاب کنید. اما وقتی سه پایه دارید کمی مسئله فرق میکند. شما مجبورید قبل از اینکه سه پایه را باز کرده و در جای خودش قرار دهید، ابتدا درباره زاویهای که میخواهید عکس بگیرید خوب فکر کنید.
در همان زمانی که دوربین را میخواهید روی آن وصل کنید هم باید با دقت کادر عکس را بررسی کنید تا بعدا مجبور به جابجا کردن آن نباشید. بعد هم وقتی دیگر دوربین را روی دست ندارید، با دقت بیشتری کادر را نگاه میکنید.
اینکه در شرایط راحتتر و آزادتری کادربندی میکنید، جدای از افزایش کیفیت عکس، خلاقیت و دقت شما را نیز بالاتر میبرد. خوب نگاه کردن به سوژه، باعث میشود تا تصویری را در آن ببینید که ذهن شما آن را دیده است، نه چشم شما. توانایی جستجو و یافتن بهترین حالت یک سوژه، زمانی انجام پذیر است که همه حواس شما به تماشای آن باشد، نه دیدن آن.
سه پایه ها میتوانند وزن اضافی را برایتان حمل کنند
البته منظور من از حمل کردن، راه بردن نیست. منظور من این است که میتوانید ساعتهای طولانی، بدون خستگی کنار سهپایهتان بنشینید و منتظر سوژه بمانید.
بسیاری از عکاسان طبیعت و حیاتوحش مجبورند ساعتها منتظر فرا رسیدن زمان دلخواهشان صبر کنند. خصوصا اینکه اغلب موارد، از دوربینهای dslr همراه با لنزهای تله بلند استفاده میکنند که معمولاً هم لنزهای سنگینی هستند. نگه داشتن این لنزها در دست کار بسیار سختی است و اصولا به همین دلیل هم هست که اغلب این لنزها همراه با پایه مخصوص سهپایه ارائه میشوند.
عکاسی از پرندگانی که در یک تالاب مینشینند، انتظار برای طلوع یا غروب خورشید، منتظر ماندن برای عکاسی از یک خرچنگ یا یک لاکپشت، … همه اینها نیازمند انتظارهای طولانی است و سهپایه بهترین انتخاب شما در چین زمانهایی است. فقط حتما یک سهپایه همراه با گیمبال بخرید تا هنگام عکاسی، به راحتی بتوانید زاویه دوربین را به هر طرفی بچرخانید.
ویدئو
این روزها فیلمبرداری، دلیل بسیار مهمی برای خریدن دوربینهای DSLR جدید است. زیرا امکانات این دوربینها برای ضبط ویدئوهای بهتر و بهتر، هر روز بیشتر از پیش میشود.
اگرچه خود من هم چندان شیفته فیلمبرداری نیستم، اما کیفیت بالای فیلمبرداری دوربینم باعث میشود تا گاهی اوقات بخواهم با آن، ویدئوهای کوتاهی ضبط کنم. استفاده از سهپایه باعث میشود تا همین ویدئوهای کوتاه نیز به جای تصاویری پر از لرزش و بیاستفاده، تصاویری بدون لرزش و کاملا سینمایی باشد.
استفاده از سهپایههایی که دارای هد با دسته چرخان هستند، به شما اجازه میدهد تا از همین ابتدا هم ویدئوهایی با نمای سینمایی ضبط کنید.
ثبات بالاتر و شارپنس بیشتر
اگرچه اصولا دلیل اصلی استفاده از سه پایه این است که لرزش دوربین که ناشی از حرکت دست است کمتر شود، اما استفاده از برخی ابزارها و تکنیکهای جانبی، حتی لرزش ناشی از فشردن دکمه را هم حذف میکند. مثلا میتوانید از شاترهای ریموتدار استفاده کنید. این شاترها، با یک سیم مخصوص خود دوربینتان، به آن وصل میشوند و دستگاه کنترل از راه دور آن میتواند بدون نیاز به دست زدن به دوربین، دکمه شاتر را بزند.
