چگونه از نقاط فوکوس در ترکیب‌ بندی استفاده کنیم؟

نقطه فوکوس در ترکیب‌بندی چه معنایی دارد؟

با یک جستجوی سریع متوجه می‌شوید که «نقطه‌ی فوکوس» معانی متفاوتی دارد. من در اینجا روی معنی‌ای تمرکز خواهم کرد که به ترکیب‌بندی مرتبط است. در این زمینه، نقاط فوکوس در هنر و عکاسی شبیه هم هستند. نقطه‌ی فوکوس به بخشی از اثر (یا عکس) گفته می‌شود که چشم‌های بیننده را به خود جلب می‌کند؛ (مرکز جلب توجه در عکس)

انتخاب نقطه فوکوس مناسب حیاتی است؛ چرا که تاثیر زیادی بر نحوه‌ی درک بیننده از عکس می‌گذارد. عکاسان از نقطه فوکوس برای آن استفاده می‌کنند که به مخاطب بگویند: «به اینجا نگاه کن، این همان چیزی‌ست که می‌خواهم نشانت دهم!»

اگر نقطه فوکوس را به‌درستی انتخاب نکنید، بیننده گیج خواهد شد. و پیامی که می‌خواستید انتقال دهید، به‌درستی منتقل نمی‌شود.

تاثیر انتخاب فوکوس در ترکیب بندی

[relatedpost post=”96576″]

یک بحث فنی هم در رابطه با نقطه فوکوس وجود دارد. باید بدانید چگونه با دوربین خود یک نقطه را انتخاب کنید و سپس تصمیم بگیرید که می‌خواهید در حالت دستی (manual mode) عکاسی کنید و یا در یکی از حالت‌های فوکوس اتوماتیک (autofocus modes).

این مبحث گسترده است. اگر دوست دارید راجع‌به آن بیشتر بدانید، به شما توصیه می‌کنم به‌ این لینک مراجعه کنید.

زمانی که از نظر فنی همه چیز را آموختید (که با کمی تمرین به این مرحله می‌رسید)، با سوال بزرگی مواجه می‌شوید. از تمام نقاط فوکوس بالقوه در صحنه، کدام یک را انتخاب کنم؟

1) درست کردن یک فوکوس انتخابی در عکس با استفاده از عمق میدان

یک راه موثر برای گذاشتن نقطه فوکوس روی سوژه، استفاده از عمق میدانِ محدود است. با این کار، روی سوژه فوکوس خواهید کرد و المان‌های دیگر عکس تار خواهند شد. این روش مبنی بر این حقیقت است که قسمت‌هایی از عکس که وضوح بیشتری دارند، همیشه توجه بیننده را به خود جلب می‌کنند.

برای دستیابی به این افِکت، دیافراگم دوربین خود را باز کنید (f4 یا چیزی کوچک‌تر از آن مناسب است). هر چه دیافراگم خود را بازتر کنید (فاکتور f کوچک‌تر)، افکت قوی‌تری خواهید داشت. برای این که صحنه به‌درستی نورسنجی شود، باید سرعت شاتر و ISO را دوباره تنظیم کنید. هر چه سوژه‌ی شما از پس‌زمینه دورتر باشد، این افکت بهتر کار خواهد کرد.

نکته‌ی مهم این است که سوژه‌ی خود را به‌درستی انتخاب کنید. و بیننده را به نقطه‌ی اشتباهی در صحنه نبرید و گمراه نکنید.

قبل از فشار دادن دکمه‌ی شاتر، بهتر است لحظه‌ای درنگ کنید و به موقعیت نقطه فوکوس خود فکر کنید.

[relatedpost post=”89979″]

2) موقعیت نقطه فوکوس در ترکیب‌بندی‌های قوی‌تر

موقعیت سوژه در قاب نیز، فاکتور مهمی برای تشخیص جای نقطه فوکوس است. برای این که عکس‌های بهتری بگیرید، از دستورالعمل‌های ترکیب‌بندی استفاده کنید. می‌توانید از قانون یک سوم استفاده کنید. سوژه‌ی خود را در مرکز قاب قرار ندهید؛ بلکه در مستطیل‌ها یا نقاط تقاطع مستطیل‌ها در یک شبکه‌ی 3×3 از مستطیل‌ها قرار دهید.

فوکوس عکس

همچنین، می‌توانید از خطوط منتهی‌شونده استفاده کنید. عکس خود را به‌نحوی ترکیب‌بندی کنید که خط به سوژه‌ی شما منتهی شود. بیننده خط را دنبال می‌کند تا به سوژه‌ای که می‌خواستید نشان دهید برسد.البته این روش به رصد کردنِ محیط و جستجو برای خطوط نیازمند است. با گذر زمان و تمرین، راحت‌تر خواهد شد. می‌توانید از خطوطی که خیابان، ریل قطار یا حتی یک دیوار می‌سازند، برای این کار استفاده کنید.

