شاید هیچ چیزی در عکاسی به اندازه فیلتر‌ها، اشتباه گرفته نمی‌شود. سال‌ها پیش، وقتی درباره فیلتر می‌گفتیم، منظورمان دقیقا شیشه‌ها یا صفحات شفاف یا رنگی بودند که در جلوی لنز دوربین قرار می‌گرفتند. چند سال پیش با محبوب شدن فتوشاپ، فیلتر‌ها تغییر ماهیت دادند و به نوعی ویرایش رنگ و نور یا تغییر نمای تصویر گفته می‌شد که روی عکس‌های دیجیتال اضافه می‌شدند. حالا چند سالی هم هست که درباره فیلتر‌های سخت‌افزاری مانند LowPass Filter صحبت می‌شود که مثلا روی حسگر دوربین‌های دیجیتال قرار می‌گیرد و میتواند شارپنس عکس را تغییر دهد یا پدیده مور را از بین ببرد. اما بهرحال، فیلتر عکاسی همچنان یک نیاز جانبی برای عکاسی است. چیزی متفاوت از لنز و دوربین، که میتواند نتیجه عکس را برایتان زیباتر کند. نورنگار، خیلی از فیلتر‌های واقعی را دارد. یعنی همان شیشه‌هایی که جلوی لنز قرار می‌گیرند و به شما کمک می‌کنند عکس‌های بهتری بگیرید. اگر نمی‌دانید فیلتر عکاسی چه است و چه کار می‌کند ادامه مطلب را بخوانید.
از این به بعد برای اینکه این فیلتر‌ها را با انواع دیگر آن اشتباه نگیریم، آنها را فیلتر عکاسی یا فیلتر لنز می‌نامیم. زیرا این فیلتر‌ها قطعات شیشه‌ای هستند که مانند عینک دقیقا در جلوی لنز دوربین قرار می‌گیرند و معمولا علاوه بر اینکه خصوصیات نور ورودی را تغییر می‌دهند، می‌توانند جلوه‌های ویژه یا یک رنگ خاص را به عکس اضافه کنند. این فیلتر‌ها می‌توانند هم روی دهانه لنز پیچ بشوند و هم به صورت یک صفحه شیشه‌ای با پایه‌های خصوص جلوی لنز قرار بگیرند. اغلب لنزها در نوک خود یک جای پیچ کوچک دارند که فیلتر‌های پیچشی می‌توانند روی آنها بپیچند و محکم شوند. از آنجا که همیشه دهانه لنزها دایره‌ای شکل است، به این فیلتر‌ها، فیلتر مدور یا دایره‌ای هم گفته می‌شود و ضمنا برای اینکه اشتباهی پیش نیاید، همه آنها با استاندارد‌های مخصوصی ساخته می‌شوند که دقیقا قطر یکسانی با دهانه لنزها داشته باشند. بنابراین، وقتی می‌خواهید یکی از آنها را بخرید، حتما باید اندازه دهانه لنز‌تان را بدانید. این اندازه به عنوان “قطر دهانه فیلتر” در مشخصات لنز آورده شده و همچنین روی لبه لنز هم نوشته می‌شود.
اما فیلتر‌های دیگری هم هستند که به آنها فیلتر تخت یا کشویی هم می‌گویند. اگر تا بحال اسلاید دیده باشید، می‌توانید تصور کنید که این فیلتر‌ها دقیقا شبیه اسلاید هستند. یعنی یک کشوی مخصوص جلوی لنز بسته می‌شود و این فیلتر‌ها، دقیقا مانند اسلاید، در آن کشو میروند و بیرون می‌آیند. به این ترتیب دیگر لازم نیست که حتما اندازه فیلتر، هم اندازه دهانه لنز باشد. بلکه می‌توانید دستگاه نگهدارنده را روی هر لنزی ببنید و فیلتری که دارید را در کشوی آن بگذارید. مشکلی که این فیلتر‌ها دارند این است که اغلب برای عکاسی روی سه‌پایه مناسب هستند و عکاسی روی دست با آنها کمی دست و پاگیر است. به همین دلیل هم کمتر از فیلتر‌های مدور مورد استفاده عکاسان عمومی قرار می‌گیرند.
اما این توضیحات مربوط به شکل هر کدام از فیلتر‌ها بودند. اما جدای از شکل ظاهری، فیلتر‌های مختلف تاثیر متفاوتی روی عکس می‌گذارند و هر دو نوع فیلتر عکاسی پیچشی و تخت، می‌توانند بر اساس تاثیری که دارند کاربرد مختلفی داشته باشند. در زیر درباره هر کدام از این فیلتر‌ها و کاربردی که دارند توضیح می‌دهیم.
