در طی سال‌های اخیر، تغییرات زیادی در عکاسی عروسی و پرتره پیش آماده است. برخلاف سال‌ها پیش، که افراد معمولاً برای گرفتن عکس به آتلیه‌های عکاسی می‌رفتند، امروزه بسیاری از عکاسان ترجیح می‌دهند تا سوژه‌های خودشان را به محیط بیرون از آتلیه و فضاهای خارجی ببرند و از پس زمینه زیبای مناظر طبیعی در کنار نور زیبا و کامل خورشید استفاده بهتری کنند. استفاده از نور طبیعی روز، با استفاده از لنز‌های سریع (یا لنز‌هایی که دیافراگم‌های بازتر از f/2 دارند) امکان ایجاد بوکه زیبا و پس زمینه محو را به عکاسان میدهد و به این ترتیب عکس‌های پرتره، بسیار زیباتر ثبت می‌گردند. اغلب عکاسان برای جبران سایه‌های تند خورشید و همچنین برای کنترل نور، از فلاش‌های اکسترنال استفاده می‌کنند. آن‌ها با استفاده از تریگر‌های بی‌سیم، سعی می‌کنند نور فلاش را از زاویه‌ای دورتر از دوربین، به سوژه بتابانند که این تکنیک off-Camera Flash نام دارد. اما بسیاری از عکاسان نمی‌دانند که دوربین‌های نیکون، از سال‌ها پیش از نوعی سیستم کنترل نور فلاش بسیار پیشرفته و اختصاصی به نام Creative Lighting System استفاده می‌کنند که نه تنها نیازی به تریگر ندارد، بلکه نورسنجی آن به مراتب دقیق‌تر و قوی‌تر از نورسنجی دستی است و می‌توانید با خیال راحت به کیفیت نور فلاش‌تان اطمینان کنید. شما برای گرفتن چنین عکسی، فقط به یک فلاش معمولی نیکون نیاز دارید.
سیستم نورسنجی Creative Lighting System در دوربین‌های نیکون
وقتی فلاش را از دوربینتان جدا می‌کنید، روش‌های مختلفی برای کنترل آن وجود دارد. یکی از قدیمی‌ترین و معمول‌ترین روش‌ها، استفاده از سیم‌های بلندی به نام “سیم هم‌زمان‌سازی” یا “سینکرونیزه” است که بعضی‌ها به اختصار آن را “سیم سینک” هم می‌نامند. طی سال‌های گذشته استفاده از این سیم آرام آرام به فراموشی سپرده شد. چون هم دست و پاگیر است و هم محدودیت‌های زیادی برای نوردهی دارد و اغلب در محیط‌های سربسته که نیازی به استفاده از سرعت‌های شاتر خیلی زیاد نیست، استفاده می‌شوند. امروزه این سیم‌ها، جای خود را به سیستم‌های کنترل فلاش بی‌سیم مانند Hahnel Captur داده‌اند که بسیار راحت‌تر و قوی‌تر کار می‌کنند.
نیکون از سال‌ها قبل، یعنی مثلاً از زمانی که دوربین‌های DSLR نسبتاً پیشرفته‌ای مانند D80 یا D200 را معرفی کرد (یادش بخیر!) نوعی سیستم نورسنجی فلاش را در دوربین‌های خودش به کار گرفت که بی‌نیاز از هر نوع رابط بی‌سیم، می‌تواند فلاش‌های این شرکت را از راه دور کنترل کند. جالب اینجاست که بسیاری از عکاسان قابلیت Creative Lighting System در دوربین‌های نیکون را تنها مرتبط با کنترل از راه دور فلاش می‌نامند. در حالی که این سیستم یک نام کلی برای قابلیت‌های پیشرفته‌ای مانند کنترل بی‌سیم فلاش، کنترل نور کمکی فوکوس در فلاش‌ها، قابلیت نوردهی سریع یا High Speed Sync، تصحیح نور فلاش، و همچنین نورسنجی i-TTL اختصاصی نیکون به عنوان نور پرکننده یا Fill Flash نیز هست.
