راهنمای شناخت تجهیزات نورپردازی

این لیست جامع نیست و با توجه به این که ابزارها و تکنیک‌های جدید روزانه در حال اختراع شدن هستند، چنین لیستی هیچوقت نمی‌تواند همه‌جانبه باشد. اما می تواند مسیر را در دنیای پر هیاهوی تجهیزات نورپردازی به شما نشان دهد.

نکته: برخی از این اصطلاحات بین عکاسان مختلف متفاوت هستند. برخی نیز جای بعضی دیگر استفاده می‌شوند؛ این مسئله گاهی اوقات می‌تواند گیج‌کننده باشد، اما لزوما اشتباه نیست. ولی دانستن این مسئله که برخی افراد فون را پرده می‌خوانند و به نور محیطی می‌گویند نور پیوسته مفید است.

تجهیزات نور پردازی :انواع نورها

1-فلاش – نور چراغ استودیویی (studio strobe) در بین تجهیزات نور پردازی در واقع مهمترین وسیله است. گاهی اوقات به آن‌ها monobloc یا monolight نیز می‌گویند. در اکثر موارد باید به برق متصل باشند، اما انواع باتری‌خور آن نیز روزبه‌روز در حال زیاد شدن است. خروجی نور آن‌ها بین مدل‌های مختلف بسیار متفاوت است؛ چراغ‌های فلاش ارزان‌تر، معمولا فقط در حد یک فلاش اکسترنال ارزان خروجی دارند.

بیشتر بخوانید : چگونه با فلاش استودیویی عکاسی کنیم؟

2-نور پیوسته – نورهای پیوسته (continuous light) کارکردی مشابه با چراغ‌های فلاش دارند اما فلاش نمی‌زنند. در واقع لامپ‌های قدرتمندی هستند که می‌توان روی آن‌ها اصلاح‌کننده نصب کرد. با این که نورهای پیوسته بیشتر در فیلم‌برداری استفاده می‌شوند، در عکاسی نیز جای مخصوص خود را دارند. امروزه نورهای LED بسیاری به بازار عرضه می‌شوند و بسیاری از آن‌ها گزینه‌های معقولی هستند.

بیشتر بخوانید : چگونه با نورهای LED عکس‌های بهتری بگیریم؟

3-فلاش اکسترنال– فلاش‌های اکسترنال (flashgun) نورهای کوچکی هستند که روی دوربین سوار می‌شوند. کاملا قابل حمل هستند و برخی از آن‌ها خروجی‌های نور قابل ملاحظه‌ای دارند. با این که تنوع زیادی ندارند و عمدتا فقط در اندازه و خروجی نور متفاوت‌اند، ابزار کارآمدی برای عکاسانی هستند که از نورهای مصنوعی استفاده می‌کنند.

فلاش‌های اکسترنال کوچک‌اند اما از آن جایی که قابل حمل هستند، در بین تجهیزات نورپردازی بسیار کار آمد هستند.

کالای پیشنهادی : دی وی دی آموزشی نورپردازی حرفه ای

کارکردهای نور

نور کلیدی – نور کلیدی شما در واقع نور اصلی‌ای است که سوژه را روشن می‌کند. این نور در اکثر موارد پرنورترین و برجسته‌ترین نور داخل صحنه است.

نور پرکننده – نور پرکننده (fill light) شدت سایه‌هایی که نور اصلی ایجاد کرده است را کاهش می‌دهد و کنتراست کلی صحنه را کم می‌کند.

نور حلقه‌ای/نور پشتی – نورهای حلقه‌ای (rim lights) سوژه را از پشت سر روشن می‌کنند و باعث می‌شوند سوژه از پس‌زمینه جدا شود. معمولا نورهای حلقه‌ای به‌گونه‌ای قرار می‌گیرند که نوری که از کناره‌ها به سوژه می‌خورد، تنها یک باریکه باشد.

