1) خودداری از لرزش
به عنوان یک عکاس خبری یا عکاسی که مجبور است در موقعیتهای مختلف عکاسی کند، ممکن است با شرایط نوری مختلفی روبرو شوید که در بسیاری از آنها اصولاً امکان استفاده از سهپایه را نداشته باشید. خصوصاً زمانهایی که در محیطهای داخلی (دور از نور خورشید) عکس میگیرید، مانند موزهها، استادیومها، دفاتر اداری یا حتی مراسم خانگی، مواقعی هستند که یا اصولاً نمیتوانید از سهپایه استفاده کنید (یعنی به دلیل جلب توجه زیاد، اجازه استفاده و برپایی سهپایه را ندارید) یا اصولاً همراه بردن سهپایه به دلیل شلوغی یا مسافت زیاد، امکانپذیر نیست. در چنین مواقعی، اگر بخواهید نور کافی در عکسهایتان داشته باشید، چارهای به جز افزایش حساسیت ندارید. افزایش حساسیت یا ISO دوربین، از یک سو به شما امکان میدهد تا از دیافراگمهای بستهتر یا سرعتهای شاتر سریعتر استفاده کنید تا بتوانید محوشدگی و لرزش را از عکسهایتان دور کنید، و از سوی دیگر باعث افزایش نویز در عکس میشود. اما با این کار میتوانید با عکاسی روی دست، عکسهایی با نور کاملتر ثبت کنید که بسیار با ارزش است.
2)خلاقیت بیشتر هنگام عکاسی
اگرچه افزایش حساسیت در دوربین، معمولاً برای جبران میزان نور کم محیط و جلوگیری از لرزش است، اما میتوان به آن، به مانند یک ابزار خلاقانه برای گرفتن عکسهای بهتر نیز نگاه کرد. گاهی اوقات نیاز است که از دیافراگمهای بسته تری استفاده کنید. به عنوان مثال وقتی سوژههای شما چند تا هستند و لازم است که با بستن دیافراگم، محدوده عمق میدان عکس را افزایش دهید، آنوقت افزایش حساسیت دوربین، میتواند بستن دیافراگم و کاهش نور در عکسهای محیط داخلی را جبران کند. فرض کنیم شما در حال عکاسی از یک عروس و ساقدوشهای او در محیط داخلی یک اتاق هستید و نور محیط به شما اجازه نمیدهد تا دیافراگم را به میزانی که بتوانید عمق میدان را به چند متر برسانید، افزایش دهید. در چنین حالتی، میتوانید دیافراگم را ببندید و از سوی دیگر حساسیت دوربین را افزایش دهید. افزایش حساسیت به میزان 3 استاپ، میتواند دیافراگم لنز را از f/2.8 به f/8 برساند که در اغلب لنزها، به معنی افزایش عمق میدان تا چند متر است.
افزایش حساسیت به میزان دو استاپ نیز میتواند سرعت شاتر دوربین را از 1/500 ثانیه به 1/2000 ثانیه برساند. همانطور که میبینید این میزان از افزایش سرعت، میتواند تقریباً هر سوژه متحرک در اطراف ما را کاملاً فریز کند و سرعت بسیار زیادی محسوب میشود.
3)خیلی سختگیر نباشید
بدون شک افزایش حساسیت، موجب افزایش نویز میشود. حتی در دوربینهای فوق پیشرفته فولفریم هم این مسئله صادق است، اگرچه در این دوربینها، افزایش نویز در حساسیتهای کمتر از ISO 1600 یا ISO 3200 چندان محسوس نیست، اما در دوربینهای DSLR رده پایین و حتی دوربینهای کامپکت زوم هم با اینکه پردازشگرهای نسبتاً خوبی دارند، اما میبینیم که حساسیتهای بالاتر از ISO 400 یا ISO 800، به شدت باعث ایجاد نویز میشود.
اگرچه این مقدار نویز به شدت آزاردهنده است، اما بد نیست در این شرایط کمی با دوربین خودتان منطقیتر برخورد کنید. بههرحال اینکه عکس نویز داشته باشد، بسیار بهتر از این است که محوشده و پر از لرزش باشد.
