در دنیای عکاسی، شرایط نوری همیشه مساعد و ایده‌آل نیست. گاهی اوقات، حتی با در اختیار داشتن بهترین تجهیزات، به دلیل نور ناکافی یا نامناسب، ثبت تصویری دلخواه دشوار می‌شود. در چنین مواقعی، فلاش می‌تواند یک نجات‌بخش واقعی باشد و به شما کمک کند تا عکس‌های مطلوبی بگیرید. فلاشها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند و هرکدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. یکی از مهم‌ترین جنبه‌های استفاده از فلاش، تنظیم دقیق نوردهی است که می‌تواند با انتخاب روش مناسب اندازهگیری فلاش به بهترین نتیجه ممکن منتهی شود.
نقش فلاش در شرایط نوری نامناسب
فلاشها انواع مختلفی دارند و در شرایط خاص، مانند نبود نور یا ناکافی بودن آن، می‌توانند به بهبود نوردهی کمک کنند. در این مواقع، تنظیمات دوربین به گونه‌ای است که بدون استفاده از فلاش امکان ثبت عکس مناسب وجود ندارد. بنابراین، فلاشها بسته به نیاز عکاس مورد استفاده قرار می‌گیرند.
استفاده از فلاش در روز و شب
برخلاف تصور رایج، فلاش تنها برای عکاسی شب یا محیطهای استودیویی نیست. شما می‌توانید حتی در روزهای آفتابی، به‌ویژه هنگام عکاسی پرتره، از فلاش استفاده کنید.
در روزهای آفتابی، نور خورشید می‌تواند سایههای تند و کنتراست شدیدی روی چهره ایجاد کند. در چنین شرایطی، استفاده از فلاش به عنوان نور پرکننده (Fill Flash) می‌تواند این سایه‌ها را نرم‌تر کرده و جزئیات بیشتری را در نواحی تاریک تصویر نمایان کند. این تکنیک به‌ویژه در فضای باز و هنگام عکاسی در جهت مخالف نور خورشید بسیار کاربردی است.
آشنایی با انواع فلاش
فلاش دستی
در این مدل فلاش، عکاس کنترل مستقیمی بر تنظیم نوردهی ندارد و نور فلاش به‌صورت ثابت و مستقیم به سمت سوژه پرتاب می‌شود. این نوع فلاش بیشتر برای شرایطی مناسب است که نوردهی ثابت و قابل پیش‌بینی باشد.
فلاش خودکار
فلاش خودکار می‌تواند نور محیط را اندازهگیری کرده و بر اساس شرایط نوری متفاوت، شدت نور را تنظیم کند. این قابلیت باعث می‌شود که نور فلاش به شکلی متعادل‌تر و طبیعیتر روی سوژه تابیده شود، بدون اینکه نیاز به تنظیمات دستی پیچیده باشد.
فلاش TTL
فلاش TTL (Through The Lens) با استفاده از نورسنج دوربین، میزان نور موردنیاز را محاسبه کرده و بر اساس آن، شدت نور فلاش را تنظیم می‌کند. این روش دقت بالایی در نوردهی ایجاد می‌کند و موجب هماهنگی بهتر بین فلاش و نور محیط می‌شود.
از بین سه روش مختلف اندازهگیری فلاش (TTL، A-TTL یا TTL خودکار و E-TTL)، در دو حالت اول یعنی TTL و A-TTL، نوردهی به‌صورت مستقیم از طریق لنز اندازهگیری می‌شود. اما در روش E-TTL، دوربین پیش از ثبت عکس، یک پالس نور ضعیف را ارسال کرده و سپس میزان نور موردنیاز را محاسبه می‌کند. لازم به ذکر است که فلاش‌هایی که از سیستم E-TTL پشتیبانی می‌کنند، معمولاً از قابلیت سینک پرسرعت (High-Speed Sync) نیز برخوردار هستند که امکان استفاده از فلاش در سرعت‌های شاتر بالاتر را فراهم می‌کند.
کاربرد فلاش در عکاسی
فلاش تنها برای افزایش نوردهی استفاده نمی‌شود، بلکه کاربردهای متنوعی دارد که به بهبود کیفیت عکس کمک می‌کند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین کاربردهای فلاش اشاره می‌کنیم:
خروج از حالت ضدنور (Silhouette Removal)
هنگامی که سوژه در مقابل منبع نور قوی مانند خورشید قرار دارد، ممکن است ضدنور (سیلوئت) شود. فلاش می‌تواند با روشن کردن سوژه، این مشکل را برطرف کند.
از بین بردن یا ایجاد تعادل در سایه‌ها
در محیطهای پرنور، سایههای شدید ممکن است ظاهر نامطلوبی در عکس ایجاد کنند. با استفاده از فلاش، می‌توان این سایه‌ها را کاهش داده و نوردهی یکنواخت‌تری ایجاد کرد.
