چرا باید فایل‌های خام را فشرده کنیم؟ اصلاً چه نیازی هست که فشرده‌سازی انجام دهیم؟ مگر فشرده‌سازی مربوط به فایل JPEG نیست؟ فشرده‌سازی فایل خام کیفیت عکس را کاهش نمی‌دهد؟ … این‌ها سؤالاتی هستند که معمولاً همه‌ی آماتورهای عکاسی می‌پرسند.
خوب، در این مورد فرقی بین فایل‌های خام و JPEG نیست و همه فایل‌ها، حتی فایل‌های RAW هم ممکن است دارای اطلاعات تکراری باشند. به همین دلیل هم وجود قابلیت فشرده‌سازی و حذف این اطلاعات تکراری در فایل‌های RAW، قابلیت خوبی است که به شما امکان می‌دهد تا اطلاعات یک تصویر را بدون صدمه به کلیت آن، فشرده کنید.
در اینجا بسته به اینکه می‌خواهید بخشی از اطلاعات حذف شوند (Lossy) یا اطلاعات اصلی دست‌نخورده باقی بمانند (Lossless)، حجم ذخیره‌سازی فایل خام بسیار متفاوت خواهد بود. در اینجا دلایلی که برای فشرده‌سازی مورد بحث است را ذکر می‌کنیم:
1-برای کاهش حجم:
این مهم‌ترین دلیل برای استفاده از فشرده‌سازی فایل خام است. مثلاً در دوربین EOS-1Ds Mark II حجم فایل خام حدود 25 مگابایت و حجم فایل JPEG همان تصویر، حدود 4 مگابایت است! اما عکاسانی که نمی‌خواهند از فایل JPEG استفاده کنند و از سوی دیگر فضای کافی برای ذخیره کردن فایل خام ندارند، اغلب ترجیح می‌دهند همان فایل خام را به صورت فشرده‌تر ذخیره کنند که به حجمی حدود 10 مگابایت می‌رسد.
البته فقط بحث ذخیره‌سازی روی کارت حافظه نیست. مثلاً گاهی اوقات به عنوان یک عکاس عروسی، تعداد عکس‌هایی که از یک عروس و داماد در نوبت عکاسی اسپرت، روز پیشکاری، روز عروسی، عقد و شب مراسم می‌گیرم به بیش از 1000 عکس می‌رسد. تفاوت 1000 عکس با فایل خام در برابر JPEG چیزی حدود 30 گیگابایت می‌شود و حجم موردنیاز برای ذخیره‌سازی، گرفتن نسخه پشتیبان روی هارد‌های اکسترنال و ارسال آن‌ها روی فضای مجازی کلود، بسیار متفاوت خواهد بود.
2-زمان جابجایی فایل‌ها:
شخصاً به عنوان یک عکاس پرتره هرگز اهمیتی به زمان کپی‌کردن فایل‌های RAW نمی‌دهم. زیرا معمولاً ساعات آخرین شب یک روز کاری به گرفتن نسخه پشتیبان از فایل‌های آن روز می‌پردازم و اینکه یک سری از عکس‌ها به جای 10 دقیقه، 7 دقیقه برای کپی شدن و یا به جای 20 دقیقه، 30 دقیقه برای ارسال روی فضای کلود زمان بگیرند، چندان برایم فرقی ندارد.
اما گاهی اوقات این مسئله برای یک عکاس خبری به قیمت از دست رفتن خبر خواهد بود. 10 دقیقه، زمان زیادی برای یک عکاسی حرفه‌ای ورزشی یا خبری است و به همین دلیل ممکن است هرگز از فایل خام استفاده نکنند یا آن را روی بیشترین فشرده‌سازی بگذارند.
3-برای سرعت بالاتر:
طبیعتاً وقتی فایل خام کوچک‌تری دارید، زمان ذخیره‌سازی آن‌ها روی کارت حافظه نیز متفاوت است. البته وقتی کارت حافظه پرسرعتی را استفاده می‌کنید، گلوگاه ذخیره‌سازی، بافر دوربین خودتان خواهد بود. سرعت عکس‌برداری با برخی از دوربین‌ها، بسته به استفاده از فایل RAW و JPEG با هم متفاوت است. زیرا این فایل‌ها حجم مختلفی دارند و طبیعتاً بافر دوربین برای ذخیره‌سازی آن‌ها سرعت متفاوتی خواهد داشت.
