تعریف وایت بالانس
به زبان ساده وایت بالانس در عکاسی دیجیتال به معنی تنظیم رنگ‌ها به شکلی است که تصویر شما طبیعی‌تر به نظر برسد. ما در ادامه پروسه‌ی تنظیم رنگ‌ها برای حذف طیف‌های رنگی ناخواسته به منظور شبیه شدن عکس به چیزی که دیده‌ایم را بررسی خواهیم کرد. اما چرا باید این کار را انجام دهیم؟
زیرا اکثر منابع نور (خورشید، لامپ، چراغ قوه و…) رنگ سفید خالص را بازتاب نخواهند داد و یک دمای رنگ خاص دارند. مغز انسان رنگ‌هایی که از طریق چشم دریافت می‌شوند را دریافت خواهد کرد و به صورت خودکار دمای رنگ آن‌ها را تنظیم می‌کند و به همین خاطر ما در اکثر مواقع رنگ‌ها را به صورت دقیق مشاهده خواهیم کرد.
در صورتی که یک ورق کاغذ سفید را بردارید و در محیط بیرون از خانه به آن نگاه کنید، به احتمال زیاد رنگ آن مثل چیزی است که در فضای داخل دیده‌اید و تفاوت چندانی نخواهد داشت. اما چیزی که خیلی از مردم متوجه آن نیستند این است که تفاوت خیلی زیادی بین نور خورشید و نور تنگستن فضاهای داخلی وجود دارد.
در صورتی که به اسکی علاقه‌مند هستید این آزمایش ساده را انجام دهید: عینک اسکی را روی چشم‌های خودتان قرار دهید و به برف نگاه کنید. احتمالا تون رنگ برف تغییر خواهد کرد. برای مثال اگر عینک اسکی شما تون زرد داشته باشد، برف را به شکل زرد خواهید دید. البته در صورتی که کمی با همین عینک فعالیت کنید، چشم‌ها و ذهن شما برای این رنگ تنظیم خواهند شد و دوباره برف را سفید خواهید دید.
زمانی هم عینک‌های خودتان را بردارید، برای مدتی برف به جای سفید خالص، کمی آبی به نظر می‌رسد تا اینکه ذهن شما دوباره به رنگ‌ها عادت کند. همین مثال ساده نشان می‌دهد که ما از یک سیستم رنگی پیچیده بهره‌مند هستیم که به صورت خودکار در شرایط نوری مختلف رنگ‌ها را تنظیم می‌کند.
با وجود اینکه مغز ما رنگ‌ها را به شکل هوشمندانه‌ای پردازش می‌کند، دوربین‌های دیجیتال فقط با مشاهده‌ی نور محیطی دمای رنگ را حدس می‌زنند. در اکثر مواقع خیلی از دوربین‌های دیجیتال می‌توانند دمای رنگ را خیلی خوب تشخیص دهند اما ممکن است برخی مواقع دچار اشتباه شوند. به دلیل همین خطاها ممکن است برخی تصاویر کمی آبی یا کمی زرد به نظر برسند و تون پوست ممکن است طبیعی به نظر نرسد.
در عکس‌های زیر می‌توانید یک نمونه از وایت بالانس صحیح و غلط را مشاهده کنید.
همانطور که مشاهده می‌کنید، عکس اول طبیعی‌تر به نظر می‌رسد و تون پوست نیز صحیح‌تر دیده می‌شود اما عکس دوم خیلی زرد است. مطمئنا وایت بالانس عکس سمت چپ باید اصلاح شود تا تون‌های زرد آن حذف شوند.
[relatedpost post=”94240″]
دمای رنگ و اندازه‌گیری آن
همانطور که گفته شد منابع نور مختلف، دمای رنگ مختلفی دارند. این دماهای رنگ برحسب کلوین اندازه‌گیری می‌شوند و اغلب آن‌ها را مثل 5500K که دمای رنگ معمولی نور روز است مشاهده می‌کنید. در جدول زیر منابع نوری مختلف با دمای رنگ تقریبی آن‌ها نمایش داده شده است:
| نوع منبع نور | دمای رنگ برحسب کلوین (K) |
| شعله شمع | 1000 تا 2000 |
| لامپ معمولی | 2500 تا 3500 |
| غروب و طلوع آفتا | 3000 تا 4000 |
| نور خورشید و فلاش | 5000 تا 6000 |
| نور ظهرگاهی و آسمان صاف | 6000 تا 6500 |
| آسمان ابری و سایه | 6500 تا 8000 |
| آسمان به شدت ابری | 9000 تا 10000 |
در صورتی که دوربین شما روی وایت بالانس خودکار یا Auto White Balance قرار گرفته باشد تلاش خواهد کرد مقدار کلوین را براساس یک جسم سفید که به عنوان منبع مورد استفاده قرار می‌گیرد تشخیص دهد. برای مثال ابرهای سفید موجود در یک صحنه به عنوان نقطه‌ی منبع در نظر گرفته خواهد شد و بقیه رنگ‌ها نیز براساس همین منبع تنظیم خواهند شد.
