چگونه با سه‌پایه‌های ویدئویی حرفه‌ای فیلمبرداری کنیم؟

توجه داشته باشید که وقتی درباره هد‌ها و سه‌پایه‌های ویدئویی صحبت می‌کنیم، این تجهیزات کاملا متفاوت و مجزا از پایه‌های عکاسی هستند و کاربردی مستقل دارند. در واقع اشتباهی که خیلی از افراد می‌کنند این است که هد‌های عکاسی می‌توانند جایگزین هد‌های ویدئویی شوند یا به جای آن‌ها مورد استفاده قرار گیرند.

اما در واقع عملکرد این دو وسیله کاملا متفاوت است و هر کدام از آن‌ها برای کار خاصی طراحی شده‌اند و گاهی اوقات، استفاده از آن‌ها به جای یکدیگر نه تنها موجب افزایش کیفیت کار شما نخواهد شد، بلکه می‌تواند کار را مشکل‌تر کند.

در اینجا به نکاتی اشاره می‌کنیم که به شما کمک می‌کند تا بیشترین استفاده را از هد‌ها و سه‌پایه‌های ویدئویی ببرید.

مهم‌ترین ویژگی‌های هد‌های ویدئویی

قبل از اینکه در مورد تکنیک‌های سه‌پایه‌ها صحبت کنیم، باید درباره برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های این تجهیزات توضیح دهیم. یک سه‌پایه ویدئویی ارزان‌قیمت، برخلاف سه‌پایه‌های عکاسی، اصلاً “کار راه‌انداز” نیستند.

فراموش نکنید که وقتی از یک سه‌پایه ارزان قیمت عکاسی استفاده می‌کنید، هر عکس شما مستقل از عکس قبلی و بعدی است و طبیعتاً حتی اگر تعدادی از عکس‌ها به دلیل لرزش یا کیفیت پایین آن، ارزش کمی داشته باشد، تأثیری روی باقی عکس‌ها ندارد.

اما در مورد ویدئو‌ها این‌طور نیست. ویدئو‌ها، تصویری به هم پیوسته و یکپارچه هستند و از دست رفتن یا لرزش و خطا در بخشی از ویدئو‌، در اغلب موارد جبران‌پذیر یا قابل بازگشت نیست و طبیعتاً روی کیفیت تمام آن ویدئو تأثیر می‌گذارد. اما وقتی می‌خواهید یک هد ویدئویی تهیه کنید، باید به چه نکاتی توجه کنید؟

هد ویدئویی

برخلاف هد‌های عکاسی که اصولاً برای ثابت ماندن طراحی می‌شوند، سه‌پایه‌های ویدئویی برای حرکت ساخته می‌شوند. این هد‌ها امکان چرخاندن کادر دوربین به صورت افقی یا پنینگ و به صورت عمودی یا تیلت را به شما می‌دهند. یعنی می‌توانید بدون اینکه هیچ لرزشی به دوربین بدهید یا کادر را جابجا کنید، دقیقاً کادر را در یک جهت بچرخانید.

همچنین این هد‌ها معمولاً بسیار مقاوم هستند و پایدار هستند و زمانی که می‌خواهید بدون تغییر کادر، فقط زوم به جلو یا عقب کنید، می‌توانند بدون کمترین لرزش و کاملا استوار، دوربین را ثابت نگه دارند. یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های هد‌های ویدئویی، امکان حرکت آن‌ها به سمت جلو و عقب است که البته این قابلیت در همه هد‌ها وجود ندارد و باید هد ویدئویی که استفاده می‌کنید، آن را داشته باشد.

به این ترتیب، گاهی اوقات برای زوم کردن رو به جلو یا عقب، به جای چرخاندن رینگ زوم، خود دوربین به عقب یا جلو می‌رود. توجه داشته باشید که این کار مخصوص فیلم‌برداران حرفه‌ای است که معمولاً یک دستیار، در هنگام فیلم‌برداری به آن‌ها کمک می‌کند تا این کار را انجام دهند.

به همین علت هم به ندرت یک لنز سینمایی زوم می‌بینید و اغلب این لنز‌ها به صورت پرایم و بدون قابلیت زوم ساخته می‌شوند. در هر حال زوم کردن با لنز‌های ویدئویی ، چندان مرسوم نیست و اغلب فیلم‌برداران ترجیح می‌دهند از هد‌هایی که امکان حرکت رو به جلو را دارند استفاده کنند.

