تله کانورتر چیست و چه کاربردی دارد؟

با اینکه اکثر مواقع عکاس‌ها می‌توانند به سوژه نزدیک‌ شوند تا کادربندی بسته‌تری داشته باشند اما برخی مواقع مثل زمان عکاسی حیات وحش این کار با توجه به طبیعت سوژه و یا برخی مواقع دیگر مثل زمان عکاسی ورزشی به دلیل رخ دادن فعالیت در فاصله دورتر این کار غیرممکن است.

در چنین مواقعی یک تله کانورتر (Teleconverter) می‌تواند شما را نجات دهد. با وجود اینکه تله کانورترها می‌توانند خیلی مفید باشند معایبی هم دارند که ممکن است باعث افزایش تاری تصویر و یا از دست رفتن وضوح شوند. در ادامه نگاهی دقیق‌تر به اینکه تله کانورتر چیست خواهیم داشت و به صورت دقیق مزایا و معایب آن را بررسی خواهیم کرد.

تله کانورتر (Teleconverter) چیست؟

تله کانورتر یا مبدل تله که با اسم Extender یا افزایش دهنده هم شناخته می‌شود یک لنز بزرگنمایی‌کننده ثانویه است که معمولا بین بدنه‌ی دوربین و لنز سازگار فعلی قرار می‌گیرد. هدف تله کانورتر افزایش فاصله کانونی موثر لنز اصلی است که متاسفانه به بهای کاهش وضوح و حداکثر دیافراگم (به دلیل کاهش نور) به دست خواهد آمد. تاثیر بزرگنمایی تله کانورتر و تاثیر آن روی حداکثر دیافراگم به ضریب بزرگنمایی آن که از 1.2x تا 3.0x متغیر است بستگی دارد.

برای مثال در صورتی که شما از یک لنز پرایم 300mm f/2.8 استفاده می‌کنید یک تله کانورتر 2.0x فاصله کانونی آن را دوبرابر خواهد کرد و حداکثر دیافراگم آن را به اندازه‌ی 2 گام کاهش خواهد داد.

بنابراین شما یک لنز 600mm f/5.6 در اختیار خواهید داشت. تله کانورترها همین تاثیر را روی لنزهای زوم دارند (تمام محدوده‌ی زوم بزرگنمایی خواهد شد و حداکثر دیافراگم آن‌ها کاهش خواهد یافت). برای مثال یک تله کانورتر 1.4x روی لنز 70-200mm f/2.8 باعث خواهد شد این لنز به یک لنز 98-280mm f/4 تبدیل شود.

طراحی اپتیکال

از لحاظ اپتیکال یک تله کانورتر معمولا از چندین عنصر اپتیکال تشکیل شده است. تعداد این عناصر به طراحی اپتیکال مبدل شما و ضریب فاصله کانونی آن بستگی دارد. معمولا هرچقدر ضریب مبدل بزرگتر باشد/فاصله کانونی مبدل بیشتر باشد، ابعاد فیزیکی آن نیز بزرگتر خواهد بود.

از آنجایی که اکثر مبدل‌های تله به شکلی طراحی شده‌اند که بتوانید روی لنزهای مختلف از آن‌ها استفاده کنید، طراحی اپتیکال آن‌ها معمولا متشکل از عناصر استاندارد لنز بدون اصلاح اپتیکال است.

این موضوع متاسفانه باعث افزایش انحرافات اپتیکال مثل انحراف رنگی جانبی (lateral chromatic aberration) خواهد شد. با این وجود در برخی موارد تولیدکننده‌ها سعی می‌کنند تاثیرات انحرافات اپتیکال را با استفاده از عناصر پیچیده‌تر لنز مثل عناصر کروی کاهش دهند.

استفاده از عناصر با پراکندگی خیلی کم (extra-low dispersion) هم در مبدل های تله خیلی محدود است. بخشی از این موضوع به دلیل عدم سازگاری با لنزهای اولیه و اصلی است. البته این موضوع استثنائاتی هم دارد. برخی اوقات سازنده‌ها یک تله کانورتر را برای لنز خاصی می‌سازند و در این مورد آن‌ها می‌توانند از هر طراحی اپتیکالی که نیاز باشد استفاده کنند.

یکی از این موارد تله کانورتر NIKKOR AF-S TC800-1.25E ED است که علاوه بر اینکه به صورت اختصاصی برای Nikon 800mm f/5.6E FL ED VR ساخته شده است بلکه هر تله کانورتر ساخته شده به صورت اختصاصی برای لنزی که به همراه آن ارسال می‌شود تنظیم شده است. به همین خاطر تله کانورتر TC800-1.25E ED را نمی‌توانید مثل تله کانورترهای دیگر به صورت جداگانه تهیه کنید.

