نورنگار شما را دعوت به خواندن این مطلب میکند.
یوزپلنگ ایرانی یا پلنگ ایرانی (نام علمی: Panthera pardus saxicolor) یکی از زیرگونههای یوزپلنگ است که در مناطق آسیایی از جمله ایران، افغانستان، پاکستان، هند و کشورهای اطراف یافت میشود. این حیوان از خانواده فلیدهای بزرگ و جنس پلنگها است.
ویژگیها ی یوزپلنگ ایرانی:
- اندازه بدن: یوزپلنگ ایرانی بزرگترین زیرگونه پلنگها در آسیاست. طول بدن آن حدود 100 تا 200 سانتیمتر و ارتفاع آن از زمین حدود 50 تا 70 سانتیمتر است.
- وزن: این حیوان معمولاً بین 30 تا 90 کیلوگرم وزن دارد و نرها بزرگتر از مادها هستند.
- رنگبندی: پوست یوزپلنگ ایرانی دارای رنگ زرد با لکههای تیره و ریز در سراسر بدن است، و الگوی لکهها برای هر فرد متفاوت است. این الگو اغلب تقلب برای شکار در میان علفزارها و جنگلها به کار میآید.
- زندگی وحشی: یوزپلنگ ایرانی بیشتر در مناطق جنگلی، علفزارها و مناطق کوهستانی سکونت دارد. این حیوان از شبهشبه به خصوص در طول شب فعالیت میکند و شکار میکند.
- تغذیه: یوزپلنگ ایرانی بیشتر از حیوانات کوچک مانند خرگوشها، سنجابها، آهوها و گاومیشها شکار میکند.
وضعیت حفاظتی: یوزپلنگ ایرانی در فهرست قرمز اتحادیه بینالمللی حفاظت طبیعت واقع شده است و به عنوان یک گونه کمتعداد در نظر گرفته میشود. این حیوان در معرض خطراتی مانند تخریب محیط زیست، شکار غیرقانونی و کاهش طبیعی تنوع زیستی قرار دارد. برنامههای حفاظتی و پیشنهادات برای حفظ و حمایت از این گونه در جریان است تا جمعیت یوزپلنگ ایرانی روند کاهشی خود را متوقف و بالابرد.
پیروز اردیبهشت ۱۴۰۱ متولد شده بود و از بدو تولد بیشتر عمر خود را در پارک ملی پردیسان و در کنار دامپزشک علیرضا شهرداری ، فعال محیط زیست ، گذرانده بود.
این گربهسان در نهایت در آستانه ۱۰ ماهگی به دلیل یبوست و داشتن مشکل گوارشیاش که از ابتدا همراه او بود و همچنین ناراحتی هایی در ناحیه کلیه به بیمارستان منتقل شد اما در نهایت زنده نماند.
پیروز که به دلیل ناراحتی در ناحیه کلیه به بیمارستان منتقل شد بود در نهایت نتواست طاقت بیاورد و تلف شد.
پیروز تنها بازمانده یوزپلنگ آسیایی یعنی «ایران» که اخیرا به یکی از نمادهای جمعی مردم ایران تبدیل شده بود ، در نهایت به عمر کوتاه خود پایان داد.
پیروز حاصل نخستین تجربه سزارین یک یوزپلنگ ایرانی با متخصصان کشورمان بود و برخی کارشناسان ، از اول هم این نتیجه را پیشبینی کرده بودند که پس از عدم پذیرش تولهها توسط مادرشان ، ایران ، این یوزها دچار مشکلات جدی شوند.
بسیاری از دوستداران محیطزیست و علاقه مندان به حیاتوحش پس از شنیدن این خبر ، در صفحات شخصی شبکههای اجتماعی خود ابراز ناراحتی کردند و اینگونه نوشتهاند: خیلی ناراحتیم ، ولی تلاشها و موفقیتها همچنان شایسته تقدیر است . مهم ، جسارت ایرانیان برای انجام چنین اقدامی بود که شایسته تقدیر است . دوم ، تلاش تیمهای دامپزشک و محیطزیست برای نگهداری پیروز بود که قابل تقدیر است.
خبر خوشی که اخیراً اعلام شده، اینکه ایران ، مادر پیروز دوباره باردار است و این امر امیدها را به افزایش شمار یوزپلنگ آسیایی در پارک ملی توران زنده میکند.
سوالات متداول
یوزپلنگ ایرانی چه جایگاهی در زندگی وحشی دارد؟
یوزپلنگ ایرانی به عنوان یکی از بزرگترین گونههای پلنگها در آسیا و نیز ایران، جزء بالاترین حلقههای زنجیره غذایی اکوسیستمهایی که در آن زندگی میکند، قرار دارد. این حیوان با شکار برخی از جانوران کوچک و بزرگ مانند خرگوشها، سنجابها، آهوها و گاومیشها، ارتباط مستقیم دارد و به حفظ تعادل طبیعت کمک میکند.
چه مسائلی موجب کاهش جمعیت یوزپلنگ ایرانی شدهاند؟
جمعیت یوزپلنگ ایرانی با مشکلات جدی روبرو است که باعث کاهش آنها شده است. این مشکلات شامل تخریب محیط زیست طبیعی آنها به علت تغییر کاربری زمین، کمبود منابع غذایی ناشی از شکار غیرقانونی و نقض قوانین حفاظتی، اختلاط با نژادهای دیگر پلنگها و نیز برخورد با خودروها در جادهها (شایعترین علت مرگ آنها در برخورد با خودروهاست) میشود.
چه اقداماتی برای حفاظت از یوزپلنگ ایرانی انجام میشود؟
برای حفاظت از یوزپلنگ ایرانی، بسیاری از اقدامات حفاظتی در دستور کار قرار گرفتهاند. برخی از این اقدامات عبارتاند از: ایجاد مناطق حفاظت شده، اجرای قوانین حفاظتی سختگیرانه علیه شکار غیرقانونی و کنترل جمعیت یوزپلنگها در مناطق محدود، ارتقاء آگاهی عمومی و آموزش مردم در مورد اهمیت حفظ این گونه، تحقیقات علمی بیشتر برای درک بهتر زندگی و وضعیت جمعیت این حیوان و ترویج کمشکاری یوزپلنگ ایرانی.
آیا یوزپلنگ ایرانی تهدید شده است؟
بله، یوزپلنگ ایرانی به عنوان یکی از گونههای کمتعداد و در خطر قرار دارد. به دلیل کاهش زیستگاهها، کمبود منابع غذایی و شکار غیرقانونی، جمعیت یوزپلنگهای ایرانی به طرز چشمگیری کاهش یافته است. به همین دلیل، این حیوان به عنوان یک گونه تهدیدشده در فهرست قرمز اتحادیه بینالمللی حفاظت طبیعت قرار گرفته است و نیاز به حفاظت و پیگیری جدی دارد.