آشنایی با اصطلاحات فیلمبرداری

در این نوشتار از نورنگار به اصطلاحات فیلمبرداری می‌پردازیم تا به عنوان یک متخصص با تمام این موارد آشنایی داشته باشید.

بخش اول اصطلاحات فیلمبرداری : تجهیزات

تجهیزات فیلمبرداری تنوع بسیار زیادی دارند و ما در این بخش نام مهم‌ترین اصطلاحات فیلمبرداری را آوردیم.

1. پن هد فیلمبرداری

هد به بخش بالایی سه‌پایه‌ها گفته می‌شود که دوربین روی آن نصب می‌شود.

هدها انواع مختلفی دارند که نوع پن‌هد برای فیلمبرداری گزینه مناسب‌تری است. پن‌هد‌ها برای حرکات افقی و عمودی راحت‌تر دوربین طراحی شده‌اند.

2. پایه بوم

پایه بوم در کل به پایه‌هایی گفته می‌شود که به صورت افقی نصب می‌شوند و تجهیزات مختلفی مثل دوربین، منبع نور یا میکروفون را روی آن نصب می‌کنند.

3. اسلایدر

اسلایدرها وسیله‌ای ریل مانند هستند که حرکت دوربین در یک محدوده را امکان‌پذیر می‌کنند. اسلایدر انواع و طول‌های مختلفی دارند.

4. کروماکی

کروماکی یک اصطلاح کلی برای پرده‌های پس‌زمینه سبز رنگ، حذف رنگ موقع ادیت در ویدیو و همینطور تکنیک‌های استفاده از پرده سبز در فیلمبرداری می‌گویند.

5. گیمبال دوربین

گیمبال‌های دوربین هم در واقع استدی‌کم‌های سبک، کوچک و جمع‌وجورتر هستند که برای فیلم‌برداری پروژه‌های کوچک استفاده می‌شوند.

6. کلوین متر

کلوین متر ابزاری است که فیلم‌بردار توسط آن دمای رنگ صحنه را اندازه‌گیری می‌کند.

7. کرین  Crane

حتماً تصاویری را دیده‌اید که دوربین از بالا به سمت پایین می‌آید یا از دور به موضوع یا بازیگر نزدیک می‌شود و برعکس این تصاویر توسط ابزاری به نام کرین فیلم‌برداری می‌شوند. اما کرین به 2 دسته کرین معمولی و بازوی متحرک تقسیم می‌شود. کرین‌های معمولی مدل‌هایی هستند که مجهز به صندلی برای نشستن فیلم‌بردار هستند اما بازوهای متحرک این امکان را ندارند.

     7/1 . پروجیب

پروجیب هم جزو کرین‌های بازوی متحرک محسوب می‌شود ولی تفاوت آن با بقیه کرین‌ها ابعاد کوچک و ارتفاع کمتر آن است.

    7/2. تکنو کرین  Techno Crane

نوعی از کرین‌های بازوی متحرک است که بازوهای آن به‌صورت هیدرولیکی و با سرعت و نرمیِ زیادی می‌چرخند.

8. معنای فیلترها در اصطلاحات فیلمبرداری

فیلم‌بردارها توسط فیلترها میزان و طیف رنگ و نور ورودی به لنز را کنترل می‌کنند. فیلترهای عکاسی و فیلم‌برداری روی مت باکس نصب می‌شوند و به اشکال شیشه‌ای و ژلاتینی هستند.

9. مت باکس

مت باکس در واقع فریمی است که دقیقاً مقابل لنز دوربین قرار می‌گیرد و مانند یک جعبه لنز دوربین را احاطه می‌کند. متباکس نقش خیلی مهمی در فیلم‌برداری دارد و کاربردهای مختلفی هم دارد که در ادامه آن‌ها را شرح می‌دهیم.

    1.  جلوگیری از ایجاد فِلِر روی لنز

شیدرهای مت باکس از برخورد نور و ایجاد انعکاس (Flare) روی لنز جلوگیری می‌کنند.

    2. امکان استفاده از فیلترهای مختلف

دومین کاربرد مهم مت باکس همین فیلترها هستند. مت باکس‌ها لایه‌های مختلفی دارند که فیلم‌بردارها می‌توانند فیلترهای موردنیاز خود مانند فیلتر ND را در مقابل لنز دوربین قرار دهند.

   3. محافظت از لنز دوربین

از آن جایی که لنز دوربین‌های فیلم‌برداری جزو گران‌ترین لوازم هستند، مت باکس می‌تواند کمی ایمنی ایجاد کند و هنگام برخورد دوربین به جاهای مختلف از صدمات احتمالی به لنز جلوگیری کند.

