آیین عاشورا یک رویداد مهم برای عکاسی

عکاسی عاشورا ، علاوه بر اینکه بررسی ماجرایی بزرگ است ، مستند سازی از فرهنگ مذهبی بومی را نیز ر بر می‌گیرد و اغلب هنرمندان بدان پرداخته‌اند. اگر سری به گالری‌های هر ساله که توسط عکاسان از سراسر ایران برگزار می‌شود بزنیم گواه بر اهمیت این آیین است.

بررسی اجمالی آثار فراوان ثبت شده، به این سوال پاسخ می‌دهد که با وجود تکرار آیین عاشورا چگونه می‌توان تفاوت و نوآوری در عکس‌های مستند این آیین ایجاد کرد؟ نگاه عکاس با جهان‌بینی خاص خود می‌تواند مسبب خلاقیت باشد. انتخاب موضوع، بیان حاشیه‌های آیین می‌تواند کمک موثری در جلوگیری از کلیشه‌ای شدن این گونه نمایشگاه‌ها باشد.

خطر کلیشه شدن عکاسی عاشورا

امروزه در ایران تأکید بر جزئیات کلی به نام آیین عاشورایی از نقطه نظر عکاس به علت حضور تکنیک‌های دیجیتال ما را با خیلی از آثار از این دست مواجه ساخته است و عکاسی مستند از آیین‌های این چنینی که در دوره زمانی تکرار می‌شود، در معرض خطر کلیشه‌شدن آثار قرار می‌دهد. پس عکاسی از این ماجرا سخت می‌شود؛ یعنی یا عکاس ماجرا را تاریخ‌نگارانه ثبت می‌کند و یا در نقش راوی داستان کربلا را بیان می‌کنند. در بعضی عکس‌ها هم مانند مردان در حال عزاداری نگاهی تکراری دارد.

عکاسان زیادی این واقعه را ثبت کرده‌اند؛ انتخاب لحظات است که باعث می‌شود، عکس‌های متفاوت حاصل آید و البته عکسی موفق است که بهترین لحظه را ثبت کرده باشد.

گزینش موضوعات خاص؛ آغاز جریان عکاسی عاشورا

گزینش موضوعی خاص با توجه به حاشیه مراسم چون دلشکستگان عاشورا، اثرات این آیین بر محیط و نحوه برگزاری آن در مناطق و فرهنگ‌های مختلف همگی می‌تواند شروعی نو در جریان عکاسی مستند عاشورایی باشد. قرار نیست عکس مانند مداح مخاطب را بگریاند بلکه می‌خواهد از راه‌های دیگر بر مخاطب تاثیر گذاشته و به نکاتی اشاره کرده که شاید تماشاچی را آن چنان درگیر کند که در حین دیدن مراسم به علت تعدد عوامل، نتوانسته است آنها را ببیند. البته عکس تمام موارد را در کنار هم و یکجا نشان می‌دهد و رمز ماندگاریش در اذهان همین است.

در خلال نوحه‌خوانی‌ها و مراسم آیین عاشورا، تصاویر شگفت‌آوری از واقعه وجود دارد که می تواند به اندازه روایت داستان بر شنونده تاثیرگذار باشد.

می‌توان زاویه نگاه را تغییر داد و کاملا بومی به ماجرا نگاه کرد. ایران از حیث داشتن اقوام مختلف، فرهنگهای را در کنار هم دربر می‌گیرد که شاید حتی در آیین‌های مشترکی مانند عزاداری عاشورا  از جهت نوع برگزاری کاملا با هم متفاوت باشند و این تفاوت خود می‌تواند به تولید آثاری متفاوت بی انجامد.

بافت انسانی در عکاسی عاشورا

در نیمی از عکس‌ها که عنصر انسانی در حین انجام مراسم است، شاهد مستند اجتماعی هستیم. در این دسته آثار گاه برخوردی جامع صورت گرفته که نشانگر حضور توده‌هاست و ما را به سوی بافتی انسانی سوق می‌دهد. در مواردی دیگر اشاره‌ای به آیینی خاص در قومیت‌ها و فرهنگ‌های مختلف شده است که به هدف مردم شناسانه این نوع عکاسی دامن زده است.

تأثیر سمبل‌ها و ترکیب‌بندی

حضور سمبل ها و نمادها منظر دیگری است که می‎تواند در عکس‌ها ، ابژه و دست افزار اصلی کار باشد و بخش نشانه شناسی را پوشش دهد. بیان فرمالیستی حال در ریتم اشکال، رنگ و یا بافت و … از مواردیست باید به آن توجه شود.

ترکیب‌بندی عموما متقارن است اما در مواردی که به گزارش تصویری از عامل انسانی می‌پردازد و به نوعی جنبش و حرکت موجود در این مراسم را نشان می‌دهد. کنتراست رنگ، نور، فرم و … در این آثار می‌تواند دامنه این مسئله را گسترش دهد و مهر تائید بر ویژگی حرکت مورد تاکید سارکوفسکی در عکس باشد.

بیشتر بخوانید: پنج راه برای افزایش مهارت ترکیب بندی در عکاسی

انتخاب مکان مناسب برای عکاسی عاشورا

اگر بخواهید عکس متفاوتی ثبت کنید در هر مکانی می‌توان با نگاهی ومتفاوت و کمی خلاقیت سوژه ناب خودتان را پیدا کنید،‌با این وجود می‌توانید از تفاوت عناصر مختلف کمک بگیرید ؛ سعی کنید برای عکاسی به مکان‌هایی مراجعه کنید که عزاداری در آن مناطق ویژگی‌های خاصی دارد.

بیشتر بخوانید : بازار تهران مناسب‌ترین مکان برای عکاسی مراسم عاشورا

آیین عاشورا موقعیت مناسبی برای عکاسی خواهد بود. اگر به عکاسی از این آیین پرداختید عکس‌های خودتون را برای ما ارسال کنید تا در اینستاگرام نورنگار با اسم خودتان به نمایش گذاشته شوند.