در نتیجه باید همیشه به یاد داشته باشید که مبدل‌های تله‌ای که برای بیشتر از یک نوع لنز ساخته می‌شوند ممکن است مشکلات خاصی داشته باشند.

تله کانورتر های متداول

با اینکه تمام تولیدکننده‌های لنز که به تولید لنزهای سوپر تله فوتو مشغول هستند، ساخت مبدل‌های تله را هم در برنامه‌ی خودشان دارند، متداول‌ترین مبدل‌هایی را که در بازار می‌توان دید معمولا محدود به ضریب 1.4x و 2.0x هستند. برخی تولیدکننده‌ها نیز مبدل‌هایی با ضریب‌های دیگری می‌سازند اما استفاده و تاثیر آن‌ها به شدت به نوع لنز وابسته است.

برای مثال نیکون و Hasselblad تله کانورترهای 1.7x هم می‌سازند و برخی تولیدکننده‌های تجهیزات جانبی مثل Kenko مبدل‌هایی با ضریب خیلی بزرگتر 3.0x می‌سازند. متاسفانه همانطور که در ادامه می‌خوانید، تله کانورترها تاثیر شدیدی روی عملکرد لنز از لحاظ وضوح کلی و سرعت اتوفوکوس دارند.

به همین خاطر در زمان خرید هر تله کانورتری با ضریب بزرگنمایی بیشتر از 1.4x باید خیلی مراقب باشید. در خیلی از موارد بهتر است به جای استفاده از تله کانورتر، تصویر خودتان را در زمان ادیت کراپ کنید تا به سوژه نزدیک‌تر شوید. (رعایت این مورد در مواقعی که می‌خواهید چندین مبدل تله را روی هم نصب کنید خیلی ضروری است).

نحوه‌ی نصب و استفاده از تله کانورتر

نصب مبدل تله خیلی آسان است. یک سر مبدل را باید به دوربین و سر دیگر را باید به لنز متصل کنید. قسمت نرینگی که شبیه به انتهای لنز است و روی آن اتصالات مربوط به پردازنده وجود دارد باید به دوربین متصل شود و قسمت مادگی هم برای نصب لنز کاربرد دارد. شما می‌توانید مبدل را فقط به این شکل نصب کنید.

معمولا تله کانورتر را باید ابتدا به دوربین متصل کنید و سپس لنز را روی آن نصب کنید اما در صورتی که ترجیح می‌دهید ابتدا لنز را روی تله کانورتر نصب کنید و سپس هر دو را به دوربین متصل کنید هم می‌توانید این کار را انجام دهید.

تولیدکننده‌های مختلف از علائم مختلفی برای اتصال راحت‌تر تله کانورتر به دوربین یا لنز استفاده می‌کنند. برای مثال نیکون یک خط سفید یا یک نقطه روی دو طرف مبدل‌های خودش قرار می‌دهد.

برای جدا کردن تله کانورتر هم فقط کافیست پروسه نصب را به صورت برعکس اجرا کنید. فرقی ندارد که ابتدا لنز را از دوربین جدا کنید و بعد مبدل را یا هر دو را از دوربین جدا کنید و آن‌ها را به صورت جداگانه از هم جدا کنید.

استفاده از تله کانورتر به هیچ دانش خاصی نیاز ندارد. در صورتی که پروسه جفت کردن را به خوبی انجام دهید، دوربین لنز را تشخیص خواهد داد و می‌توانید به شکلی که از یک لنز معمولی استفاده می‌کنید از آن استفاده کنید.

شما احتمالا شاهد کاهش حداکثر دیافراگم و زاویه دید شوید. خیلی از دوربین‌ها به شکل خودکار تله کانورتر متصل به لنز را تشخیص می‌دهند و فاصله کانونی را به صورت اتوماتیک در ضریب بزرگنمایی ضرب می‌کنند و به همین خاطر فاصله کانونی به صورت دقیق در داده‌های Exif نمایش داده خواهد شد.