10. اپرچر یا دیافراگم

اپرچر روزنه‌ای است که تیغ‌های دیافراگم دوربین ایجاد می‌کنند. فیلم‌بردارها با بازوبسته‌کردن این روزنه مقدار نور ورودی به  حسگر دوربین را کنترل می‌کنند. البته به این نکته هم باید اشاره کنیم که در ایران بیشتر افراد از کلمه دیافراگم به‌جاید اپرچر استفاده می‌کنند که منظورشان همین اندازه روزنه است.

[relatedpost post=”106192″]

11. شاریو

وسیله‌ای چرخ‌دار و مجهز به صندلی است که فیلم‌بردار روی آن می‌نشیند و خود وسیله روی ریل حرکت می‌کند.

12. استدی‌کم  Steadicam

ابزاری است که به‌منظور تثبیت تصویر و ازبین‌بردن حرکت‌های ناخواسته در آن استفاده می‌شود. با این وسیله فیلم‌بردار می‌تواند حتی با حرکت سریع در سطوح ناهموار هم تصویری بدون لرزش ضبط کند.

13. نورسنج

نورسنج دستگاهی است که برای سنجش میزان نور در صحنه استفاده می‌شود.

14. ویدیولایت

ویدیولایت‌ها به صورت کلی به منابع نوری پیوسته مثل پنل‌های LED یا نورهای استودیویی ثابت می‌گویند.  هر منبع نوری که نور پیوسته دارد می‌تواند ویدیو لایت باشد اما معمولا از این اصطلاح برای منابع حرفه‌ای مخصوص نورپردازی ویدیو استفاده می‌کنند.

برای خرید انواع مختلف ویدیولایت برای نورپردازی به فروشگاه نورنگار مراجعه کنید.

بخش دوم اصطلاحات فیلمبرداری : تنظیمات

1. تصویر فوکوس

بخشی از صحنه که در تصویر واضح و مشخص است را فوکوس می‌گویند.

2. تصویر فولو

تصویر فولو متضاد تصویر فوکوس است و به تصاویری گفته می‌شود که واضح یا مشخص نباشند. این بخش تصویر کمی تار دیده می‌شود که به نوعی باعث ایجاد عمق در تصویر می‌شود.

3. حساسیت Iso

آیزو یا آی اس او اصطلاحی فنی است که میزان حساسیت سنسور دوربین‌ها را نشان می‌دهد. با کم و زیاد کردن ISO نور دریافتی در تصویر را تنظیم می‌کنید.

[relatedpost post=”107345″]

4. حرکت‌های اپتیکی دوربین

حرکات اپتیکی دوربین زمانی انجام می‌شود که دوربین ثابت است و فقط لنز دوربین به سوژه نزدیک یا از آن دور می‌شود. این حرکت‌ها به 2 دسته تقسیم می‌شود.

      4/1 . Zoom In

حرکت «زوم این» نزدیک شدن دوربین به سوژه یا بازیگر است.

     4/2.  Zoom Out

حرکت «زوم اوت» هم دور شدن دوربین از بازیگر یا سوژه اصلی است.

5. هلی‌شات

هلی‌شات تصویر هوایی است که توسط پهپادها یا کوادکوپترها فیلم‌برداری می‌شوند. در کل به تصاویر هوایی هلی شات هم می‌گویند.

بخش سوم اصطلاحات فیلمبرداری: نورپردازی

1. مفهوم نورپردازی در اصطلاحات فیلمبرداری

نورپردازی بخشی مهم از فیلم‌برداری است که تأثیر خیلی زیاد روی نتیجه و خروجی کار دارد.

[relatedpost post=”253640″]

بخش چهارم اصطلاحات فیلمبرداری : نکات فنی

1. زاویه دوربین نسبت به سوژه 

دوربین طبق نیاز داستان و نوع روایت با زوایای مختلفی از موضوع فیلم‌برداری می‌کند که این زاویه‌ها را در ادامه نام می‌بریم.

   1/1. آی لول   Eye Level

زمانی که دوربین در روبه‌روی موضوع یا بازیگر قرار دارد و هر دو هم‌سطح هستند.

1/2. زاویه پایین  Low Angle

اما وقتی دوربین از پایین به بازیگر یا سوژه موردنظر نگاه می‌کند، در این صورت می‌گوییم زاویه فیلم‌برداری دوربین Low Angle است.