افزایش نویز، همواره به کمک ما میآید تا این لرزش را با چیزی که احتمالاً راحتتر قابل جبران است، تعویض کنیم. برنامههای کامپیوتری نویزگیر خوبی برای ویرایشگرهای حرفهای ارائه شدهاند که تأثیر خوبی هم روی عکسها میگذارند. از سوی دیگر، آن میزان از نویز که ما در عکسها میبینیم، معمولاً زمانی به چشم میآیند که ما عکسها را در اندازههای بزرگ با زوم 100% روی کامپیوتر میبینیم. این میزان بزرگنمایی اصولاً چندان کاربردی ندارد و معمولاً زمانی به این حد میرسیم که بخواهیم عکسها را در ابعاد بزرگ و دیواری چاپ کنیم یا بخواهیم برشی کوچک از تصویر را بزرگ کنیم و در جایی منتشر کنیم. در غیر این صورت، این میزان نویز، برای عکسهایی که معمولاً در شبکههای اجتماعی و اینستاگرام و غیره منتشر میشوند، اصلاً دیده نمیشوند و لازم نیست آنقدرها هم نگران نویز آنها باشیم.
4) از حساسیت خودکار پرهیز کنید
استفاده از حساسیت خودکار در دوربینهای دیجیتال، معمولاً به صورت پیش فرض فعال نیست. اما برخی از عکاسان ترجیح میدهند، این گزینه را فعال کنند. استفاده از حساسیت خودکار، بسیار پیچیدهتر از چیزیست که ممکن است تصور کنید. محاسبات مختلفی که دوربین برای افزایش حساسیت خودکار به کار میگیرد و همچنین تأثیر لنزهای مختلف و محدودیت فواصل کانونی لنزها برای جلوگیری از لرزش، باعث میشود تا بسیاری از کاربران، استفاده کامل و مفید را از این قابلیت جالب نبرند. اگر اطلاع کافی درباره حساسیت خودکار در دوربینتان ندارید، پیشنهاد میکنیم، آن را خاموش کنید و سعی کنید از افزایش حساسیت به صورت دستی استفاده کنید. در غیر این صورت بهتر است ابتدا بدانید که چطور قابلیت Auto ISO شما را به عکاس بهتری تبدیل میکند.
مطلب مرتبط: چگونه قابلیت Auto ISO شما را عکاس بهتری میکند؟
5) حواستان به شمارهها باشد
منظور از شمارهها، همان اعدادی است که برای تعریف مقیاس حساسیت از آنها استفاده میکنیم. این اعداد شباهت زیادی به آنچه که در دنیای دوربینهای آنالوگ با نام حساسیت ASA شناخته میشد دارند، با این تفاوت که پیشرفت دوربینهای دیجیتال مدرن این امکان را به ما میدهد که امروزه با حساسیتهای بسیار بالاتری از آنچه که در گذشته به عنوان حساسیت فیلمها شناخته میشدند کار کنیم.
استفاده از حساسیتهای بالا به این شکل است که هر بار یک عدد حساسیت را دو برابر میکنیم، در واقع در حال افزایش میزان نور دریافتی، به میزان دو برابر هستیم. این همان مفهومی است که به عنوان افزایش گام یا استاپ شناخته میشود. یعنی یک گام بالاتر، برابر با یک استاپ بیشتر و دو برابر شدن نور است. بنابراین با هر بار بالا بردن حساسیت میتوانیم سرعت شاتر دوربین را به اندازه یک استاپ کامل افزایش دهیم یا دیافراگم لنز را به اندازه یک استاپ کامل، ببندیم. این مقایسه برای ایجاد تعادل در نوردهی اهمیت دارد. یعنی مثلاً با افزایش حساسیت به میزان دو استاپ، میتوانیم به همان میزان، دیافراگم یا شاتر را هم تغییر دهیم و همچنان همان میزان نوردهی قبلی را داشته باشیم.
