چگونه با فلاش استودیویی عکاسی کنیم؟

اینکه چرا مقاله را اینطور شروع می‌کنیم را کمی جلوتر توضیح می‌دهیم. اما اگر تازه فلاش استودیویی تان را خریده‌اید و نمی‌دانید چطور باید آن‌ها را با دوربینتان هماهنگ کنید، این یک راهنمای کوچک و سریع است:

1-دوربین را روی مد Manual یا دستی بگذارید. فلاش استودیویی ها روی مد‌های دیگر کار نمی‌کنند.

2-سرعت شاتر را بین 1/100 تا 1/125 ثانیه بگذارید.

3-حساسیت یا ISO دوربین را تا هر چقدر که امکان دارد پایین بیاورید. در اغلب دوربین‌ها این مقدار برابر ISO 100 یا 200 است. البته اگر با دوربین‌های DSLR کار می‌کنید، می‌توانید بعداً این مقدار را بیشتر هم کنید.

4-دیافراگم دوربین را روی f/8 بگذارید.

بیشتر بخوانید:تجهیزات آتلیه را در چند دقیقه بشناسید

حالا دیگر دوربینتان آماده عکاسی است. اگر نور کم یا زیاد است، می‌توانید با کم و زیاد کردن شدت نور فلاش یا باز و بسته کردن دیافراگم، مقدار نور را جبران کنید. اما جزئیات عکاسی با فلاش استودیویی را در ادامه بخوانید:

تمام توضیحاتی که در این مقاله می‌دهیم، برای تمام دوربین‌های DSLR و تمام فلاش‌های استودیویی که توسط یک تریگر یا ریموت کنترل فلاش، با آن در ارتباط هستند صدق می‌کند. اما توجه داشته باشید که برخی از جزئیات که مربوط به برند‌ها یا برخی شرایط خاص هستند، ممکن است کمی متفاوت باشد.

به همین دلیل سعی کردیم تا جایی که ممکن است به این جزئیات اشاره کنیم تا این مقاله به عنوان یک مرجع جزئیات عکاسی با فلاش استودیویی برایتان قابل استفاده باشد. ضمن اینکه می‌توانید در صورت برخورد با مشکل درباره این توضیحات، از طریق کادر نظرات در ادامه مقاله با ما در ارتباط باشید.

اولین چیزی که باید بدانید این است که نورسنج دوربین یا همان قابلیتی که دوربین می‌تواند سرعت یا دیافراگم یا حساسیت را براساس نور محیط تنظیم کند، به طور کلی برای حالت‌های خودکار یا نیمه خودکار هستند و اصولاً هیچ کدام از آن‌ها برای عکاسی با فلاش استودیویی کاربرد ندارند.

اگر می‌خواهید از نورسنجی یا Metering خود دوربین استفاده کنید، باید به جای فلاش، از نور پیوسته یا همان نورهای یکنواخت ویدئویی یا حتی نور بیرون پنجره استفاده کنید.

نوری که از فلاش بیرون می‌آید، تنها در کسری از ثانیه می‌تابد و دوربین نمی‌تواند قبل از تابش یک نور استودیویی، مقدار آن را حدس بزند. به همین دلیل، نمی‌تواند براساس نوری که هنوز تابیده نشده، نورسنجی کند.

به همین دلیل هم اگر فلاش‌های استودیویی شما از قابلیت TTL پشتیبانی نمی‌کند (که تقریباً درباره اغلب فلاش‌های استودیویی هم همین‌طور است) شما “باید” دوربینتان را روی حالت M یا دستی بگذارید تا سرعت و شاتر و حساسیتی که برای عکاسی انتخاب می‌کنید ثابت مانده و تحت کنترل دوربین قرار نگیرد.

اگر غیر از این باشد، دوربین در هر حالت دیگری، سعی می‌کند یکی از پارامتر‌ها را برای رسیدن به نورسنجی یا Metering درستی که حدس می‌زند تغییر دهد. به این ترتیب احتمالاً عکس‌هایی که می‌گیرید، بسیار روشن‌تر و سفید‌تر از چیزی که لازم است خواهد شد. این‌ها گزینه‌هایی هستند که بسته به اینکه از فلاش یا نور پیوسته استفاده می‌کنید، کاملاً متفاوت خواهند بود:

1-سرعت شاتر

2-دیافراگم لنز

3-دریافت نورسنجی دقیق

4-تراز سفیدی یا White Balance

5-تابش فلاش

سرعت شاتر: دلیل اینکه سرعت شاتر برای نور‌های پیوسته اهمیت دارد این است که نور یکنواختی که از سوژه به سمت دوربین می‌آید، با گذشت زمان، فرصت بیشتری می‌یابد تا روی حسگر بتابد. به همین دلیل هم هر چقدر زمان بیشتری داشته باشد، عکس روشن‌تر می‌شود. اما وقتی از فلاش استودیویی استفاده می‌کنید، زمان تابش نور فلاش، تنها کسری از ثانیه است.

