عمق میدان و عمق فوکوس چه تفاوتی با هم دارند؟

عمق فوکوس چیست؟

به اندازه‌ی فاصله‌ی میان لنز دوربین و صحنه‌ی فیلمبرداری یا عکاسی عمق فوکوس گفته می‌شود. کاربرد این عنصر زمانی مشخص می‌کند که حرکت لنز هنگام دور یا نزدیک شدن سوژه چگونه تغییر کند. این موضوع به روش عکاسی و ترفندهایی که عکاس استفاده می‌کند، بستگی دارد. برخی از عکاسان با اضافه کردن فیلتر ND (فیلترهای بدون رنگ) یا ژل فاصله‌ی بین لنز و هدف را بیشتر می‌کنند. محاسبه‌ی عمق فوکوس به عکاس یا طراح دوربین محدوده‌ای را نشان می‌دهد که در آن ناحیه‌ی کانونی می‌تواند تغییر کند؛ بدون اینکه موجب افت کیفیت فوکوس شود.

محاسبه‌ی عمق فوکوس دو فرمول دارد که یکی ساده و دیگری کمی پیچیده است. در ادامه در مورد هر کدام از دو فرمول توضیح داده‌ایم.

t = 2Nc(v/f)

اگر t را عمق سطح فوکوس در نظر بگیریم، N عدد لنز و c دایره‌ی اغتشاش است. V فاصله‌ی تصویر و f فاصله‌ی کانونی لنز دوربین را نشان می‌دهد. زمانی که بزرگنمایی به حداقل خود برسد، این فرمول ساده‌تر می‌شود و به صورت زیر در می‌آید.

t = 2Nc

محاسبه‌ی عمق سطح فوکوس در چه مواقعی کاربرد دارد؟

البته بسیاری از عکاسان نیاز چندانی به محاسبه‌ی عمق فوکوس ندارند. این کمیت زمانی اهمیت پیدا می‌کند که عکاس از ژل یا فیلتر بین لنز و دوربین استفاده کند. این موضوع برای عکاسانی که از دوربین‌های SLR استفاده می‌کنند، اهمیت بیشتری دارد. عکاسانی که هنگام کار با این دوربین‌ها از فرمت‌های کوچک‌تر با دایره اغتشاش کم‌تر استفاده می‌کنند، باید بیشتر به عمق سطح فوکوس توجه داشته باشند.

در مقابل عکاسانی که از دوربین‌های DSLR استفاده می‌کنند، نیاز چندانی به محاسبه‌ی این کمیت ندارند. چرا که این نوع دوربین‌ها فیلترها را به صورت خودکار کنترل می‌کنند. لنزهای کانسومر نیز معمولا فیلترهای از پیش نصب شده دارند. کاربران این لنزها نیز نیازی به استفاده و محاسبه‌ی عمق فوکوس ندارند.

[relatedpost post=”107502″]

به طور کلی می‌توان گفت یک عکاس تنها زمانی نیاز به محاسبه‌ی این عمق پیدا می‌کند که قصد عکاسی از سوژه‌ی خاصی را داشته باشد.

عمق میدان چیست؟

زمانی که تعریف دقیقی برای هر دو اصطلاح عمق فوکوس و عمق میدان داشته باشید، راحت‌تر می‌توانید متوجه تفاوت‌های آن‌ها بشوید.

عمق میدان به محیط اطراف سوژه‌ی عکاسی شما بر می‌گردد. تصور کنید که در حال عکاسی از یک آهو در حیات وحش هستید. اما در کنار آهو ممکن است تصاویر درخت‌ها اطراف، دیگر جانوران و حتی ماشین خودتان نیز ضبط شود. اما در مقابل ممکن است رودخانه‌ای که از همان نزدیکی می‌گذرد، در عکس شما وجود نداشته باشد. این موضوع را عمق میدان تعیین می‌کند. یعنی اشیاء با وضوح مناسب در عکس وجود خواهند داشت.

تفاوت عمق فوکوس و عمق میدان در چیست؟

اکنون که با مفهوم هر دو اصطلاح آشنا هستید، راحت‌تر می‌توانید تفاوت‌های آن‌ها را درک کنید. بسیاری از عکاسان و به خصوص عکاسان تازه‌کار تصور می‌کنند که این دو اصطلاح یکی هستند. اما هیچ یک از آن‌ها را نمی‌توان به جای دیگری به کار برد.