به دلیل افزایش تصاعدی در اعداد گامهای حساسیت، سرعت افزایش این اعداد بسیار بالاست. به عنوان مثال با 10 بار افزایش گام حساسیت به اعدادی بالاتر از 100 هزار میرسیم. اما در هر حال، میزان تأثیر افزایش هر گام، همان دو برابر شدن نور است. یعنی تأثیر افزایش حساسیت از ISO 100 به 200 با میزان تأثیر افزایش حساسیت از ISO 56,200 به ISO 112,400 یکسان است و بههرحال نور دو برابر میشود.
6) انعطافپذیری
عکاسی دیجیتال بسیار منعطف است. علاوه بر اینکه میتوانید با حساسیتهای بسیار بالاتری از آنچه که در نگاتیوهای دوربینهای آنالوگ ممکن بود عکاسی کنید، میتوانید میزان حساسیت را نیز با مقادیر بسیار کوچکتری هم تغییر دهید. به عنوان مثال میتوانید حساسیت را با مقادیر 1/3 یا 1/2 گام هم تغییر دهید. این تغییرات جزئی، برای زمانی که تغییر دو برابری برای تغییر نور سوژه، بسیار شدید است، دست شما را برای دستیابی به نور دقیق سوژه باز میگذارد.
7) سعی کنید نوردهی دقیق انجام دهید
برخلاف چیزی که بسیاری از عکاسان تصور میکنند، دوربین دیجیتال، فقط یک حساسیت طبیعی یا Native دارد و آن هم پایینترین حساسیت دوربین است. این حساسیت در اغلب دوربینها برابر ISO 100 است و البته در برخی هم ISO 60 یا ISO 200 میباشد. بنابراین حساسیتهای دیگری که انتخاب میکنیم، چندان ارتباطی به حسگر دوربین ندارد و در واقع یک پردازش نرمافزاری است که روی همان عکسهای قبلی انجام میدهد. چه حساسیت خود دوربین را بالا ببریم و چه بعداً در نرمافزارهای کامپیوتری، نور عکس را افزایش دهیم، بههرحال موجب ایجاد نویز در تصویر میشود. بنابراین سعی کنید در همان زمان گرفتن عکس، با باز کردن دیافراگم یا کاهش سرعت شاتر، به نوردهی دقیق برسید و ترجیحاً نور عکسها را بعداً در کامپیوتر، روشنتر نکنید. چون این کار موجب افزایش نویز در عکس میشود.
8) از قابلیتهای کاهش نویز استفاده کنید
روشهای نرمافزاری خوبی برای کاهش نویز در عکسها وجود دارد. برخی از آنها در قالب نرمافزارهای جانبی یا پلاگینهای فتوشاپ مانند Topaz Denoise یا Nik Dfine به صورت تخصصی برای کاهش نویز ساخته شدهاند و همچنین روشهایی هم برای این کار در فتوشاپ و لایتروم وجود دارد که یکی از بهترینهای آنها، استفاده از اسلایدرهای کاهش نویز در ویرایش فایل خام این برنامهها است. در این قسمت دو اسلایدر مختلف برای کاهش نویز میبینید که یکی از آنها به نام Color برای نویزهای رنگی و دیگری برای نویزهای عادی یا دانهدانه است که در دوربینهای آنالوگ قدیمی به نام Grain نیز شناخته میشد.
توجه داشته باشید که هنگام کاهش نویز، باید حتماً تصویر را روی بزرگنمایی 100% ببینید. زیرا تصحیح نویز در بزرگنماییهای کوچکتر به خوبی دیده نمیشود و ممکن است بیش از اندازه از این قابلیت استفاده کنید. استفاده زیادی از قابلیت کاهش نویز روی یک عکس، موجب کاهش جزئیات و شارپنس تصویر میشود و کیفیت آن را کاهش میدهد.