فیلتر UV:
حتما درباره نور ماورا بنفش یا Ultra Violet شنیده‌اید. این نور، در واقع یک محدوده نور نامرئی است که چشم انسان آن را نمی‌بیند، اما میتواند روی کیفیت نور ورودی و عکسی که دوربین می‌گیرد تاثیر بگذارد. به همین دلیل وقتی این فیلتر‌ها را نگاه می‌کنید، احتمالا فقط یک شیشه شفاف می‌بینید، اما وقتی آن را روی لنز می‌بندید، کنتراست رنگ‌ها را بهتر کرده و آن حالت مه گرفته‌ای که روی اغلب عکس‌های فضای باز وجود دارد را حذف می‌کند. فیلتر عکاسی UV، هیچ تاثیری روی مقدار نور ندارند و بنابراین روی نورسنجی دوربین تاثیری نمی‌گذارند.
فیلتر پولاریزه:
فیلتر پولاریزه را گاهی اوقات فیلتر عکاسی پولارایزر هم می‌نامند. این فیلتر تاثیر بسیاری عجیبی روی نورهای بازتابی دارد. یعنی در واقع میتواند نورهایی که به صورت مستقیم از منبع نوری تابیده نمی‌شوند را تا حد زیادی از بین ببرد. تاثیر این فیلتر را زمانی به خوبی متوجه می‌شوید که با یک عینک آفتابی پولاریزه، به ماشین‌هایی که در خیابان هستند نگاه کنید. جالب اینجاست که وقتی عینک را به چشم دارید، به راحتی می‌توانید داخل ماشین را ببینید، در حالی که وقتی عینک را برمی‌دارید، نور بازتاب آسمان روی شیشه‌های اتومبیل باعث می‌شود تا نتوانید به خوبی داخل آنها را ببینید. این همان چیزیست که ما به عنوان نورهای پراکنده بازتابی می‌نامیم. یکی از مواقعی که این نورها به شدت روی عکس تاثیر می‌گذارند، هنگام عکاسی منظره است. شاید تصور کنید که وقتی آسمان روشن است، هیچ نوری در طبیعت بازتاب داده نمی‌شود. اما نکته همینجاست که هوای اطراف زمین، دقیقا مانند یک شیشه بزرگ، نور خورشید را بازتاب می‌دهد. این بازتاب باعث می‌شود تا نور آسمان به رنگ زیبای آبی ثبت نشود و حتی کنتراست تصویر در دوردست‌ها کاهش یابد. شاید به همین علت است که هیچوقت یک عکاس حرفه‌ای منظره را بدون فیلتر پولاریزه نمی‌بینید. زیرا آنها می‌دانند که چطور باید زیبایی عکس‌هایشان را بیشتر کنند.
فیلتر‌های تراز رنگی
بسیاری اوقات ممکن است در شرایطی عکس بگیرید که نور محیط دارای ته رنگ اضافی باشد. مثلا وقتی صبح زود عکاسی می‌کنید، احتمالا متوجه ته رنگ آبی در عکس‌هایتان می‌شوید یا مثلا عکاسی در غروب آفتاب، موجب ایجاد ته رنگ قرمز و نارنجی در عکس‌ها می‌شود و رنگ طبیعی سوژه را از بین می‌برد. در قدیم عکاسان مجبور بودند برای اینکه عکس را با رنگ طبیعی ثبت کنند، از این فیلتر عکاسی برای حذف ته‌رنگ نور محیط استفاده کنند. اما امروزه دیگر این فیلتر‌ها خریداری ندارد. تقریبا تمام دوربین‌های دیجیتال دارای قابلیت White Balance یا تراز سفیدی هستند و می‌توانید بسته به محیطی که در آن عکس می‌گیرید، رنگ اضافی موجود در نور محیط را تصحیح کنید. حتی اگر در دوربین هم این کار را نکنید، می‌توانید به راحتی در فتوشاپ یا هر نرم‌افزار ویرایش عکس دیگری این کار را انجام دهید. بنابراین تنها کافیست در همین حد بدانیم که دو تا از معروف‌ترین فیلتر‌های تراز رنگی فیلتر ۸۵B (گرم کننده نور یا نارنجی) و ۸۰A (فیلتر سرد کننده نور یا آبی) هستند که البته نه تنها در نورنگار، بلکه در فروشگاه‌های دیگر نیز به راحتی پیدا نمی‌شوند.
