دردسر‌های عکاسی از آسمان شب برای عکاسان جوان

شاید این شاخه از عکاسی، عکاسی منظره به آن معنی که در ذهن ما هست نباشد، اما از آنجا که عکاسی ازآسمان شب ، معمولاً در فضای باز و زیر آسمان شب انجام می‌شود، می‌توان آن را هم به نوعی عکاسی منظره در نظر گرفت. با این تفاوت که بسیاری از شرایط اختصاص عکاسی منظره در این حالت، دست و پاگیر ما نمی‌شود. به عنوان مثال یکی از عواملی که برای عکاسی در نور روز روی کیفیت کار ما تأثیر می‌گذارد جهت تابش خورشید است. زاویه تابش نور همان چیزیست که باعث می‌شود تا عکاسان منظره، ساعاتی از روز را به عنوان ساعات طلایی تعریف کرده و سعی کنند صرفاً در آن زمان مشغول به کار شوند. اما در عکاسی شب، این محدودیت وجود ندارد. در تمامی ساعات شب، شما می‌توانید عکاسی شب انجام دهید و دیگر نیازی نیست برای یک زمان خاص عجله کنید.

[relatedpost post=”85583″]

اما اگر بخواهید در هنگام شب، از آسمان شب عکاسی کنید، قضیه کاملاً متفاوت می‌شود. در واقع ” عکاسی ازآسمان شب ” بسیار پیچیده‌تر از چیزی است که ممکن است فکرش را بکنید. جدای از اینکه نیاز به تجهیزات خاص و زمان‌بندی دقیق دارد، این احتمال وجود دارد که عوامل مختلف به راحتی نتیجه کار را خراب کرده یا شما را به دردسر بیشتری بیندازند.

دردسر در عکاسی ازآسمان شب بسیار ناراحت کننده‌تر از یک عکاسی منظره معمولی است. شما برای عکاسی از آسمان شب باید زمان زیادی را اختصاص دهید، گاهی اوقات باید فاصله زیادی رانندگی کنید و از شهر بیرون بروید، همچنین باید زمان زیادی را به آن اختصاص دهید و احتمالاً این زمان از خوابتان کسر خواهد شد. نهایتاً اینکه نسبت به عکاسی منظره معمولی، به مهارت و تجهیزات بیشتری نیاز خواهید داشت. بنابراین باید از هر آنچه که روی کیفیت و عملکرد کار تأثیر منفی بگذارد پرهیز کنید.

در اینجا شش مشکل مهم که احتمال می‌دهیم هنگام عکاسی از شب بر سر راهتان قرار می‌گیرد و روش‌های خودداری از آن‌ها را توضیح می‌دهیم.

دردسر اول: ماه

برای عکاسی ازآسمان شب ، هیچ چیز به اندازه ماه دردسرساز نیست. ممکن است شنیدن این نکته برایتان بسیار تعجب‌آور باشد، اما کاملاً حقیقت دارد. خوب فکر کنید. احتمالاً تعداد عکس‌هایی که دیده‌اید از آسمان شب گرفته شده‌اند و ماه در آن‌ها وجود دارد به انگشتان دست هم نمی‌رسد. چرا اینطور است؟ طبیعی است، به این خاطر که حتی اگر یک چهارم ماه روشن باشد، نوری که از آن می‌تابد نزدیک 100 برابر شدید‌تر از ستاره‌های آسمان است. این نور دقیقاً مثل این است که یک پروژکتور رو به دوربین شما باشد و نور ضعیف ستاره‌ها در برابر آن به راحتی از بین می‌رود.

البته نور ماه در جای خودش خیلی هم زیبا و پر استفاده است. مثلاً هنگام نوردهی‌های طولانی، وجود چنین منبع پر نوری می‌تواند پیش‌زمینه تصویر روی زمین یا کوه‌ها و دشت‌ها را روشن کند و تصویری بسیار جالب را ایجاد نماید. اما برای عکاسی از ستاره‌ها این نور بسیار شدید و دردسر‌ساز است.

