برای اکثر عکاسان، فاصله کانونی اولین چیزی است که باید در هنگام انتخاب لنز در نظر گرفت، زیرا ارتباط مستقیمی با زاویه دید دارد. این فاصله اولین عددی است که در نام اکثر لنزهای موجود در بازار مشاهده می‌شود. فاصله کانونی عکاسی در زمانی که عکاس از پشت دوربین به یک صحنه خاص نگاه می‌کند، تاثیر زیادی در انتخاب کادر مناسب خواهد داشت. به این ترتیب ؛ اما فاصله کانونی لنز دقیقا چیست؟ در این مقاله به طور کامل به این موضوع می‌پردازیم.
- فاصله کانونی چیست؟
- استفاده از فاصله کانونی در موقعیت‌های مختلف
- معرفی انواع لنز برحسب فاصله کانونی
- میدان دید و فاصله کانونی
- تاثیر فاصله کانونی در عمق میدان در عکاسی چیست؟
- فاصله کانونی تاثیرگذار به چه معناست؟
- دسته بندی فاصله کانونی
- آیا فاصله کانونی تنها در عکاسی مهم است یا در فیلمبرداری هم اهمیت دارد؟
- سخن پایانی
فاصله کانونی چیست؟
در حالی که نور در یک پرتو مستقیم حرکت می‌کند، هنگامی عبور از یک عدسی می‌شکند و در یک نقطه به نام نقطه کانونی یا کانون عدسی متمرکز می‌شود. فاصله بین نقطه کانونی نسبت به سنسور، فاصله کانونی (Focal Length) نام دارد. مهمترین ویژگی در مورد فاصله کانونی این است چه ویزگی دارد.
فاصله کانونی دو چیز اصلی را در مورد هر لنز مشخص می‌کند که اولی بزرگنمایی و دومی زاویه دید هستند. هر چه فاصله کانونی عکاسی بیشتر باشد، تصویر داخل دوربین حالت بزرگنمایی یا فوکوس بیشتری دارد. فاصله کانونی یک لنز عددی است که بر حسب میلی‌متر اندازه گیری می‌شود و تعیین می‌کند که لنز چقدر زاویه باز (واید) یا تله فوتو دارد.
استفاده از فاصله کانونی در موقعیت‌های مختلف
عدد فاصله کانونی معمولاً در کنار لنز دوربین ذکر می‌شود. اگر همراه دوربین خود یک لنز دارید، احتمالاً چیزی شبیه به 18-55 میلی متر یا 24-105 میلی‌متر را خواهید دید. اعداد به فاصله بین لنز و سنسور تصویر در زمانی که سوژه در فوکوس است اشاره دارد. هر چه فاصله کانونی کوتاه‌تر باشد، زاویه دید بازتر خواهد بود؛ بنابراین یک لنز 18 میلی‌متری تصویر عریض‌تری نسبت به لنز 55 میلی‌متر به شما می‌دهد.
به‌عنوان یک قانون کلی، بیشتر تصاویر منظره با لنزهای زاویه باز گرفته می‌شوند، زیرا این امکان را به عکاس می‌دهد تا بیشتر صحنه در کادر دوربین قرار گیرد؛ اما وقتی هدف گرفتن عکس پرتره از هدف است، فاصله کانونی بیشتر می‌شود و معمولاً حدود 50 میلی‌متر خواهد بود. اگر هدف عکاسی ورزشی یا حیات وحش است، لنز تله فوتو استفاده می‌شود که نزدیک به 200 میلی‌متر یا حتی بیشتر خواهد بود.
فاصله بین نقطه کانونی نسبت به سنسور، فاصله کانونی «Focal Length» نام دارد. هر چه فاصله کانونی عکاسی بیشتر باشد، تصویر داخل دوربین حالت بزرگنمایی بیشتری دارد. همچنین فاصله کانونی یک لنز عددی است که بر حسب میلی متر اندازه گیری می‌شود و تعیین می‌کند که لنز چقدر زاویه باز یا تله فوتو دارد.
معرفی انواع لنز برحسب فاصله کانونی
نوع لنز را می‌توان براساس اندازه فاصله کانونی عکاسی انتخاب کرد. این موضوع به شما کمک می‌کند تا برحسب نیاز خود به سراغ لنز مناسب بروید. در ادامه به انواع لنز براساس فاصله کانونی اشاره می‌کنیم:
لنزهای فوق عریض
لنزهای فوق عریض یا اولترا واید لنزهایی با فاصله کانونی کمتر از 24 میلی‌متر هستند. این لنزها با زاویه دید وسیعی به عکاس امکان می‌دهند که وسعت زیادی از صحنه را در کادر خود قرار دهند. به این ترتیب، این لنزها معمولاً برای استفاده‌های تخصصی‌تر مانند عکاسی ورزشی و اکشن، نمای نقطه دید (POV) یا صحنه‌های بسیار بزرگ مانند آسمان شب مناسب هستند.