بیشتر بخوانید: راهنمای خرید هدهای ویدئویی

پایه‌ها

یکی از نکات مهمی که برای خرید سه‌پایه باید به آن دقت کنید این است که سه‌پایه‌های ویدئویی باید دارای پایه‌های قوی، سنگین و ثابت باشند. برخلاف سه‌پایه‌های عکاسی که معمولاً در هنگام عکس‌برداری به آن دست نمی‌زنیم، سه‌پایه‌های ویدئویی، معمولاً در هنگام استفاده در معرض تکان‌های زیادی هستند و به همین دلیل اگر پایه‌های محکمی نداشته باشند یا پایه‌های آن روی زمین لیز بخورند، به راحتی می‌تواند ویدئو‌ها را خراب کند. در نتیجه به یک سه پایه سنگین و محکم برای فیلمبرداری احتیاج است.

بسیاری از سه‌پایه‌های عکاسی هم می‌توانند به عنوان سه‌پایه‌های ویدئویی استفاده شوند، به این شرط که بتوانید هد ویدئویی را روی آن نصب کنید. به همین دلیل هم خیلی از سه‌پایه‌ها بدون هد مخصوص عکاسی یا ویدئویی به فروش می‌رسند، اما نکته مهم اینجاست که بتوانند تحمل وزن زیاد را داشته باشند. چون خود هد‌های ویدئویی به تنهایی، تجهیزات سنگین‌وزنی هستند و وقتی دوربین‌های فیلم‌برداری هم روی آن‌ها قرار می‌گیرند، وزن آن‌ها بیشتر هم می‌شود.

 

نکته دیگری که برای خرید سه‌پایه‌های ویدئویی باید به آن دقت کنید، امکان باز و بسته شدن پایه‌های سه‌پایه، با استفاده از قفل‌های قوی است. اگرچه همه قفل‌های کلیپسی یا پیچی، در ابتدا قوی به نظر می‌رسند، اما اگر سه‌پایه‌های که خریداری می‌کنید، کیفیت بالایی نداشته باشد، معمولاً در مدت کوتاهی این پایه‌ها شل شده و در هنگام کار، موجب تغییر زاویه دوربین می‌شوند. این اتفاق بسیار بدی است که باعث به هم خوردن کادر تصویر و خراب کردن کل فیلم می‌شود.

ارتفاع

سه‌پایه ویدئویی نباید قد کوتاهی داشته باشد. در بسیاری از سه‌پایه‌ها، حداکثر ارتفاع قابل استفاده را با در نظر گرفتن محور مرکزی سه‌پایه اعلام می‌کنند. یعنی مثلا اگر ارتفاع کاری واقعی سه‌پایه 150 سانتی‌متر است و طول محور مرکزی می‌تواند تا 30 سانتی‌متر بالا بیاید، ارتفاع سه‌پایه را 180 متر اعلام می‌کنند.

اما این محور میانی، اصلاً گزینه خوبی برای فیلم‌برداری نیست و معمولاً دارای لرزش بیش از حدی است که این لرزش را می‌تواند به دوربین و کادر تصویر منتقل کند. به همین دلیل بسیاری از سه‌پایه‌های حرفه‌ای ویدئویی اصلاً دارای محور میانی نیستند و ارتفاع آن‌ها، دقیقاً همان ارتفاع کاری محل نصب هد ویدئویی تا زمین می‌باشد.

بنابراین قبل از خرید یک سه‌پایه برای پروژه‌های ویدئویی باید اطمینان پیدا کنید که ارتفاع سه‌پایه “بدون” محاسبه محور مرکزی، برای پروژه کاری شما مناسب است یا خیر.

نوک پایه‌ها

به نوک پایه‌های سه‌پایه ویدئویی خوب دقت کنید. اگرچه تقریباً همه سه‌پایه‌ها، دارای نوک پایه‌هایی از جنس پلاستیک هستند، اما برخی از آن‌ها به راحتی روی سطوح صاف لیز می‌خورند. نوک پایه‌هایی که از پلاستیک خشک هستند، اصطکاک کافی برای حفظ تعادل و جلوگیری از حرکت سه‌پایه را ندارند.

اما پایه‌هایی که دارای نوک سه‌پایه از جنس لاستیکی هستند (و معمولاً توسط یک پیچ به بدنه وصل شده‌اند) اصطکاک و پایداری بیشتری دارند.

خصوصاً اگر سه‌پایه به اندازه کافی سنگین باشد، این پایه‌ها می‌توانند کاملا به زمین بچسبند. توجه داشته باشید که برخی از سه‌پایه‌های عکاسی، دارای نوک سه‌پایه‌هایی هستند که می‌توانند باز شده و برعکس شوند و نوک دیگر آن که یک نوک فلزی (شبیه به یک میخ بزرگ است) رو به بیرون قرار می‌گیرد.