ترکیب با منابع نوری دیگر
در برخی شرایط، تنها بخشی از سوژه توسط نور محیط روشن می‌شود و پسزمینه تاریک می‌افتد. در این مواقع، استفاده از تکنیک Slow Synchronization (همگام‌سازی کند) یا کاهش سرعت شاتر، به ترکیب نور فلاش با نور محیط کمک می‌کند و تصویری متعادل‌تر ایجاد می‌شود.
منجمد کردن سوژه‌های متحرک در محیطهای کمنور
در شرایط نوری ضعیف، سوژه‌های متحرک ممکن است دچار کشیدگی (Motion Blur) شوند. فلاش با تاباندن نور مقطعی و سریع، حرکت را منجمد کرده و تصویری واضح‌تر ثبت می‌کند.
ایجاد جلوه‌های خاص در عکاسی طولانی‌مدت
در محیطهای تاریک، می‌توان با قرار دادن دوربین در حالت B یا T و استفاده از سه‌پایه، همراه با فلاش، جلوه‌های خاصی ایجاد کرد. این روش برای ثبت حرکات مکرر سوژه در یک قاب، بدون تار شدن تصویر، کاربرد دارد. نکته مهم در این تکنیک، فوکوس دستی قبل از خاموش کردن نور محیط است تا از افت وضوح تصویر جلوگیری شود.
دوربین های DSLR امروزی سنسورهایی دارند که نور محیطی را اندازه گیری می‌کنند و لنز دوربین هم تحت تاثیر اطلاعات این سنسور تغییر می‌کند. با این وجود، هنگامی که از فلاش TTL برای تنظیم نوردهی استفاده میکنید نیازی به نگرانی ندارید. حالت اندازه گیری TTL تنظیمات نوردهی را از روی نور محیطی نمی‌خواند، بلکه آن را براساس خروجی نور فلاش تنظیم می‌کند. دو روش مختلف برای اندازه گیری فلاش وجود دارد. در روش اول اندازه گیری نور فلاش در زمان تابیدن آن انجام می‌شود. اما در روش دوم از یک پیش فلاش به عنوان نور تستی استفاده می‌شود و بقیه محاسبات نوری براساس آن انجام می‌شود.
حالت اندازهگیری TTL یا Through-The-Lens
حالت TTL (Through-The-Lens) یک روش استاندارد برای اندازهگیری نور فلاش است که معمولاً هنگام استفاده از فلاش داخلی دوربین یا برخی از فلاش‌های اختصاصی به کار می‌رود. در این روش، نور بازتاب‌شده از سوژه مستقیماً از طریق لنز اندازهگیری شده و میزان نور مورد نیاز برای فلاش تعیین می‌شود.
ویژگی‌های اصلی حالت TTL
- اطلاعات نوردهی را از ناحیه‌ای که نقطه فوکوس روی آن تنظیم شده دریافت می‌کند.
- میزان نور فلاش را با استفاده از یک سنسور اختصاصی که بازتاب نور فلاش از سطح سنسور را اندازهگیری می‌کند، تنظیم می‌کند.
- برخلاف برخی دیگر از حالت‌های اندازهگیری فلاش، پیشفلاش (Pre-flash) برای محاسبه نوردهی در TTL استفاده نمی‌شود.
این حالت به دلیل دقت بالای اندازهگیری، یکی از گزینه‌های محبوب برای عکاسان است که به نوردهی خودکار و متعادل نیاز دارند.
فلاش‌های مجهز به سیستم E-TTL معمولاً از قابلیت سینک پرسرعت (High-Speed Sync) نیز پشتیبانی می‌کنند. این ویژگی به عکاسان این امکان را می‌دهد که فلاش را در سرعت‌های شاتر بالاتر از حد معمول (بالای 1/250 ثانیه) استفاده کنند، که برای ثبت عکس‌های واضح و دقیق در شرایط نور زیاد یا زمانی که به سرعت شاتر بالا نیاز است، بسیار مفید است.
حالت اندازهگیری فلاش TTL خودکار (A-TTL)
حالت A-TTL (Advanced TTL) عملکردی مشابه با TTL دارد و اطلاعات نوردهی را از طریق لنز دریافت می‌کند. این سیستم حساسیت نوردهی را بر اساس بخشی از فریم که روی آن فوکوس شده تنظیم می‌کند. تفاوت اصلی بین TTL و A-TTL در این است که A-TTL از پیشفلاش (Pre-flash) برای اندازهگیری دیافراگم مناسب بر اساس فاصله فلاش تا سوژه استفاده می‌کند. در این حالت، فلاش زمانی فعال می‌شود که شاتر تا نصفه فشار داده شده باشد و سپس، هنگامی که شاتر کاملاً باز شود، فلاش به صورت کامل صحنه را نوردهی می‌کند. اگر دوربین را روی حالت Program Mode قرار دهید و از A-TTL استفاده کنید، دوربین دو مقدار دیافراگم را مقایسه می‌کند:
- مقدار دیافراگم پیشنهادی بر اساس فاصله فلاش تا سوژه
- مقدار دیافراگم پیشنهادی بر اساس نور محیطی که توسط سیستم اندازهگیری دوربین محاسبه شده است.