نور پس‌زمینه – همان‌طور که از اسمش پیداست، این نور پس‌زمینه را روشن می‌کند.

نور مو – نورهای مو (hair light) برای تاکید روی موی سوژه استفاده می‌شوند. همچنین اگر سر سوژه با پس‌زمینه مخلوط شده باشد، می‌توان از این نور برای افشا و بیرون آوردن سر استفاده کرد.

نور محیطی – هر نوری که اضافه بر دیگر منابع نوری استفاده شود، نور محیطی (ambient light) نام دارد. این نور می‌تواند چراغ‌های داخل اتاق یا آفتابی که از پنجره به داخل می‌آید، باشد.

تجهیزات نور پردازی :اصلاح‌کننده‌ها

1-چتر – چترها معمولا رنگ نقره‌ای یا سفید دارند و می‌توانند روی چراغ‌های فلاش نصب شوند. با فلاش زدن داخل چتر (که نور را به سوژه بازتاب می‌کند) یک منبع نوری بزرگ‌تر درست می‌کنید؛ که نور ملایم‌تری خواهد داشت.

با این که معمولا می‌توان نور حاصل از چتر را هدایت کرد و جهت داد، مقداری از نور آن‌ها بیرون می‌ریزد. و در بین اصلاح‌کننده‌ها کنترل آن‌ها آسان نیست.

چترها ساده‌ترین اصلاح‌کننده هستند. برای نورهای ملایم و پراکنده مناسب هستند و کنترل آن‌ها دشوار است.

2-چترهای شفاف – چترهای شفاف (translucent umbrellas) نور را بازتاب نمی‌دهند بلکه از موادی ساخته شده‌اند که نور از آن‌ها عبور می‌کند. با این کار، نور ملایم‌تر می‌شود؛ درست مانند بقیه‌ی اصلاح‌کننده‌ها با این تفاوت که نمی‌شود آن را هدایت کرد.

چترهای شفاف نور ملایم تولید می‌کنند اما نور حاصل از آن‌ها، به‌اندازه‌ی سافت‌باکس‌ها قابل هدایت نیست.

3-سافت‌باکس – سافت‌باکس‌ها (softboxes) انواع و ابعاد و اشکال مختلفی دارند. هنگامی که یک سافت‌باکس را روی نور خود نصب می‌کنید، سافت‌باکس آن نور را به شکل خودش درمی‌آورد و ملایمش می‌کند؛ و نور دلپذیرتر خواهد شد.

سافت‌باکس‌ها تقریبا قابل هدایت و جهت‌گیری هستند و کنترل و اصلاح آن‌ها ساده است.

سافت‌باکس‌ها در تمام استودیوهای عکاسی وجود دارند و اشکال و اندازه‌های متفاوتی دارند.

4-استریپ سافت‌باکس – استریپ باکس‌ها (strip box) در واقع همان سافت‌باکس هستند ولی شکل آن‌ها یک مستطیل باریک و بلند است که باعث می‌شود نور باریک‌تری تولید شود. و برای روشن‌کردن سوژه از پشت و القای افکت نورهای حلقه‌ای مناسب هستند.

استریپ باکس‌ها نوعی سافت‌باکس هستند که نور کاملا جهت‌داری تولید می‌کنند.

5-اکتاباکس – اکتاباکس (octaboxes) نیز یک نوع سافت‌باکس است و شکل هشت‌ضلعی دارد. این منبع نور گردتر است و برای شکل‌دهی نور در عکاسی پرتره مناسب است. اکتاباکس‌ها معمولا بزرگ هستند و برای پرتره، اصلاح‌کننده‌ی ایده‌آل محسوب می‌شوند.

6-کاسه فلاش (از نوع اصلاح‌کننده) – رفلکتور اصلاح‌کننده‌ای است که مستقیما روی چراغ‌های فلاش نصب می‌شود. رفلکتورها نور را در یک زاویه‌ی مشخص قرار می‌دهند و نور کاملا هدایت‌شده و جهت‌دار خواهد بود. همچنین، یک منبع نور بسیار خشن هستند. اکثر آن‌ها قابلیت نصب گرید دارند.