خوب پس چکار کنیم؟ ماه تقریباً در اغلب روز‌های یک دوره سی‌ روزه ماه تقویم در آسمان است. واقعیت این است که عکاسان منظره همواره با این مشکل درگیر هستند و زمانی که می‌توانند بدون دردسر ماه عکاسی کنند، حدود 4 یا 5 شب از یک دوره سی روزه ماه است. این فاصله زمانی بین پنهان شدن ماه قبلی تا ظاهر شدن ماه جدید است. شب‌های حول و حوش ماه کامل را هم که اصلاً فکرش را هم نمی‌توانید بکنید.

با این حساب، روز‌هایی که عملاً نمی‌توانید با وجود ماه در آسمان عکاسی کنید، چیزی حدود 70 درصد روزهای سال می‌شوند. این محدودیت بسیار بزرگی است. چطور باید با آن مواجه شوید؟

دو راه برای مواجه شدن با این مشکل وجود دارد که هر دو روش با استفاده از وب‌سایتی به نام TimeAndDate.com قابل انجام است. نخست اینکه این وب‌سایت می‌تواند به شما بگوید ماه دقیقاً در چه روز‌هایی در آسمان وجود دارد و در چه فازی است. یعنی مثلاً به طور کامل پنهان شده یا خیر و تا طلوع ماه بعدی چند شب فاصله دارید. اگر نمی‌دانید که فاز‌های ماه در آسمان شب چه معنی دارد کافیست به یاد ماه رمضان در تقویم قمری بیفتید.

ماه نو، از شبی آغاز می‌شود که ماه در آسمان نیست و اندک اندک هر شب باریکه یا هلال ماه را می‌بینیم که بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود. در فرهنگ ما ایرانی‌ها، زیباترین فاز ماه، ماه شب چهارده نامیده می‌شود. این ماه که تقریباً در روز‌های میانی یک ماه تقویمی است، کامل‌ترین فاز ماه و شبیه به یک دایره کامل یا همان “قرص ماه” است. پس از آن، هر شب از اندازه ماه کاسته می‌شود تا بالاخره در روزهای پایانی ماه تقویمی، به طور کامل ناپدید می‌شود. این همان زمانی است که برای عکاسی از آسمان شب مناسب است و همان‌طور که گفتیم زمان بسیار محدودی هم می‌باشد. زیرا تا طلوع ماه بعدی، تنها چند شب زمان دارید.

اما نکته مهم اینکه خود ماه هم مانند خورشید در طول شب حرکت می‌کند. پدیدار شدن ماه و ناپدید شدن آن را moonrise  و moonset می‌نامند که در فارسی چیزی شبیه به طلوع ماه و غروب ماه می‌شود. هر چقدر به ماه کامل نزدیک‌تر باشید، زمان طلوع و غروب ماه کوتاه‌تر می‌شود. به همین علت ماه در روز‌های پایانی ماه تقویمی، زمان کمتری در آسمان خواهد بود که طبیعتاً پس از غروب ماه، فرصت پیدا می‌کنید تا از آسمان شب عکاسی کنید.

این نکته، روش دوم برای عکاسی از آسمان شب را پیش رویتان می‌گذارد. این زمان را هم می‌توانید از وب‌سایت TimeAndDate.com به دست آورید.

البته اطمینان پیدا کنید که پس از تخمین این زمان، موارد دیگری مانند زمانی که برای تاریک شدن کامل آسمان نیاز دارید یا شرایط جوی و حرکت ستارگان و مواردی از این دست را هم محاسبه کنید. در ادامه در مورد برخی از مهم‌ترین این موارد توضیح می‌دهیم.

دردسر دوم: آلودگی نوری

ممکن است فکر کنید این دیگر چه اهمیتی دارد؟ طبیعی است که برای عکاسی از آسمان شب باید به یک جای تاریک برویم! اما ممکن است برایتان بسیار تعجب‌آور باشد که این جایی که قرار است به آنجا بروید چقدر باید تاریک باشد؟ ممکن است فکر کنید که می‌توانید با یکی دو ساعت رانندگی به بیرون از شهری که در آن زندگی می‌کنید به یک جای کاملاً تاریک برسید. اما در اغلب موارد این تاریکی برای عکاسی از ستارگان یا کهکشان راه شیری اصلاً کافی نیست.