سازگاری مبدل تله با لنز

همانطور که در بالا به این موضوع اشاره شد، با اینکه تله کانورترها به شکلی ساخته شده‌اند که با بیش از یک عدد لنز سازگار باشند، هیچ تله کانورتری در بازار نیست که با تمامی لنزها سازگار باشد. کانن و نیکون با وجود تعداد لنزهای زیادی که تولید می‌کنند فقط تعداد معدودی لنز دارند که با تله کانورترها سازگار هستند. دلیل آن هم این است که خیلی از لنزها به شکلی طراحی نشده‌اند که با مبدل‌های تله جفت شوند.

برخی محدودیت‌های فیزیکی‌ای مثل بیرون زدن عنصر پشتی و نزدیکی آن به مانت دوربین را دارند و برخی دیگر محدودیت‌های اپتیکال زیادی دارند. از آنجایی که خیلی از تله کانورترها به صورت اختصاصی برای لنزهای سوپر تله فوتو حرفه‌ای ساخته شده‌اند خیلی از لنزهای واید استاندارد و تله فوتو با آن‌ها سازگار نیستند. البته استثانائاتی هم وجود دارد. برای مثال برخی لنزهای ماکرو مثل Nikon 105mm f/2.8G VR به صورت کامل با تله کانورتر های نیکون سازگار است.

علاوه بر این اشاره به این موضوع مهم است که با برخی استثنائات خیلی نادر، مبدل های تله ساخته شده توسط یک تولیدکننده حتی با وجود یکی بودن مانت دوربین هم برای کار با لنزهای همان تولیدکننده لنز ساخته شده‌اند.

[relatedpost post=”76514″]

جفت کردن مبدل تله با لنز زوم در مقابل لنز پرایم

عموما تله کانورترها عملکرد خیلی بهتری روی لنزهای پرایم سوپر تله فوتو نسبت به لنزهای زوم دارند. دلایل مختلفی هم برای این موضوع وجود دارد. اول از همه اینکه با وجود برخی استثنائات خیلی کم لنزهای زوم دیافراگم بسته‌تری نسبت به لنزهای پرایم دارند.

این بدین معنی است که نور کمتری برای سیستم اتوفوکوس دوربین موجود است. در نتیجه این موضوع ممکن است به صورت مستقیم روی سرعت اتوفوکوس و دقت آن تاثیرگذار باشد. در برخی موارد تله کانورترها می‌توانند به طرز چشمگیری ماکزیمم دیافراگم لنز را کاهش دهند و به صورت کامل توانایی‌های سیستم اتوفوکوس لنز را غیرفعال کنند.

دوم هم اینکه بهینه‌سازی یک لنز زوم در تمامی فواصل کانونی برای تولیدکننده غیرممکن است و به همین خاطر در زمان استفاده از تله کانورتر وضوح در محدوده‌ی زوم غیرپایدار و نابرابر خواهد بود.

سوم اینکه با وجود حرکت تعداد عناصر بیشتر لنز در زمان زوم کردن مرکززدایی (decentering) و دیگر مشکلات اپتیکال بیشتر دیده خواهند شد.

البته مواردی هم وجود دارد که مبدل های تله عملکرد خوبی روی لنزهای زوم دارند. برای مثال لنز Nikon 70-200mm f/2.8G VR II عملکرد خوبی با تله کانورتر TC-14E II/III و عملکرد خیلی خوبی با مبدل TC-17E II دارد.

مزایا و معایب استفاده از مبدل تله

یکی از مهم‌ترین مزایای تله کانورتر افزایش برد لنز با هزینه نسبتا پائین است. این موضوع در زمان استفاده از لنزهای پرایم با کیفیت به همراه طیف مختلفی از تله کانورترها کاملا حقیقت دارد.

تطبیق‌پذیری فاصله کانونی

برای مثال Nikon 300mm f/2.8G VR II یک لنز شگفت انگیز است که با هر سه تله کانورتر مدرن نیکون یعنی TC-14E III (1.4x)، TC-17E II (1.7x) و TC-20E III (2.0x) سازگار است. با استفاده از این مبدل‌ها این لنز می‌تواند به یک لنز 420mm f/4، 510mm f/4.8 و 600mm f/5.6 تبدیل شود و به همین خاطر یک لنز کاملا تطبیق‌پذیر برای عکاسی حیات وحش و ورزشی است.

مبدل‌های 1.4x و 1.7x تاثیر خیلی کمی روی عملکرد اتوفوکوس و وضوح دارند زیرا لنز به صورت اختصاصی برای جفت شدن با این تله کانورترها طراحی شده است.

