کویرها معمولاً کمتر مورد توجه عکاسان قرار می‌گیرند، زیرا بسیاری از افراد تصور می‌کنند که این مناطق خالی از زندگی، بیش از حد گرم و فاقد جذابیت‌های بصری هستند. اما این تصور کاملاً نادرست است.
برخلاف تصور رایج، کویرها سرشار از چشماندازهای منحصربهفرد، گونه‌های خاص گیاهی و جانوری و ساختارهای زمین‌شناسی شگفت‌انگیز هستند. در واقع، بسیاری از عناصر مورد علاقه‌ی عکاسان منظره و طبیعت را می‌توان در کویرها یافت.در این مقاله، به بررسی تکنیک‌ها و نکات مهمی برای ثبت تصاویر جذاب از مناظر کویری می‌پردازیم.
آماده شدن برای عکاسی از کویر
برای داشتن یک سفر ایمن و موفق در کویر، رعایت چند نکته ضروری است. اولین و مهم‌ترین نکته، انتخاب زمان مناسب برای عکاسی است، زیرا کویر می‌تواند بسیار گرم و در برخی شرایط خطرناک باشد.
انتخاب زمان مناسب برای عکاسی در کویر
به‌عنوان مثال، پارک ملی Death Valley در آمریکا یکی از محبوب‌ترین مقاصد برای عکاسی منظره است، اما در عین حال رکورد گرم‌ترین نقطه‌ی زمین را نیز با دمای ۵۷ درجه سانتی‌گراد در اختیار دارد. بااین‌حال، در ماه ژانویه دمای این منطقه حدود ۲۰ درجه سانتی‌گراد است و شرایط مناسبی برای عکاسی فراهم می‌کند. بنابراین، برنامه‌ریزی و زمان‌بندی مناسب سفر به کویر اهمیت بالایی دارد.
وسایل ضروری برای سفر و عکاسی در کویر
بسته به فصلی که سفر می‌کنید، باید تجهیزات خاصی برای راحتی و ایمنی همراه داشته باشید:
- کلاه مناسب برای محافظت از آفتاب
- چند بطری آب برای جلوگیری از کم‌آبی
- عینک آفتابی و کلاه لبه‌دار برای کاهش تابش نور
- GPS یا دستگاه موقعیت‌یاب (زیرا در برخی مناطق، تلفن همراه آنتن ندارد)
- روسری یا شال نخی برای محافظت از گردن
- تی‌شرت آستین‌بلند برای جلوگیری از آفتاب‌سوختگی
- شلوار با دمپای زیپ‌دار
- پوتین کوهنوردی مقاوم
تجهیزات ضروری در کیف دوربین برای عکاسی در کویر
در عکاسی از کویر، بر خلاف دیگر سبک‌های عکاسی منظره، باید تنها تجهیزاتی را که قطعاً نیاز دارید، همراه داشته باشید. این وسایل شامل موارد زیر هستند:
- لنزهای متنوع از واید تا تلهفوتو
- سهپایه
- شاتر کابلی
- فیلترهای مختلف (پلاریزه، GND و …)
- حلقه‌ی فوکوس دستی
- فلاش (در صورت نیاز به نورپردازی اضافی)
- باتری یدک
- کارت حافظه اضافه
- ابزارهایی برای خارج کردن خارهای گیاهان از تجهیزات و کفش‌ها
- کیسه‌ی زباله
شاید بپرسید چرا کیسه‌ی زباله مهم است؟ کویر محیطی خشن است و بسیاری از گیاهان آن دارای خارهای تیز و مقاومی هستند. در برخی مناطق، سطح زمین از خارهای کوچک پوشیده شده است که می‌توانند به لباس، کیف دوربین و حتی پوست شما بچسبند. قرار دادن کیف دوربین روی زمین بدون محافظ، می‌تواند باعث آسیب رسیدن به تجهیزات شما شود.
بهترین راه برای محافظت از تجهیزات در این شرایط، قرار دادن کیف دوربین روی یک کیسه زباله‌ی مقاوم است. این کار علاوه بر جلوگیری از چسبیدن خارها، مانع ورود شن و گردوغبار به دوربین و لنزها می‌شود.