یکی از بهترین روش‌ها برای پیدا کردن یک منطقه کاملاً تاریک برای عکاسی از آسمان شب، وب‌سایت  Dark Site Finder است. این یکی از بهترین مراجع برای پرهیز از آلودگی نوری است و براساس نقشه‌های گوگل کار می‌کند. در این نقشه می‌توانید با رنگ‌های مختلف، میزان آلودگی نوری مناطق مختلف جهان و البته شهر‌های اطراف خودتان را ببینید. هرچقدر تاریک‌تر، بهتر.

برای عکاسی از آسمان شب، محدوده اطراف شما چقدر باید تاریک باشد؟

خیلی خیلی تاریک! این عکس را ببینید:

این عکس در منطقه‌ای گرفته شده که از نظر میزان تاریکی، پنجمین مرحله از پانزده مرحله تاریکی آسمان در نقشه‌های یاد شده است. یعنی تقریباً در محدوده آبی رنگ از نقشه Dark Site Finder. آسمان اصولاً نباید نارنجی رنگ باشد! هاله نارنجی رنگی که در لبه افق می‌بینید، نور ناشی از یک شهر بسیار شلوغ نیست، بلکه آلودگی نوری مربوط به یک شهر بسیار کوچک در فاصله‌ای حدود 20 تا 25 کیلومتری از جایی است که عکس در آن گرفته شده است و خود آن شهر در محدوده سبز رنگ آلودگی نوری قرار دارد.

این میزان از آلودگی نوری را به هیچ وجه ممکن نیست در عکس‌های عادی با سرعت‌های معمولی یا حتی با چشم ببینید. آنچه که در اینجا می‌بینید در حالت عادی، کاملاً تاریکی و آسمانی کاملاً سیاه است، اما وقتی عکس را ثبت می‌کنید با چنین چیزی مواجه می‌شوید که طبیعتاً بسیار دور از انتظارتان خواهد بود. بنابراین حتماً پیش از سفر برای عکاسی از آسمان شب، مطمئن شوید به جایی کاملاً تاریک می‌روید.

[relatedpost post=”76432″]

دردسر سوم: حرکت ستاره‌ها

اگر با دردسر حرکت ستاره‌ها آشنا نباشید، احتمالاً با خودتان فکر می‌کنید که برای دریافت نور کافی، می‌توانید یکی دو دقیقه شاتر دوربین را باز نگه دارید تا نور ستاره‌ها به اندازه کافی در عکس ثبت شود. اما این روش اصلاً جواب نمی‌دهد، چون ستاره‌ها حرکت می‌کنند. متأسفانه بسیار سریع‌تر از چیزی که فکر می‌کنید هم حرکت می‌کنند. (بسیار خوب، می‌دانم که ستاره‌ها حرکت نمی‌کنند و این حرکت در واقع مربوط به حرکت چرخشی زمین حول محور خودش است. اما ما برای راحتی کار، آن را “حرکت ستاره‌ها” می‌نامیم.)

اگر شما برای عکاسی ازآسمان شب از سرعت‌های شاتر خیلی کند استفاده کنید، در مدت زمانی که شاتر دوربین باز است، ستاره‌ها روی یک مسیر کاملاً مشخص حرکت می‌کنند و حرکت آن‌ها شبیه به ردی از نور، در عکس به جا می‌ماند. اگرچه بعضی وقت‌ها، عکاسان مخصوصاً دوست دارند این خطوط را ثبت کند، اما عکاسی ازآسمان شب با این روش که ستاره‌ها حرکت کرده و محو شوند چندان جالب نیست. آن مدل عکس‌ها کاملاً چیز متفاوتی است. چیزی که ما در اینجا درباره عکاسی ازآسمان شب می‌گوییم، به تصویری بسیار دقیق و شارپ از نقاط نورانی ستاره‌ها در زمینه تاریک آسمان اطلاق می‌شود.