ترکیب بندی عکس

گاهی اوقات آسان‌ترین راه برای جلب توجه به سمت سوژه، ساده‌سازی ترکیب‌بندی صحنه است. سعی کنید با درست کردن فضای منفی در اطراف سوژه، حواس‌پرتی‌های موجود را حذف کنید.متداول‌ترین روش برای به‌دست آوردن فضای منفی، استفاده از یک ناحیه‌ی خالی (یا تقریبا خالی) است. می‌تواند آسمان، دیوار، چمن، سطح آب یا هر چیز دیگری باشد.سوژه‌ی شما کاملا مشخص می‌شود و به‌راحتی توجه‌ها را به سمت خودش جلب می‌کند!

اصول ترکیب بندی

3) استفاده از کنتراست نور برای تاکید روی نقطه فوکوس

چشم‌های ما به سمت چیزهای براق و روشن کشیده می‌شوند. قرار دادن نقطه فوکوس در مناطق روشن‌تر، راه خوبی برای جلب توجه بیننده به آن نقطه و افزایش اهمیت آن نقطه است.هنگامی که می‌خواهید عکسی بگیرید، در اطراف خود به دنبال مناطقی بگردید که کنتراست نوری شدیدی دارند و سوژه‌ی خود را آنجا قرار دهید. این نوع کنتراست زمانی که نور شدید است، راحت‌تر پیدا می‌شود.کنتراست شدید زمانی اتفاق می‌افتد که خورشید بالای آسمان قرار داشته باشد (اواخر صبح و نیمه‌های روز) و یا نور از درون روزنه‌ای مثل پنجره یا نور مصنوعی جهت‌داری (مثل چراغ‌های شهری در شب) می‌تابد.

می‌توانید از کنتراست نوری شدید برای تاکید بیشتر روی نقطه فوکوس خود استفاده کنید. همچنین می‌توانید المان‌هایی که باعث منحرف شدن بیننده می‌شوند را در نواحی تاریک صحنه قرار دهید.

نور کمک می‌کند که توجه ما به سمت دوچرخه‌سوار جلب شود؛ نه به سمت آدم‌های اطرافش.

[relatedpost post=”89979″]

4) استفاده از کنتراست رنگ برای تاکید روی نقطه‌ی کانونی

رنگ نقش بسیار مهمی دارد و نه فقط در حس عکس؛ بلکه در ایجاد نقطه فوکوس در صحنه نیز نقش مهمی را بازی می‌کند. کنتراست رنگ از کنتراست نور کمی نامحسوس‌تر است. پس اگر راحت آن را پیدا نکردید، ناامید نشوید.

با کمی تمرین، یاد می‌گیرید چگونه دنبال ترکیب‌های رنگی بگردید. موقعیت آسان‌تری هم وجود دارد و آن این است که صحنه‌ای با دو رنگ داشته باشید؛ یکی به‌عنوان پس‌زمینه عمل می‌کند و دیگری به‌عنوان نقطه‌ی فوکوس.

این مرد با ژاکت قرمزی که پوشیده است و کنتراست آن با رنگ‌های آبی و قهوه‌ای منظره، کاملا برجسته شده است.

یک راه آسان برای تمرین کنتراست رنگ در خانه، استفاده از میوه‌ها است. یک سیب قرمز را در میان چندین سیب زرد بگذارید یا یک توت‌فرنگی را میان قطعات کیوی قرار دهید.در این مثال‌ها، رنگ قرمز میوه‌ها جلب‌توجه خواهد کرد و به‌عنوان یک نقطه‌ی فوکوس عمل می‌کند.وقتی به ترکیب‌های رنگ دوتایی عادت کردید، با رنگ‌های بیشتری آزمایش کنید. یک رنگ گرم می‌تواند در میان رنگ‌های سرد نقطه فوکوس باشد؛ و بالعکس.

[relatedpost post=”88726″]

5) انتخاب المان‌های با وزن دیداری زیاد به‌عنوان نقطه‌ی فوکوس

در این عکس، من می‌خواستم بندرگاه را نشان دهم. بنابراین صحنه را به‌نحوی قاب‌بندی کردم که کشتی بزرگ‌تر از ساختمان اپرا به‌نظر برسد.

دانستن این نکته برای استفاده از این المان‌ها به‌عنوان نقاط کانونی مناسب است. همچنین، می‌دانیم چه زمانی آن‌ها را نادیده بگیریم؛ اگر می‌خواهید عکس پرتره بگیرید، بهتر است به مدل خود بگویید لباس‌هایی که نوشته دارند، نپوشد. با این کار، لباس‌ها به نقاط فوکوس تبدیل نمی‌شوند.بافت نیز وزن دیداری دارد. نواحی ساده از جاهایی که بافت زیادی دارند، سبک‌تر هستند. حتی جهت‌گیری نیز مهم است. خطوط مورب از خطوط صاف وزن بیشتری دارند.

می‌توانید از خطوط مورب برای تاکید روی سوژه استفاده کنید. اما یادتان باشد که اگر سوژه‌ی اصلی نباشند، حواس بیننده را پرت می‌کنند. به عکسی با افق کج نگاه کنید و متوجه می‌شوید که تمام حواس شما را به خودش جلب کرده است.