9) تأثیر مخرب حساسیتهای بالا
همه ما میدانیم که با افزایش حساسیت دوربین، میزان نویز در عکسها هم افزایش مییابد. اما در حالی که تأثیر نویز در دوربینهای مدرن امروزی در حساسیتهای پایین مانند ISO 400 یا ISO 800 بسیار ناچیز و غیر قابل تشخیص از ISO 100 است، آیا دلیلی برای استفاده نکردن از حساسیتهای بالا وجود دارد؟
بله. افزایش حساسیت دو تأثیر مخرب دارد که یکی از آنها کمتر شناخته شده است. تأثیر مخرب دوم برای افزایش حساسیت در دوربینها، کاهش دامنه پویا یا همان Dynamic Range تصاویر است. در واقع دوربین برای اینکه از کنتراست شدید عکسها جلوگیری کند، هنگامی که حساسیت را بالا میبرد، دامنه پویای عکس را کاهش میدهد. به این ترتیب دوربین، حساسیت کمتری نسبت به نقاط خیلی روشن یا خیلی تاریک نشان میدهد و محدوده بین این نقاط کاهش مییابد.
بنابراین حتی اگر بتوانید با نرمافزارهای کاهش نویز، نویز تصویر را برطرف کنید، احتمالاً هنگام بازیابی بخشهای نورانی یا تاریکیهای شدید، با مشکل مواجه خواهید شد.
10)کاهش نویز با تکنیکهای عکاسی
شاید تکنیکهای عکاسی، مستقیماً روی حساسیت حسگر تأثیری نگذارند، اما بدون شک میتوانید با به کارگیری آنها از سرعتهای شاتر سریعتر و طبیعتاً حساسیت پایینتر استفاده کنید تا نویز کمتری در عکسهایتان ایجاد شود. مثلاً میتوانید از قابلیت لرزشگیر در دوربین یا بدنه استفاده کنید. (به عنوان مثال لرزشگیر در داخل بدنه که روی حسگر دوربین قرار دارد، یکی از مزایای نیکون Z نسبت به کانن R است). همچنین میتوانید با تکیه به یک دیوار یا قرار دادن آرنجها روی یک سطح محکم، از لرزش دست جلوگیری کنید.
یک روش کاربردی دیگر هم استفاده از قابلیت عکاسی پیدرپی است تا به این وسیله احتمالاً یکی از عکسها با بالاترین شارپنس و کمترین لرزش ثبت شوند.
بیشتر بخوانید: هر سهپایه برای کاری ساخته شده است
11)از نور کمکی فوکوس استفاده کنید
برخی از دوربینها یک لامپ کمکی فوکوس دارند که وقتی نور محیط کم است و دوربین برای پیدا کردن فوکوس با مشکل مواجه میشود، با این لامپ کوچک، نور کمی روی سوژه میتاباند. البته این نور هیچ تأثیری روی نوردهی سوژه ندارد، اما با استفاده از آن میتوانید مطمئن شوید که دوربین میتواند فوکوس را به خوبی تشخیص دهد و احتمال شارپنس عکس بالاتر میرود.
نکته مهم اینکه نور کمکی فوکوس اغلب هنگامی فعال میشود که فوکوس را روی حالت Single Focus یا تک عکس قرار دادید و در هنگام فوکوس پیوسته، این قابلیت غیر فعال میشود.
مطلب مرتبط: قابلیتهایی که فوکوس خودکار میتواند به شما بدهد
12)از حساسیتهای فضایی بپرهیزید
تغییر در حسگر دوربینها و پردازشگرهای آنها در دوربینهای جدیدتر اجتنابناپذیر است. اما شرکتهای دوربینسازی در اغلب موارد، این تغییرات را با بزرگنمایی و اغراق بیان میکنند. آنها برای اینکه میزان کیفیت حسگر دوربینهایشان را به رخ بکشند، از بازه حساسیتهای بالا استفاده میکنند و حتی گاهی اوقات بالاترین حساسیت دوربین را به حالت Extend یا افزایش یافته بیان میکنند که معمولاً غیر قابل استفاده است. در واقع با استفاده از این حساسیتهای خیلی بالا، نویز تصویر آنقدر افزایش پیدا میکند که عملاً تنها برای فیلمبرداری با رزولوشنهای پایین، یا عکسهایی که با ابعاد خیلی کوچک استفاده میشوند کاربرد دارند.