این نوع محاسبه به خصوص در شرایطی که هیچ جسم سفید خالصی داخل صحنه نباشد و یا اکثر صحنه با یک رنگ غالب پوشیده شده باشد، همیشه نتایج دقیقی نخواهد داشت. بنابراین در این شرایط ممکن است نیاز باشد به صورت دستی وایت بالانس دقیق را داخل دوربین یا در زمان ادیت وارد کنید.
[relatedpost post=”107217″]
تغییر وایت بالانس در عکاسی دیجیتال؛ داخل دوربین یا زمان ادیت؟
یکی از نکات خیلی خوب در مورد عکاسی دیجیتال این است که برای رسیدن به رنگ‌های دقیق دیگر نیازی به استفاده از کارت سفید و یا فیلترهای حذف‌کننده‌ی طیف نداریم. در صورتی که از فرمت Raw برای عکاسی استفاده می‌کنید، می‌توانید وایت بالانس را بعدا به هر مقداری که نیاز داشته باشید تغییر دهید زیرا این اطلاعات فقط به عنوان منبع ذخیره خواهند شد و تصویر اصلی توسط دوربین به صورت دست نخورده باقی خواهد ماند.
این بدین معنی است که در صورت عکاسی با فرمت Raw می‌توانید بدون هیچگونه نگرانی با هر وایت بالانسی عکاسی کنید. شما می‌توانید دوربین خودتان را روی وایت بالانس خودکار قرار دهید و اجازه دهید خود دوربین تصمیم بگیرد رنگ‌های مناسب چگونه خواهند بود. در صورتی هم که دوربین اشتباه تصمیم گرفت به سادگی می‌توانید عکس خودتان را در لایتروم ادیت کنید و تنظیمات را روی هر تعداد عکسی که مایل باشید کپی کنید. این موضوع یکی از مزایای عکاسی Raw است.
اما در صورتی که از فرمت Raw استفاده نمی‌کنید و با فرمت JPEG عکاسی می‌کنید چطور؟ در این صورت باید نحوه‌ی استفاده از کارت سفید و تنظیم وایت بالانس داخل دوربین را یاد بگیرید. باز هم باید یادآوری کنیم که در اکثر شرایط دوربین شما دمای رنگ را به خوبی تشخیص خواهد داد اما برخی مواقع دوربین شما فریب می‌خورد و رنگ‌های اشتباهی را در اختیار شما قرار می‌دهد. اینجاست که شما باید وایت بالانس را به صورت دستی داخل دوربین تنظیم کنید
تغییر وایت بالانس داخل دوربین
پروسه تغییر وایت بالانس در دوربین‌های دیجیتال در هر تولیدکننده و مدل متفاوت است. برای مثال خیلی از دوربین‌های حرفه‌ای نیکون مثل D300s، D700 و D3s یک کلید WB اختصاصی روی کلید چرخان بالا دارند اما در دوربین‌هایی مثل D90 این کلید به پشت دوربین و نزدیک صفحه نمایش LCD منتقل شده است. در این حالت تنها کاری که برای تنظیم وایت بالانس انجام دهید این است که کلید WB را نگه دارید و کلید چرخان پشت دوربین را برخلاف جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید. همچنین تمامی DSLRهای نیکون امکان تغییر وایت بالانس را از طریق منو به شما می‌دهند. در صورتی که به هر دلیلی نمی‌توانید این کلید را پیدا کنید، توصیه می‌کنم دفترچه راهنمای دوربین را مطالعه فرمائید
حالت‌های پیشفرض وایت بالانس
خیلی از دوربین‌های DSLR و Point And Shoot موجود در بازار از حالت‌های پیشفرض وایت بالانس پشتیبانی می‌کنند که دمای رنگ آن‌ها توسط سازنده تنظیم شده است. این تنظیمات نیز بسته به سازنده و مدل دوربین متفاوت هستند. در ادامه لیست حالت‌های پیشفرض وایت بالانس در اکثر دوربین‌های DSLR نیکون را مشاهده خواهید کرد:
- خودکار (A): تنظیمات وایت بالانس پیشفرض و چیزی که در اکثر مواقع با عکسی Raw باید از آن استفاده کنید. دوربین در این حالت به صورت خودکار وایت بالانس را با استفاده از نور محیطی و با کمک فلاش تشخیص خواهد داد.