این نوک سه‌پایه‌ها می‌توانند در زمین‌ نرم فرو روند. مثلا وقتی در حال فیلم‌برداری در فضای باز هستید، می‌توانید این نوک سه‌پایه‌ها را در زمین فرو کنید تا مطمئن شوید که هیچ‌گونه حرکتی نخواهد داشت.

مهم‌ترین تکنیک‌های مربوط به سه‌پایه‌های ویدئویی

اگر سه‌پایه شما امکانات و قابلیت‌های لازم برای فیلم‌برداری را دارد، این تکنیک‌ها می‌توانند برای ضبط ویدئو‌های باکیفیت و حرفه‌ای به شما کمک کنند.

هد را تراز کنید

تراز کردن یا به اصطلاح فیلم‌برداران حرفه‌ای، Level کردن هد سه‌پایه برای فیلم‌برداری اهمیت زیادی دارد. فراموش نکنید برخلاف عکاسی، به سختی می‌توانید ویدئو‌های ضبط شده را بعداً با برش زدن تراز کنید.

هیچ فرقی ندارد که شما روی یک سطح سرامیکی کاملا تراز شده فیلم‌برداری می‌کنید یا روی دامنه یک تپه کوهستانی. به هر حال، ویدئو‌هایی که می‌گیرید باید کاملا تراز و منطبق بر سطح افق باشند.

ویدئو‌های کج معمولاً جایی در تدوین نهایی نخواهند داشت. به همین دلیل برخلاف عکاسی، در هنگام استفاده از سه‌پایه ویدئویی، یکی از مهم‌ترین نکات، استفاده از حباب روی سه‌پایه است. حباب تراز کردن را باید به دقت تنظیم کنید تا کاملا در وسط قرار بگیرد. اگر سه‌پایه‌تان دارای این حباب‌های تراز کردن نیست، حتماً روی هد ویدئویی را هم بررسی کنید.

اغلب هد‌های ویدئویی دارای حباب تراز هستند و حتی اگر پایه‌های سه‌پایه روی سطوح ناصاف قرار دارند و به سختی تراز می‌شوند، می‌توانید با خود هد ویدئویی هم دوربین را تراز کنید.

پایه‌های سه‌پایه را چگونه قرار می‌دهید؟

دو دیدگاه مختلف برای تنظیم موقعیت پایه‌های سه‌پایه ویدئویی وجود دارد که انتخاب هر کدام از آن‌ها بستگی به شکل کار و نوع کاربری شما دارد. در روش اول، یک پایه رو به جلوی دوربین و دو پایه دیگر در دو طرف شما قرار می‌گیرد و روش دوم به این صورت است که دو پایه در جلو و یک پایه دقیقاً در محل ایستادن شماست.

یک نکته تأثیر گذار در شکل قرار دادن پایه‌های سه‌پایه‌های ویدئویی ، به محل منظره‌یاب دوربین بستگی دارد. منظره‌یاب، جای ایستادن اپراتوری که با دوربین کار می‌کند را تعیین می‌کند. در مورد دوربین‌های فیلم‌برداری که نمایشگر LCD آن‌ها به کنار باز می‌شود، معمولاً پایه‌ها را طوری قرار می‌دهند که دو پایه از آن‌ها، در جلو قرار بگیرد. به این ترتیب، فیلم‌بردار می‌تواند بدون برخورد احتمالی با سه‌پایه، در کنار پایه عقبی بایستد. اما در مورد دوربین‌های فیلم‌برداری مدرن که نمایشگر در پشت آن‌ها قرار دارد (مانند دوربین‌های BlackMagic یا دوربین‌های DSLR) معمولاً یکی از پایه‌ها را جلو می‌گذارند تا فیلم‌بردار بتواند به راحتی در نزدیک‌ترین وضعیت در پشت دوربین قرار بگیرد و با آن کار کند.

نکته دیگر در مورد سطوح شیب‌دار است. اگر روی سطحی ایستاده‌اید که دوربین رو به سمت پایین شیب قرار دارد، منطقاً باید بیشترین اصطکاک را در جلوی پایه‌ها ایجاد کنید تا دوربین رو به پایین سر نخورد. به همین دلیل، پایدارترین حالت این است که دو پایه را در جلو قرار داده و خودتان در کنار پایه عقبی بایستید.

اصطکاک سه‌پایه‌های ویدئویی را تنظیم کنید

یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید برای حرکت‌های دوربین فیلم‌برداری (تیلت و پنینگ) به آن توجه کنید، اصطکاک هد ویدئویی است. حرکت‌های عمودی و افقی در هد‌های ویدئویی، با پیچ‌های جداگانه‌ای کنترل می‌شوند. یعنی با بستن و باز کردن پیچ‌های جداگانه، می‌توانید حرکت هد ویدئویی روی یک محور را کند یا کاملا قفل کنید.

