نقاط طلایی در عکاسی چیست؟ آموزش استفاده از نقطه طلایی عکس

اگر به دنیای عکاسی علاقه‌مند باشید، حتما اصطلاح نقاط طلایی را شنیده‌اید. نقاط طلایی عکس، رازهای پنهان کادر شما هستند که اگر آن‌ها را بشناسید و به‌درستی از آن استفاده کنید، می‌توانید عکس‌های حرفه‌ای‌تری ثبت کنید و سطح عکاسی خود را تا حد زیادی بالا ببرید. نقاط طلایی در عکاسی کاربردهای زیادی دارد. در این مطلب به طور کامل به شما خواهیم گفت که نقاط طلایی چیست و چگونه از نقطه طلایی عکس برای تبدیل شدن به یک عکاس حرفه‌ای بهره بگیرید. پس در ادامه همراه ما باشید.

نقطه طلایی در قاب عکاسی چه معنایی دارند؟

نقاط طلایی در عکاسی به قسمت‌هایی از کادربندی گفته می‌شود که بیننده در هنگام مشاهده عکس، به طور غیر ارادی توجهش به آن‌ها جلب می‌شود. استفاده صحیح از نقاط طلایی عکاسی، باعث می‌شود یک کادربندی حرفه‌ای داشته باشیم و به چیدمانی چشم نواز دست پیدا کنیم.

برای یافتن نقاط طلایی عکس، لازم است ابتدا خطوط پهنای افق و خطوط بلندای عمودی را بشناسیم و نقطه طلاقی آن‌ها را با هم تنظیم کنیم. خطوط افق در کادرهای مختلف به گونه‌های متفاوتی تعریف می‌شوند. مثلاً در تصاویر منظره، خطوط افق، جداکننده زمین و آسمان و خطوط جداکننده بافت‌ها (ساختمان‌ها، جنگل، کوه‌ها، ساحل، دریا)، به عنوان خطوط پهنا در نظر گرفته می‌شوند.

خطوط عمود نیز شامل افراد و اشیایی هستند که به صورت عمودی و متقاطع با خطوط افق، در تصویر قرار گرفته‌اند. تقاطع خطوط عمودی و افقی، نقطه طلایی را می‌سازد. این نقاط طلایی اثرگذارترین قسمت‌های عکس هستند. اشیا و افرادی که در این نقاط طلایی قرار بگیرند، ارزش مکانی ویژه‌ای خواهند داشت و درنهایت تصاویر حرفه‌ای‌تری ثبت می‌شود.

کاربرد نقاط طلایی در عکس

شناخت و استفاده درست از نقاط طلایی در عکاسی، باعث می‌شود اثرگذاری کانسپت عکس شما در نسبت با بک‌گراند و المان‌های جانبی تقویت شود و تصاویر شما کلیشه‌ای به نظر نرسد. استفاده از نقاط طلایی باعث می‌شود بیننده در اولین مواجهه با عکس شما، برتری آن را در مقایسه با عکس‌های عکاسان آماتور و غیرحرفه‌ای متوجه شود و به دنبال کشف ارتباطات معنایی ویژه بین سوژه و جهان عکس باشد.

برای استفاده از نقاط طلایی عکاسی، می‌توانید از تکنیک‌های مختلفی استفاده کنید که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.

نسبت طلایی شبکه فی

یکی از کاربردهای نقاط طلایی در عکاسی، تشکیل نسبت طلایی در قاب مستطیل شکل است که قاب تصویر در آن به دو قسمت نامساوی تقسیم می‌شود. در این نوع کادربندی، نسبت کل خط به قسمت بزرگ‌تر برابر 1.618 است که شبکه فی را ایجاد می‌کند. تصویری که با استفاده از نسبت طلایی عکسبرداری شده باشد، ناخودآگاه در چشم بیننده خوشایند به نظر می‌رسد. این تکنیک در عکاسی، برای جداسازی سوژه اصلی از کل تصویر استفاده می‌شود. تفاوت شبکه فی و قانون یک سوم طلایی در این است که خطوط عمودی در شبکه فی نزدیک‌تر به مرکز تصویر درنظرگرفته می‌شوند.