مبدل 2.0x عملکرد اتوفوکوس و به خصوص وضوح تصویر را کاهش می‌دهد اما حتی با کاهش دیافراگم لنز به اندازه‌ی یک گام کامل باز هم لنز کاملا قابل استفاده است. به بیانی دیگر این لنز 300 میلیمتر سه عدد فاصله کانونی مختلف دیگر از 420 میلیمتر تا 600 میلیمتر را پوشش می‌دهد.

عدم تغییر حداقل فاصله فوکوس

یکی دیگر از مزایای مبدل‌های تله این است که هیچ تاثیری روی حداقل فاصله فوکوس لنز ندارند. تله کانورترها هیچ تاثیری روی مشخصات اپتیکال لنز ندارند و فقط بخش میانی کادر را بزرگنمایی می‌کنند. این بدین معنی است که در صورتی که یک لنز تله فوتو با حداقل فاصله فوکوس کوتاه داشته باشید، این لنز گزینه خیلی خوبی هم برای عکاسی ماکرو و کلوزآپ خواهد بود.

برای مثال Nikon 300mm f/4E PF ED حداقل فاصله فوکوس فوق‌العاده‌ی 1.4 متر را دارد. یک تله کانورتر 1.7x برد این لنز را تا 510 میلیمتر افزایش خواهد داد. در چنین فاصله فوکوس نزدیکی، نسبت بازتولید لنز به اندازه‌ی فاکتور بزرگنمایی تله کانورتر افزایش خواهد یافت. بنابراین با استفاده از تله کانورتر 1.7x از 0.24x به 0.41x افزایش خواهد یافت و مطمئنا یک گزینه‌ی خوب برای افرادی خواهد بود که به صورت تفریحی به عکاسی ماکرو می‌پردازند.

همچنین زمانی که از تله کانورتر به همراه لنزهای ماکرو استفاده می‌کنید، ضریب بازتولید آن‌ها نیز افزایش خواهد یافت و این امکان را خواهید داشت به بزرگنمایی 1:1 نزدیک‌تر شوید. با این وجود در صورتی که می‌خواهید حداقل فاصله فوکوس لنز را کاهش دهید، تنها راه انجام این کار با استفاده از Extension Tube و یا لنزهای Close Up است.

[relatedpost post=”128120″]

کاهش کیفیت تصویر با مبدل تله

همانطور که احتمالا حدس زده‌اید برخی از تله کانورترهای موجود در بازار معایبی دارند که باید آن‌ها را در نظر داشته باشید. علاوه بر مشکلات مربوط به تطبیق‌پذیری لنز و تطبیق‌پذیری بین برندها، تله کانورترها وضوح کلی لنز اصلی را کاهش می‌دهند، انحرافات لنز را افزایش خواهند داد و سرعت و دقت اتوفوکوس را هم کاهش خواهند داد. این موضوع بیشتر در مورد تله کانورترهای 2.0x و طولانی‌تر صدق می‌کند.

همچنین افزایش فاصله کانونی می‌تواند متغیرهای دیگر مثل انحراف گرمایی را تقویت کند. روبرو شدن با این موضوع در زمان عکاسی می‌تواند خیلی آزاردهنده باشد.

تاثیر مبدل تله روی کالیبراسیون لنز

احتمالا شما هم متوجه شده‌اید که تله کانورترها تاثیر خیلی زیادی روی تنظیمات کالیبره کردن لنز دارد که ممکن است منجر به گرفتن تصاویری با فوکوس روی جلو یا پشت تصویر شود. این موضوع در صورتی که لنز شما به تنظیمات خیلی کوچک اتوفوکوس نیاز داشته باشد خیلی آزاردهنده خواهد بود زیرا استفاده از تله کانورتر ممکن است به یک ارزیابی مورد در مورد کل ترکیب نیاز داشته باشد.

معمولا مبدل 1.4x کمترین تاثیر را روی کالیبراسیون لنز دارد و مبدل‌های 1.7x و 2.0x بیشترین تاثیر را روی این موضوع دارند. برخی هم گزارش داده‌اند که مبدل‌های 1.4x مشکلات جدی‌ای با برخی لنزها مثل Nikon 70-200mm f/4, 300mm f/4 and 200-400mm دارند.

در زمان خرید تله کانورتر این موضوع را به یاد داشته باشید زیرا ممکن است نیاز باشد آن را برای لنزهایی که دارید کالیبره کنید.