6) استفاده از چشم‌ها به‌عنوان نقاط فوکوس در پرتره

چشم‌ها بیانگر احساسات هستند و ما به‌طور طبیعی در رویارویی با افراد به چشم‌های آنان نگاه می‌کنیم. همین اتفاق در پرتره نیز می‌افتد. چشم‌ها نقطه فوکوس قدرتمندی هستند. سعی کنید تا جایی که می‌توانید چشم‌ها را با وضوح بگیرید. بیننده در مواجهه با پرتره‌ای که چشم‌های تار دارد، دل‌زده می‌شود. البته اگر می‌خواهید قسمت‌های دیگری از بدن را مورد تاکید قرار دهید، این قانون صدق نمی‌کند. در آن صورت، باید همان نقاط را برجسته کنید. حتی می‌توانید چشم‌ها را از درون عکس بِبُرید.

حتی هنگام گرفتن پرتره از حیوانات نیز روی چشم‌های آن‌ها فوکوس کنید.

هنگامی که پرتره‌های گروهی می‌گیرید، از اهمیت چشم‌ها کاسته می‌شود. معمولا به بخش کوچکی از قاب تبدیل می‌شوند. هنگام عکس گرفتن از گروه‌ها، از وضوح تمام افراد اطمینان حاصل کنید.اگر کسی تار باشد، بیننده آن شخص را به‌عنوان فردی که «اهمیت کم‌تری» دارد، تلقی می‌کند. شما که نمی‌خواهید به کسی توهین کنید! از دیافراگم‌های باریک استفاده کنید؛ چیزی مانند f/11 باعث می‌شود همه فوکوس باشند.

7) افزایش منظره فوکوس برای زیبایی منظره

عکاسان منظره از دیافراگم‌های باز (فوکوس انتخابی) برای ترکیب‌بندی عکس‌های خود استفاده نمی‌کنند. آن‌ها می‌خواهند بخش بزرگی از عکس وضوح بالایی داشته باشد تا به بیننده کل عکس را نشان دهند.آن‌ها از دیافراگم‌های کوچک (f بالا) و فاصله‌ی ابرکانونی (hyperfocal) استفاده می‌کنند. این فاصله، جایی را مشخص می‌کند که در آن بیشترین ناحیه در فوکوس قرار می‌گیرد یا بیشترین عمق میدان به دست می‌آید.

بدین صورت، عکس‌های شما پیش‌زمینه و پس‌زمینه‌های باوضوحی خواهند داشت. این فاصله به فاکتورهای زیادی مثل فاصله‌ی کانونی، دیافراگم یا حتی اندازه‌ی حسگر دوربین بستگی دارد.

فرمولی برای محاسبه‌ی آن وجود دارد. خوشبختانه نیازی نیست عملیات ریاضی انجام دهیم یا نمودارهای پیچیده‌ای را بررسی کنیم؛ منابع آنلاین و برنامه‌هایی وجود دارند که این کارها را برای ما انجام می‌دهند. یکی از آن‌ها Dofmaster است.

8)یک عکس قدرتمند با چند نقطه فوکوسبا معین کردن یک سلسله مراتب

اگر بیش از یک نقطه‌ی فوکوس در عکس داشته باشید، چطور؟ بسیار پیش می‌آید که در عکس خود بیش از یک سوژه‌ی جذاب داشته باشید.این اتفاق به‌خصوص در عکاسی خیابانی رخ می‌دهد؛ چرا که المان‌های زیادی در یک قاب وجود دارند. خوشبختانه گرفتن یک عکس با چند نقطه فوکوس امکان‌پذیر است. در اینجا، باید نقطه‌ی فوکوس اصلی خود را مشخص کنید و یک سلسله مراتب از المان‌های جذاب داشته باشید.

با یکی از تکنیک‌هایی که در این مقاله گفته شد، به نقطه‌ی اصلی وزن دیداری بیشتری بدهید: کنتراست نوری، رنگ، موقعیت در قاب و غیره.این همان نقطه‌ای خواهد بود که اول چشم‌های بیننده را به خودش جلب می‌کند. نقطه‌های فوکوس دیگر، بیننده را در عکس راهنمایی خواهند کرد.

حتی هنگام گرفتن پرتره از حیوانات نیز روی چشم‌های آن‌ها فوکوس کنید.

نتیجه‌گیری

انتخاب نقطه فوکوس درست و بهبود آن با ترکیب‌بندی عکس، پیامی که می‌خواهید به بیننده منتقل کنید را قوی‌تر می‌کند؛ چگونگی انجام این کار روی عکسی که می‌اندازید، تاثیر می‌گذارد. در ابتدا، ممکن است انتخاب موقعیت نقطه‌ی فوکوس در قاب، کنتراست رنگ یا نور و وزن دیداری به نظر شما سخت و وقت‌گیر باشد؛ بعد از کمی تمرین، به این قواعد عادت خواهید کرد و کیفیت کارهای شما افزایش پیدا خواهد کرد.