کنتراست چیست و چطور کنتراست ایجاد کنیم؟

کنتراست چیست؟

کنتراست به معنای تفاوت در روشنایی یا رنگ است که باعث می‌شود یک شیء (یا نمای آن در یک تصویر یا صفحه‌نمایش) قابل تشخیص و متمایز از سایر قسمت‌ها در یک میدان دید یکسان باشد.

سیستم بینایی انسان نسبت به کنتراست، حساس‌تر از روشنایی مطلق است. بدون وجود تغییرات روشنایی و بافت، در طول روز یا از مکانی به مکان دیگر، دنیا را به شکلی یکنواخت و بدون تغییر مشاهده می‌کنیم. حداکثر کنتراست یک تصویر را نسبت کنتراست یا محدودهٔ دینامیکی می‌نامند.

کنتراست در هنر که به معنای هم‌جواری تفاوت‌ها است، برای تشدید برخی ویژگی‌ها در یک اثر هنری مورداستفاده قرار می‌گیرد. از کنتراست برای ایجاد ریتم یا متمرکز کردن ذهن بیننده با ایجاد تغییر در ویژگی‌های قسمت‌های مختلف مانند روشنی و تاریک، رنگ‌های متضاد چرخهٔ رنگ، بافت و اندازه استفاده می‌شود.

آموزش عکاسی : در اکادمی نورنگار با استاد افشین بختیار

کنتراست در عکاسی به چه معناست؟

کنتراست به معنای تضاد است. در عکاسی، رایج‌‌ترین انواع این تضادها با تغییر در میزان سایه و روشن و رنگ اجزای مختلف تصویر ایجاد می‌شود. تصاویری که کنتراست بالایی دارند، حس و حال کاملاً متفاوتی از تصاویری دارند که کنتراست کمتری دارند. نوع کنتراست هم می‌تواند روی تصاویر تأثیر بگذارد. در ادامه با انواع کنتراست و تأثیری که بر تصاویر دارند، بیشتر آشنا شوید.

شناخت کنتراست رنگ و استفاده از آن برای بهبود تصاویر

برای اینکه تصویری جذاب با کمک کنتراست رنگ ایجاد کنید باید در مورد تئوری رنگ مطالعه کنید؛ البته برای شروع، کافی است مقدمات آن را بدانید. مقدمات تئوری رنگ شامل چرخهٔ رنگ (Colour Schemes) و طرح رنگ (Colour Wheel) است.

چرخهٔ رنگ نموداری است که به شکل گسترده در هنرهای مختلفی مورداستفاده قرار می‌گیرد. این چرخه رابطهٔ بین رنگ‌های مختلف را نشان می‌دهد.

با کمک طرح رنگ می‌توانید متوجه شوید که ترکیب کدام رنگ‌ها در کنار هم، بیشترین کنتراست را ایجاد می‌کند. معمولاً بیشترین کنتراست با استفاده از رنگ‌های مکمل ایجاد می‌شود. تشخیص رنگ‌های مکمل، راحت است چون در چرخهٔ رنگ درست در مقابل هم قرار دارند. یکی از رایج‌ترین نمونه‌ها آن، هم‌جواری رنگ سبز و قرمز است.

اگر نمی‌توانید از چرخهٔ رنگ استفاده کنید، می‌توانید رنگ‌ها را در دودسته اصلی سردوگرم قرار دهید. ترکیب کردن یک رنگ گرم و یک رنگ سرد، کنتراست رنگ در عکس را ایجاد می‌کند.

کنتراست تن (Tonal Contrast) چیست؟

شناخته‌شده‌ترین نوع کنتراست در عکاسی، کنتراست تن یا تونال است. کنتراست تن (Tone) به معنای تفاوت در نور و روشنایی بین المان‌های مختلف یک تصویر است. این نوع کنتراست، بیشتر از همه در عکس‌های سیاه‌وسفید مشهود است.