- تنگستن (لامپ): از این حالت فقط در زمان استفاده از لامپ‌های تنگستن استفاده کنید وگرنه عکس شما خیلی آبی به نظر خواهد رسید.
- فلورسنت (لامپ مهتابی): در مواقعی که تصاویر شما خیلی سبز به نظر می‌رسند و یا در زمان استفاده از نور فلورسنت از این حالت پیشفرض وایت بالانس استفاده کنید.
- نور مستقیم خورشید: در مواقعی که در فضای باز و زیر نور مستقیم خورشید کار می‌کنید از این حالت باید استفاده کنید.
- فلاش: قابل استفاده در مواقعی که از فلاش داخلی دوربین استفاده می‌کنید.
- ابری (Cloudy): قابل استفاده در روزهای ابری یا در سایه. استفاده از این حالت باعث ایجاد تصاویر با رنگ گرمتری نسبت به نور خورشید خواهد شد.
- سایه: گرمتر از حالت ابری، افزودن رنگ‌های نارنجی به تصویر. مناسب برای عکاسی در غروب آفتاب و سایه
- متغیر: اجازه‌ی تغییر مقادیر کلوین از 2500 تا 10000 را به شما خواهد داد.
- پیشفرض (PRE): قابل استفاده برای تنظیم رنگ با استفاده از کارت سفید.
البته به یاد داشته باشید که تنظیمات بالا ممکن است برای دوربین شما متفاوت باشد و ما فقط به عنوان منبع به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
بهترین روش برای به دست آوردن وایت بالانس مناسب از طریق حالت PRE است. برای استفاده از این حالت فقط کافیست یک کارت سفید را مقابل لنز دوربین قرار دهید و کلید شاتر را فشار دهید. سپس دوربین دمای رنگ صحیح را از طریق نوری که از کارت سفید منعکس می‌شود می‌خواند و از آن استفاده خواهد کرد.
[relatedpost post=”129823″]
تغییر وایت بالانس در لایتروم
تنظیم وایت بالانس تصویر در لایتروم خیلی ساده است. وقتی در ماژول Library هستید کافیست به سادگی از پنل سمت راست یکی از گزینه‌های پیشفرضی که داخل منوی بازشوی White Balance در منوی تنظیمات Quick Develop قرار دارد را انتخاب کنید:
همچنین می‌توانید دمای رنگ و سایه رنگ را هم در لایتروم تنظیم کنید. برای اینکار به ماژول Develop مراجعه کنید و پائین منوی Basic را بررسی کنید. شما می‌توانید دمای رنگ و سایه رنگ را به صورت عددی وارد کنید و یا آن را با استفاده از موس تغییر دهید.
استفاده‌های خلاقانه
یکی از جذاب‌ترین موضوعات در مورد وایت بالانس این است که می‌توانید به صورت خلاقانه از آن استفاده کنید تا ظاهری کاملا متفاوت به تصاویر خود ببخشید. برای مثال تصاویر زیر را مشاهده کنید:
عکس اول چیزی است که به صورت مستقیم از دوربین بیرون آمده است و عکس دوم چیزی است که پس از تغییر وایت بالانس به تنگستن به آن رسیده‌ام. عکس اول خیلی کسل کننده به نظر می‌رسد در حالی که عکس دوم خیلی جذاب و رنگی است. رنگ آبی دریا خیلی جذاب‌تر است و کوه‌ها نیز خیلی مشخص‌تر و تیره‌تر هستند و همین موضوع باعث شده است که تصویر کاملا متفاوت‌تر به نظر برسد.