1/3. زاویه بالا  High Angle

در این زاویه هم دوربین از بالای موضوع یا بازیگر فیلم‌برداری می‌کند که این زاویه کاملاً عمود نیست.

2. فور گراند  Foreground

به فضای بین سوژه تا دوربین یا به عبارتی همان فضای مقابل دوربین تا بازیگر یا سوژه را فور گراند تصویر می‌گویند.

3. بک‌گراند  Background  

به فضای پشت بازیگر یا موضوع هم بک‌گراند یا پس‌زمینه تصویر گفته می‌شود.

4. پرسپکتیو  Perspective

تصویر در یک سطح، کاملاً دوبعدی دیده می‌شود، برای آنکه این تصویر از حالت دوبعدی خارج شده و به شکل سه‌بعدی دیده شود نیازمند پرسپکتیو هستیم. این پرسپکتیو در فیلم‌برداری هم به کمک فوکوس کردن روی سوژه، ایجاد سایه و عمق در نورپردازی و حتی به کمک صدا ایجاد می‌شود.

5. هدروم  Headroom

به فضای خالی بین سر بازیگر تا کادر بالای تصویر هدروم گفته می‌شود. اگر این فضای خالی به مقدار کافی در نظر گرفته نشود، تأثیری در ذهن مخاطب خواهد گذاشت. مثلاً اگر فضای هدروم کم باشد، مخاطب حس در تنگنا و تحت‌فشار بودن از بازیگر را دریافت می‌کند.

6. اینسرت  Insert

نمای بسته بخشی از صحنه یا جزئیات سوژه را اینسرت می‌گویند. تفاوت اینسرت با کلوز آپ در تفاوت موضوع آن‌هاست که اینسرت در اشیا استفاده می‌شود ولی نمای کلوز آپ برای تصاویر انسان و بازیگر کاربرد دارد. پس ما نمی‌توانیم به تصویر بسته بازیگر از کلمه اینسرت استفاده کنیم.

7. نمای POV یا Point Of View

نمایی است که در آن دوربین از دید یکی از شخصیت‌های فیلم، محیط اطراف را نشان می‌دهد. این نما معمولاً برای ایجاد حس همذات‌ پنداری بیشتر با بازیگر مورداستفاده قرار می‌گیرد.

      7/1.  نمای اور شولدر Over The Shoulder

نمایی است که دوربین از پشت شانه بازیگرِ نزدیک به دوربین مکالمه دونفره را فیلم‌برداری می‌کند. این نما بیشتر برای فیلم‌برداری صحنه‌های گفت‌وگو بین دو بازیگر استفاده می‌شود.

    7/2 . نمای تو شات  Two Shot

نمایی است که دو بازیگر در کادر دیده می‌شوند.

7/3.  مستر شات یا Master Shot

مستر شات یا نمای مادر شامل نمای عمومی و کلی از فضای صحنه است. مانند فضای عمومی کوچه.

7/4. نمای خاص یا Specific Shot

نمای خاص هم بخشی از صحنه را نشان می‌دهد. مثلاً یکی از اتاق‌های خانه.

8. حرکت‌های انتقالی دوربین در اصطلاحات فیلمبرداری

حرکت دوربین 2 نوع اپتیکی و انتقالی است. حرکت اپتیکی را توضیح دادیم و در این بخش حرکت انتقالی را توضیح خواهیم داد که چند بخش است.

    8/1 . پن  Pan

جزو حرکت‌های انتقالی روی محور ثابت یا سه‌پایه محسوب می‌شود که در این حرکت فقط دوربین روی محور افقی به سمت راست یا چپ می‌چرخد.

    8.2. پن شلاقی

پن شلاقی هم حرکت پن است اما با سرعت زیاد.

    8/3. تیلت  Tilt

تیلت هم جزو حرکت‌های انتقالی دوربین روی محور ثابت است که در این حرکت دوربین روی محور عمودی به بالا یا پایین حرکت می‌کند.

    8/4. تراک به چپ  Track Left

این حرکت جزو حرکت‌های انتقالی دوربین روی محور متحرک است که در آن دوربین به کمک ابزاری مانند ریل به سمت چپ و موازی با بازیگر حرکت می‌کند.

    8/5. تراک به راست  Track Right

تراک به راست هم همان حرکت تراک به‌صورت موازی با بازیگر به سمت راست است.

    8/5. دالی به جلو  Dolly In

حرکت دالی هم جزو حرکت‌های انتقالی دوربین روی محور متحرک است که در آن دوربین روی ریل یا توسط هر ابزار دیگری به جلو حرکت می‌کند؛ ولی بدون چرخش به چپ یا راست.