اما برای ثبت چنین عکس‌هایی، سرعت شاتر دوربین چقدر باید کند شود؟

در اغلب موارد (به جز وقتی که از لنز‌های سوپر واید استفاده می‌کنید) این زمان نباید از 15 ثانیه بیشتر باشد. حتی در مورد لنز‌های سوپر واید هم این زمان نمی‌تواند بیشتر از 30 ثانیه باشد. عکاسان حرفه‌ای قانونی به نام “قانون 500” دارند که می‌تواند طولانی‌ترین زمان نوردهی را به شما نشان دهد. براساس این قانون طولانی‌ترین سرعت شاتر که می‌توانید استفاده کنید، برابر تقسیم کردن عدد 500 بر فاصله کانونی لنزی است که از آن استفاده می‌کنید. مثلاً اگر لنز شما یک لنز 24mm است (یا فاصله کانونی معادل 24mm را استفاده می‌کنید) بیشترین زمان نوردهی شما باید از 500 تقسیم بر 24 که حدود 20.8 ثانیه می‌شود بیشتر نشود.

به همین دلیل هم باید برای عکاسی ازآسمان شب ، از واید‌ترین لنزی که دارید روی بازترین دیافراگم آن استفاده کنید تا سرعت شاتر را هر چقدر ممکن است سریع‌تر کنید.

[relatedpost post=”78533″]

دردسر چهارم: نداشتن پیش زمینه

یک آسمان پر ستاره یا رد نورانی کهکشان راه شیری، زمینه فوق‌العاده برای عکس‌های شب محسوب می‌شوند. اما تنهایی و به خودی خود نمی‌توانند جذابیت داشته باشند، مگر اینکه تصویر شما پیش زمینه‌ای هم داشته باشد. اگر از قبل برای جایی که می‌روید و عکسی که می‌خواهید بگیرید برنامه‌ریزی نکنید، احتمالاً با عکسی نه چندان جذاب روبرو خواهید شد که چشم بینندگان را به خود جلب نمی‌کند. فراموش نکنید، نیمه شب در جایی تاریک (به همان تاریکی که در مورد قبلی درباره آن توضیح دادیم) نمی‌توانید به دنبال یک پیش زمینه خوب بگردید. جایی که رفته‌اید هیچ نوری نیست، نه مهتاب، نه نور محیط. تاریکی محض است. بنابراین باید از قبل بدانید پیش زمینه تصویرتان چه خواهد بود.

باید تصویری دقیق از جایی که می‌خواهید بروید داشته باشید. شاید بهتر باشد حتی در طول روز یا ساعات اولیه غروب، به صورت فیزیکی در آنجا حاضر شوید و کادر و پیش زمینه عکستان را بسنجید. البته برخی از مناطق را می‌توانید با سرویس “Street View” برنامه Google Map از راه دور هم ببینید. این قابلیت از راه دور، تصویری حقیقی از آن منطقه را به شما نشان می‌دهد که اگرچه اغلب موارد تصویری از بالا است، اما به‌هرحال برای آنکه ببینید چه چیزی در انتظارتان است عالی است.

دردسر پنجم: شرایط محیطی پیش‌بینی نشده

احتمالاً کاملاً برایتان واضح است که چرا نمی‌شود در هوای ابری، عکاسی ازآسمان شب انجام داد. شانس اینکه بتوانید رد هوای ابری (یا حتی نیمه ابری) عکس‌های خوبی از آسمان شب بگیرید بسیار کم است. نباید فراموش کنیم که سرعت حرکت ابرها گاهی اوقات حتی از سرعت ستاره‌ها هم بیشتر است. ضمناً این فقط ابر‌ها نیستند که می‌توانند نتیجه کار را خراب کنند. باران، باد تند، مه، غبار محلی که با باد از روی سطح زمین بلند می‌شود، همه این‌ها می‌تواند عکاسی ازآسمان شب را به دردسر بیندازند.

البته پیش‌بینی آن هم خیلی سخت نیست. کافیست یکی از برنامه‌های پیش‌بینی آب و هوا را نصب کنید و از روی آن، شرایط جوی منطقه‌ای که به آنجا می‌روید را بررسی کنید. به‌هرحال  اغلب اوقات عکاسی ازآسمان شب را در منطقه‌ای بسیار دور انجام می‌دهید.