لنزهای مناسب برای عکاسی در کویر
انتخاب لنز مناسب برای عکاسی در کویر یکی از مهم‌ترین تصمیماتی است که باید گرفت. پاسخ کلی به این سوال این است: «هرچیزی که می‌توان حمل کرد.» اما از آنجایی که وزن تجهیزات محدودیت‌هایی ایجاد می‌کند، بهتر است لنزهایی را انتخاب کرد که بیشترین پوشش را در عکاسی فراهم می‌کنند. در شرایط ایده‌آل، ترکیبی از لنزهای واید، استاندارد و تلهفوتو بهترین گزینه است. به‌عنوان مثال، استفاده از لنزهای 16-35mm، 28-70mm و 80-200mm می‌تواند طیف وسیعی از سوژهها و کادرهای مختلف را پوشش دهد.
چرا لنزهای واید و تلهفوتو در کویر کاربردی هستند؟
کویر معمولاً ترکیبی از گستره‌ی وسیع زمین و آسمان است. ازاین‌رو، استفاده از لنزهای واید برای ثبت این وسعت بسیار رایج است. لنزهای واید می‌توانند فضای بیشتری از پیش‌زمینه را در تصویر جای دهند و تأکید بیشتری بر عمق و گستردگی کویر ایجاد کنند.
بااین‌حال، لنزهای تلهفوتو نیز به همان اندازه کاربردی هستند. این لنزها با بزرگ‌نمایی سوژه‌های دوردست، جزئیات بیشتری را به تصویر می‌کشند و به ثبت نماهای انتزاعی‌تر از بافتها و فرم‌های کویری کمک می‌کنند.
تجهیزات خود را بشناسید و از آنها مراقبت کنید
وقتی صحبت از محافظت از تجهیزات دوربین در برابر عوامل محیطی می‌شود، معمولاً آب اولین چیزی است که به ذهن می‌رسد. اما در کویر، شن و باد تهدیدات جدی‌تری هستند. این دو عامل می‌توانند لنزها را خراش دهند و گردوغبار را به داخل دوربین وارد کنند. حتی ممکن است ذرات شن باعث آسیب به سنسور دوربین شوند.
چند نکته برای محافظت بهتر از تجهیزات در کویر
- نگه‌داشتن تجهیزات در کیف دوربین: زمانی که از تجهیزات استفاده نمی‌کنید، آنها را در یک کیف دوربین بسته قرار دهید تا بیشترین محافظت را داشته باشند. همچنین، استفاده از کاور دوربین می‌تواند به کاهش نفوذ باد و شن کمک کند.
- بررسی مقاومت دوربین در برابر شرایط جوی: اگرچه داشتن دوربینی با بدنه‌ی مقاوم در برابر شرایط جوی (Weather Sealed) ضروری نیست، اما می‌تواند احتمال ورود شن به داخل دوربین را کاهش دهد.
- اجتناب از تعویض لنز در محیط کویری: تعویض لنز در کویر می‌تواند خطرناک باشد، زیرا شن و گردوغبار ممکن است وارد سنسور شوند و آسیب دائمی ایجاد کنند. همچنین، شن می‌تواند سطح شیشه‌ی لنز را خراش دهد و به‌طور کامل آن را خراب کند.
- محافظت از عنصر جلویی لنز: برای کاهش خطر خراشیدگی، می‌توانید از فیلتر UV، فیلتر پلاریزه یا فیلتر ND (چگالی خنثی) بسته به نیاز عکاسی خود استفاده کنید.
- استفاده از دو بدنه دوربین: اگر امکانش را دارید، یک دوربین دوم به همراه داشته باشید. با این کار می‌توانید یک لنز واید روی یک دوربین و یک لنز تله روی دوربین دیگر نصب کنید و بدون نیاز به تعویض لنز، از فواصل کانونی مختلف بهره ببرید. این روش کمک می‌کند تا از ورود گردوغبار به دوربین جلوگیری شود و در عین حال، دسترسی به تنوع کادربندی داشته باشید.
چطور بهترین عکس‌ها را از کویر بگیریم؟
حال که با نحوه محافظت و آماده شدن برای عکاسی در کویر آشنا شده‌اید؛ وقت آن است که به سراغ نکات و تکنیک‌های عکاسی برویم :
به دنبال بافت و الگوها باشید
عکاسی در کویر فرصت‌های منحصربهفردی را برای ثبت سوژه‌های جدید در اختیار عکاسان منظره قرار می‌دهد. بسیاری از بیابان‌ها دارای گیاهان مقاومی همچون کاکتوسها و همچنین ساختارهای زمین‌شناسی جذابی هستند که شامل صخرههای رنگارنگ و الگوهای غیرمعمول می‌شوند.