    8/6. دالی به عقب  Dolly Out

دالی اوت هم حرکت دوربین به سمت عقب دقیقاً در شرایط دالی به جلو است.

    8/7. دالی زوم  Dolly Zoom

دالی زوم ترکیبی از حرکت انتقالی و اپتیکی است که در آن با حرکت روبه‌جلو یا عقب دوربین روی محور متحرک، هم‌زمان عمل زوم هم انجام می‌شود و حالتی سرگیجه مانند به مخاطب دست می‌دهد.

    8/8. آرک  Arc

آرک هم جزو حرکت‌های انتقالی دوربین روی محور متحرک ولی به‌صورت قوسی یا نیم‌دایره است.

9. دیپ فوکوس پ Deep Focus

فوکوس کل تصویر از فور گراند گرفته تا بک‌گراند به‌گونه‌ای که همه عناصر در تصویر واضح و مشخص باشد.

10. وایت بالانس یا تراز سفیدی

وایت بالانس یا تراز سفیدی رنگ است که باعث می‌شود تا تصاویر با رنگ واقعی‌تر و طبیعی نمایش داده شوند.

11. نورسنجی

نوردهی یکی از بخش‌های اصلی فیلم‌برداری است که توسط تنظیمات دوربین‌ها و در 3 حالت نقطه‌ای، ماتریسی و تمرکز بر وسط تصویر انجام می‌شود.

12. داینامیک رنج  Dynamic Range

محدوده دینامیکی بین روشن‌ترین و تاریک‌ترین نقطه تصویر است که یک دوربین می‌تواند ثبت کند. طبیعتاً هرچقدر محدوده دینامیکی دوربین بیشتر باشد، فیلم‌بردار تسلط بیشتری هم روی نمایش جزئیات بیشتر صحنه خواهد داشت.

[relatedpost post=”284653″]

13. اسلوموشن  Slow Motion

به تصاویر آهسته و کند اسلوموشن گفته می‌شود.

14. کلوین  Kelvin

واحد اندازه‌گیری دمای نور تصویر در فیلم‌برداری یا عکاسی است. هنگام تنظیم دوربین فیلم‌برداری اگر دمای نور یا همان کلوین بیشتر از کلوین صحنه باشد، رنگ تصاویر به آبی گرایش پیدا می‌کند. ولی اگر کمتر باشد رنگ تصویر به زرد و نارنجی گرایش پیدا می‌کند. بر همین اساس فیلم‌بردار کلوین را باید روی عدد درستی تنظیم کند.

15. انواع نماها در اصطلاحات فیلمبرداری

شات‌ها یا نماها از اصطلاحات مهم فیلم‌برداری هستند که در ادامه آن‌ها را به‌صورت مختصر توضیح می‌دهیم.

    15/1. اکستریم کلوز آپ  Extreme Close-Up

نمای بسیار نزدیک که به جزئیات صورت یا چشم‌های بازیگر تمرکز می‌کند.

    15/2. کلوز آپ  Close-Up

نمایی بسته است که از گردن تا بالای سر بازیگر را نشان می‌دهد.

    15/3. مدیوم کلوز آپ  Medium Close-Up

در این نما از سینه تا بالای سر بازیگر در کادر دیده می‌شود.

    15/4. مدیوم شات  Medium Shot

در این نما از کمر تا سر بازیگر در کادر دیده می‌شود.

    15/5. نی‌شات  Knee Shot

نمایی است که در آن از زانو تا سر بازیگر در کادر دیده می‌شود.

    15/6. مدیوم لانگ شات  Medium Long Shot

نمایی است بین فول‌شات و نی‌شات.

    15/7. فول‌شات  Full Shot

نمایی است که در آن کل بدن بازیگر در کادر دیده می‌شود.

    15/8. لانگ شات  Long Shot

در این نما علاوه بر بدن بازیگر، فضای کلی محل هم دیده می‌شود.

    15/9. اکستریم لانگ شات  Extreme Long Shot

در این نما بازیگر از فاصله دور دیده می‌شود و تمرکز بیشتر روی محیط است تا بازیگر. ما در این مقاله سعی کردیم تمام اصطلاحات مهمی را که در فیلم‌برداری کاربرد دارند به شما معرفی کنیم. اگر اصطلاحی در فیلم‌برداری می‌شناسید که در این مقاله به آن اشاره نشده است، می‌توانید آن را در بخش نظرات با ما و بقیه دوستان در میان بگذارید.