کمی پیچیده شد؟ اصلاً نگران نباشید. اجازه بدهید این سیستم را کمی ساده‌تر کنیم.
فلاش روی دوربینی در دوربین‌های نیکون، فقط برای عکاسی در نور کم استفاده نمی‌شوند. بلکه می‌توانید آن را باز کنید و اجازه دهید به طور خودکار با فلاش‌های اکسترنال نیکون مانند SB-900, SB-910, SB-700 , SB-500 یا حتی فلاش نسبتاً قدیمی SB-600 ارتباط برقرار کند. این ترکیب می‌تواند به طور خودکار بهترین نورسنجی را برایتان انجام دهد و البته در اینجا نیازی به تریگر از راه دور هم ندارید.
به جز فلاش، به یک دوربین نیکون که روی آن فلاش داشته باشد هم نیاز دارید. از مدل‌های قدیمی مانند D70, D80, D90 تا مدل‌های جدیدتر مانند D7200 و D7500 و دوربین‌های پرقدرت فول‌فریم نیکون مانند D810، همگی دارای این قابلیت هستند.
همچنین اگر می‌خواهید نورپردازی حرفه‌ای کنید می‌توانید از یک فلاش اکسترنال دیگر نیز استفاده کنید. هرچند که خیلی از عکاسان معمولاً ترجیح می‌دهند با یک نور کار کنند و به ندرت از یک فلاش دیگر استفاده می‌کنند.
گام اول:
دوربین را روشن کنید و آن را روی یکی از حالت‌های نوردهی دستی بگذارید. منظور از نوردهی دستی، یکی از حالت‌های P/A/S/M است که با دکمه چرخان انتخاب حالت نوردهی، در بالای دوربین انتخاب می‌شود. بعد بسته به مدل دوربین، باید وارد منوی آن شوید و منویی به نام Custom Setting و سپس از داخل آن، گزینه‌ای به نام Bracketing/Flash را پیدا کنید. اینجا جایی است که می‌توانید تنظیمات فلاش دوربینتان را تغییر دهید.
حالا در لیست این گزینه، حرکت کنید تا گزینه Flash cntrl for built-in flash را پیدا کنید (بله، کلمه cntrl را مخفف نوشته و منظور آن Control است.) در دوربین‌های جدیدتر نیکون، این گزینه معمولاً در ردیف e3 است (در دوربین‌های نیکون منو‌ها دارای نام هستند تا به راحتی بتوانید ترتیب آن‌ها را پیدا کنید).
این منو به صورت پیش فرض روی حالت TTL قرار دارد. حالت TTL، در واقع حالت نورسنجی خودکار فلاش است که به صورت Default روی دوربین‌های نیکون فعال می‌شود. وقتی وارد این گزینه می‌شوید (یعنی روی آن OK می‌کنید) ، گزینه‌های دیگری را هم می‌بینید و می‌توانید نوع عملکرد فلاش دوربینتان را تغییر دهید. مثلاً می‌توانید آن را از حالت خودکار بیرون آورده و به صورت “دستی” یا شدت نور ثابت استفاده کنید یا حتی می‌توانید آن را طوری تنظیم کنید که فارغ از تعداد عکسی که می‌گیرید، به صورت جداگانه، تعداد زیادی نور بتاباند. البته ما کاری با این گزینه‌ها نداریم. به همین دلیل سراغ منوی آخری می‌رویم که Commander نام دارد. این حالت را “فرمانده” هم می‌نامند و منظور از این عبارت آن است که فلاش دوربین شما در حالتی قرار می‌گیرد که به جای اینکه خودش نور بتاباند، به عنوان فرمانده، به فلاش‌های اکسترنال دستور میدهد تا آن‌ها نور بتابانند.