عمق فوکوس به محدوده‌ی پشت لنز مربوط است. محدوده‌ای که در آن سنسور عکس می‌تواند عکس فوکوس شده را بگیرد. در مقابل عمق میدان محدوده‌ای را تعیین می‌کند که با وضوح بالا در مقابل دوربین قرار می‌گیرد و برای چشم انسان قابل دیدن است. اشیاء بسیار نزدیک به دوربین یا بسیار دور وضوح بالایی ندارند و در محدوده‌ی خارج از فوکوس قرار می‌گیرند.

[relatedpost post=”107196″]

عمق کم میدان نشان می‌دهد محدوده‌ای که در آن اجسام با فوکوس و وضوح مناسب ظاهر می‌شوند، کوچک است. عمق زیاد نیز نشانه از محدوده‌ی طولانی دارد که در آن اشیاء با فوکوس ظاهر می‌شوند. همیشه آنچه در دوربین می‌بینیم با عکس ضبط شده متفاوت است. حتی اگر همه‌ی قسمت‌های سوژه وضوح خوبی داشته باشند، نتیجه‌ی عکس بخش‌هایی را نشان می‌دهد که در عمق میدان وضوح خوبی دارد.

چه مواردی بر عمق فوکوس و عمق میدان تأثیر دارند؟

شناخت عوامل موثر بر دو عنصر مهم عکاسی به شما در ضبط عکس‌های بهتر کمک می‌کند. در مورد عوامل تأثیرگذار در عمق سطح فوکوس صحبت کردیم. استفاده از فیلترهای ژل یا ND می‌تواند در افزایش این عمق موثر باشد. به یاد داشته باشید که باید از فیلترهای ژل بدون رنگ استفاده کنید.

عوامل موثر در عمق میدان بیشتر هستند که در مورد آن‌ها توضیحات مختصری ارائه داده‌ایم.

• سایز دیافراگم: همانطور که می‌دانید دیافراگم تنظیم کننده‌ی میزان نوری است که از لنز عبور می‌کند و به سنسور عکس می‌رسد. این یک عامل مهم در تعیین عمق میدان است. برای عمق میدان بیشتر به دیافراگم‌های کوچک‌تر نیاز است. اگر دیافراگم‌های سایز کوچک با لنزهای بزرگ همراه باشند، عمق میدان بیشتر خواهد شد.
• فاصله‌ی کانونی: میزان بزرگنمایی تصویر در عمق میدان تأثیر بسزایی دارد. زمانی که از لنزهایی با زاویه دید گسترده استفاده می‌کنید، طبیعتا عمق میدان نیز بیشتر می‌شود. لنزهای تله فوتو با فاصله‌کانونی بیشتر، عمق کم میدان را برای عکاسان ایجاد می‌کنند.
• فوکوس: اینکه سوژه‌ای که روی آن فوکوس کرده‌اید در چه فاصله‌ای قرار دارد و اندازه‌ی آن چقدر است نیز در عمق میدان موثر است. هرچه سوژه نزدیک‌تر باشد، عمق میدان کم‌تر خواهد بود. اما هر چه عکاس از سوژه فاصله بگیرد، می‌تواند قسمت‌های بیشتری از محیط را در عکس جای دهد.

[relatedpost post=”146491″]

در بسیاری از دوربین‌ها دکمه‌ی DOF که مخفف depth of field که همان عمق میدان است، وجود دارد. عکاس‌ها معمولا بدون در نظر گرفتن فاصله‌ی کانونی عکاسی می‌کنند. به همین دلیل در برخی موارد آنچه انتظار دارند، با نتیجه متفاوت خواهد بود. استفاده از دکمه‌ی DOF به خصوص در دوربین‌های DSLR به آن‌ها کمک می‌کند عمق میدان را به دست آورند.

جمع‌بندی

توجه به جزئیات و عنصرهای موثر در عکسبرداری موضوع مهمی است که در کیفیت عکس‌ها تأثیر دارد. در واقع توجه به همین جزئیات است که تفاوت‌های یک عکاس حرفه‌ای و یک آماتور را مشخص می‌کند. البته منظور این است که برای تمام عکس‌ها عمق فوکوس و میدان را به صورت دقیق محاسبه شود. اما اطلاع از این دو کمیت حتی به صورت تقریبی باعث می‌شود عکاس پیش از ضبط عکس، از نتیجه‌ای که به دست می‌آید، اطلاع پیدا کند. آگاهی از نتیجه امکان گرفتن عکس‌هایی با کیفیت مطلوب را فراهم می‌کند.

در پایان از اینکه تا انتهای مطلب یا ما همراه بودید سپاسگزارم از شما دعوت میکنم ویدئو های آموزشی رایگان آکادمی نورنگار که برای علاقه مندان به عکاسی تهیه شده دیدن فرمایید.