تعویض دوربین یا تعویض لنز؟!

 اگرچه پاسخ به این سؤال کمی مفصل است و مستقیماً به نوع عکاسی شما ارتباط پیدا می‌کند، اما اگر بخواهم در یک جمله آن را توضیح دهم این‌گونه خواهد بود: تعویض لنز ، کیفیت تصاویرتان را تغییر خواهد داد و تعویض دوربین امکانات بیشتری در اختیارتان می‌گذارد. اما این توضیحات دقیقاً به چه چیزی اشاره دارد؟ ادامه مقاله را بخوانید.

تعویض بدنه دوربین

بدنه یک دوربین دیجیتال، شامل تمامی اجزای مورد نیاز برای ثبت یک تصویر می‌شود. منظور از بدنه دوربین ، محفظه‌ای است که حسگر دیجیتال، کنترل کننده‌های دوربین و تمامی لنز‌ها روی آن قرار می‌گیرند و لنز این دوربین‌ها را جدا در نظر می‌گیریم. بدنه‌های دوربین‌های دیجیتال، در ابعاد گوناگونی طراحی می‌شوند و آنچه که آن‌ها را از هم متفاوت می‌کند، اندازه حسگر آن‌هاست که معمولاً در دو اندازه Full Frame و APS-C ساخته می‌شوند. ابعاد APS-C در واقع نوع کوچک و برش خورده‌ای از مدل فول‌فریم هستند.

بدنه‌ دوربینی که  انتخاب می‌کنید روی دامنه پویا یا همان Dynamic Range تصاویری که می‌گیرید تأثیر می‌گذارد. مقدار نویز عکس‌ها در نور کم، سرعت فوکوس و تعداد نقاط فوکوس خودکار، تعداد عکس‌ و سرعت عکاسی پی‌درپی و حجم باطری و کیفیت صفحه نمایش LCD، همه به بدنه دوربین مرتبط است. بدنه دوربین روی تعداد پیکسل‌های عکسی که می‌گیرید هم مؤثر است (یعنی اینکه تصویری که می‌گیرید دقیقاً چند مگاپیکسل دارد).

اما جدای از مسائل فنی، تعویض یک دوربین، روی نحوه کار و راحتی شما با ارگونومی و شکل بدنه آن نیز مؤثر است. وقتی یک دوربین جدید می‌گیرید، خصوصاً اگر فاصله بین مدل جدید و قدیمی زیاد باشد، احتمالاً شکل بدنه و نحوه قرارگیری دکمه تا مدت‌ها شما را سردرگم خواهد کرد. در واقع، تعویض دوربین اغلب به نحوه تعامل شما و کارهایی که می‌توانید هنگام عکس‌برداری انجام دهید مرتبط است.

تعویض لنز

تعریف لنز در کتاب‌ها این‌طور آمده است: مجموعه‌ای از عدسی‌ها که نور محیط را از خود عبور داده و روی حسگر دوربین متمرکز می‌کنند. یعنی در واقع نور به سطوح مختلف عدسی‌ها برخورد کرده، از آن‌ها می‌گذرد و به حسگر دوربین می‌رسد. اگرچه لنز‌ها، فاصله‌ کانونی مختلفی دارند، فوکوس آن‌ها گاهی سریع‌تر و گاهی کندتر است، گاهی اوقات سنگین‌تر و گاهی سبک‌تر ساخته می‌شوند، هر کدام برای یک سری از کارها مناسب‌ترند، اما آنچه که در عمل، یک لنز خوب را از یک لنز بد متفاوت می‌کند، تمرکز بهتر و دقیق‌تر نور و حداقل میزان شکست و انحراف نور در آن است. یعنی مقدار شارپنس است که کیفیت واقعی یک لنز را تعریف می‌کند.

[relatedpost post=”101838″]

تعویض لنز ها بیشترین تأثیر را روی آن چیزی دارند که ما از آن به عنوان “کیفیت عکس” نام می‌بریم. وقتی یک عکس بوکه خیلی زیبایی دارد، می‌گوییم عکس عمق دارد. وقتی تیرگی گوشه‌ها در یک عکس دیده نمی‌شود، می‌گوییم تصویر دقیق است.

وقتی لبه‌های رنگی در لبه‌های پرکنتراست عکس نمی‌بینیم می‌گوییم اشکالات تصویر در این عکس دیده نمی‌شود. اما معمولا وقتی می‌گوییم عکس با کیفیت است که شارپنس آن زیاد باشد. بنا بر این تعریف، آنچه که روی کیفیت یک عکس تأثیر می‌گذارد، بیشتر به لنز وابسته است تا به دوربین.