البته این حالت تنها یکی از حالت‌های Commander است. قابلیت Commander در دوربین‌های نیکون، دارای حالت‌های دیگری هم هست که وقتی داخل گزینه آن می‌شوید می‌توانید آن‌ها را ببینید. از آنجا که فلاش روی دوربین برای اینکه بتواند عمل کند باید باز شود، بنابراین فراموش نکنید که بستن فلاش، عملکرد آن را خاموش می‌کند. اما خود فلاش روی دوربین چطور؟ آیا نور آن نیز در عکس تاثیر می‌گذارد؟
در واقع، منوی Commander به شما امکان میدهد که همین مسئله را کنترل کنید. نور فلاش خود دوربین می‌تواند تنها برای نورسنجی و ارتباط با فلاش اکسترنال استفاده شود. در چنین حالتی، وقتی نور می‌تاباند، هیچ تأثیری روی سوژه نمی‌گذارد و در واقع نور آن، تنها یک راه ارتباط برای “بیدار کردن” فلاش اکسترنال محسوب می‌شود. برای همین هم در تصویر می‌بینید که روبروی گزینه Built in Flash (یا همان فلاش روی دوربین)، دو خط تیره قرار دارد. یعنی فلاش روی دوربین اصلاً هیچ تأثیری روی عکس نمی‌گذارد.
اما ممکن است بخواهید از نور فلاش خود دوربین هم کمک بگیرید و کمی سوژه را روشن کنید. در چنین حالتی Mode فلاش روی دوربین را تغییر می‌دهیم. فعلاً می‌گذاریم تا این گزینه به همین شکل بماند. اما Group A و Group B را روی حالت TTL می‌گذاریم. یعنی هر فلاش اکسترنال دیگری که در این گروه‌ها قرار می‌گیرند، باید بتوانند به صورت خودکار کار کنند. گزینه TTL برای این فلاش‌ها، به دوربین‌های نیکون اجازه میدهد تا به صورت خودکار، محیط را نورسنجی کرده و بهترین مقدار فلاش را انتخاب کنند. اطمینان داشته باشید که بسیار بعید است بتوانید بهتر از دوربین‌های نیکون نورسنجی کنید!
نکته دیگر اینکه دقت کنید کانال یا Channel فلاش‌ها را از روی عدد 1 تغییر ندهید. چون همه فلاش‌ها به صورت پیش‌فرض، روی این کانال قرار دارند. همچنین یادتان باشد، اگر گزینه‌های این منو‌ها را تنظیم کردید، حتماً با زدن دکمه OK این گزینه‌ها را ثبت کنید. چون زدن دکمه Menu دقیقا مانند گزینه Back عمل می‌کند و برگشتن به منو‌ها، باعث می‌شود تا تنظیماتی که انتخاب کردید ذخیره نشوند.
گام دوم:
حالا دوربین را برای کار با سیستم Creative Lighting System فعال کردیم. اما باید فلاش روی دوربینتان را هم باز کنید.
گام سوم:
فلاش اکسترنال را روشن کنید و به دنبال گزینه Remote بگردید. در برخی از مدل‌ها، مانند فلاش SB-910، گزینه Remote یا “راه دور”، یک دکمه مخصوص دارد. دکمه Remote را روشن کرده و تمامی تنظیمات فلاش را دقیقا مشابه دوربین انتخاب کنید. منظور از تنظیمات فلاش، همان گروه و کانالی است که روی دوربین هم انتخاب کردیم. مثلاً اگر در دوربین، کانال 1 و گروه A را انتخاب کردیم، باید در فلاش هم دقیقا همین کانال و گروه را انتخاب کنیم. ضمناً خود فلاش هم باید روی حالت نورسنجی TTL باشد تا از نورسنجی خودکار استفاده کند.
در فلاش SB-800، باید دکمه Select را فشار دهید و نگه دارید تا منوی آن باز شود. بعد در منوی آن جابجا شوید و تنظیمات Master و Remote را پیدا کنید. سپس، گزینه Remote را انتخاب کنید تا دوربین اجازه پیدا کند، از راه دور فلاش را کنترل کند.