عملکرد ضعیف اتوفوکوس

همانطور که قبلا توضیح دادیم، تله کانورتر ها تاثیر خیلی زیادی روی سرعت و دقت اتوفوکوس لنز اصلی و دوربین دارند و دلیل آن هم این است که سیستم اتوفوکوس نور خیلی کمتری برای کار در اختیار دارد. در مواقعی که از یک تله کانورتر با بزرگنمایی بیش از 1.4x استفاده می‌کنید مقدار قابل توجهی نور در زمان عبور از تله کانورتر حذف خواهد شد و همین موضوع می‌تواند سیستم اتوفوکوس را (به خصوص در شرایط کم نور) سردرگم کند. به همین خاطر معمولا توصیه می‌شود از تله کانورترهای 1.7x و 2.0x در لنزهایی که دیافراگم بسته‌تری دارند استفاده نکنید.

تله کانورتر در مقابل اکستنشن تیوب

اکستنشن تیوب را نباید با تله کانورتر اشتباه گرفت زیرا کاربرد و هدف آن‌ها کاملا مختلف است. با اینکه تله کانورترها همیشه از عناصر اپتیکال لنز با هدف افزایش فاصله کانونی ساخته می‌شوند، اکستنشن تیوب‌ها وسایل فیزیکی هستند که هیچگونه لنزی ندارند و تنها هدف آن‌ها افزایش حداقل فاصله فوکوس برای افزایش بزرگنمایی است.

به همین خاطر از اکستنشن تیوب برای عکاسی ماکرو استفاده می‌شود اما از تله کانورترها برای نزدیک‌تر شدن به سوژه استفاده خواهد شد.

تله کانورتر در مقابل کراپ در زمان ادیت

در برخی مواقع در زمان استفاده از لنز زوم به همراه تله کانورتر و یا در مواقعی که چندین تله کانورتر را به هم متصل می‌کنید، کاهش کیفیت تصویر می‌تواند کاملا محسوس باشد و به همین خاطر ممکن است ترجیح دهید که عکس را در زمان ادیت کراپ کنید. در مواقعی که عملکرد اتوفوکوس به شدت توسط تله کانورتر محدود خواهد شد، بهتر است از یک تله کانورتر کوتاه‌تر استفاده کنید و یا به صورت کامل استفاده از این وسیله را فراموش کنید. کدام یک را ترجیح می‌دهید؟ یک سوژه بزرگنمایی شده خارج از فوکوس یا یک سوژه‌ی واضح با رزولوشن کمتر؟ این موضوع را باید در زمان استفاده از تله کانورتر به صورت مورد به مورد بررسی کنید و بسنجید.

[relatedpost post=”138429″]

تله کانورتر در مقابل کراپ داخل دوربین

خیلی از دوربین‌های مدرن و امروزی امکان عکاسی در حالت‌های کراپ را هم به شما می‌دهند. برای مثال خیلی از دوربین‌های فول فریم یا FX نیکون امکان عکاسی با حالت کراپ DX با ضریب 1.5x را هم در اختیار شما قرار خواهند داد. برای برخی ممکن است سوال باشد که استفاده از حالت کراپ برای نزدیک شدن به سوژه به جای تله کانورتر منطقی است یا خیر؟ کراپ داخلی دوربین هیچ تفاوتی با کراپ در زمان ادیت تصویر ندارد و به همین خاطر این دو حالت هیچ مزیتی نسبت به هم ندارد.

فقط نرخ فریم در زمان استفاده از کراپ دوربین افزایش خواهد یافت و اندازه‌ی فایل‌ها نیز کاهش خواهد یافت. در صورتی که این دو موضوع برای شما مهم نیست، استفاده از کراپ داخلی دوربین به هیچ عنوان منطقی نیست زیرا می‌توانید این کار را به سادگی در زمان ادیت هم انجام دهید. در واقع در صورت استفاده از کراپ داخلی دوربین اگر سوژه خیلی به شما نزدیک شود ممکن است تصویر را به صورت کامل از دست بدهید.

همچنین کراپ داخلی دوربین به هیچ عنوان نمی‌تواند تاثیر استفاده از تله کانورتر را داشته باشد. استفاده از تله کانورتر به صورت موثر فاصله کانونی لنز را افزایش خواهد داد اما کراپ کردن فقط منظره دید شما را کاهش خواهد داد.

امیدواریم که این مقاله توانسته باشد در درک نحوه‌ی کار تله کانورتر ها به شما کمک کند و بتوانید تصمیم بگیرید که چه زمانی باید از این وسیله استفاده کنید. در صورتی که سوال یا نظر خاصی در این مورد دارید، لطفا با استفاده از قسمت نظرات همین مطلب آن‌ها را با ما در میان بگذارید.