یکی از مناطقی که عکاسان ایرانی برای عکاسی شب به آنجا می‌روند مناطق بیابانی است. مناطق بیابانی آسمان چندان ابر‌آلودی ندارند (چون طبیعتاً باران هم ندارند) اما چیزی که در این مناطق اغلب دردسرساز می‌شود، باد‌های نزدیک به سطح زمین است که موجب غبار و مه خاک‌آلود می‌شوند. مطمئن شوید که از قبل، درباره تمامی شرایط جوی منطقه اطلاعات کسب کنید. چندان راحت نیست که چند ساعت به یک جایی برای عکاسی سفر کنید و حتی نتوانید دوربینتان را از کیف بیرون بیاورید.

دردسر ششم: یک آسمان خسته کننده

می‌خواهید از آسمان شب عکاسی کنید، اما نمی‌دانید دقیقاً چه چیزی را قرار است ثبت کنید؟ نمی‌شود که دوربین را روشن کنید و عکس بگیرید و بعد نگاه کنید ببینید چه چیزی در عکس‌ها ثبت شده است. ستاره‌های متفاوتی در زمان‌های مختلف سال طلوع و غروب می‌کنند. در واقع کار یک منجم همین است که بتواند ستاره‌های مختلف را ببینید. شما هم قرار است همان ستاره‌ها را ثبت کنید. مثلاً باید بدانید ستاره قطبی چیست و چه وقت پدیدار می‌شود. کهکشان راه شیری در همه سال معلوم نیست. اصلاً ما در نیمکره شمالی چند ماه از سال نمی‌توانیم آن را ببینیم و در برخی از ماه‌های سال، زمان پدیدار شدن آن بسیار کوتاه است. گاهی اوقات اوایل شب و گاهی اوقات کمی پیش از طلوع آفتاب پدیدار می‌شود.

واقعیت این است که خیلی از عکاسان از جمله خود من هم چندان اطلاعات دقیقی درباره این زمان‌بندی‌ها ندارم. برای همین باز هم سراغ یک برنامه دیگر می‌رویم.

یکی از برنامه‌های خوب در این زمینه Star Walk 2 است. بعضی هم برنامه همه کاره PhotoPills را ترجیح می‌دهند. برنامه‌های از این دست زیاد است و می‌توانید با پیدا کردن یکی از آن‌ها در مارکت گوشی تلفن همراهتان، برنامه‌های مشابه دیگری را هم پیدا کنید. به‌هرحال برنامه‌ریزی برای گنجاندن ستاره‌های مختلف در پهنای آسمان را باید قبل از عکاسی ازآسمان شب انجام دهید.

امیدواری: ترکیب اطلاعات با هم

عکاسی آسمان سخت‌تر از چیزی شد که فکر می‌کردید؟ احتمالاً! برنامه‌ریزی، تهیه تجهیزات، زمان‌بندی دقیق، راندن به بیرون از شهر و شب بیداری در عین خستگی و خواب‌آلودگی، عواملی هستند که باعث می‌شود عکاسی در شب به یکی از مشکل‌ترین شاخه‌های عکاسی طبیعت تبدیل شود. اما واقعاً ارزشش را دارد. عکس‌های شب بی‌نظیرند و افراد کمی هستند که بتوانند از کار شما ایراد بگیرند (چون خودشان هرگز این کار را نکرده‌اند!).

بنابراین به زودی تبدیل به یک عکاس طبیعت برجسته خواهید شد و سوژه‌هایی که در پیش زمینه عکس‌هایتان قرار می‌دهید به دلیل سادگی پس زمینه و زیبایی آن، به شدت تأثیر گذار می‌شوند. بنابراین این نوع عکاسی یکی از روش‌های برجسته کردن عکس‌ها در مسابقات هم هست.

اما فراموش نکنید همه چیز از قدم‌های نخست آغاز می‌شود. قرار نیست از همان ابتدا در عکاسی ازآسمان شب “همه چیز تمام” شوید. هیچ‌کس کامل نیست. برای اینکه بهترین شوید برنامه‌ریزی کنید، اما این برنامه‌ریزی را با طی کردن اولین گام‌ها آغاز کنید. ستاره بخت شما در حال طلوع است.