به عنوان مثال پردازشگر EXPEED 5 در دوربین Nikon D7500 نسبت به تمامی عکس‌ها یکسان رفتار می‌کند، اما حجم بافر (حافظه موقت ذخیره‌سازی دوربین)، برای فرمت JPEG برابر 100 عکس،و برای فرمت RAW از نوع 14-bit برابر 50 عکس است. طبیعتاً دوربین با رسیدن به این تعداد، تا ذخیره کردن کامل آن‌ها متوقف می‌شود. پس همان‌طور که می‌بینید، فرمت انتخابی می‌تواند تعداد عکس قابل ذخیره شدن را تغییر دهد.
البته این مورد همیشه هم صادق نیست. زیرا فشرده‌سازی عکس‌های خام یک پروسه جداگانه است که گاهی اوقات حتی می‌تواند موجب کند‌تر شدن ذخیره‌سازی عکس‌ها شود. خصوصاً در دوربین‌های قدیمی‌تر، انتخاب این گزینه، سرعت عکس‌برداری پی‌درپی یا Burst Mode با فرمت خام را کاهش می‌داد و مثلاً اگر در حالت عادی دوربین شما می‌توانست 6 فریم بر ثانیه عکاسی کند، با انتخاب حالت فشرده‌سازی فایل خام، به 5 فریم بر ثانیه می‌رسید!
4-کاهش رزولوشن:
نهایتاً آخرین دلیل برای کاهش رزولوشن است! خیلی از کاربرانی که دوربین‌های رزولوشن بالا مانند EOS 5Ds R کانن یا D850 نیکون با فایل‌های خام سنگین را خریداری می‌کنند در اوایل کار از کاهش سرعت پردازش کامپیوترشان تعجب می‌کنند. پردازش فایل خام این دوربین‌ها به قدری سنگین است که در دفترچه راهنمای آن‌ها دقیقاً ذکر شده که “برای پردازش فایل RAW این دوربین باید از یک کامپیوتر بسیار پیشرفته استفاده کنید!…
گاهی اوقات دیده شده که برخی کاربران برای کاهش رزولوشن این دوربین‌ها، از روش‌هایی مانند Sensor Cropping، Image Resizing یا Down Sampling تصاویر استفاده می‌کنند که گاهی اوقات با نام Small RAW (در منوی دوربین با نام sRAW نیز دیده می‌شود). این مبحث هیچ ربطی به فشرده‌سازی فایل خام ندارد و اگرچه موجب کاهش حجم فایل خام می‌شود، اما می‌تواند فایل RAW را پردازش و تخریب کند و از کیفیت آن بکاهد.
آیا اصلا شما به دوربینی با این رزولوشن احتیاج دارید؟
فایل خام اصلی، در برابر فشرده‌شده Loosy و فشرده‌شده Lossless
بسته به مدل و برند سازنده دوربینتان، ممکن است گزینه‌های فشرده‌سازی متفاوتی را در منوی دوربینتان ببینید. اما در اینجا مهم‌ترین آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
1-Compressed:
وقتی کلمه “فشرده‌سازی شده” را می‌بینیم طبیعتاً باید انتظار داشته باشیم که دوربین بخشی از اطلاعات فایل خام را “دور می‌ریزد”. اگر از فایل خام استفاده می‌کنید یعنی می‌خواهید در هنگام ویرایش این فایل در کامپیوتر، کیفیت و دامنه رنگ و نور بیشتری در اختیار داشته باشید و کلمه فشرده‌سازی شده، بسته به تعریف شرکت دوربین سازنده دوربینتان، می‌تواند شامل اطلاعات خیلی زیادی شود که دوربین آن‌ها را دور می‌ریزد و شما آن‌ها را در حین ویرایش فایل خام در اختیار نخواهید داشت!
تصویر زیر را ببینید: دوربین‌های Sony مانند Sony a7R به صورت پیش‌فرض فشرده‌سازی Lossy را روی فایل‌های خام فشرده استفاده می‌کند که موجب پدیدار شدن هاله‌ای عجیب در لبه‌های پرکنتراست می‌شود:
البته اگر این مشکل برایتان چندان اهمیتی ندارد، میزان فشرده‌سازی این فایل RAW بسیار زیاد و مناسب است.
2-Lossless Compressed:
همان‌طور که از نام این گزینه مشخص است “فشرده‌سازی بدون حذف اطلاعات” یعنی تقریباً شبیه به همان نوع فشرده‌سازی که روی کامپیوتر با فرمت .ZIP انجام می‌دهید. وقتی فایلی را با الگوریتم‌های فشرده‌ساز، فشرده می‌کنید هیچ اطلاعاتی حذف نمی‌شود و فقط فایل‌ها فشرده‌تر می‌شوند. این فشرده‌سازی مستلزم صرف زمان و پردازش بیشتری است، اما ارزش کاهش حجم را دارد.