یک قانون نانوشته بین عکاسان هست که میگوید “هرگز از محدوده حساسیت Extended استفاده نکنید و همیشه ISO دوربین را یک استاپ پایینتر از حداکثر حساسیت دوربین نگه دارید”
13)از براکتینگ استفاده کنید
گاهی وقتها مطمئن نیستیم که چه میزانی از حساسیت، بیشترین استفاده را برای ما دارد. در چنین حالتی میتوانید از قابلیت براکتینگ یا عکسبرداری پیدرپی استفاده کنیم. یعنی از یک صحنه، چندین عکس با میزان حساسیتهای مختلف بگیریم و بعداً ببینیم که کدام یک از آنها با کمترین حساسیت، نزدیکترین نتیجه به چیزی که میخواهیم را دارد.
به این ترتیب، بالاترین کیفیت عکس را از میان عکسهای پیدرپی که گرفتهاید انتخاب کنید.
14)از فلاش به درستی استفاده کنید
اگرچه در ابتدای مقاله گفتیم که افزایش حساسیت دوربین، اغلب زمانی به کار میرود که دسترسی به فلاش وجود نداشته باشد. اما گاهی اوقات، حتی زمانی که فلاش هم داریم، افزایش حساسیت میتواند موجب تعادل در نور محیط شود. فلاشها، حتی آنهایی که دارای قدرت زیادی هستند، معمولاً نوری متمرکز دارند و در فضاهای بزرگ نمیتوانند، نور را به صورت یکنواخت بتابانند. به همین دلیل هم معمولاً سوژههای جلویی روشنتر شده و اطراف تصویر تاریک میشود. در این شرایط استفاده از حساسیت بالا، به شما امکان میدهد پس زمینه سوژهها را هم به خوبی نوردهی کنید.
برای ایجاد هماهنگی بیشتر نور فلاش و حساسیت بالای دوربین میتوانید از قابلیت Slow Sync فلاشتان استفاده کنید تا نور محیط و فلاش با همدیگر، صحنه را روشن کنند و تصویر بهتری را ثبت کنید.
15)با لنزهای پرایم عکس بگیرید
گاهی اوقات حتی استفاده از حساسیتهای بالای دوربین هم پاسخگوی میزان نور کم محیط نیست. یک ترفند عالی برای عکاسی در چنین شرایطی، استفاده از لنزهای پرایم کوچک مانند سری لنزهای ارزان قیمت 50mm است. این لنزها که هم برای کانن و هم برای نیکون با دیافراگمهایی مانند f/1.8 و f/1.4 در دسترس هستند، به شما امکان میدهند تا نور کم محیط را با باز کردن شدید دهانه لنز جبران کنید. توجه داشته باشید که مثلاً یک لنز 50mm با دیافراگم f/1.4 میتواند حتی نسبت به یک لنز زوم گرانقیمت 70-200mm با f/2.8 هم دو استاپ نور بیشتر دریافت کند. این لنزها با قیمت بسیار مناسبی که دارند، یک گزینه عالی برای عکاسان حرفهای هستند که اغلب مجبورند در نور کم عکس بگیرند.
البته طبیعتاً دیافراگمهای تا به این حد باز، موجب کاهش عمق میدان میشوند که برای جبران آن میتوانید از روشهای افزایش عمق میدان با Focus Stacking استفاده کنید.
16) از لنزهای واید استفاده کنید
لرزش دوربین همیشه وجود دارد. دست شما چه در زمانی که از لنز تلهفوتو استفاده میکنید و چه هنگام کار با لنزهای واید، به یک میزان میلرزد. اما نکته اینجاست که هرچقدر زاویه دید دوربین بازتر باشد، این لرزش در تصاویری که ثبت میکنید کمتر دیده میشود.
علاوه بر این، لنزهای واید، دارای عمق میدان بیشتری هم هستند و طبیعتاً نیاز کمتری هم هست تا با روشهایی مانند Focus Stacking، سوژهها را در داخل محدوده فوکوس قرار دهید. میتوانید با یک لنز واید، احتمال محوشدگی و همچنین نیاز به حساسیت بالا را کاهش دهید.
