شرکت کانن جدیدترین فلاش اکسترنال خودش را با نام کانن Speedlite 470EX-AI معرفی کرد. یک فلاش با طراحی بسیار منحصر به فرد که عبارت AI در انتهای نام آن اشاره به قابلیت هوش مصنوعی فلاش کانن Speedlite 470EX-AI دارد و می‌تواند زاویه تابش نور را به صورت خودکار حدس زده و سر فلاش را طوری بچرخاند که نور با بهترین زاویه ممکن بر روی سوژه بتابد. این نخستین بار است که چنین قابلیتی روی یک فلاش اکسترنال قرار گرفته است و به نظر می‌رسد اختراع آن می‌تواند روش کار عکاسان حرفه‌ای را در موقعیت‌های پیچیده که نیاز به سرعت عمل بالا وجود دارد تغییر دهد. اما این قابلیت چیست و دقیقاً چطور کار می‌کند.
در تصاویری که فلاش کانن Speedlite 470EX-AI منتشر شده است می‌بینیم که عکاس، با زدن یک دکمه روی فلاش (یا حتی یک دکمه برنامه‌ریزی شده روی خود دوربین که می‌تواند به این قابلیت اختصاص داده شود)، قابلیتی به نام AI. B را فعال می‌کند. این قابلیت که نام آن مخفف Auto-intelligent Bounce یا نور بازتابی هوشمند است، به فلاش کانن Speedlite 470EX-AI اجازه می‌دهد تا یک‌بار نور را به صورت مستقیم به سمت سوژه بتاباند و به این ترتیب فاصله سوژه با فلاش و همچنین فاصله سقف محیطی که در آن عکاسی می‌کنید با فلاش را بسنجد. به این ترتیب می‌تواند با چرخاندن و کم یا زیاد کردن زاویه تابش نور رو به سمت سقف، بهترین نور بازتابی را برای ثبت یک عکس با حداقل سایه‌ها، پیدا کند.
وقتی برای بار اول درباره این قابلیت شنیدیم، کمی عجیب و غریب و ناممکن به نظر می‌رسید، اما ویدئو‌هایی که از این فلاش منتشر شده است، نشان می‌دهد که هم هوش مصنوعی و هم موتوری که برای چرخاندن سر فلاش کانن Speedlite 470EX-AI به کار می‌رود، کاملاً سریع و دقیق عمل می‌کند و این ترکیب که پیش از این توسط خود عکاسان و به صورت حرفه‌ای حدس زده می‌شد به همان دقت قابل حدس است.
جالب اینجاست که اگر عکاس، موقعیت خود را تغییر ندهد (مثلا به صورت فیزیکی جابجا نشود و چندین متر از سوژه دورتر یا نزدیک‌تر نشود)، فلاش این زاویه را در حافظه خود نگه می‌دارد و در صورتی که دوربین را به صورت عمودی یا افقی نگه دارید و عکس بگیرید، بلافاصله سر فلاش به سمت زاویه‌ای که قبلاً بوده، برمی‌گردد تا همواره بهترین نور بازتابی را روی سوژه‌ها بتاباند.
پیشتر در مقاله‌ای با عنوان راز و رمز‌های نورپردازی در عکاسی عروسی، درباره نور بازتابی و تاثیر سرعت عمل عکاس در انتخاب نور بازتابی مناسب در حین کار توضیح داده بودم. اکنون تصور می‌کنم یکی از مهم‌ترین کاربرد‌های این فلاش می‌تواند در چنین مواقعی باشد. زیرا اولاً نیاز است که به طور پیوسته، عکس‌هایی با کادر افقی و عمودی در زیر یک سقف بسته بگیرید (که یک نیاز مهم برای عکاسی با نور انعکاسی است) و ثانیاً زمان کافی برای چرخاندن مداوم هد فلاش وجود ندارد و فلاش کانن Speedlite 470EX-AI می‌تواند در چنین مواقعی به ما کمک کند تا در سریع‌ترین زمان ممکن، نوری بدون سایه را روی سوژه‌ها بتابانیم.