یک سوم طلایی

یک سوم طلایی یکی دیگر از تکنیک‌های عکاسی با نقاط طلایی است که شباهت زیادی به نسبت طلایی دارد. در این تکنیک، تصویر به وسیله سه خط افقی موازی در فاصله‌های یکسان و سه خط عمودی متقاطع با این سه خط، به نٌه قسمت مساوی تقسیم می‌شود. نقاطی که خطوط عمودی و افقی با هم تلاقی پیدا می‌کنند، تحت عنوان نقاط طلایی شناخته می‌شوند. این نقاط در یک سوم سمت چپ و یک سوم سمت راست صحنه قرار می‌گیرند و سوژه‌ای که در این بخش از تصویر قرار بگیرد، تأثیر بسیار زیادی بر دید مخاطب می‌گذارد. در این تکنیک در عین وجود تعادل، سوژه مورد توجه بیشتری قرار گرفته‌است.

مثلث طلایی

یکی از جذاب‌ترین تکنیک‌های استفاده از نقاط طلایی در عکاسی، مثلث طلایی است. در این تکنیک، ابتدا برای قاب مستطیل شکل خود یک قطر در نظر بگیرید و سپس از دو گوشه دیگر، با زاویه 90 درجه دو خط متقاطع با قطر اصلی رسم کنید. سوژه‌هایی که بر روی این دو خط قرار بگیرند، توجه بیشتری را از مخاطب دریافت می‌کنند.

مارپیچ طلایی فیبوناچی

برای طراحی الگوی مارپیچ طلایی در عکاسی، لازم است که ابتدا نمودار نسبت قانون فی را بر روی کادر رسم کنید. سپس برای هر مربع، یک کمان به شعاع مساوی ضلع آن رسم کنید تا منحنی مارپیچ طلایی فیبوناچی رسم شود. استفاده از مارپیچ فیبوناچی در عکس باعث می‌شود توجه مخاطب در جهت درستی متمرکز شود.

نقاط طلایی در عکاسی پرتره

برای استفاده از نقاط طلایی در عکس پرتره، مواردی که باید در نظر بگیرید شامل نسبت محل قرارگیری سوژه به کل کادر، نسبت قرارگیری اجزای مختلف صورت بر خطوط افقی و قرارگیری نقاط مهم بر روی نقاط طلایی کادر است. در عکاسی پرتره نیز مانند سایر ژانرهای عکاسی، می‌توان از تکنیک‌های مختلف نقاط طلایی استفاده کرد که رایج‌ترین آن‌ها در این نوع از عکاسی، نسبت طلایی و مارپیج طلایی هستند.

برای مثال، در تصویر زیر سوژه بر روی خط عمودی یک سوم سمت راست قرار گرفته است و چشم‌های او، بر روی خط افقی یک سوم بالایی قرار دارند. نقطه تأکید این تصویر چشم چپ سوژه است که بر روی یکی از نقاط طلایی قرار گرفته است. البته در نوع عکاسی پرتره کلاسیک، سوژه در مرکز تصویر قرار می‌گیرد. در این نوع عکاسی پرتره، خطوط افقی و عمودی اهمیت بیشتری نسبت به نقاط طلایی خواهند داشت.

تصویر زیر، مثال دیگری از کاربرد نقاط طلایی در عکاسی پرتره است که در آن از نسبت‌های فیبوناچی مارپیچ طلایی استفاده شده است. در این تصویر کوچک‌ترین مربع‌ها بر روی چشم راست سوژه قرار گرفته‌اند و دنباله بر روی صورت، بدن و در نهایت فضای اطراف سوژه بسط می‌یابد.

راهنمای عکاسی با استفاده از نقاط طلایی تصویر

در این قسمت از مقاله، استفاده از نقاط طلایی در عکاسی را به صورت کاربردی بررسی می‌کنیم و به طور خلاصه، توضیح می‌دهیم که چگونه اولین عکس خود را به این صورت کادربندی کنید.