حتی اگر ریموت ندارید هم میتوانید دوربین را روی سهپایه قرار دهید و آن را روی حالت سلفتایمر بگذارید. به این ترتیب، دوربین پس از ده ثانیه (یا دو ثانیه)، به طور خودکار، شاتر میزند. دوربین من یک حالت جالبی به نام Mirror Up هم دارد که وقتی دکمه شاتر را میزنم، آینه دوربین را رو به بالا جمع میکند و وقتی زمان سلفتایمر (معمولاً 10 ثانیه) به پایان رسید، عکس را میگیرد.
به این ترتیب عکس، حتی بدون لرزش آینه ثبت میشود و این قطعا و بدون شک، شارپترین عکسی است که میتوانم با دوربینم بگیرم.
عکاسی ماکرو
شاید برایتان جالب باشد اگر بفهمید هنگام عکاسی ماکرو ، مهمتر از لنزی که با آن عکس میگیرید، سهپایهای است که دوربین و لنز را روی آن میبندید.
وقتی میخواهید عکس ماکرو بگیرید، عمق میدان لنز روی سوژهای که به آن نزدیک شدهاید آنقدر کم است که گاهی اوقات، حتی نفس کشیدنتان باعث میشود تا جای نقطه فوکوس تغییر کند و محدوده فوکوس آنقدر جابجا میشود که احتمالا بخش مهم سوژه، از محدوده فوکوس خارج میشود به همین دلیل، بسیاری از عکاسان حرفهای، سعی میکنند با زدن شاتهای پیدرپی که هر کدام بخشی از سوژه را در فوکوس دارد، تصویری ترکیبی از یک سوژه را ثبت کنند.
ضمنا معمولاً برای عکاسی ماکرو بهتر است از LiveView دوربین استفاده کنید تا بتوانید محدوده فوکوس را به صورت دستی کنترل کنید و برای این کار هیچ چارهای ندارید به جز اینکه دوربین را روی سهپایه محکم کنید و بعد با لنز کار کنید. در هر حال، عکاسی ماکرو، بدون سهپایه تقریباً غیر ممکن است.
عکاسی منظره و پانوراما
عکاسی منظره بدون منظرهیاب بیشتر برای تازهکارهاست. حتی در مناطق سخت و ناهموار هم به ندرت یک عکاس حرفهای منظره را بدون سهپایه میبینید.
میخواهید از Hyperfocal بهره ببرید؟ به سهپایه نیاز دارید. میخواهید فیلترهای ND گرادینت را استفاده کنید؟ به سهپایه نیاز دارید. میخواهید عکس پانوراما بگیرید؟ به سهپایه نیاز دارید. جالب است بدانید، من زمانی که یک منظره فوقالعاده میبینیم و لنز واید در اختیار ندارم، صرفا برای اینکه بتوانم کل صحنه را داشته باشم، پانوراماهای سطحی (تمام سطح روبرو و نه تنها روی یک خط مستقیم) میگیرم. به این ترتیب میتوانم با ترکیب عکسها با یکدیگر، عکسهایی با ابعاد وسیعتر و رزولوشن بالاتری ثبت کنم. بنابراین باز هم به یک سهپایه نیاز دارید.
عکاسی در نور کم
عکاسی در نور کم صرفا به معنی محیطهای کمنور نیست که بتوانی با بالا بردن حساسیت دوربین، میزان نور کم را جبران کنید. گاهی اوقات ثبت عکس در نور کم آنقدر سخت است که تقریباً غیرممکن میشود.
عکاسی نجوم و آسمان شب، نقاشی با نور (که شاتر دوربین برای چندین ثانیه یا چند دقیقه باز میماند تا یک نفر، یک منبع نورانی را در تصویر حرکت دهد)، عکاسی از رد نورهای مترک (مانند چراغ اتوموبیلها) و بسیاری دیگر از شرایط عکاسی، نیاز به نوردهی در حد چند دقیقه دارد و عملا بدون سهپایه امکانپذیر نیستند. تنها راه ممکن، این است که دوربین شما در تمام این مدت ثابت باشد. بنابراین باز هم یک سهپایه نیاز دارید.