کاسه فلاش، مانند این رفلکتور ۱۱۰ درجه‌ای، منابع نور بسیار خشن و بسیار جهت‌دار هستند.

7-اسنوت – اسنوت‌ها (snoots) اصلاح‌کننده‌هایی هستند که برای فوکوس کردن نور به‌صورت یک باریکه‌ی خیلی نازک طراحی شده‌اند. و برای استفاده به‌عنوان نورهای مو و نورهای پس‌زمینه عالی هستند.

اسنوت‌ها نور را کاملا کنترل می‌کنند و یک باریکه‌ی تنگی از نور ایجاد می‌کنند.

بیشتر بخوانید : اسنوت چیست و چه کابردی دارد؟

8-شیدر – شیدرها (Barn doors) در واقع دو یا چهار زبانه هستند که با استفاده از آن‌ها می‌توان به‌صورت دستی نوری که از دیافراگم می‌گذرد را تنظیم کرد. این زبانه‌ها اجازه می‌دهند نور خود را روی بخش خاصی از سوژه متمرکز کنید (برای مثال، موهای سوژه)، یا می‌توانید با استفاده از آن‌ها از برخورد نور به قسمتی که نمی‌خواهید جلوگیری کنید.

9-فیلتر های رنگی – فیلتر تصحیح رنگ زمانی استفاده می‌شود که می‌خواهید دمای یک رنگ را تصحیح کنید. برای مثال، اگر یک منبع نور دارید که روی آن را با شیدر پوشانده‌اید و نسبتا گرم است و می‌خواهید نور دیگری را به‌عنوان نور مو استفاده کنید، ممکن است نور دوم نسبت به نور کلیدی شما بسیار سرد باشد.

با قرار دادن یک فیلتر CTOی نارنجی روی نور مو، تعادل بین نورهای شما برقرار می‌شود.

10-بیوتی دیش – بیوتی دیش‌ها (beauty dish) در واقع اصلاح‌کننده‌های جهت‌داری هستند که نور آن‌ها میان نور ملایم و خشن قرار می‌گیرد. برای عکاسی‌های زیبایی (همانطور که از اسم‌شان برمی‌آید)، فشن و پرتره بسیار مناسب هستند. اغلب نیز می‌توان آن‌ها را به همراه گرید و پخش‌کننده‌های دیگری استفاده کرد که گزینه‌های نحوه‌ی استفاده از آن‌ها را افزایش می‌دهد.

بیوتی‌دیش‌ها نور با کنتراستی تولید می‌کنند که یک جایی میان نور خشن و نور ملایم قرار می‌گیرد.

11-گرید – گریدها (grids) اصلاح‌کننده‌ای برای اصلاح‌کننده‌ها هستند. می‌توان آن‌ها را روی رفلکتور، سافت‌باکس و بیوتی‌دیش نصب کرد و باریکه‌ی نور را باریک‌تر کرد و از افتادن نور روی سوژه (یا هر جای دیگری که می‌خواهید) اطمینان حاصل کرد.

گریدها به جهت‌دارتر کردن نور و اصلاح بیشتر آن کمک می‌کنند.

12-رفلکتور (از نوع بازتاب‌کننده) – رفلکتورها (reflectors) بخش مهمی از تجهیزات تمام استودیوها هستند. با استفاده از آن‌ها می‌توان نور کلیدی را روی سوژه بازتاب کرد. در واقع با استفاده از آن‌ها می‌توان بدون یک منبع نور دیگر، نور پرکننده درست کرد. رفلکتورها اندازه‌ها و اشکال مختلفی دارند؛ از رفلکتورهای همه‌کاره‌ی ۵ در ۱ تا رفلکتورهای فانتزی‌ای که گاهی در پرتره‌های زیبایی استفاده می‌شوند.