این قابلیت برای عکاسانی که تا به امروز از فلاش انعکاسی استفاده نمی‌کردند یک ترفند بسیار مهم محسوب می‌شود. هنوز هم بسیاری از عکاسان سعی می‌کنند تا با استفاده از تجهیزات نورپردازی پیچیده و بزرگ مانند سافت باکس‌ها یا چتر‌های انعکاسی و دیفیوزری، نور را ملایم کنند، در حالی که استفاده از نور فلاش انعکاسی با استفاده از یک سقف بزرگ و قابلیت نورسنجی TTL در دوربین‌ها، نتیجه‌ای به مراتب بهتر و ساده‌تر برای نرم کردن سایه‌ها به شمار می‌رود. بنابراین حدس می‌زنیم که این قابلیت به زودی در فلاش‌های اکسترنال حرفه‌ای دیگر از برند‌های نیکون، نایسین یا گوداکس هم دیده شود.
آیا این قابلیت برای خرید این فلاش کافی است؟
اگرچه چنین قابلیتی برای یک فلاش اکسترنال بسیار هوشمندانه و عالی به نظر می‌رسد، اما چند نکته مهم دیگر را نیز باید در نظر گرفت. به عنوان مثال هنوز اطمینان نداریم این فلاش در هنگام استفاده از تجهیزات شکل دهنده نور (مانند سافت‌باکس‌های کوچکی که روی فلاش گذاشته می‌شود) چگونه عمل می‌کند یا مثلا موتور مکانیکی آن برای چرخاندن و تعیین زاویه مداوم سر فلاش چقدر باطری مصرف می‌کند. به‌هرحال موتور مکانیکی، قطعاً دارای مصرف زیادی است و در حالی که بسیاری از فلاش‌ها از باطری لیتیوم-یون برای افزایش تعداد شات خود استفاده می‌کنند، عملکرد این فلاش با چهار باطری قلمی چطور خواهد بود.
نکته مهم دیگری در ویدئو‌های منتشر شده نمی‌بینیم این است که هنوز اطمینان نداریم آیا فلاش کانن Speedlite 470EX-AI می‌تواند از راه دور توسط تریگر کنترل شود یا خیر. برخی از فلاش‌های پیشرفته کانن مانند فلاش Canon Speedlite 430EX III-RT می‌تواند از راه دور به صورت رادیویی هم کنترل شود. اگرچه برای ارتباط از راه دور با این فلاش‌ها به یک تریگر مانند Canon ST-E3-RT نیاز دارید، اما نکته مهم این است که این فلاش‌ها دارای یک گیرنده داخلی هستند و بدون نیاز به هیچ گیرنده‌ای می‌تواند از راه دور یا حتی از پشت دیوار نیز به صورت خودکار با قابلیت نورستجی TTL فلاش بزند. در حالی که در توضیحات فلاش کانن Speedlite 470EX-AI آمده است که “امکان کنترل از راه دور به صورت نوری” در آن وجود دارد و بنابراین برای استفاده از نورپردازی دور از دوربین یا Off-Camera Flash به یک فلاش دیگر یا به دوربینی که دارای فلاش روی دوربینی باشد (نه مثل دوربین‌های سری 1D یا 5D) نیاز داریم.
آیا این قابلیت یک ترفند تبلیغاتی است؟
تصور می‌کنم در شرایطی که روز به روز، دوربین‌های بهتر با حسگر‌های حساس‌تر و امکانات پیشرفته‌تری وارد بازار می‌شوند و در حالی که دوربین‌های تلفن‌های همراه، هر روز بهبود پیدا کرده و امکان عکاسی در نور کمتر را فراهم می‌کنند، چنین قابلیتی در یک فلاش، به عکاسان اجازه می‌دهد تا صرفاً به جای ثبت یک عکس روشن، یک عکس زیباتر را ثبت کنند. نور بازتابی، تنها برای ثبت یک عکس استفاده نمی‌شود، بلکه این امکان را می‌دهد تا عکسی به مراتب زیباتر با نوری طبیعی‌تر را ثبت کنید و چنین قابلیتی در یک فلاش، سال‌ها تجربه یک عکاس حرفه‌ای را در دستان عکاسان تازه کار قرار می‌دهد تا بتوانند نتیجه کارشان را بهبود ببخشند. خصوصاً اینکه اگر مانند خیلی از ما، هنگام استفاده از فلاش‌های مختلف، فراموش کنند که ضامن چرخش هد فلاش‌های کانن را نگه دارند، کمتر ممکن است در شلوغی کار، به فلاش خودشان آسیب بزنند!