لنزهای واید
لنزهای واید لنزهایی با فاصله کانونی بین 24 تا 35 میلی متر هستند. آنها زاویه دید گسترده‌ای را ارائه می‌دهند که امکان قرار دادن بیشتر صحنه در کادر را فراهم می‌کند. لنزهای واید از تحریف پرسپکتیو که در لنزهای فوق عریض دیده می‌شود جلوگیری می‌کنند. این موضوع باعث می‌شود تا این لنزها برای عکاسانی که می‌خواهند چشم اندازهای وسیع، آسمان خراش‌های بلند و سایر موارد را بگیریند، انتخاب عالی باشند.
لنزرهای استاندارد
لنزهای استاندارد یا معمولی لنزهایی با فاصله کانونی معادل بین 35 تا 70 میلی‌متر هستند که زاویه دیدی نزدیک به چشم انسان دارند. این فاصله کانونی مورد علاقه عکاسان مستند و خیابانی است، زیرا واقعی‌ترین تصویر از سوژه را ارائه می‌دهند. چنین زاویه دید طبیعی باعث شده است تا لنزهای استاندارد کاربرد گسترده‌ای داشته باشند و به همین دلیل می‌توان آنها برای ژانرهای مختلف استفاده کرد.
لنزهای تله فوتو
لنزهای تله فوتو لنزهایی با فاصله کانونی معادل بین 135 تا 400 میلی‌متر هستند. بزرگنمایی بیشتر به عکاس امکان می‌دهد تا جزئیات یک صفحه را نمایش دهند. این لنزها برای انتخاب جزئیات خاص در یک صحنه وسیع عالی هستند و با فشرده سازی پرسپکتیو می‌توانند بین سوژه و پس زمینه جدایی بیندازد. لنزهای تله فوتو برای رویدادهای ورزشی، حیات وحش، کوهنوردی، پیاده روی و همچنین عکاسی پرتره مناسب هستند.
لنزهای سوپر تله فوتو
لنزهای سوپر تله فوتو لنزهایی با فاصله کانونی معادل بیش از 400 میلی‌متر هستند. این لنزها با بزرگنمایی زیاد برای کادربندی صحنه‌هایی مناسب هستند که نزدیک شدن به آنها غیرممکن است. به عنوان مثال، لنزهای سوپر تله فوتو در مواردی که حیوانی درنده در حال شکار است، بازیکن فوتبالی که در آن طرف زمین گلزنی می‌کند یا گرفتن تصویری زیبا از ماه در آسمان کاربرد دارند.
| پارامترها | لنزهای فوق عریض | لنزهای واید | لنزهای استاندارد | لنزهای تله فوتو | لنزهای سوپر تله فوتو |
| فاصله کانونی | کمتر از 24 میلی متر | بین 24 تا 35 میلی متر | بین 35 تا 70 میلی متر | بین 135 میلی متر تا 400 میلی متر | بیش از 400 میلی متر |
| زاویه دید | بیش از 84 درجه | بین 24 تا 35 میلی متر | بین 63 تا 34 درجه | بین 18 تا 6 درجه | کمتر از 6 درجه |
| کاربرد | اکشن، داخلی، عکاسی از آسمان | منظره، عکاسی از آسمان، معماری، فضای داخلی، اکشن، پرتره | مستند، خیابان، پرتره، منظره، سفر | پرتره، ورزش، حیات وحش | ورزش، حیات وحش، عکاسی از آسمان |
میدان دید و فاصله کانونی
یکی از مواردی که توسط فاصله کانونی لنز تعیین می‌شود، زاویه دید است که میزان عریض یا تله فوتوی یک لنز را مشخص می‌کند. زاویه دید بزرگ‌تر به این معنی است که لنز بیشتر صحنه داخل کادر را می‌گیرد. هر چه زاویه دید کوچک‌تر باشد، صحنه کمتری در کادر وجود دارد. به عنوان مثال، یک لنز تله فوتو 300 میلی‌متری میدان دید بسیار کمی در 6 متر خواهد داشت، اما می‌تواند تصویر بسیار زیبایی را از ماه در آسمان بگیرد.
زاویه دید و فاصله کانونی با هم نسبت عکس دارند، هر چه فاصله کانونی بیشتر باشد، زاویه دید باریک‌تر می‌شود. متغیر گم شده در اینجا این است که چه مقدار از صحنه نمایش داده شده توسط یک لنز را می‌توان ثبت کرد؟ برای اینکه بدانید یک لنز چقدر عریض یا تله فوتو خواهد بود، باید بدانید که اندازه سنسور دوربین چقدر است. اندازه سنسور دوربین تعیین می‌کند که چه مقدار از صحنه را در کادر خود ببینید. این بدان معناست که یک لنز 30 میلی‌متری همیشه زاویه باز نیست. یک دوربین با سنسور کوچک به عنوان تله فوتو عمل می‌کند.
تاثیر فاصله کانونی در عمق میدان در عکاسی چیست؟
هرچه یک لنز بازتر باشد، عمق میدان آن در یک دیافراگم مشخص بیشتر می‌شود. درحقیقت، عمق میدان تعیین می‌کند که چه بخشی از تصویر در فوکوس باشد. لنزهایی با فاصله کانونی بیشتر عمق میدان کمتری دارند، به این معنی که می‌توان روی یک شی خاص فوکوس کرده و آن را کل صحنه جدا کرد. لنزهای بسیار عریض می‌توانند همه چیز را از چند سانتی‌متر تا بی‌نهایت فوکوس ارائه دهند.