یکی از ویژگی‌های مهم کویر، وجود بافتها و الگوهای متنوع در زمین، صخره‌ها و حتی کوه‌ها است. به‌عنوان مثال، زمین‌های ترک‌خورده، حاصل بخار شدن آب و خشک شدن گل و لای هستند که در نهایت شکلی منحصربهفرد و بافتی چشم‌نواز ایجاد می‌کنند. این نوع الگوها با استفاده از لنزهای زوم و تنظیمات مناسب دیافراگم، به زیبایی در تصاویر ثبت می‌شوند.
علاوه بر سطح زمین، کوه‌های در حال فرسایش نیز الگوهای جذابی را ارائه می‌دهند. این پدیده‌های طبیعی، ترکیبی از لایه‌های رنگی را ایجاد می‌کنند که با استفاده از لنزهای تلهفوتو می‌توان روی جزئیات آنها تمرکز کرد و ترکیباتی قوی از خطوط افقی و عمودی به دست آورد. همچنین، استفاده از الگوها به‌عنوان پیش‌زمینه، می‌تواند ترکیب‌بندی عکس را تقویت کند. برای مثال، اگر بخش زیادی از قاب تصویر را یک بافت یا الگوی تکرارشونده پر کند، نگاه بیننده به‌صورت طبیعی به سمت سوژه‌ی اصلی در پس‌زمینه هدایت خواهد شد.
در نهایت، توجه به بافت و الگوها در عکاسی کویر، نه‌تنها به ثبت تصاویر چشمگیر کمک می‌کند، بلکه می‌تواند روایتی عمیق‌تر از طبیعت این مناطق را به نمایش بگذارد.
ارتفاع دوربین نقش مهمی در تأثیرگذاری پیش‌زمینه دارد؛ یک زاویه‌ی متوسط می‌تواند تعادلی ایده‌آل بین تأکید روی الگوها و نمایش منظره‌ی کلی ایجاد کند.
استفاده از نور خورشید در عکاسی از کویر
به اعتقاد بسیاری از عکاسان، نور کویر یکی از بهترین انواع نور برای عکاسی منظره است. در صورتی که فصل زمستان را برای عکاسی در کویر انتخاب کنید، روزها کوتاه‌تر خواهند بود و خورشید در بیشتر ساعات روز در ارتفاع پایین‌تری قرار دارد. این زاویه پایین خورشید می‌تواند نور فوق‌العاده‌ای ایجاد کند که در ابتدای روز و انتهای آن، و حتی در طول روز، قابل مشاهده است.
نحوه تاثیر زاویه خورشید در عکاسی کویری
اگر در وسط روز به عکاسی از کویر بپردازید، ممکن است نور زیادی مشاهده کنید که باعث ایجاد سایه‌های کم و نورپردازی نرم می‌شود. برای مثال، در هنگام عکاسی از تپههای شنی، اگر خورشید در زاویه‌ای پایین‌تر باشد، می‌تواند ویژگی‌هایی مثل بافتها و سطوح مختلف زمین را به شکلی واضح‌تر و جذاب‌تر نشان دهد.
در این شرایط، توجه به موارد زیر بسیار اهمیت دارد:
- زاویه تابش خورشید: اگر نور از کنار تابیده شود، می‌تواند بافتها را برجسته کند و ویژگی‌های زمین را به وضوح نشان دهد.
- پخش نور: زمانی که زاویه خورشید پایین است، بخش‌هایی از زمین مانند موج‌های شنی به طور طبیعی در هایلایت و سایه قرار می‌گیرند که باعث ایجاد تضاد و عمق در تصویر می‌شود.
- سایه‌ها و نورهای تپه‌ها: اگر تپه‌ها به سمت سایه کشیده شوند، تون‌های تیره‌تری ایجاد می‌شود که بر جذابیت تصویر می‌افزاید.