رفلکتور و پخش‌کننده دو ابزار حیاتی در شکل‌دهی و کنترل نور در استودیو هستند. در عکس پایه‌ی رفلکتور نیز نشان داده شده است.

13-دیفیوزر – پخش‌کننده (diffuser) یک پارچه‌ی شفاف است که روی منبع نور قرار می‌گیرد و شکل نور را تغییر می‌دهد یا شدت نور را کاهش می‌دهد. برخی از پخش‌کننده‌ها هر دو کار را انجام می‌دهند.

تجهیزات جانبی استودیو

پایه‌های نور – پایه‌هایی برای نگه داشتن منابع نور هستند. توجه داشته باشید که پایه باید قدرت تحمل وزن منبع نور شما را داشته باشد. برای مثل، یک چراغ فلاش قدرتمند از یک فلاش معمولی به تکیه‌گاه محکم‌تری نیاز دارد.

این عکس بازوی یک بوم را نشان می‌دهد که به پایه‌ی تجهیزات نور پردازی که روی یک چرخ کوچک قرار دارد، متصل است. این قطعه، قطعه‌ی فوق‌العاده و همه‌جانبه‌ای است.

دالی – یک پایه‌ی نور چرخ‌دار است. بسیار مفید و کاربردی است.

بازوی بوم – بازوی بوم (boom arm) پایه‌ی نوری‌ای است که می‌توانید آن را در هر زاویه‌ای (از کاملا افقی تا کاملا عمودی) قرار دهید. برای بالا بردن نورها و قرار دادن نورها در زاویه‌هایی که با پایه‌های نوری سنتی نمی‌توان به آن دست یافت، بسیار مناسب است. می‌توانید انواع مختلفی از بازوهای بوم را به پایه‌های نور یا به بافت‌های ثابتی مانند دیوار متصل کنید.

پایه‌‌ی رفلکتور – پایه‌ای است که برای نگه داشتن رفلکتور به‌کار می‌رود.

پس‌زمینه/پرده – پرده‌ی پشت صحنه (backdrop) سطحی است که سوژه‌ی خود را مقابل آن قرار می‌دهید. این سطح می‌تواند رول کاغذی یا دیوار طرح‌دار یا بوم نقاشی‌شده باشد.

عکس پس‌زمینه‌ای را نشان می‌دهد که یک بوم رنگ‌شده است. در بالای قاب می‌توانید رول‌های خاکستری و سفید را ببینید.

پایه‌ی پس‌زمینه/تکیه‌گاه – هر سیستم تکیه‌گاهی که برای نگه داشتن پس‌زمینه استفاده شود، پایه‌ی پس‌زمینه نام دارد. می‌توانند روی دیوار نیز نصب شوند.

بیشتر بخوانید : چگونه میتوان با استفاده از نور طبیعی از غذا عکس گرفت؟

گیره – گیره و وسایل دیگری که برای محکم‌کاری استفاده می‌شوند، اشکال مختلفی دارند. می‌توانید (و باید) از آن‌ها برای نگه داشتن چیزها استفاده کنید. پس‌زمینه ، رفلکتور و بسیاری چیزهای دیگر باید در جای خود ثابت شوند. برای مثال، گیره‌های بول‌داگ برای نگه‌داشتن پرده‌های پس‌زمینه‌ی بوم استفاده می‌شوند. و گیره‌های دوسر برای نصب شدن روی میز و نگه داشتن یک فلگ یا رفلکتور استفاده می‌شوند.

این عکس مجموعه‌ای از گیره‌هایی را نشان می‌دهد که در استودیو به آن‌ها نیاز پیدا خواهید کرد. گیره‌ی دوسر یک فوم مشکی که به‌عنوان فلگ استفاده شده است را نگه داشته است.