گام چهارم:
حالا می‌توانید فلاش اکسترنال را دور از دوربین در جایی نزدیک‌تر یا دورتر از سوژه قرار دهید. مثلاً آن را روی یک سه‌پایه بگذارید یا از کسی بخواهید آن را برایتان نگه دارد. البته، نکته مهم این است که باید فلاش را جایی قرار دهید که نور فلاش روی دوربینی بتواند به آن برسد. یعنی مثلاً نباید، دوربین رو به سوژه باشد و فلاش اکسترنال را ده متر عقب‌تر از پشت سرتان بگذارید!
حالا فلاش و دوربینتان آماده‌اند. چند عکس بگیرید تا از نتیجه Creative Lighting System حیرت‌زده شوید.
گام پنجم:
این مرحله ضروری نیست. زیرا شما عکس را گرفته‌اید. اما اغلب کسانی که از دوربین‌های نیکون و فلاش‌های اکسترنال آن با تنظیمات Creative Lighting System استفاده می‌کنند، معمولاً آن‌قدر از نتیجه کار لذت می‌برند که تصمیم می‌گیرند فلاش‌های دوم یا سوم را نیز وارد کار کنند. اگر شما هم می‌خواهید با چند نور دیگر کار کنید، فراموش نکنید که آن‌ها را نیز باید روی کانال و گروه مشابه قرار دهید. یعنی تنظیمات دوربین باید همین باشد، اما تنظیمات فلاش جدید را نیز شبیه به همین چیزی که در اینجا دیدیم دوباره تنظیم کنید.
البته تنظیمات سیستمی به قدرت Creative Lighting System تنها محدود به همین کار نمی‌شود. تنظیم نورسنجی High Speed یا تنظیم قدرت‌های فلاش‌های مختلف با نسبت‌های مختلف و بسیاری امکانات دیگر، می‌توانند برای مراحل بعدی به کارتان بیایند. مهم این است که بتوانید از این قابلیت پیشرفته در دوربین‌های نیکون استفاده کنید. اما وقتی با آن آشنا شده و وارد دنیای بی‌نظیر نورپردازی با فلاش‌های نیکون شدید، بعید است که بتوانید تنها به یک فلاش، اکتفا کنید و به زودی تبدیل به یک عکاس و نورپرداز حرفه‌ای خواهید شد.
اما سوالی که پیش می‌آید این است که چرا وقتی می‌توانیم از چنین سیستم پیشرفته‌ای استفاده کنیم، نیاز است تا تریگر‌های راه دور مانند Captur را استفاده کنیم؟
فراموش نکنید برای استفاده از Creative Lighting System باید حتماً نور فلاش روی دوربین، به فلاش اکسترنال برسد. اما گاهی اوقات این نور امکان ایجاد ارتباط را ندارد. مثلاً اگر فلاش در جایی قرار بگیرد که نور فلاش روی دوربین را نبیند (مثلاً پشت یک مانع) یا نور محیط آن‌قدر روشن باشد که نور فلاش روی دوربین تاثیر کمی روی فلاش اکسترنال بگذارد (مانند نور زیاد کنار دریا یا عکاسی در برف)، یا اینکه فلاش اکسترنال آن‌قدر دور باشد که نور به آن نرسد (مثلاً فاصله 50 متری)، در چنین حالتی، قطعاً نیاز دارید تا از یک تریگر از راه دور مانند Capture استفاده کنید.
ضمناً اگر دوربین کانن دارید، خبر خوب اینکه اگرچه این شرکت خیلی دیر قابلیت کنترل فلاش را به دوربین‌های خود آورد، اما برخی از مدل‌های جدید دوربین‌های کانن نیز می‌تواند از چنین قابلیتی استفاده کنند که در مقاله دیگری، به آن نیز خواهم پرداخت.
یکی از لینک‌های جالبی که درباره نورپردازی با Creative Lighting System می‌تواند به شما کمک کند، سمینار آنلاین BandH در این رابطه است که می‌توانید آن را هم ببینید (زمان آن حدود یک ساعت و نیم است).
فراموش نکنید، همیشه می‌توانید از طریق کادر نظرات در انتهای مقالات، با من در ارتباط باشید، سؤالاتتان را بپرسید یا تجربیات خودتان را به اشتراک بگذارید.