تکنیکهای خاص عکاسی
تکنیکهایی مانند Focus Stacking (یا ترکیب چند عکس با فوکوس متفاوت برای دستیابی به عمق میدان زیاد) که در عکاسی منظره با دیافراگم باز کاربرد دارد، عکاسی HDR برای ترکیب چند عکس با نوردهی مختلف و همچنین تکنیک Exposure Blending برای ترکیب نوردهیهای مختلف، و بسیاری تکنیکهای پیشرفته دیگر که به چند عکس ثابت از یک صحنه نیاز دارند، همگی تنها با سهپایه قابل اجرا هستند. اگرچه یادگیری این تکنیکها، اصولا بیشتر از یادگیری نوردهی و عکاسی معمولی است، اما بهرحال بدون سهپایه، اصولا امکانپذیر نیستند.
نوردهی طولانی
نوردهی طولانی تنها محدود به محیط کمنور نیست. گاهی اوقات نور به اندازه کافی هم هست، اما عمدا با پایین آوردن سرعت شاتر میخواهیم اجزای متحرک تصویر را به صورت محوشده درآوریم. به عنوان مثال عکسهایی که از یک آبشار یا یک دریاچه میبینیم که تصویر آب به صورت ردی از آب و با جلوهای ابریشمین دیده میشود.
این عکسها، با تنظیم مثلث نوردهی یعنی دیافراگمهای بسته، حساسیت کم و سرعت شاتر بسیار پایین (در حد یک یا چند دقیقه) گرفته میشوند. کم کردن نور در این شرایط آنقدر اهمیت دارد که بسیاری از عکاسان برای کاهش نور در شرایط عادی روز، از فیلترهای ND استفاده میکنند که تقریباً شبیه به عینک آفتابی عمل میکند و تنها وظیفه آن، کاهش نور محیط است. همانطور که میتوانید حدس بزنید، اینجا هم سرعت شاتر خیلی پایین نیاز داریم و صد البته یک سهپایه!
سلف پرتره یا عکاسی از خود
البته منظور از عکاسی سلف پرتره، همان عکاسی سلفی نیست که خیلی از افراد با دورتر نگه داشتن دوربین از خودشان انجام میدهند. سلف پرتره، شاخهای از عکاسی است که معمولاً جنبه هنری آن بیشتر از جنبه تجاری اهمیت دارد.
بسیاری از هنرمندان بزرگ از این شیوه برای اجرا یا پرفورمنس تصاویر هنری خاص استفاده میکنند و خود به عنوان یکی از اجزای تصویر، در کادر دوربین قرار میگیرند. از آنجا که معمولاً کسی قادر نیست مانند خود عکاس، کادربندی درست و مورد نیاز وی را انجام دهد،
اغلب عکاسان ابتدا خودشان کادر تصویر را میبندند و بعد با سلفتایمر یا ریموت از راه دور، با فاصله زمانی شاتر میزنند. همانطور که میتوانید حدس بزنید، سهپایه در این تکنیک عکاسی، به اندازه خود دوربین عکاسی اهمیت دارد.
خلاصه
سهپایههای عکاسی اهمیت بسیار زیادی دارند. آنها باید همیشه همراه شما باشند. چه در یک آتلیه عکاسی، چه در پیادهروی در یک باغ و چه در هنگام عکاسی در کوهنوردی. تنها تفاوت اینها در این نکته است که چه نوع سهپایهای همراهتان است.
سهپایهها انواع مختلفی دارند و بسته به امکاناتی که دارند، قیمت، جنس و شکلهای متنوعی هم دارند. در وبسایت نورنگار میتوانید انواع مختلفی از سهپایهها را ببینید که برای عکاسان مختلفی، از تازهکارها تا حرفهایها، با قیمتهای گوناگون عرضه میشوند.
مهم این است که یکی از آنها را داشته باشید، اما اینکه کدامیک را انتخاب میکنید با خود شماست.