بنابراین مثلاً اگر سرعت شاتر دوربین، 1/50 ثانیه یا 1 دقیقه باشد، از نظر دریافت نور فلاش، چندان تفاوتی نمی‌کند. زیرا نور در همان لحظات اول باز شدن شاتر، از آن عبور می‌کند و باز ماندن بیشتر شاتر، تأثیر دیگری روی نور فلاش ندارد.

البته بدیهی است که اگر سرعت شاتر این‌قدر پایین باشد که نور محیط هم روی حسگر تأثیر بگذارد، احتمالاً عکس روشن‌تر می‌شود. اما برای اینکه تأثیر نور محیط آتلیه، در سرعت مثلاً 1/100 یا 1/125 ثانیه را ببینید، کافیست یکبار با این سرعت و البته بدون فلاش، عکس بگیرید.

احتمالاً با تصویری سیاه و تاریک روبرو خواهید شد که در گوشه و کنار چند لکه نور قرار دارد. طبیعتاً این تصویر ربطی به آتلیه شما ندارد. این همان تصویر بدون فلاش است. پس می‌فهمیم که بعد از عبور نور فلاش، آنچه که از صحنه ثبت می‌شود همین است. در اینجا یک نتیجه‌گیری مهم را به ذهن می‌سپاریم:

وقتی با نور فلاش استودیویی عکس می‌گیریم، تنها عملکرد واقعی شاتر دوربین این است که هنگام عبور نور فلاش، کاملاً  باز باشد.

به جز مواقعی که یک نور پیوسته مستقیم در آتلیه دارید (مثلاً زمانی که نور پنجره یا نور پیوسته LED را در تصویر دارید) سرعت شاتر “هیچ” تأثیری روی نور عکس‌های آتلیه‌ای ندارد و تنها کاری که باید بکنید این است که دوربین را روی حالت M و سرعت شاتر را مقداری قرار دهید که مطمئن باشید در آن سرعت، پرده شاتر به طور کامل باز شده است.

بیایید دقیق‌تر به این مسئله نگاه کنیم. در دوربین‌های کامپکت، اصولاً هیچ پرده‌ای وجود ندارد که بخواهد جلوی نور را بگیرد. در این دوربین‌ها، حسگر به طور یکسره در معرض نور است. تنها تفاوتی که هنگام ثبت عکس پیش می‌آید این است که در آن زمان، ارتباط حسگر برقرار می‌شود و اصطلاحاً می‌گوییم “حسگر روشن می‌شود” و بعد از ثبت عکس دوباره خاموش می‌شود.

به همین دلیل هم اغلب دوربین‌های کامپکت می‌توانند با هر سرعت شاتر، فلاش بزنند. اما درباره دوربین‌های DSLR که واقعاً پرده شاتر دارند، موضوع کمی پیچیده‌تر است. در این دوربین‌ها واقعاً یک صفحه فیزیکی (معمولاً از جنس پارچه‌ای یا فلزی) جلوی حسگر را می‌گیرد تا نور به حسگر نرسد. به این ترتیب فقط در زمان مشخص، این پرده کنار می‌رود تا نور به حسگر برسد و دوباره سر جای خود برگردد.

پرده شاتر این کار را به صورت دو مرحله‌ای انجام می‌دهد. در لحظه اول، پرده کنار می‌رود و در همان زمان هم فلاش می‌تابد. سپس بعد از مدت زمان مشخص (همان زمانی که برای شاتر تعریف کردیم) پرده دوم بسته می‌شود و جلوی نور محیط را می‌گیرد.

به همین دلیل هم وقتی سرعت شاتر خیلی طولانی است و ما از فلاش استفاده می‌کنیم، همیشه فلاش، در همان  اولین لحظه می‌تابد و اگر سوژه در حال حرکت باشد، بعد از آن لحظه، کمی کشیدگی پیدا می‌کند.