[relatedpost post=”122741″]

حالا یک سؤال مهم پیش می‌آید:

اگر یک سوژه‌ای خوب فوکوس نشود، شارپ نخواهد شد و اگر شارپ نشود بی‌کیفیت می‌شود. از آنجا که فوکوس و تعداد نقاط آن، یکی از مهم‌ترین مشخصات دوربین‌ها است. اینجا تأثیر فوکوس در یک عکس‌، به کدام گزینه مربوط است؟ به دوربین یا به لنز؟

پاسخ این است که فوکوس خودکار دقیق، مهارتی است که حاصل همکاری لنز و دوربین است. سیستم الکترونیکی فوکوس خودکار اساساً به واکنش موتور فوکوس وابسته است. این موتور در لنز قرار دارد و هرچقدر لنز‌ها جدیدتر می‌شوند، معمولاً سرعت حرکت این موتور بیشتر می‌شود.

اما دقت فوکوس ربطی به موتور فوکوس ندارد. دقت فوکوس را دوربین کنترل می‌کند. هرچقدر نقاط فوکوس بیشتر باشد و پردازشگر دوربین پیشرفته‌تر ‌شود، سریع‌تر می‌تواند نقطه فوکوس را پیدا کند. همچنین هرچقدر دوربین‌ها پیشرفت می‌کنند، می‌توانند در نور کمتری هم فوکوس کنند که این یکی هم قابلیتی وابسته به دوربین است.

اما همه این‌ها اصلاً به این معنی نیست که دوربین‌ها و لنز‌های قدیمی، فوکوس خوبی نداشتند. در اینجا بحث بر سر سرعت بیشتر در یافتن خودکار نقطه فوکوس است. و همچنین دقت بیشتر در نور کمتر.

بنابراین مورد فوکوس، نمی‌تواند به عنوان کیفیت عکس تلقی شود. شما همچنان می‌توانید با دوربین‌ها و لنز‌های قدیمی‌تر هم تصویری با فوکوس دقیق داشته باشید. خصوصاً اگر در نور کافی عکاسی می‌کنید. اما شارپنس همچنان به عنوان قابلیتی وابسته به لنز تلقی می‌شود.

کدام‌یک بیشتر برایتان عمر می‌کند؟

یا بهتر است بگوییم کدام‌یک را بیشتر نگاه خواهید داشت؟ تعویض تجهیزات، یک روند معمول در راه پیشرفت است. شما هر روز بهتر از قبل می‌شوید و طبیعتاً به تجهیزات بهتری نیاز پیدا می‌کنید. اگر می‌خواهید قابلیت‌های خودتان را افزایش دهید، احتمالاً باید به سراغ دوربین‌های جدیدتر بروید. مثلاً تا دیروز هرگز با دوربین DSLRتان فیلم‌برداری نمی‌کردید، اما امروز می‌خواهید فیلم‌برداری کنید. بنابراین به دوربین جدیدتری نیاز دارید. یا اینکه تا دیروز عکاسی ورزشی نمی‌کردید و فقط عکاسی پرتره می‌کردید و نگرانی بابت فوکوس خودکار سریع نداشتید.

اما امروز می‌خواهید از یک مسابقه بسکتبال عکاسی کنید و نیاز است تا دوربینتان بتواند در نور کم ورزشگاه، خیلی سریع روی یک بازیکن فوکوس کند. بنابراین یک دوربین پرسرعت‌تر نیاز دارید. اما اگر روند کار عکاسی‌تان هنوز همان کار قبلی است و تغییری نکرده، احتمالاً به دنبال افزایش کیفیت هستید. مثلاً تا دیروز، بزرگ‌ترین اندازه‌ای که عکس‌هایتان را چاپ می‌کردید، اندازه 100×70 سانتی‌متر بوده و هنوز هم همان اندازه است. اما می‌خواهید عکس‌هایتان را با شارپنس بالاتر چاپ کنید. اینجاست که نیاز به تعویض لنز به لنز بهتری دارید.

اگر تا دیروز، با یکی از لنز‌های معمولی کانن مثل EF-S 18-200mm عکس می‌گرفتید، یک بار یک لنز سری L این شرکت را بگیرید و ببینید چقدر شارپنس عکس‌هایتان تغییر می‌کند. اگر قبلاً یک لنز زوم مثل 24-120mm نیکون داشتید، یک‌بار با یک لنز پرایم اختصاصی پرتره نیکون یعنی Nikon 105mm f/2.8 عکس بگیرید تا از شارپنس عکس‌هایتان شگفت‌زده شوید.

یادتان باشد که اغلب دوربین‌هایی که در نسل‌های نزدیک به هم هستند (مثلاً دوربین‌های Canon 5D Mark II و Canon 5D Mark III  یا Nikon D800 و D810 یا دوربین‌های رده پایین‌تر مانند Canon 80D آن‌قدرها که در تبلیغات می‌آید، در کیفیت عکس‌هایشان پیشرفتی نکرده‌اند.

آنچه که بین بدنه‌های مختلف تغییر می‌کند، اغلب به “امکانات آن‌ها” و “میزان نویز آن‌ها در شرایط کم نور و ISO بالا” برمی‌گردد. کافیست سری به انجمن‌های عکاسی آنلاین بزنید و ببینید عکاسان معروف درباره ترکیب “بدنه‌های ارزان و لنز‌های گران” یا “بدنه‌های گران و لنز‌های ارزان” چه نظری دارند؟ البته این ترجمه‌ای سهوی از عبارت “high-end lens with a low-end body” در برابر “high-end body with a kit lens” است.

