هنگامی که از کنترل نور در عکاسی صحبت می‌کنیم بدون شک مثلث نوردهی و اضلاع آن در ذهن متبادر می‌شود. همانطور که می‌دانید یکی از مهمترین عوامل کنترل نور، سرعت شاتر دوربین است. هرچند دامنه انتخاب سرعت شاتر دوربین‌ها با یکدیگر متفاوت است اما دوربین‌های دیجیتال امروزی دامنه وسیعی از سرعت شاتر را در اختیار کاربر قرار می‌دهند.
بطور معمول در یک دوربین dslr محدوده سرعت شاتر از حدود 4000/1 ثانیه شروع و تا 30 ثانیه ادامه می‌یابد. اما اگر به سرعت‌های کندتر از 30 ثانیه نیاز داشته باشیم چطور؟ عکسبرداری با نوردهی طولانی ممکن است به زمان‌های شاتر چندین دقیقه یا حتی چند ساعت نیاز داشته باشد. راه حل استفاده از شاتر B یا BULB است.
در روزهای اولیه تاریخ عکاسی زمانی که از حسگرهای الکترونیک و سیستم‌های اتوفوکوس خبری نبود نیز بسیاری از مراحل عکاسی همانند امروز صورت می‌گرفت. در آن روزها هم برای نوردهی سطح حساس به نور، شاتر دوربین را باز می‌کردند تا نور کافی به فیلم بتابد. برای تعیین میزان نوری که بایستی به فیلم بتابد به روشی ابتدایی زمان را می شمردند و امکاناتی مانند تایمر و کامپیوتر در دسترس نبود!
برای باز نگه‌داشتن پرده شاتر از یک لوله لاستیکی که در انتهای آن یک حباب نسبتاً بزرگ پلاستیکی وجود داشت استفاده می‌شد، بدین ترتیب که با فشار دادن و نگه داشتن حباب، پرده شاتر باز شده و با رها کردن حباب پرده شاتر بسته می‌شد. اصطلاح BULB که به معنای حباب است از این وسیله نشأت گرفته است.
انتخاب سرعت شاتر مناسب برای عکاسان حرفه‌ای براحتی انجام می‌شود اما عکاسان آماتور معمولاً زمان زیادی را صرف آزمون و خطا درباره انتخاب سرعت شاتر می‌کنند. اما هیچ جای نگرانی نیست، کافیست به جدول زیر نگاهی بیاندازید تا بطور تقریبی با سرعت‌های شاتر در شرایط مختلف عکسبرداری بیشتر آشنا شوید :
| سرعت شاتر (ثانیه) | مثال |
| 1000/1 | عکاسی ورزشی عمومی |
| 2000/1 | پرندگان درحال پرواز |
| 50/1 – 60/1 | حیات وحش نسبتاً ساکن |
| 750/1-125/1 | نمایش هوایی |
| 125/1 – 30/1 | پنینگ اتومبیل ها |
| 4/1 | پنینگ افراد درحال قدم زدن |
| 2/1 – 125/1 | عکاسی مناظر |
| 250/1 | عکاسی از کودکان |
| 5 – 1 | امواج محو شده آب |
| 30 – 20 | ستارگان تکی و نقطه مانند |
| 10 دقیقه و بیشتر | رد ستارگان |
همانطور که قبلاً بیان شد اکثر دوربین‌های عکاسی دیجیتال امکان انتخاب سرعت شاتر تا 30 ثانیه را فراهم می‌کنند اما برای زمان‌های طولانی‌تر باید از ویژگی B یا BULB استفاده کنید. در بسیاری از دوربین‌های عکاسی بر روی دکمه انتخاب حالات، گزینه B را می‌توانید مشاهده کنید.
با قرار دادن دکمه انتخاب حالات در این وضعیت می‌توانید مادامی که دکمه شاتر را تا انتها نگه داشته‌اید، آن را باز نگه دارید و با رها کردن دکمه، شاتر را ببندید. در این حالت اکثر دوربین‌ها در پنل نمایش بالای خود یا در مانیتور، زمان سپری شده را نمایش می‌دهند.