خوب توضیحات پرده شاتر کافیست. نکته مهم این است که اگر سرعت شاتر خیلی زیاد باشد، قبل از اینکه نور فلاش به سمت شاتر برگردد، پرده دوم در حال بستن حسگر خواهد بود. یعنی قبل از اینکه نور فلاش به طور کامل از در عبور کند، در بسته می‌شود.

بنابراین، نور فلاش به لبه‌های این در گیر می‌کند. هر چقدر سرعت فلاش بیشتر می‌شود، این گیر کردن به لبه‌های در هم بیشتر می‌شود. البته احتمالاً کمی از نور، از لای در عبور می‌کند. اما بخش‌هایی از نور که پشت در مانده و نتوانسته‌اند عبور کنند، تأثیر بدی روی عکس می‌گذارند. این قسمت‌ها “سایه” می‌شوند.

یعنی سایه آن دری که در حال بسته شدن بود روی عکس می‌افتد و ما آن را شبیه به ردی از تاریکی در کنار عکس می‌بینیم. هرچقدر سرعت شاتر بالاتر برود، این سایه بیشتر می‌شود و آرام آرام تمام عکس را می‌پوشاند و نهایتاً در سرعت‌هایی مانند 1/1000 یا 1/2000  ثانیه، قبل از برگشتن فلاش به داخل حسگر، شاتر کاملاً بسته شده و تصویر سیاه می‌شود.

در واقع ما نیاز داریم که سرعت شاتر نه آن‌قدر کند و کم باشد که سوژه بعد از فلاش زدن بتواند حرکت دیگری کند، و نه آن‌قدر سریع باشد که پرده دوم شاتر بسته شود. این سرعت بالاترین سرعتی است که آن دوربین همچنان می‌تواند شاتر را به طور کامل باز نگه دارد. این همان “سرعت سینک” است.

اغلب دوربین‌های دیجیتال، دارای سرعت سینک 1/250 ثانیه هستند. اما این سرعت تا حدودی تخمینی است. نباید ریسک کنید و دقیقاً همان 1/250 ثانیه را انتخاب کنید. سازندگان دوربین‌های دیجیتال، این سرعت را با این تصویر ساخته‌اند که شما از فلاش‌های اکسترنال حرفه‌ای ساخت خود آن‌ها استفاده می‌کنید (یا حتی همان فلاش روی دوربین) و اگر قرار باشد با فلاش‌های استودیویی عکاسی کنید، سرعت تخلیه نور آن‌ها هم در این محاسبه درگیر می‌شود.

برای همین هم اگر با فلاش استودیویی عکس می‌گیرید، سعی کنید کمی سرعت شاتر پایین‌تر را انتخاب کنید که مطمئن‌تر باشید. معمولاً سرعت 1/125 ثانیه، برای دوربینی که گفته می‌شود سرعت سینک آن 1/250 ثانیه است، سرعت قابل قبول و ایمنی است.

من کمی قبل‌تر هم گفتم که سرعت شاتر، تأثیری روی روشنایی محیط ندارد. دلیل این امر هم این است که نور فلاش در همان لحظه اولیه وارد دوربین می‌شود و کمتر یا بیشتر کردن سرعت شاتر، معمولاً نور محیط را افزایش نمی‌دهد.

اصولاً نور محیط سر بسته آتلیه آن‌قدر کم است که چند استاپ بالاتر یا پایین‌تر از سرعت سینک، تأثیری روی عکس نمی‌گذارد و در هر حال محیط خیلی تاریک‌تر از آن است که این تغییر سرعت بخواهد مؤثر باشد.

اگر فکر می‌کنید اینطور نیست، خودتان آزمایش کنید:

1-دوربین را روی حالت عکاسی با فلاش قرار دهید. یعنی سرعت و دیافراگم را طوری انتخاب کنید که یک عکس عادی با نور طبیعی بتوانید بگیرید.

2-فلاش را خاموش کنید و بدون فلاش با همان حالت عکس بگیرید.

3-اگر عکس سیاه یا خیلی تاریک است، به این معنی است که نور محیط برای روشن کردن عکس کافی نیست.