نور تابیده شده از پشت سوژهها در کویر، در صورتی که به درستی استفاده شود، می‌تواند جلوهای بسیار زیبا ایجاد کند. برای مثال، گیاهان مختلفی مانند کاکتوسها که در بیابان‌ها رشد می‌کنند، تحت تابش نور پشت‌سوژه، شروع به درخشش می‌کنند و جزئیات ظریف و زیبای تیغ‌ها و برگ‌ها به‌خوبی نمایان می‌شود.
با نزدیک شدن خورشید به خط افق، این گیاهان درخشش خاصی پیدا می‌کنند که باعث می‌شود جلوهای منحصربهفرد و چشم‌نواز در عکسهای شما ایجاد شود. در نتیجه، استفاده از نور خورشید به عنوان یک ابزار قدرتمند در عکاسی کویری می‌تواند نتایج خارق‌العاده‌ای به همراه داشته باشد.
عکاسی در کویر پس از غروب
پس از غروب آفتاب، تجهیزات خود را بلافاصله جمع نکنید. هنوز فرصت‌های زیادی برای عکاسی در کویر وجود دارد. عکاسی ضدنور یکی از تکنیک‌های جالب است که بلافاصله بعد از غروب آفتاب می‌توان آن را امتحان کرد. هر سوژه‌ای که آسمان صاف و روشن را به عنوان پس‌زمینه داشته باشد، برای این نوع عکاسی مناسب است.
برای گرفتن عکسهای ضدنور در کویر، هنگام نورسنجی سعی کنید سوژه را خارج از کادر نگه دارید. این کار باعث می‌شود که تنها نور آسمان اندازه‌گیری شود و سوژه از جزئیات تهی باشد. در واقع، عکس ضدنور باید سیاه و سیلوئت باشد. شما می‌توانید مراحل زیر را دنبال کنید:
- دوربین را به سمت کناره‌های سوژه هدایت کنید.
- اجازه دهید نورسنج تنها نور آسمان را اندازه‌گیری کند.
- نوردهی را بر اساس این اندازه‌گیری انجام دهید.
- پس از کادربندی صحیح، عکس موردنظر را بگیرید.
این روش به شما کمک می‌کند تا عکسهای جذاب و پر جزئیاتی از منظره‌های کویری در شب خلق کنید که علاوه بر زیبایی، حس رمزآلودی به تصاویر می‌بخشد.
عکاسی شبانه در کویر
آسمان شب در کویر یکی از جذاب‌ترین و چالش‌برانگیزترین سوژهها برای عکاسان است. از آنجایی که در کویر آسمان به عنوان یک منبع نور طبیعی عمل می‌کند، فرصت‌های زیادی برای عکاسی ضدنور وجود دارد. به‌ویژه، در شب، شما می‌توانید منظره‌ای بی‌نظیر از آسمان پرستاره و کوه‌های دوردست مشاهده کنید که به راحتی می‌توانند به یک اثر هنری تبدیل شوند.
لوازم ضروری برای عکاسی شبانه در کویر
برای عکاسی از آسمان شب در کویر به تجهیزات خاصی نیاز دارید که در زیر به برخی از مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم:
- دوربین فول فریم (البته دوربین‌های کراپ سنسور هم قابل استفاده هستند، ولی دوربین‌های فول فریم به دلیل داشتن حساسیت بیشتر به نور و زاویه دید وسیع‌تر، نتایج بهتری ارائه می‌دهند).
- سهپایه مقاوم برای ثابت نگه داشتن دوربین هنگام نوردهی طولانی.
- لنز واید (به‌عنوان مثال، لنزهای 16-35 میلی‌متر زوم مناسب هستند).
- شاتر کابلی برای جلوگیری از لرزش دوربین هنگام فشار دادن دکمه شاتر و برای عکاسی در حالت نوردهی طولانی.
تنظیمات دوربین برای عکاسی شبانه در کویر
ایزو و سرعت شاتر در عکاسی شبانه نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند. تنظیمات ایزو و سرعت شاتر باید به‌گونه‌ای انتخاب شوند که از تار شدن ستاره‌ها جلوگیری شود.
- ایزو: بسته به دوربین و لنز، شروع خوبی می‌تواند ISO 1600 باشد. اگر لنز شما حداکثر دیافراگم f/2.8 داشته باشد، می‌توانید سرعت شاتر را بین 15 تا 30 ثانیه تنظیم کنید.