برای بازنگه داشتن شاتر به مدت بیش از 30 ثانیه در دوربین‌هایی که فاقد قابلیت Bulb هستند بایستی از کنترل راه دور استفاده کنید. این کنترل راه دور‌ها می‌توانند شاتر دوربین را به مدت بسیار طولانی حتی تا 99 ساعت بازنگه دارند و لازم نیست دکمه شاتر دوربین را با دست نگه دارید. با استفاده از ریموت نه تنها می‌توانید به مدت طولانی شاتر را باز نگه دارید بلکه از محوشدگی عکس ناشی از لرزش دوربین هنگام فشار دادن دکمه شاتر نیز جلوگیری می‌کنید.
توجه داشته باشید هنگام استفاده از سرعت شاتر Bulb نورسنجی دوربین عمل نخواهد کرد و نمی‌توانید با نگاه کردن به شاخص نوردهی، میزان نور نهایی عکس را پیش بینی کنید زیرا درواقع دوربین نمی‌داند تا چه مدتی شاتر باز خواهد ماند.
[relatedpost post=”148429″]
کاربردهای سرعت شاتر B
در اکثر مواقع از سرعت شاتر B در شب و محیط‌های خیلی کم نور استفاده می‌شود، اما اگر بخواهید در روز از این سرعت استفاده کنید (مثلاً برای ایجاد افکت مه آلود بودن رودخانه) حتماً بایستی از فیلترهای ND با ضریب بالا استفاده کنید. در اینجا می‌توانید برخی کاربردهای عکاسی با سرعت شاتر B را ملاحظه کنید :
- دفعه بعد که هوا طوفانی شد از سرعت شاتر B برای ثبت عکس‌های فوق العاده از صاعقه استفاده کنید.
- تکنیک نقاشی با نور را تجربه کنید. در این تکنیک می‌توانید با حرکت دادن یک منبع نور در محیطی کاملاً تاریک صحنه‌های زیبایی از مسیرهای نوری ایجاد کنید. همچنین در عکاسی طبیعت در شب می‌توانید با “پاشیدن” نور بر روی عوارض طبیعی مانند سنگ‌ها و صخره‌ها هنگامی که شاتر دوربین باز است تصاویری بدیع خلق کنید.
- سه پایه را نزدیک اتوبان قرار داده و از “دنباله‌های نوری” ناشی از چراغ‌های اتومبیل‌های عبوری در شب عکسبرداری کنید.
- عکسبرداری از مراسم آتش بازی در مراسم و جشن‌ها بدلیل نیاز به همزمانی دقیق شاتر و حرکت، کار آسانی نیست اما با استفاده سرعت شاتر B (سه پایه فراموش نشود) می‌توانید با کمی سعی و خطا عکس های خوبی بگیرید.
- عکسبرداری از اجرام کهکشانی و پدیده‌ای که به نام “رد ستارگان” یا Star Trail معروف است با سرعت شاتر B و زمان‌های نسبتاً طولانی امکان پذیر است.
توجه داشته باشید استفاده از زمان‌های خیلی طولانی برای باز ماندن شاتر، باعث افزایش شدید نویز در تصویر نهایی خواهد شد. بنابراین بسیاری از عکاسان نجوم برای غلبه بر این مشکل، از چندین عکس با سرعت‌های چند ثانیه‌ای استفاده و سپس در نرم‌افزاز این عکس ها را با هم تلفیق می کنند. به عنوان مثال عکس زیر از تلفیق 80 عکس با سرعت شاتر هر کدام 30 ثانیه بدست آمده است.
برای اینکه مرکز دوایر ستارگان در مرکز کادر قرار بگیرد بایستی دوربین را به طرف ستاره قطبی نشانه روی کنید. همچنین برای عکسبرداری از پدیده‌های نجومی مانند کهکشان راه شیری و غیره، اشنایی با نقشه‌های نجومی و یافتن بهترین مکان برای عکسبرداری کاملاً ضروری است.
سخن نهایی
آنچه که در اینجا به عنوان آشنایی شما با عکسبرداری با سرعت شاتر Bulb عنوان شد تنها قسمتی از مزایای استفاده از این تکنیک به شمار میرود. مسلماً آنچه در این تکنیک مهم است خلاقیت در ثبت صحیح نور موجود در صحنه می باشد و مگر این نیست که “عکاسی ثبت نور است.”
لظفاً تجربیات خود را در زمینه عکاسی با سرعت شاتر Bulb با ما به اشتراک گذاشته و نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