اگر یک تصویر، هم تن بسیار روشن و هم تُن بسیار تیره داشته باشد، دارای کنتراست بالای تن است. این نوع کنتراست در عکاسی high key که غالب تن‌های آن روشن است و عکاسی low key که تن غالب آن تیره است، دیده می‌شود.

اگر عکس دارای طیف وسیعی از تن‌ها از سفید خالص تا سیاه خالص باشد، تصویری با کنتراست متوسط محسوب می‌شود. اگر دارای طیف وسیعی از تن‌های میانی است اما فاقد رنگ سفید و سیاه است، عکس با کنتراست پایین محسوب می‌شود.

استفاده از رنگ‌های مشابه برای خلق تصاویر با کنتراست پایین

استفاده از برخی ترکیبات رنگی، باعث ایجاد کنتراست کمتر در تصاویر می‌شود. برای خلق تصاویری با کنتراست پایین، باید از رنگ‌های مشابه استفاده کنید. این رنگ‌ها در چرخهٔ رنگ در کنار یکدیگر قرار دارند. حتی رنگ‌های مشابه هم نسبت به هم کنتراست دارند بنابراین در نگاه بیننده، با هم متفاوت‌اند.

راه دیگر ایجاد کنتراست در عکاسی با رنگ‌های مشابه این است که تصویر نهایی شامل عنصری با ته‌رنگ یا درجه رنگ متفاوت باشد؛ مثلاً استفاده از رنگ آبی با طیف‌های مختلف تیره تا روشن. این کنتراست، قوی نخواهد بود اما با کمک آن می‌توانید سوژهٔ موردنظر را متمایز کنید.

نکتهٔ آخری که در مورد کنتراست رنگ در عکاسی باید بدانید این است که تا جای ممکن آن را ساده نگه دارید و تعداد رنگ کمتری را در تصویر بگنجانید.

ایجاد کنتراست با کمک بافت‌ها (Textures)

تفاوت بین بافت‌ها نیز راهی عالی برای ایجاد کنتراست در عکاسی است. شما می‌توانید عناصر ناهموار را با عناصر نرم ترکیب کنید تا عکسی با کنتراست بالا داشته باشید. یک راه آسان برای انجام این کار استفاده از پس‌زمینه است. اگر از عنصری با بافت زیاد عکس می‌گیرید، آن را در مقابل زمینه‌ای با بافت نرم قرار دهید. این پس‌زمینه می‌تواند آسمان صاف یا دیوار صاف باشد.

اگر پس‌زمینهٔ واضحی ندارید، می‌توانید از عمق میدان برای نرم کردن بافت پس‌زمینهٔ آن استفاده کنید. استفاده از دیافراگم عریض (f/3.5 یا پایین‌تر) و قراردادن سوژه در فاصلهٔ زیاد از پس‌زمینه، عمق میدان ایجاد می‌کند.

در این صورت، پس‌زمینهٔ تصویر، تار و نرم به نظر می‌رسد که درست بر خلاف وضوح و بافت سوژهٔ عکس خواهد بود. اگر یک سوژهٔ بدون بافت دارید، آن را در یک پس‌زمینهٔ بافت‌دار قرار دهید تا متمایز به نظر برسد.

استفاده از کنتراست مفهومی برای بیان داستان

تصاویر دارای کنتراست مفهومی و انتزاعی هستند؛ چرا که این تصاویر بر اساس ایده‌ها شکل می‌گیرند. تصاویر با این نوع کنتراست، دارای قدرت داستان‌سرایی قوی هستند. این روش، شامل ترکیب چیزهایی است که انتظار ندارید در یک تصویر ببینید.

برای برجسته‌سازی تفاوت بین عناصر، می‌توانید از تصاویر دارای کنتراست مفهومی استفاده کنید. برخی از نمونه‌های کنتراست مفهومی، قراردادن اشیاء قدیمی و جدید، بزرگ و کوچک و حتی مصنوعی و طبیعی در یک تصویر است.