3-Uncompressed :
یا فایل خام غیر فشرده همان فایل خام عادی است و شامل تمامی اطلاعات می‌شود. شما معمولاً این فرمت را انتخاب نمی‌کنید، زیرا اغلب دوربین‌ها به صورت پیش‌فرض روی همین حالت عکس می‌گیرند، مگر اینکه یکی از فرمت‌های دیگر را انتخاب کنید.
من معمولاً روی هر دوربینی که بتوانم، فرمت ” Lossless Compressed” را انتخاب می‌کنم، زیرا هیچ دلیلی نمی‌بینم که امکان بازگرداندن نقاط تیره و روشن تصویر را با فرمت Loosy از دست بدهم.
فایل‌های خام 12-bit، 14-bit یا 16-bit؟
علاوه بر انواع روش‌های فشرده‌سازی فایل RAW، تصاویری که با این فرمت ذخیره می‌شوند پتانسیل ذخیره‌سازی مقادیر مختلفی از اطلاعات را براساس کانال‌های رنگی در هر پیکسل تصویر دارند. این اطلاعات را به طور خلاصه “bit depth” یا عمق رنگ می‌نامیم. اغلب دوربین‌های دیجیتال می‌توانند با عمق رنگ 12-bit عکس بگیرند و آن‌ها را به صورت فایل خام ذخیره کنند.
این عمق رنگ یعنی هر پیکسل از تصویر می‌تواند تا 4096 رنگ مختلف را در هر یک از کانال‌های رنگی خودش داشته باشد (یعنی در هر کدام از کانال‌های رنگی قرمز، سبز و آبی). حتماً الان در ذهنتان می‌خواهید محاسبه کنید که هر پیکسل می‌تواند دقیقاً چند رنگ داشته باشد؟ 4096x4096x4096 رنگ، یا 68.72 بیلیون رنگ! این مقدار بسیار بسیار بیشتر از 16 میلیون رنگ برای هر پیکسل در فایل JPEG است و این همان دلیلی است که ما عکاسانی که عاشق ویرایش و تصحیح رنگ و نور تصویر هستیم، به سراغ فایل‌های RAW می‌رویم!
حالا تصور کنید دوربینی مانند Nikon D850 را در اختیار داشته باشید که می‌تواند با عمق رنگ 14-bit عکاسی کند. محاسبه را به کنار می‌گذاریم، هر پیکسل از عکس‌های خام این دوربین می‌تواند 4.39 تریلیون رنگ داشته باشد! دوربین‌هایی که می‌توانند با فایل خام 16-bit عکس بگیرند هنوز معرفی نشدند، اما سونی اعلام کرده که در دوربین‌های آینده‌اش از یک فرمت خام با عمق رنگ 16-bit استفاده خواهد کرد. اگرچه هنوز این فایل‌ها را ندیده‌ام، اما فکرش را بکنید، تعداد رنگ قابل پذیرش در هر پیکسل از این فایل می‌تواند 281 تریلیون رنگ داشته باشد!
تغییر فشرده‌سازی چقدر در کاهش حجم چقدر مؤثر است؟
حالا که تا این حد فشرده‌سازی روی کاهش حجم مؤثر است، ببینیم که این کاهش حجم تقریباً چقدر است. در جدول زیر می‌توانید مقدار فشرده‌سازی فایل‌های خام دوربین Nikon D850 را با روش‌های مختلف و همچنین براساس عمق رنگ‌های متفاوت بینید. دقت کنید که مقدار کاهش حجم، در مقایسه با نسخه غیر فشرده 14 بیت اندازه‌گیری شده است.
| Compression Level | حجم فایل با عمق رنگ 12-bit | درصد کاهش حجم | حجم فایل با عمق رنگ 14-bit | درصد کاهش حجم |
|---|---|---|---|---|
| حجم فایل خام 14-bit حدود 70 مگابایت در نظر گرفته شده است | ||||
| Compressed | 30.066 MB | 60.9% | 37.055 MB | 51.9% |
| Lossless Compressed | 32.820 MB | 57.4% | 41.829 MB | 45.7% |
| Uncompressed | 58.795 MB | 23.6% | 76.982 MB | 0% |
همان‌طور که می‌بینید، مقدار کاهش حجم فشرده‌سازی بین عمق رنگ 12 و 14 بیت واقعاً مؤثر است و می‌توانید بین 50 تا 60 درصد از حجم فایل‌ها را بدون آسیب به اطلاعات آن، کم کنید. در واقع می‌توانید این‌طور فکر کنید که مثلاً به جای یک کارت 16 گیگابایت، دو کارت 16 گیگابایتی در اختیار دارید! اما همان‌طور که می‌بینید در اینجا، کاهش حجم عکس بین 5 تا 10 درصد می‌تواند حجم عکس‌ها را کاهش دهد و این مقدار کاهش ابداً ارزش استفاده از این فرمت و از بین بردن اطلاعات کارآمد فایل RAW را ندارد.