ریل – در استودیوهای بزرگ‌تر ممکن است نورهایی را ببینید که روی دیوارها و سقف ثابت شده‌اند. ریل‌ها امکان حرکت تجهیزات نور پردازی در فضا را فراهم می‌کنند؛ بدون دردسرهایی که پایه‌ی نور به همراه دارد. همچنین کمک می‌کنند سیم‌ها از سر راه شما و سوژه‌ی شما برداشته شوند.

دیگر اصطلاحات تجهیزات نورپردازی

کیفیت نور – کیفیت نور تجهیزات نور پردازی در اینجا به شاخصه‌های فیزیکی نور اشاره دارد؛ این شاخصه‌ها شامل شکل، شدت و رنگ می‌شوند.

طرح نور – طرح نور (lighting pattern) به تکنیک خاصی اشاره دارد که در آن نور را به‌صورت ازپیش تعیین‌شده‌ای قرار می‌دهند و نتایج قابل پیش‌بینی‌ای می‌گیرند. مثال‌های آن نور پروانه‌ای، نور رامبراند و نور جداکننده است.

کابل/سوکت سینک با کامپیوتر – سینک کامپیوتر (PC sync) راهی برای اتصال دوربین به فلاش با استفاده از یک کابل است. می‌توانید از این گزینه به‌جای ماشه استفاده کنید.

رادیو فلاش – تریگرها (triggers) دستگاه‌هایی هستند که اجازه می‌دهند دوربین با نور ارتباط داشته باشد و هنگامی که شاتر باز است، فلاش را روشن می‌کنند. رادیو فلاش ها انواع مختلفی دارند؛ از نوع ساده‌ی آن که فقط یک کارکرد دارد تا دستگاه‌های پیچیده که کنترل کامل چند نور را در اختیار می‌گیرند.

رادیو فلاش امکان برقراری ارتباط بین دوربین و فلاش را فراهم می‌آورند و آن‌ها را به‌صورت هم‌زمان به کار می‌اندازند.

در حالت (slave mode) یک فلاش، نور فلاش دیگر را با استفاده از حسگر تشخیص می‌دهد و روشن می‌شود. در موقعیت‌هایی که چند فلاش و یک رادیو تریگر ساده دارید، به کار می‌آید.

بیشتر بخوانید : رادیو فلاش چیست و چه کاربردی دارد؟

پایه‌ی نصب – پایه‌ی نصب (mount) راهی برای اتصال یک اصلاح‌کننده به منبع نور است. بسیاری از تولیدکننده‌های لوازم نوری، پایه‌های نصب خاص سیستم‌های خود را نیز دارند (Bowens،  Profoto، Elinchrom و غیره).

پس قبل از خرید همیشه دقت کنید که پایه‌های نصب شما با اصلاح‌کننده‌هایتان سازگاری داشته باشند.

در این شکل یک پایه‌ی نصب معمولی Bowens نشان داده شده است.

نور مدلینگ – بسیاری از چراغ‌های فلاش دو لامپ دارند. یکی از آن‌ها لامپ فلاش است که نور فلاش از آن ساطع می‌شود و دیگری لامپ مدلینگ است که هر وقت چراغ در حال فلاش زدن نیست، روشن می‌شود. بدین صورت به‌راحتی می‌توانید ببینید نور با سوژه‌ی شما چه می‌کند.

علاوه بر آن، اگر هیچ نور محیطی‌ای نداشته باشید (که معمولا در محیط استودیو ندارید)، با نور مدلینگ قادر به دیدن خواهید بود.

بیشتر بخوانید : هر آنچه برای راه اندازی یک آتلیه باید بدانیم!

حالا می‌توانید شروع کنید

با این که این لیست از اصطلاحات تجهیزات نور پردازی یک لیست کامل از تجهیزات نور پردازی نیست و هیچوقت هم نمی‌تواند باشد، می‌تواند مبادی مناسبی برای شروع عکاسی استودیویی باشد. اگر حس می‌کنید که من چیز مهمی را جا انداخته‌ام، در نظرات آن را با ما در میان بگذارید.