اگر این پیچ‌ها را خیلی شل کنید، دوربین به راحتی روی آن محور‌ها سر می‌خورد و ممکن است حرکت‌های نا‌خواسته‌ای را موجب شود. اگر هم خیلی آن را محکم کنید، موقعی که می‌خواهید آن‌ها را حرکت دهید، احتمالاً با پرش‌ها و تکان‌های شدید، حرکت می‌کنند.

دلیل اینکه خود شرکت‌های سازنده، این اصطکاک را تنظیم نکرده‌اند و آن را با پیچ‌های جداگانه، در اختیار خود شما قرار داده‌اند این است که شدت اصطکاک، بسته به وزن دوربین و تجهیزات و فشار دست شما دارد. یعنی برای هر کسی، مقدار متفاوتی است. یک روش معمول این است که آن‌ها را طوری تنظیم کنید که اصطکاک برای حرکت عمودی و افقی برابر باشد.

حرکت آرام و بدون شتاب

با تمام توضیحات بالا، به مهم‌ترین بخش استفاده از سه‌پایه ویدئویی می‌رسیم. جایی که می‌خواهید، دوربین را در یک جهت حرکت دهید. نکته مهمی که درباره استفاده از این هد‌ها است، این است که هرگز حرکت دوربین را به عنوان یک حرکت یک مرحله‌ای در نظر نگیرید.

هر حرکتی با دوربین ویدئویی باید شامل سه مرحله باشد: کادر ابتدایی، کادر انتهایی و حرکت آرامی که این دو کادر را به هم وصل می‌کند. هرگز، دوربین را بدون اینکه بدانید قرار است به کدام کادر برسید، حرکت ندهید.

 

حرکت‌های ناگهانی دوربین، کاملا نشان‌دهنده تازه‌کار بودن و عدم مهارت شما در کنترل دوربین است. برای اینکه ببینید کادر دوربین را به کجا می‌برید، باید به جای اینکه صفحه منظره‌یاب یا نمایشگر دوربین را ببینید، باید چشم از دوربین بردارید و نیم نگاهی هم به صحنه مقابل داشته باشید.

تکنیکی که خیلی از فیلم‌برداران حرفه‌ای استفاده می‌کنند این است که اگر قرار است کادر دوربین را در جایی قرار دهند، معمولاً ابتدا دوربین را می‌چرخانند تا روی آن کادر قرار بگیرد. بعد خودشان جابجا می‌شوند و در موقعیت راحت و ثابت برای آن کادر قرار می‌گیرند. سپس کادر دوربین را به کادر اولی می‌برند و حرکت را آغاز می‌کنند.

به این ترتیب، حرکت آن‌ها از وضعیت ناپایدار به وضعیت پایدار است. زیرا برعکس این روش، یعنی حرکت از حالت پایدار به حالت ناپایدار، معمولاً موجب لرزش و اشتباه در کادر‌بندی می‌شود.

نکته دیگر هم این است که اگر قرار است ویدئو‌هایتان را بعداً در نرم‌افزار ویرایش کنید، می‌توانید حرکت‌هایتان را براساس سرعت فریم‌های دوربین کنترل کنید. مثلا اگر در حال فیلم‌برداری با حالت اسلوموشن هستید، حرکت‌های شما می‌تواند کمی تند‌تر اتفاق بیفتد تا بعداً در حالت اسلوموشن، حرکت کاملا طبیعی و نرمال به نظر برسد.

نهایتا به یاد داشته باشید، تجربه استفاده از هد‌های ویدئویی چیزی نیست که بتوانید بدون داشتن آن‌ها، تجربه‌اش کنید. بخش زیادی از این تجربه به روش‌ کار و حرکت شما بستگی دارد و طبیعتاً به مرور زمان می‌توانید در آن مهارت بیشتری کسب کنید.

اگر یکی از این هد‌ها را تهیه کردید، سعی کنید تا می‌توانید (حتی به صورت تمرینی) با آن فیلم بگیرید تا مهارت شما در کنترل کادر و حرکت‌های دوربین افزایش یابد.

Chuck Peters نویسنده این مقاله، تا کنون 3 بار برنده جایزه امی شده و سال‌هاست که به عنوان نویسنده، فیلم‌بردار و تهیه‌کننده، در انواع پروژه‌های ویدئوی تجاری و مستقل تجربه داشته است. امیدواریم تجربیات این عکاس توانسته باشد به شما در شناخت سه‌پایه‌های ویدئویی کمک کرده باشد.

پیشنهادتان را در مورد موضوعات دیگری که دوست دارید به آن بپردازیم در باکس نظرات با ما در میان بگذارید.