اگر هم به سراغ گالری‌های عکاسان معروف بروید، به سختی ممکن است بفهمید که یک عکس با چه دوربینی گرفته شده، اما به خوبی می‌توانید تشخیص دهید که آیا آن عکاس از لنز خوبی استفاده کرده یا نه.

معمولاً لنز‌ها، بیشتر در میان تجهیزات شما باقی خواهند ماند. یعنی یک لنز خوب، معمولاً هرگز تعویض نمی‌شود. مگر اینکه دیگر با بدنه‌ جدیدتان هماهنگ یا اصطلاحاً compatible نباشد. دوربین‌ها می‌آیند و می‌روند، اما این لنز‌ها هستند که همیشه جای خود را حفظ می‌کنند.

لنز‌ها برای سرمایه‌گذاری، مطمئن‌تر هستند

شخصاً عقیده دارم، خرید یک لنز گران‌قیمت، مطمئن‌تر از خرید یک دوربین گران‌قیمت است. اگر به روند افت قیمت محصولات نگاه کنید، افت قیمت دوربین‌ها بسیار بیشتر و سریع‌تر از افت قیمت لنز‌هاست. دوربین Canon 70D زمانی که وارد بازار شد، اولین دوربینی بود که امکان پشتیبانی از لنز‌های STM را داشت (لنز‌هایی که فوکوس سریع دارند و بی‌صدا هستند).

در آن زمان تقریباً همه کسانی که فیلم‌برداری عروسی انجام می‌دادند، به سراغ این دوربین رفتند. Canon 70D ناگهان تبدیل به یک پدیده شد و کار تا جایی پیش رفت که علی‌رغم اینکه این دوربین، دارای حسگر غیر فول‌فریم بود، به اولین گزینه خرید دوربین برای عکاسی عروسی تبدیل شد. اما به فاصله یکسال و نیم بعد از آن، کانن مدل EOS 80D را معرفی کرد.

با امکاناتی بسیار مشابه به مدل قبلی و صد البته با قابلیت پشتیبانی از لنز‌های STM. همچنین تقریباً تمام دوربین‌های رده پایین و رده بالای بعدی این شرکت هم از STM پشتیبانی می‌کردند. به همین علت Canon 70D بلافاصله به یک دوربین قدیمی تبدیل شد که ما آن را “خارج از رده” با “توقف تولید” هم می‌نامیم.

اما لنز‌های STM چطور؟ خیر، این لنز‌ها ابداً خارج از رده نیستند. حداقل تا امروز. اتفاقاً، مشتری‌های بیشتری هم دارند. تمام کسانی که دوربین‌های جدیدتر کانن مانند 800D، 90D و …. را دارند، به دنبال این لنز‌ها هستند. و اینکه چه بر سر لنز‌های قدیمی یا غیر STM کانن آمد؟ هیچ! هنوز هم خوب می‌فروشند و اتفاقا با افزایش قیمت‌ها، گرانتر هم شده‌اند.

بنابراین می‌بینیم که لنز‌ها بسیار دیرتر از دوربین‌ها از رده خارج می‌شوند. به زبان ساده‌تر می‌خواهم بگویم دوربین‌ها، شکل یا شاخه کاری شما را تعیین می‌کنند. اما واقعیت این است که ما همواره می‌توانیم با محدودیت‌ها کنار بیاییم. برایتان گفتم که من برای عکاسی از گل‌ها در باغ گل لاله‌ها در کرج مجبور بودم روی زمین بنشینم، چون دوربینم LCD چرخان نداشت.

اما این محدودیت چیزی نیست که بخواهم دوربینم را بفروشم و یک مدل جدیدتر با نمایشگر چرخان بخرم. دوربین من نمایشگر لمسی یا WiFi ندارد؟ چندان اهمیتی ندارد، خیلی از عکاسان بزرگی که الگوی من هستند هم با دوربین بدون WiFi کار کرده‌اند. اما هیچ عکاس بزرگی را نمی‌شناسم که با یک لنز کیت 18-55 عکاسی کند! تقریباً همه آن‌ها لنز‌های پیشرفته‌ای داشته‌اند.

به همین دلیل است که حتی اگر بخواهید به صورت اقساطی هم تجهیزات گران‌قیمت خریداری کنید باز هم سودی که بابت اقساط یک تعویض لنز پیشرفته می‌پردازید، توجیه اقتصادی‌تری دارد تا سودی که بابت یک دوربین گران‌قیمت می‌دهید. بنابراین، اگر هنوز تصمیم نگرفتید که دوربینتان را عوض کنید یا لنز‌تان را، هنوز این فرصت را دارید که به بخش فروش اقساطی فروشگاه‌های آنلاین سری بزنید. شاید توانستید لنز‌ باارزشی را به صورت اقساطی بخرید.