- دیافراگم: در صورت استفاده از لنزهایی با دیافراگم باز مانند f/2.8 یا f/4، می‌توانید به نوردهی مطلوب برسید. اگر لنز شما دارای دیافراگم محدودی است، افزایش ایزو تا حدود ISO 3200 می‌تواند کمک‌کننده باشد.
بسیاری از دوربین‌های DSLR می‌توانند سرعت شاتر را تا 30 ثانیه در حالت عادی تنظیم کنند. برای نوردهی طولانی‌تر باید از حالت Bulb استفاده کنید، اما این کار ممکن است باعث تار شدن ستاره‌ها شود. بنابراین، نگه داشتن سرعت شاتر در محدوده 15 تا 30 ثانیه به جلوگیری از این مشکل کمک می‌کند. همچنین برای افزایش مقدار نوردهی به‌طور مؤثر، افزایش ایزو یکی از روش‌های مناسب است.
5 ژست عکاسی در کویر
عکاسی در کویر می‌تواند فرصت‌های بی‌نظیری برای خلق تصاویری منحصر به فرد با ژست‌های خلاقانه فراهم کند. در اینجا پنج ایده برای ژست‌های عکاسی در کویر آورده شده است:
1. ژست پرش یا دویدن در شن‌ها
برای ایجاد حس آزادی و تحرک در محیط وسیع و بی‌انتهای کویر، می‌توانید مدل را در حال پرش یا دویدن روی شن‌ها ثبت کنید. این ژست باعث ایجاد حس پویایی و آزادی در تصویر می‌شود و با پس‌زمینه‌ی بی‌انتهای کویر تضاد جالبی ایجاد می‌کند.
2. ایستادن یا نشستن در مقابل آفتاب غروب یا طلوع
ژست‌های ساده و آرام، مانند ایستادن یا نشستن در مقابل آفتاب در هنگام غروب یا طلوع، می‌توانند به زیبایی نور خورشید را در تصویر به نمایش بگذارند. سایه‌های بلند و سیلوئت‌های ساده، به خصوص زمانی که مدل در حالت آرامش قرار دارد، تصاویر دل‌نشینی خلق می‌کند.
3. ژست استفاده از لوازم کویری
مدل‌ها می‌توانند با استفاده از لوازم کویری مانند چتر، کلاه‌های بزرگ و عینک آفتابی در ژست‌های مختلف قرار بگیرند. این لوازم علاوه بر افزودن رنگ و بافت به تصویر، به ترکیب‌بندی و مفهوم عکس کمک می‌کنند. برای مثال، مدل می‌تواند چتر را بالا ببرد یا عینک آفتابی را در دست گرفته و به دوردست نگاه کند.
4. ژست دراز کشیدن روی شن‌ها
دراز کشیدن روی شن‌های نرم کویر، به ویژه در ساعات ابتدایی صبح یا شب که نور ملایم‌تر است، می‌تواند احساس راحتی و آرامش را به تصویر بیاورد. این ژست با استفاده از زاویه‌های مختلف دوربین می‌تواند زیبایی چشم‌انداز کویر و گستردگی آن را به نمایش بگذارد.
5. ژست راه رفتن با چشم‌انداز کویری در پس‌زمینه
برای ایجاد حس مقیاس و عمق در عکس، مدل می‌تواند در حال راه رفتن در میان شن‌ها و در جهت افق قرار گیرد. این ژست با ایجاد حس تنهایی و انزوا در محیط بی‌پایان کویر، تصویر را جذاب و معنادار می‌کند. شما می‌توانید مدل را در مرکز کادر قرار دهید یا از ترکیب‌بندی‌های مختلف استفاده کنید تا دورنمای بی‌انتها و سکوت کویر بیشتر برجسته شود.
سخن آخر
عکاسی از کویر نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و توجه به شرایط خاص این محیط دارد. با انتخاب تجهیزات مناسب، زمان‌بندی دقیق و استفاده از نور طبیعی، می‌توان تصاویری منحصر به فرد از این مناطق به یادگار گذاشت. کویر نه‌تنها بی‌روح و خالی از جذابیت نیست، بلکه با چشماندازهای شگفت‌انگیز خود می‌تواند لحظات به یادماندنی را خلق کند.
منابع :