مقاله مرتبط: عمق میدان چیست؟
فاصله کانونی تاثیرگذار به چه معناست؟
فاصله کانونی تاثیرگذار (EFL) فاصله کانونی تحت تأثیر ضریب برش دوربین است. فاصله کانونی استاندارد چیزی است که سازنده روی لنز می‌نویسد؛ اما ضریب برش (Crop Factor) بر آن تأثیر می‌گذارد؛ بنابراین فاصله کانونی تاثیرگذار مقدار واقعی حاصل از لنز روی دوربین با تنظیمات برش است. بسیاری از عکاسان با دو فاکتور برش معروف از جمله 1.6x برای Canon و 1.5x برای Nikon آشنا هستند.
همچنین فاصله کانونی تاثیرگذار به عنوان فاصله کانونی 35 میلی‌متری در یک دوربین فول فریم شناخته می‌شود. اگر عکاس بتواند در یک دوربین کراپ فریم معادل فاصله کانونی 35 میلی‌متری را ایجاد کند، توانسته فاصله کانونی تاثیرگذار را تعیین کند.
دسته بندی فاصله کانونی
با دسته بندی فاصله کانونی می‌توان درک بهتری نسبت به این موضوع به دست آورد. در ادامه به دسته بندی فاصله کانونی عکاسی اشاره می‌کنیم:
1. فاصله کانونی کوتاه
لنزهای با فاصله کانونی کوتاه در عکاسی معماری، مستند و منظره استفاده می‌شوند، زیرا زاویه دید وسیعی دارند. این لنزهای زاویه باز سوژه‌ها را کوچک‌تر نشان می‌دهند
2.فاصله کانونی استاندارد
اندازه 50 میلی‌متر به طور کلی فاصله کانونی استاندارد در نظر گرفته می‌شود که بیشترین نزدیکی را به میدان دید انسان دارد. فاصله کانونی نزدیک‌تر به 50 میلی‌متر انعطاف پذیر است و تقریباً برای همه ژانرهای عکاسی استفاده می‌شود؛ اما برای ژانرهای خاص که به لنزهای تخصصی نیاز است، این لنز مناسب نخواهد بود.
3.فاصله کانونی طولانی
فاصله کانونی لنز از 70 میلی‌متر تا 85 میلی‌متر و بالاتر معمولاً فاصله کانونی طولانی‌تری در نظر گرفته می‌شود و اغلب به آنها لنزهای تله فوتو می‌گویند. این موضوع به عکاسان اجازه می‌دهد تا فاصله بین خود و سوژه‌هایشان را حفظ کنند.
مقاله مرتبط: چه فاصله کانونی برای چه نوع عکاسی؟
آیا فاصله کانونی تنها در عکاسی مهم است یا در فیلمبرداری هم اهمیت دارد؟
فاصله کانونی هم در عکاسی و هم در فیلمبرداری بسیار مهم است، زیرا به طور قابل توجهی بر کیفیت زیبایی شناختی تصاویر یا فیلم تأثیر می‌گذارد. فاصله کانونی در فیلمبرداری نه تنها بر عناصر بصری بلکه بر جنبه داستان گویی نیز موثر است. فواصل کانونی مختلف می‌توانمد احساسات مختلف را در فیلم نشان دهند. برای مثال، با لنزهای زاویه باز حس فضا و صمیمیت ایجاد می‌شود، در حالی که لنزهای تله فوتو می‌توانند احساسات درونی بازیگر را نمایش دهند. پس استفاده درست از فاصله کانونی می‌تواند مهارت کارگردان در یک موقعیت خاص از فیلم را نشان دهد.
مقاله مرتبط: اهمیت فاصله کانونی در دوربین موبایل چیست؟
سخن پایانی
لنزهای مختلف چیزهای زیادی را نشان می‌دهند. مقدار صحنه‌ای که یک لنز روی سنسور شما پرتاب می‌کند با فاصله کانونی آن کنترل می‌شود. لنزهایی با فاصله کانونی بالا صحنه را بزرگ نمایی می‌کنند و مقدار کمی از آنچه در کادر عکاس است را نشان می‌دهند. لنزهایی با فاصله کانونی کم چیزهای بیشتری از صحنه را در کادر دوربین نشان خواهند داد. درک فاصله کانونی لنز می‌تواند به عکاس در انتخاب لنز برای کاربرد مورد نظرش کمک شایانی کند.
منابع :
توضیحات فیلم خیلی خوب و مفید بود. سپاسگزارم.
خیلی جالب بود
فاصله کانونی لنز ماکرو و لنز تله جا ب جا نوشتید تو تعریف
ممنون از تذکرتون بررسی میشه
بسیار اطلاعات خوبی به کاربر می دهد
خیلی خوب بود.کاش نمونه عکس هم داشت که بهتر بشه ولی در کل خیلی خوب بود.