نکته‌ای که گفتن آن ضروری است این است که بسیاری از دوربین‌ها به شما اجازه نمی‌دهند خودتان روش‌های ذخیره‌سازی با عمق رنگ‌های مختلف را انتخاب کنید و معمولاً در دوربین‌های DSLR سطح متوسط، به طور پیش‌فرض روی 12-bit Loosy Compress قرار دارد، اما در دوربین‌های DSLR رده بالا می‌توانید 14-bit Loosless Compress را استفاده کنید. بیایید با هم ببینیم که این گزینه در دوربین‌های مختلف به چه شکل است؟
-تنظیمات فایل RAW برای دوربین‌های نیکون
در دوربین‌های نیکون، این تنظیمات بسته به مدل دوربینتان بسیار متفاوت است. در اغلب مدل‌های رده پایین‌تر مانند Nikon D5600 می‌توانید یکی از عمق رنگ‌های 14 یا 12 بیت را بدون دسترسی به تنظیمات نوع فشرده‌سازی انتخاب کنید. به این ترتیب وقتی فشرده‌سازی را انتخاب می‌کنید، به صورت پیش‌فرض روی حالت Loosy یا مخرب قرار می‌گیرد. اما در مدل‌های پیشرفته‌تر منوی فشرده‌سازی را مانند تصویر زیر می‌بینید که در آن می‌توانید نوع فشرده‌سازی را انتخاب کنید.
-تنظیمات فایل RAW برای دوربین‌های کانن
متأسفانه، کانن هیچ تنظیماتی را در منوی خودش برای انتخاب بین انواع عمق رنگ یا نوع فشرده‌سازی فایل خام قرار نداده است و برای اینکه ببینید دوربین شما از چه تنظیماتی استفاده می‌کند می‌بایست به دفترچه راهنمای دوربینتان مراجعه کنید. اغلب مدل‌های رده پایین‌تر کانن روی عمق رنگ 12-bit Lossless عکس می‌گیرند، و مدل‌های پیشرفته‌تر نیز از 14-bit Lossless استفاده می‌کنند.
-تنظیمات فایل RAW برای دوربین‌های فوجی
دوربین‌های نسل اول سری X فوجی تنها می‌توانستند با عمق رنگ 12-bit عکس بگیرند، اما دوربین‌های جدیدتر این سری مانند Fujifilm X-Pro2 می‌توانند فایل‌های خام را با عمق رنگ 14-bit ذخیره کنند. اگرچه در این دوربین‌ها نیز امکان انتخاب عمق رنگ وجود ندارد، اما می‌توانید از منوی آن، نوع فشرده‌سازی Lossless را انتخاب کنید. منوی Loosy هم کلاً ندارند.
–تنظیمات فایل RAW برای دوربین‌های سونی
متأسفانه تمامی دوربین‌های سونی که در حال حاضر در بازار موجودند، از فرمت خام فشرده‌سازی شده Loosy 11 + 7 bit delta استفاده می‌کنند. شخصاً نتوانستم دلیلی برای انتخاب این فرمت پیدا کنم و اگرچه تجربه شخصی‌ام با فایل‌های خام این دوربین‌ها فوق‌العاده بوده است، اما به نظر می‌رسد این فشرده‌سازی به از دست رفتن بخشی از اطلاعات می‌انجامد.
درخواست‌های مکرر کاربران برای حذف این نوع فشرده‌سازی یا امکان انتخاب فرمت‌های دیگر فشرده‌سازی فایل‌های خام در دوربین‌های سونی، این شرکت را وادار کرد تا در برخی از دوربین‌های خودش مانند Sony a7r II گزینه Uncompressed RAW را اضافه کند، که همان‌طور که در بالا توضیح دادم و می‌شد حدس زد، به فایل‌هایی با حجم بسیار زیاد انجامید، اما تاثیر آن فوق‌العاده بود.
بیشتر بخوانید: چرا فتوشاپ فایل خام دوربین من را باز نمی‌کند؟