4-حالا، فلاش را روشن کنید و بدون اینکه دیافراگم را تغییر دهید، با سرعت‌های مثلاً 1/30 ، 1/60 یا 1/125 ثانیه عکس بگیرید. می‌بینید که نتیجه همواره یکی است و اصولاً نور فلاش از تغییر شاتر تأثیر نمی‌گیرد.

یک نکته مهم که باید در اینجا به یاد داشته باشید این است که اصولاً در عکاسی با فلاش، بالا بردن سرعت شاتر هیچ تأثیری روی محوشدگی سوژه‌ای که در حرکت است ندارد. این همان چیزیست که باعث می‌شود عکاسان حرفه‌ای تبلیغاتی که از سوژه‌های متحرک مانند سقوط یک میوه در آب، عکاسی می‌کنند، به جای بالا بردن سرعت شاتر، از فلاش‌هایی با سرعت تابش نور بیشتر استفاده کنند.

در واقع این “فلاش” است که باعث فریز شدن سوژه می‌شود، نه سرعت شاتر، و همین هم باعث می‌شود که فلاش‌هایی با سرعت تابش نور سریع‌تر، که مخصوص عکاسی تبلیغاتی هستند این‌قدر گران‌تر از فلاش‌های استودیویی عادی باشند.

حالا سؤال اینجاست که آیا در عکاسی با فلاش‌های استودیویی، بالا بردن سرعت شاتر ارزشی دارد؟

احتمالاً تأثیر کمی در نور محیط دارد. اما این تأثیر آن‌قدر ناچیز است که معمولاً به چشم نمی‌آید. اگر بخواهید از سرعت‌های شاتر بیشتر استفاده کنید، معمولاً این سرعت از سرعت سینک بالاتر نخواهد بود. بنابراین در عکاسی با فلاش‌های استودیویی، آن “بازه‌” ای که می‌توانید سرعت را تغییر دهید بسیار محدود است.

مثلاً بین 1/60 تا 1/125 ثانیه. کمتر از این مقدار، اغلب موجب لرزش دست و بیشترین از این موجب ایجاد رد سایه در کنار عکس می‌شود.

پس اینکه در راهنمای دوربین‌های DSLR، سرعت سینک شاتر را مثلاً 1/250 ثانیه در نظر می‌گیرند واقعیت ندارد؟

همان‌طور که گفتیم، این مقدار برای زمانی است که شما فلاش خود همان برند را استفاده می‌کنید و آن را از طریق کفشک فلاش یا همان Hot Shoe روی دوربین قرار داده‌اید یا نهایتاً اینکه اگر از فلاش استودیویی هم استفاده می‌کنید، آن‌ها را با کابل سینک (همان سیم بلندی که در کیت‌های فلاش استودیویی می‌بینید) به دوربین وصل کرده‌اید. در چنین حالتی، سرعت انتقال فرمان فلاش، تقریباً به سرعت نور است و خیلی سریع اتفاق می‌افتد.

اما اغلب تریگر‌های فلاش (یا همان ریموت کنترل‌های فلاش که به صورت دو تکه، یکی روی فلاش و یکی روی دوربین وصل می‌شوند) و در بازار پیدا می‌کنید، نمی‌توانند با سرعت نور، با هم ارتباط برقرار کنند. سرعت ارسال فرمان در این تریگر‌ها معمولاً کندتر از سرعت انتقال در سیم است.

بنابراین معمولاً نمی‌توانید ریسک کنید و با سرعت سینک اصلی دوربین عکس بگیرید. زیرا حتی اگر در اولین عکس‌ها مشکلی نبینید، هر چند عکس یک بار، یکی دو عکس هم با لبه‌های تاریک خواهید داشت!

فقط رادیو تریگر‌های خیلی خوب (که معمولاً گران‌قیمت هم هستند) می‌توانند همان سرعت سینک فلاش دوربینتان را به شما بدهند و باقی آن‌ها، در این ارتباط کمی ضعیف‌ترند. شاید جالب باشد بدانید که گاهی اوقات برخی از آن تریگر‌های ارزان قیمت که در حراجی‌های آمازون می‌بینید، با سرعت‌های 1/30 هم روی عکس سایه می‌اندازند! بنابراین پیشنهاد می‌کنم تریگر‌های مناسب‌تری مانند سری Hahnel Captur را خریداری کنید.

در قسمت دوم مقاله سراغ جزئیات دیگری از عکاسی با فلاش استودیویی می‌رویم.