استفاده از کنتراست برای انتقال یک حس خاص

کنتراست یک عنصر کلیدی برای انتقال احساسات خاص از طریق تصاویر است. عکس‌های با کنتراست بالا، توجه بیشتری جلب می‌کنند، بافت‌ها را در سوژه نشان می‌دهند و احساس انرژی و قدرت را منتقل می‌کنند. کنتراست بالا معمولاً در عکاسی خیابانی و عکاسی از طبیعت استفاده می‌شود.

تصاویر با کنتراست پایین معمولاً احساسی رؤیایی منتقل می‌کنند. کنتراست کم برای پرتره‌های فضای باز مناسب است؛ به‌خصوص اگر به دنبال ثبت یک تصویر با ظاهر قدیمی هستید.

قبل از گرفتن عکس، به این فکر کنید که می‌خواهید چه احساسی را منتقل کنید و سپس به دنبال یکی از انواع کنتراست باشید که باعث برجسته شدن آن حس می‌شود.

ترفندهای ایجاد بهترین کنتراست در تصاویر

برای کنتراست تونال، دوربین را روی حالت سیاه‌وسفید تنظیم کنید. با این ترفند، یعنی حذف رنگ، به‌جای تمرکز روی رنگ‌ها، بر شدت نور و تأثیر آن بر تصویر تمرکز می‌کنید و می‌توانید با آزادی بیشتری به دنبال کنتراست تیره و روشن باشید.

همچنین با «ساختن» سناریوهای اختصاصی خود می‌توانید عکاسی با کنتراست را تمرین کنید. به فروشگاه‌های هنر و صنایع‌دستی بروید و چند پس‌زمینه تهیه کنید. پس‌زمینه‌های سفید و مشکی برای ایجاد تضاد رنگی عالی هستند. می‌توانید از آنها به‌عنوان پس‌زمینه برای اشیاء با رنگ‌های مختلف که در خانه دارید استفاده کنید.

تنظیم کنتراست در لایت روم

برای تنظیم کنتراست کل یک تصویر، می‌توانید از نرم‌افزارهای ویرایش عکس از جمله لایت روم استفاده کنید. این گزینه را می‌توانید در ماژول Develop در لایت روم پیدا کنید. با چپ و راست بردن اسلاید مخصوص کنتراست، می‌توانید تضاد در تصویر را بیشتر یا کمتر کنید.

اگر می‌خواهید روی سایه‌ها و قسمت‌های روشن تصویر کنترل بیشتری داشته باشید، از اسلایدر سیاه‌وسفید داخل نرم‌افزار استفاده کنید. با نورانی‌تر کردن قسمت‌های سفید و تاریک‌تر کردن قسمت‌های تیره، می‌توانید کنتراست تصویر را افزایش دهید.

اگر می‌خواهید فقط قسمتی از عکس را ویرایش کنید باید از ابزار قلمو استفاده کنید. با این ابزار، قسمت موردنظر تصویر را انتخاب کنید و با تغییر تنظیمات کنتراست، تضاد آن قسمت از عکس را ویرایش کنید.

در بیشتر نرم‌افزارهای ویرایشگر عکس مثلاً فتوشاپ، این دو گزینهٔ تنظیمات سیاه‌وسفید و کنتراست وجود دارد.

بیشتر بخوانید: آموزش اصلاح رنگ در لایت روم

جمع‌بندی

کنتراست یک عنصر اساسی در عکاسی است که با کمک آن می‌توانید پیام یا احساس خاصی را به بیننده منتقل کنید. کنتراست تونال، شناخته‌شده‌ترین نوع کنتراست در عکاسی است، اما انواع دیگر کنتراست هم وجود دارد؛ از جمله کنتراست رنگ و کنتراست مفهومی.

بهترین راه برای تمرین، یافتن کنتراست‌ها در محیط اطراف است. لایت روم و دیگر نرم‌افزارهای ویرایش تصویر، ابزارهای فوق‌العاده‌ای هستند که کمک می‌کنند آنچه در ذهن داشتید را روی تصاویر پیاده کنید.