1.     نقاط طلایی کادر خود را انتخاب کنید

در ابتدا، لازم است سوژه و بک‌گراند عکس خود را در نظر بگیرید و به این فکر کنید که چه نسبتی از نقاط طلایی، برای این عکس متناسب است. برای این کار، می‌توانید به تکنیک‌هایی که در بالا معرفی شدند، فکر کنید. سپس ژانر عکس خود را در نظر بگیرید. آیا عکس شما پرتره‌ای از یک انسان است؟ آیا منظره است؟ آیا از یک محصول به عنوان سوژه تبلیغاتی عکس می‌گیرید؟ پس از این که تمام این موارد را در نظر گرفتید، می‌توانید قاب خود را ببندید و نقاط طلایی آن را مشخص کنید

کاربرد نقاط طلایی برای سوژه‌های انسانی و غیرانسانی

برای استفاده صحیح از کاربرد نقاط طلایی در عکاسی، لازم است انسان یا غیر انسان بودن سوژه خود را در نظر بگیرید. اگر سوژه شما یک شیء یا محصول است، بهتر است روی یکی از خطوط یک سوم افقی یا عمودی قرار بگیرد. در این حالت، سوژه دو نقطه طلایی را به صورت همزمان پوشش می‌دهد.

اگر سوژه شما انسان (مدل) است، بهتر است در کادربندی او را روی نقاط طلایی یک و دو (طبق تصویر زیر) قرار دهید. از این نوع کادربندی بیشتر در تیزرهای تبلیغاتی، پوسترها و اقلام تبلیغاتی فیلم کوتاه و غیره استفاده می‌شود.

برای ایجاد تمرکز روی کلام یا نگاه مدل انسانی، می‌توانید خط نگاه یا خط لب او را روی خطوط طلایی قرار دهید. این کار باعث می‌شود تأثیرگذاری نگاه و کلام بازیگر برای مخاطب افزایش پیدا کند.  

2.     فوکوس دوربین را بر روی نقاط طلایی تنظیم کنید

برای تقویت احساسات بیننده در مواجهه اولیه با سوژه موجود در نقاط طلایی عکس، می‌توانید پس از قاب‌بندی فوکوس دوربین عکاسی  را روی آن نقاط تنظیم کنید. این کار باعث جلب توجه مضاعف بیننده به نقاط طلایی تصویر می‌شود.

3.     خط نگاه سوژه را تنظیم کنید

اگر سوژه شما انسان باشد، بهتر است نوع نگاه او که بر روی نقاط طلایی قرار گرفته است، بیانگر تم خاص عکس و در راستای خطوط طلایی تصویر باشد. نسبت مارپیچ برای نگاه‌های غیر مستقیم در وضعیت‌هایی مثل خنده، گریه و فیگورهای چندحسی مناسب است. در نقطه مقابل، مثلث طلایی برای نگاه در خط افق اُریب و شبکه فی برای نگاه به افق و نگاه عمودی در خط صاف کاربرد دارد.

4.     شکل قرار گرفتن سوژه بر روی نقاط طلایی را تنظیم کنید

چه سوژه شما مدل انسانی باشد چه شیء، تنها قرار گرفتن آن بر روی نقاط طلایی مهم نیست. بلکه باید زاویه قرارگیری آن بر روی این نقاط و نسبت آن با خطوط و نقاط طلایی دیگر را هم تعیین کنید. در نسبت‌های مارپیچ و مثلثی نقاط طلایی در عکاسی، این چیدمان کمی پیچیده‌تر است و باید کادربندی به طور کامل در نظر گرفته شود. گاهی لازم است برای این کار، از المان‌های دیگری هم استفاده کنید که نسبت، کانسپت و تم عکسی که می‌گیرید، داستان مد نظر شما را در تصویر به خوبی روایت کنند.

سخن آخر

همانطور که متوجه شده‌اید، استفاده صحیح از نقاط طلایی در عکاسی، منجر به ثبت یک عکس حرفه‌ای می‌شود و تأثیرگذاری سوژه بر مخاطب را افزایش می‌دهد. امروزه بیننده به راحتی تفاوت عکس حرفه‌ای و غیراصولی را متوجه می‌شود. در این مطلب، به معرفی نقاط طلایی تصویر پرداختیم و روش‌های استفاده از آن را قدم به قدم شرح دادیم. حالا وقت آن رسیده که دست به‌کار شوید و به صورت عملی از این نقاط طلایی در عکس‌های خود استفاده کنید و نتایج شگفت‌انگیز آن را ببینید. به نظر شما استفاده از کدام تکنیک نقاط طلایی، عکس‌های جذاب‌تری ایجاد می‌کند؟