سپس، دوربین به‌طور خودکار مقدار F-stop بزرگ‌تر را انتخاب می‌کند تا نوردهی بهینه به دست آید.
حالت اندازهگیری TTL تخمینی (E-TTL)
تکنولوژی E-TTL (Evaluative Through-The-Lens) با TTL و A-TTL تفاوت‌هایی دارد. در این حالت، از پیشفلاش برای تعیین میزان نوردهی مناسب فلاش استفاده می‌شود. پیشفلاش E-TTL با پیشفلاش A-TTL تفاوت دارد، زیرا در حالت E-TTL پیشفلاش دقیقاً قبل از باز شدن شاتر فعال می‌شود، نه زمانی که شاتر نیمه باز است. به این ترتیب، میزان نوردهی یک ثانیه قبل از فعال شدن فلاش اصلی اندازهگیری می‌شود، نه در زمان محاسبه نور محیطی. علاوه بر این، پیشفلاش در E-TTL با سنسور TTL اصلی دوربین آنالیز می‌شود، نه با سنسور خارجی که روی فلاش قرار دارد. این ویژگی باعث می‌شود E-TTL دقیقتر از سایر حالت‌ها باشد. همچنین به دلیل اینکه پیشفلاش به سرعت فعال می‌شود، تشخیص آن هنگام استفاده از E-TTL برای عکاس دشوار است، چرا که این پیشفلاش در کسری از ثانیه رخ می‌دهد.
چه موقع از روش‌های اندازهگیری مختلف فلاش استفاده کنیم؟
استفاده از روش‌های اندازهگیری مختلف فلاش بستگی به شرایط عکاسی و نیاز شما دارد. هر روش ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارد که می‌تواند به شما کمک کند تا در شرایط نوری متفاوت، نتایج بهتری بگیرید. در اینجا چند نکته برای انتخاب روش مناسب آورده شده است:
- حالت TTL برای شرایط معمولی و وقتی که نیاز دارید فلاش به طور خودکار تنظیم شود، مناسب است. این حالت به شما کمک می‌کند تا نوردهی دقیقی داشته باشید بدون اینکه نیاز به تنظیم دستی فلاش داشته باشید.
- حالت A-TTL برای زمانی مفید است که می‌خواهید دیافراگم را بر اساس فاصله سوژه تنظیم کنید. این حالت معمولاً برای فلاش‌های پرقدرت‌تر یا سوژه‌هایی که فاصله زیادی دارند، مناسب است.
- حالت E-TTL دقیق‌ترین گزینه است و زمانی که نیاز به اندازهگیری دقیق نوردهی دارید، می‌تواند گزینه عالی باشد. این روش به ویژه در شرایط نوری پیچیده یا متغیر کاربردی است زیرا پیشفلاش دقیقاً قبل از شاتر فعال می‌شود.
در نهایت، انتخاب روش اندازهگیری مناسب به نوع عکاسی، شرایط محیطی، و نوع سوژه‌ای که عکاسی میکنید بستگی دارد. آزمایش و آشنایی با ویژگی‌های هر کدام از این روش‌ها به شما کمک می‌کند تا بهترین انتخاب را برای هر موقعیت داشته باشید.
سخن آخر
در نهایت، آشنایی با انواع روش‌های اندازهگیری فلاش و کاربردهای هرکدام از آنها می‌تواند تفاوت زیادی در کیفیت نتایج شما ایجاد کند. انتخاب صحیح بر اساس شرایط محیطی و نوع عکاسی باعث می‌شود که فلاش به طور مؤثری به بهبود نوردهی و ایجاد تصاویر زیبا و متعادل کمک کند. به یاد داشته باشید که هر تکنیک و هر حالت اندازهگیری، ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد که به شما در دست‌یابی به تصاویری حرفه‌ای‌تر و هنری‌تر کمک خواهد کرد.
منابع :
اکتاباکس پاربولیک و اکتاباکس معمولی در یک سایز مشابه چه تفاوتی در جنس نور ایجاد می کنند ؟ به لحاظ کنتراست ، شاین بودن یا کچ لایت باهم چه تفاوتی دارند ؟