17) حواستان به سایهها باشد
اصولاً نویز در مناطق روشن به سختی پدیدار میشود. بنابراین اگر سوژهای که از آن عکس میگیرید، در منطقه تاریک عکس قرار دارد یا خود آن دارای نور بسیار کمی است و تنالیتههای رنگی تاریکی دارد، با دقت بیشتری از حساسیت بالا استفاده کنید. نویز حاصل از حساسیت بالا در این بخش از تصویر به سختی قابل برطرف کردن است و بیشتر از باقی تصویر هم دیده میشود.
18)نگذارید سوژهها محو شوند
ما با افزایش سرعت شاتر، تنها از لرزش دست و محوشدگی تصویر جلوگیری نمیکنیم، بلکه بسیاری اوقات این کار موجب کاهش احتمال محوشدگی سوژههای متحرک هم میشود. به همین دلیل حتی زمانی که کاهش سرعت شاتر میتواند نور کافی برای عکس را تأمین کند، باز هم ترجیح میدهیم دو یا سه استاپ، سرعت شاتر بالاتر را انتخاب کنیم و در مقابل به همین مقدار هم حساسیت دوربین را افزایش دهیم.
به این ترتیب میتوانیم مطمئن شویم که حتی حرکتهای کوچک یک شخص هم بخشهای مهم تصویر مانند چهره را محو نکند.
19)محدودیتهای خودتان را بسنجید
بالاترین محدوده حساسیت قابل استفاده در هر دوربینی متفاوت است، اما مهم تر اینکه این میزان محدودیت به خود شما و کاربردی که عکسهایتان دارد هم مربوط میشود. به جای اینکه بررسیهای دوربینتان را روی وبسایتهای مختلف مطالعه کنید، خودتان آن را بررسی کنید. تنها راه برای اینکه بتوانید محدودیتهای حساسیت دوربینتان را بسنجید این است که دوربین را روی سهپایه قرار داده و از یک صحنه ثابت، با تنظیمات حساسیت مختلف، عکس بگیرید. بعد عکسها را به کامپیوتر منتقل کنید و آنها را با زوم بالا مقایسه کنید.
ببینید بالاترین حساسیت دوربینتان که میتواند برایتان کاربرد داشته باشد چقدر است. مثلاً برای انتشار روی اینترنت چه حساسیتی قابل قبول است و یا برای چاپ عکسها در اندازه آلبومی با حداکثر چه ISO میتوانید عکس بگیرید.
هنگام ویرایش عکسها، از روی اطلاعات Exif یا همان متادیتا عکس میتوانید ببینید با چه حساسیتی عکس گرفتهاید. با این کار میتواند تخمین خوبی از میزان محو شدگی عکسها با لنزهایی که دارید و سرعتهای شاتر و حساسیتهایی که عکس گرفتهاید به دست آورید و در نوبتهای بعدی به آنها توجه کنید.
20)با فایل خام عکس بگیرید
فراموش نکنید که تمامی قابلیتهای کاهش نویز و مراحل مختلف آن در دوربین، تنها روی فایل JPEG اعمال میشود و هیچ تأثیری روی فایل خام دوربین ندارد. بنابراین اگر فیلترهای کاهش نویز دوربینتان را روشن میکنید و با دو فرمت JPEG و RAW عکس میگیرید، احتمالاً فایل خام دوربینتان دارای نویز بیشتری خواهد بود! اما همه اینها بستگی به نرمافزار مبدل فایل خام دارد که از آن استفاده میکنید. برخی از برنامهها مانند برنامه پیشفرض دوربینها، گاهی اوقات هنگام تبدیل فایل خام، فیلترهای کاهش نویزی را که در هنگام عکاسی استفاده کردهاید هم به همان میزان، روی فایل خام نیز اعمال میکنند.
اما در فتوشاپ و لایتروم، خودتان باید این کار را انجام دهید. اما این نکته خیلی مهم است که بدانید استفاده از فیلترهای کاهش نویز روی فایلهای خام خروجی بسیار بهتری نسبت به فایل JPEG دارد. بنابراین برای دستیابی به بالاترین کیفیت و نویز کمتر، حتماً با فایل RAW عکس بگیرید.
بیشتر بخوانید: فایلهای RAW،مفهومی پیچیده و در عین حال ساده
نویسنده: امیر یاری