فیلتر‌های ND
این فیلتر‌ها سال‌ها قبل هم بسیار پراهمیت بودند. اما امروزه به دلیل اینکه بسیاری از دوربین‌های عکاسی برای فیلمبرداری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند، اهمیت بسیار بیشتری پیدا کرده‌اند. زیرا می‌توانند دقیقا مانند یک عینک آفتابی، نور محیط را کاهش دهند. اما چرا باید کسی بخواهد نور را کم کند؟ در واقع برخی اوقات که با کم کردن حساسیت و سرعت شاتر، هنوز مقدار نور خیلی زیاد است مجبوریم که نور را با فیلتر ND کاهش دهیم. این خصوصیت، زمانی کاربرد بیشتری دارد که بخواهیم دیافراگم لنز را تا مقدار حداکثر آن باز کنیم! باز کردن دیافراگم باعث می‌شود که عمق میدان تصویر کاهش یافته و بوکه پشت سر سوژه افزایش یابد. این همان کاری است که عکاسان پرتره علاقه زیادی به آن دارند و طبیعتا فیلمبرداران عروسی در کلیپ‌های عروسی، هم سعی می‌کنند همین تکنیک را به کار ببرند. حالا مشکل اینجاست که برخلاف عکاسان که با سریعتر کردن سرعت شاتر می‌توانند به هر اندازه‌ای که می‌خواهند نور را کم کنند، فیلمبرداران نمی‌توانند سرعت شاتر دوربین را خیلی بالا ببرند. بنابراین برای استفاده از دیافراگم‌های خیلی باز، با محدودیت مواجه می‌شوند و اینجاست که فیلتر ND میتواند نور محیط را کم کرده و دست آنها را باز بگذارد تا دیافراگم لنز را تا حداکثر مقدارش افزایش دهند.
البته نوعی از فیلتر عکاسی ND هم وجود دارند که به جای اینکه تمام سطح فیلتر به صورت تیره باشد، به صورت تدریجی تنها نیم یا یک سوم آن تیره رنگ است. این مدل از فیلتر‌ها برای کاهش نور آسمان در فیلم‌ها و عکس‌های منظره استفاده می‌شوند و طبیعتا تنها روی سه‌پایه قابل استفاده هستند. زیرا با حرکت دادن لنز، محدوده تاریک شده به خوبی نمایان می‌شود و تاثیر بدی روی فیلم می‌گذارند.
فیلتر‌های سیاه و سفید:
در قدیم، فیلتر عکاسی سیاه و سفید یک ابزار برای ثبت عکس سیاه و سفید روی فیلم‌های رنگی بودند. در واقع می‌توانستید بدون تعویض فیلم، آنها را روی لنز ببندید و عکس سیاه و سفید بگیرید. اما خود این فیلتر‌ها هم انواع گوناگونی داشتند و هر کدام از آنها تاثیر مختلفی روی یک طیف رنگی می‌گذاشتند. مثلا یک فیلتر سیاه و سفید می‌توانست رنگ قرمز را بیشتر تیره کند و یک فیلتر سیاه و سفید بیشتر روی رنگ آبی تاثیر می‌گذاشت. عکاسان می‌توانستند با این فیلتر‌های عکس‌های سیاه و سفید متفاوتی بگیرند، اما امروز خود دوربین‌ها چنین کاری را برایتان انجام می‌دهند. دوربین‌های Canon با picture style و دوربین‌های نیکون با picture control بدون نیاز به فیلتر، همین کار را در خود دوربین برایتان انجام می‌دهند. ضمنا می‌توانید در تمامی نرم‌افزارهای ویرایش عکس مانند لایتروم یا فتوشاپ هم ده‌ها جلوه سیاه و سفید را پیدا کنید که نیاز به این فیلتر‌ها را برطرف می‌کنند. به همین علت هم دیگر این فیلتر‌ها چندان خریداری ندارند و به سختی یافت می‌شوند.
فیلتر‌های جلوه‌های ویژه:
فیلتر‌های دیگری هم هستند که جلوه‌های خاصی ایجاد می‌کنند. مثلا فیلتر‌هایی برای نرم کردن بافت صورت یا همان رتوش چهره یا فیلتر‌هایی که نورهای ستاره‌ای روی عکس ایجاد می‌کنند. به طور کلی فیلتر‌هایی که افکت گرافیکی روی تصویر می‌دهند دیگر چندان رونق ندارند.
اما به جز فیلتر‌های بالا، یک سری فیلتر عکاسی با کارکرد عجیب وجود دارند که بد نیست گاهی به سراغ آنها بروید. فیلتر‌های کلوزاپ، برخلاف فیلتر‌های دیگری که معرفی شد، کاملا روی تصویری که وارد لنز می‌شود تاثیر می‌گذارند. این فیلتر‌ها در واقع نوعی ذره‌بین ضعیف شده هستند و می‌توانند روی تصویر بزرگنمایی انجام دهند. در واقع این فیلتر‌ها یک راه حل ارزان قیمت برای کسانی است که نمی‌خواهند برای ورود به دنیای عکاسی ماکرو، از لنز‌های گرانقیمت ماکرو استفاده کنند، اما دوست دارند لذت عکس‌برداری ماکرو را بچشند.
ما در نورنگار، نه تنها فیلتر‌های مختلف مورد نیاز عکاسان را عرضه می‌کنیم، بلکه می‌توانیم به شما کمک کنیم تا یاد بگیرید از کالای خریداری شده چگونه باید استفاده کنید. بخش پشتیبانی آنلاین نورنگار همواره پاسخگوی شماست.
